DE
Spaanse zon kan niet op tegen Noordwijkse rust
VAN
Tiplijn
Het Gesprek van de Zomerdag
IJOSTA OLANDA
'Overschilderen? Idioot, belachelijk!'
TIJD
TOEN
MAANDAG 13 JUL11992
7
DE ERGENIS VAN...
K.G. Kadiks uit Leiden
„Dat de gemeente Leiden zich
geen ene moer heeft aangetrok
ken van de mening van de be
woners in de Merenwi jk, is voor
mij een ergernis van de eerste
orde. Ze zijn nu volop bezig met
het afgraven van de Ketelmeer
laan. Al het groen verdwijnt. En
daar moet straks een betonnen
plein voor in de plaats komen.
Afschuwelijk!
Als bewoners zijn we altijd te
gen de veranderingen in de
Slaaghwijk geweest. De ge
meente heeft de enquête die
destijds is gehouden, gewoon
naast zich neergelegd. Ik kan
me ook mateloos opwinden
over de reden die de gemeente
geeft om dit geldverslindende
project door te zetten.
De gedachte is dat de Slaagh
wijk door de drukke Ketelmeer
laan te veel van de rest van de
Meren wijk gescheiden wordt.
Daardoor is er te veel verschil
tussen een Slaaghwijk-bewoner
en iemand uit de delen met
laagbouw. Dat noemt de ge
meente dan een 'psychologi
sche barrière'. Zo n term is na
tuurlijk je reinste waanzin. Het
punt is dat in de Slaaghwijk
naar de mening van het stads
bestuur te veel buitenlanders
wonen en dat doet de Slaagh
wijk afbreuk. Nou, die mensen
zitten mij niet in de weg. Ik hoef
niet zo nodig te integreren met
die welgestelde mensen uit an
dere delen van de Merenwijk.
Als ik die bewoners in winkel
centrum De Kopermolen tegen
kom, zeg ik hen gedag en zij
mij. Daar heb ik de gemeente
en die dure plannen helemaal
niet voor nodig.
Wat hier gebeurt lijkt heel veel
op de ontwikkelingen in de Am
sterdamse Bijlmermeer. Daar
moeten straks enkele flatgebou
wen worden gesloopt, terwijl
bewoners daar willen blijven
wonen. De overheid lijkt wel
niet te willen luisteren naar de
burgers. Zij hebben doodge
woon maling aan je."
ledereen ergert zich wel eens aan een bericht in
de krant. Maar een ingezonden brief is weer te
veel van het goede. Laat ons weten wat u irriteert,
wat uw boosheid of teleurstelling is. Of heeft u
misschien gewoon een tip over iets opmerkelijks
en niet alledaags wat zich in uw buurt afspeelt? U
kunt daarvoor terecht bij onze tiplijn of fax. Wel
licht komt uw reactie op de pagina 'Het Gesprek
van de Zomerdag'. U kunt ons op werkdagen bel
len van 830 tot 16.00 uur. Ons telefoonnummer is
071-161440, het faxnummer is 071 -161488.
Het regent pijpestelen en het
onweert. Ben en Riekie I lar-
teveld zijn toch blij dat zij op de
camping zitten. „Dit is toch be
ter dan ons flatje in teiden-
Noord? Thuis zitten we te kla
gen: wat een beestenweer! I lier
stappen we naar buiten zodra
de zon weer even schijnt. I lier
vlakbij zijn prachtige bossen en
duin. Daarachter heb je strand
en zee. In Leiden kan ik aan de
Zijl gaan zitten. Nee, dat is lek
ker met al die auto's. Schei uit
alsjeblieft."
Ben en Riekie Harteveld komen
ping Duinrust in Noordwijk. Zij
zijn niet de enige Leidenaars die
hun vakanties en vrije weekein
den op campings in de Duin
en Bollenstreek doorbrengen.
Zij zoeken de rust van de natuur
en de gezelligheid van de buren.
Geen Spaanse zon die daar te
genop kan.
Een van de aantrekkelijke kan
ten van de camping is volgens
Ben de sfeer. „Die vergelijk ik
wel eens met die van een arbei
dersbuurt in de jaren dertig. Dat
is een gemoedelijke sfeer waar
bij iedereen bij elkaar naar bin
nenloopt. Waarbij de mensen
elkaar helpen."
Hij wijst naar buiten naar een
buurman die bezig is met het
dak van zijn zomerhuisje. „Zo
meteen ga ik ook even helpen
met timmeren. Laatst had een
van de buren nogal veel visite,
ik geloof een man of 25. Zoveel
stoelen hebben zij natuurlijk
niet. Nou, overal kwamen de
stoelen vandaan hoor, geen
probleem. Dat is het leuke er
van. Daarom kamperen we nu."
Na vijf minuten steekt de eerste
buurvrouw al haar hoofd om de
hoek. Er is ten slotte een beetje
vreemd volk. „Nee, kom bin
nen", zegt Riekie. „Het is ie
mand van de krant." En even
later betreedt ook buurvrouw
Kruit de krappe behuizing. „De
omgeving is hier zo mooi.
Noordwijkers vragen wel eens
wat wij hier hebben te zoeken.
Treurig toch dat zij niet weten
hoe mooi de natuur hier is. Lei
den mis ik dan absoluut niet.
Weet u dat ik nog nooit naar die
Lakenfeesten ben geweest."
De kracht van de camping is dat
het 'buiten' is en toch dichtbij.
In 1963 was een auto nog pure
luxe dus moest de camping
dicht bij huis worden gezocht.
„Noordwijk is wel met de brom
mer te doen. Dat doe ik trou
wens nog steeds. Dat geldt ook
voor de andere Leidenaars die
hier al minstens 25 jaar zitten.
Sommigen komen zelfs met de
fiets hier naartoe".
De tuintjes rond de huisjes zijn
perfect onderhouden maar te
vens wat petieterig. Nergens is
de uitspraak 'bij elkaar op tafel
kijken', zo letterlijk te nemen als
op een camping. „Je zit op el-
kaars lip maar dat stoort nooit.
De buren zijn nu vijf dagen weg
en dat vinden wij vreselijk. De
luxaflex is naar beneden en het
is een dooie troep. Ik heb nog
op de buurman gescholden: 'je
gaat toch niet zo maar vijf da
gen weg'. Die vent moet schof
felen. Dat is tenminste een
beetje leven."
Toen Ben nog niet gepensio
neerd was ging Riekie vanaf mei
de hele week naar de camping.
Een deel van de Leidse kolonie op de Noordwijkse camping Duinrust. Vijfde van links Ben Harteveld (op schoot), rechts van hem zijn v
Kwam Ben alleen in de week
einden naar Noordwijk. Nu
brengen zij de hele zomerperio
de in hun zomerhuisje door. „Ik
ga eens in de week naar Leiden
om de plantjes water te geven
en de post op te halen", zegt
Ben. „Verder kan Leiden mij ge
stolen worden. Hoe gauwer te
rug, hoe liever. Zo'n moordpar
tij laatst in de Herenstraat wordt
door de Leidenaars hier wel be
sproken, maar we liggen er niet
wakker van."
De Leidenaars gaan tijdens de
zomer intensief met elkaar om,
kennen elkaar al meer dan 25
jaar en delen lief en leed. Maar
in de winterperioden zoeken de
campingburen elkaar niet op.
„We zeggen hallo als we elkaar
in de stad tegenkomen. Meer
niet. Alle belevenissen - de een
krijgt een kleinkind erbij de an-
foto dick hocewoninc
der heeft z'n poot gebroken -
worden pas verteld aan het be
gin van het campingseizoen."
Het geel-witte paviljoen 'Alexander Beach' moet in de gemeentelijke kleuren blauw en wit worden geschilderd. Veel badgasten begrijpen daar
niets van. „Het is nu juist een herkenningspunt". foto hielco kuipers
Het echtpaar Van Wijk uit
Nieuwkoop zit pal naast het
strandpaviljoen van Hotel
Oranje in Noordwijk. Beiden
kijken verbaasd op als ze horen
dat deze strandtent de inzet is
i een kort geding dat volgen
de week speelt. Het paviljoen is
te groot, en in de verkeerde
kleuren geschilderd, zegt de ge
meente Noordwijk.
„Ik stoor me er niet aan", zegt
de heer Van Wijk. Zijn vrouw
vindt de oranje-gele kleur zelfs
oi, vrolijk. Ze begrijpt dan
ook totaal niet dat de gemeente
de eigenaar heeft gesommeerd
het paviljoen over te verven in
de Noordwijkse kleuren blauw
ra wit: "Waar een mens zich al
lemaal niet druk over kan ma
ken."
„Hartstikke mooi", vindt B.
Hammink uit het Gelderse Die
ren het Oranje-strandpaviljoen.
„Ik vind het onzin dat al die
tenten dezelfde kleur moeten
hebben. Dat zie je in Scheve-
ningen toch ook niet." Hij vindt
het paviljoen ook niet te groot:
„Of er nu een grote staat, of drie
kleinere, dat maakt toch niet
uit."
Mare Schopman uit Arnhem
viert zijn vakantie in Noordwijk
en maakt geregeld een wande
ling over het strand. „Ik vind dit
het mooiste paviljoen dat er
staat." Het bruin gekleurde
rookglas vindt hij mooi, het ter
ras is schoon en 'je kunt hier
ruim zitten'. Dat de gemeente
vindt dat alle paviljoens blauw
met wit moeten zijn, noemt hij
'belachelijk'. „Er is maar één
nadeel en dat is dat er geen be
diening is. Je moet je bestelling
halen aan de bar."
'Warme gezelligheid en fris',
staat op het paviljoen 'Alexan
der Beach' van het gelijknamige
hotel. De gemeente is van me
ning dat ook deze strandtent
een nieuw likje verf nodig heeft.
De frisgele kleur moet plaats
maken voor het gemeentelijke
blauw. „Het maakt mij niet uit
wat voor kleur het heeft, als het
maar netjes is. En dit Is netjes",
meent Marian van Mierlo uit
Oss.
M. van der Hoeven uit Leiden
vindt het zelfs 'heel vervelend'
als alle paviljoens dezelfde kleur
hebben. „Vooral voor kinderen.
Dit gele terras is nu een herken
ningspunt. Bovendien vind ik
het juist gezellig, met al die ver
schillende kleuren.
„Idióót, belachelijk!", is de reac
tie van de Leiderdorpse Brigitte
Brandehof als ze hoort dat het
paviljoen in een andere kleur
moet worden geschilderd. „Het
is me nog nooit opgevallen dat
dit paviljoen een afwijkende
kleur heeft. Ik vind het wel af
wisselend, zo. Dat geel staat
juist vrolijk."
Een van de weinigen die de ge
meente Noordwijk gelijk geeft is
mevrouw M. Hoogervorst uit
Sassenheim. Ze denkt dat het
'mooier staat' als alle terrassen
dezelfde kleur hebben. Maar
dat is maar een theorie. „Want
ik ben dit jaar nog niet op het
strand geweest."
JANET VAN DUK
In één van de vorige afle
veringen van deze rubriek
werd Leidenaar Theo van
Doesburg genoemd als stimule
rende kracht achter de kunste
naarsbeweging 'De Stijl'. Samen
met architect Oud had hij in
1917 de aanzet gegeven tot de
oprichting van het gelijknamige
tijdschrift, waarin bijdragen ver
schenen over abstracte kunst.
Viereneenhalf jaar heeft Van
Doesburg in Leiden gewoond
en gewerkt, van eind 1916 tot
halverwege 1921. Binnen die
tijd verhuisde hij maar liefst vier
keer. Zo woonde hij samen met
zijn tweede vrouw Lena Milius
respectievelijk aan de Maria
Gondastraat, de Stadhouder
slaan, de Morschweg en de
Haarlemmerstraat, terwijl zijn
atelier de meeste tijd gevestigd
was aan het Kort Galgewater 3.
Op dit laatste adres zetelde ook
de redactie van 'De Stijl' in de
persoon van Van Doesburg.
Als ontweiper heeft Van Does
burg in Leiden zelf geen sporen
achtergelaten, maar wél in de
directe omgeving. Zo ontwierp
hij in 1917 glas-in-loodramen
voor de Villa Allegonda (thans
hotel Savoy) in Katwijk aan Zee
en een groot deel van het interi
eur van het vakantiehuis De
Vonk te Noordwijkerhout. Deze
projecten werden gerealiseerd
in samenwerking met architect
Oud, die óók in Leiden woonde.
Opvattingen
Van Doesburg had duidelijke
opvattingen over de inrichting
van een interieur alle vlakken
moesten als het ware losge
maakt worden door een lichte,
tegengestelde kleur. Een diep
blauw deurpaneel bijvoorbeeld
kon door een witte omlijsting
'er uitgelicht' worden.
Het liefst had de kunstenaar
zijn eigen atelier aan het Kort
Galgewater óók volgens deze
principes ingericht. Dit werd
Kinderspeeldag op Vrouwenkerkplein
Op het Vrouwenkerkplein wordt
op woensdag 15 iuli een kinder
speeldag gehouden. Het thema
is 'Pippi Langkous' of 'Het Cir
cus' en het is de bedoeling dat
de kinderen verkleed deelne
men. Er wordt ook een teken
wedstrijd gehouden en er heb
ben sportdemonstraties plaats.
Kinderen van zes tot en met
twaalf jaar kunnen vanaf 1430
uur meedoen.
AGENDA
MAANDAG 13 JULI
Leiden
Engels Circustheater, Pieterskerk
plein, aanvang 22.30 uur.
Katwijk
Strandschaken bij strandpaviljoen 't
Centrum, Boulevard, aanvang 19.30
DINSDAG 14 JULI
Leiden
Sjoelen bij speeltuinvereniging Ste
venshof. C. van Bruggepad 2, aan
vang 20.00 uur.
Duo The Acoustic Elephants in Sus
Antigoon, Oude Vest, om 21.00 uur.
Opera 'Die Feuerburst' van Haydn,
Pieterskerkplein, aanvang 22.30 uur.
Katwijk
Toeristenmarkt in het centrum (Prin-
cestraat - Voorstraat - Andreasplein),
van 14.00 tot 21.00 uur.
Open avond van de KNZHRM m het
boothuis op de Rijnmond, van 19.00
tot 21.30 uur.
Noordwijk
Wandelen met de boswachter, start
Duindamse Slag om 10.00 uur.
Poppentheater.org. Stichting De Ark,
Vuurtorenplein, aanvang 15.00 uur.
Historische rondwandeling in Noord
wijk Binnen, start bij het raadhuis.
Voorstraat, om 19.30 uur.
Warmond
Kaagweek: zeilwedstrijden op de Ka-
gerplassen van 9.30 tot 17.00 uur.
DUIVENBERICHTEN
Blauwkrat: 1 Comb de Mooij; 2,6. 7 Comb,
v.d Nieuwendi|k, 3 h Koome; 4 j Schouten;
5, 8, 9.10 P. landesbereen.
Leiderdorp: 1 M. Rei|e<
Het Oosten: 1 Comb Mooten v.d. Hoogt. 2 .5.
8 A Pracht. 3 S v d Hooven; 4, lOP.v.Duijl;
6, 7 B van Putten; 9 N de Jong
De Reisduif: 1 A Smgelmg. 2 F. Penseel; 3 W.
w. Ouwersloot. 9 A V.d Dop; ION de Groot*
OeRIj hli
gelen. 8 W Ja
3.10 J Smit;
v d Nieuwendi|k.
Laar Zn 5 0 v S
t Rei terse
7, 9 J Staffeleu
2.3.6B van Putten; 4Comb.
Hoogt, 5 N v d Blom, 7, 10 A.
comb. Schroot 10 comb Havik
Oe Rijnklievers: 1. 2 J Zevenhoven; 3, 5,10 J.
v.d. Wal. 4 A de Mei|. 6 H v d Star. 7 J. Kop.
8 J v leiiden; 9 M Hoogenboom
Oe Vriendenclub: 1 Bodifn en Zn 2, 5 Comb
Hoogkamer. 8 A
1. Star. 5 A. de Vries. 8
tobrwxMÓFT HooBkjm"'9 axTl6
Zaterdag vanuit Pont-Sainte-Maxence
8 R v d Geer, 3, 4 P Landesbergen. 5, 6
Comb. Houwehng Raner; 9 Comb, v.d Blom;
10 v.d. Lee.
Zaterdag vanuit Chantilty
De Zwaluw: 1 L en In Verhoort, 2. 10*
v Ommen, 3,9 P Verhoort. 4 P v Wnaen
Zn 5 P v Leeuwen; 6 G v Leeuwen. 7 J
Hoogervorst. 8 v.d Kooy-deBest
Zaterdag vanuit Strom heek
Kooii-de Beet;
Meeuwenoord. 2 v
10J Hoogervorst
Van Doesburg eens als een ei
genzinnige 'snoeshaan' die zijn
confraters in Leiden had probe
ren te overbluffen met zijn on
doorgrondelijke theorieën,
maar die daar "trots alle slim
migheid" niet in geslaagd was.
Onverdraagzaam
De vijandige toon die hierin
doorklinkt zal Van Doesburg
wel zelf hebben opgeroepen. Hij
geloofde namelijk zó in zijn ei
gen theorieën, dat hij zich uiter
mate bot en onverdraagzaam
opstelde tegenover anders-den-
kenden. Niet mis te verstaan
zijn Van Doesburgs uitlatingen
over W.C. Brouwer, de eigenaar
van een Leiderdorpse aarde
werkfabriek. In 1919 schreef de
schilder aan Oud: "Ik kreeg
woensdagavond een droge
dorpsschoolmeester op bezoek
die zich ontpopte als W. Brou
wer Zelden heb ik van ie
mand nog zulke wartaal ge
hoord. Hij is zowat zestig jaar te
achter wat betreft de ideeën die
hij heeft opgevangen Wat
Van Doesburg waarschijnlijk
niet wist, was dat deze Brouwer
een vriend van Oud was.
Zo kwam het dat Oud óók de vi
sie van Brouwer op Van Does
burg per brief te horen kreeg.
Daarin valt te lezen: "Ik moet
mijn ideeën herzien (volgens
Van Doesburg) Hij legt je
woorden in de mond die je
nooit gezegd hebt. En als ik het
goed begrijp laat jij jezelf zover
voor de gek houden dat je de
zelfde mening hebt." Het mag
duidelijk zijn dat Van Doesburg
en Brouwer elkaar niets te bie
den hadden.
Vanaf 1920 begon Van Does
burg regelmatig naar het bui
tenland te reizen om lezingen te
geven en tentoonstellingen te
organiseren. Tot 1921 hield hij
nog een woning met atelier aan
in de Haarlemmerstraat, om
daarna Leiden voorgoed te ver
laten.
JETTY VAN DER STERRE»
Theo van Doesburg
met zijn tweede
vrouw Lena Milius in
zijn atelier aan het
Kort Galgewater in
Leiden.
foto rijksdienst
beeldende kunst,
den haag
hem echter bemoeilijkt door
zijn Leidse hospita, van wie hij
het atelier gemeubileerd en ge
stoffeerd had gehuurd. Als je er
binnen trad, werd dat in één
oogopslag duidelijk: op de af
beelding in deze rubriek is een
'mooie' confrontatie te zien tus
sen een vertrouwde negentien-
de-eeuwse burgermansinrich
ting en gewaagde Stijlontwer-
pen, in dit geval Van Doesburgs
indrukwekkende schilderij 'De
Kaartspelers', dat nu te bezich
tigen is in het Rijksmuseum
Kröller Müller te Otterlo.
Het atelier vormde tot 1921 de
spil van de Stijlbeweging. Hier
werden de abonnees van het
tijdschrift geregistreerd en von
den artistieke uitwisselingen
plaats. In de zomer van 1919
Het Leidse atelier van
schilder Theo van Doesburg
schreef Van Doesburg aan Oud:
"Het loopt enorm met de abon
nees (op 'De Stijl', red.). We
kunnen nu op ca. vijftien nieu
we per maand rekenen." Voor
zo een gespecialiseerd tijd
schrift was dat geen gering aan
tal in die tijd.
Oud woonde op dat moment
niet meer in Leiden. Hij was in
middels gemeentearchitect in
Rotterdam. De beide Stijlop
richters onderhielden wel een
levendige correspondentie met
elkaar. Hieruit is op te maken
wat er zoal in het atelier gebeur
de. Regelmatig kreeg Van Does
burg collega's van 'De Stijl' op
bezoek. Zo schreef hij aan Oud:
"Vorige week had ik Mondriaan
hier. Er is heel wat afgeboomd,
evenals zondag met (de dichter,
red.) Kok."
Ook internationale contacten
kwamen in het atelier tot stand,
zoals in een andere brief aan
Oud te lezen is: "Ik kreeg zater
dag een Duits schilder op mijn
atelier die uit Berlijn kwam
Het doel: groepstentoonstelling
van 'De Stijl' in Berlijn en Mün-
chen." Van Doesburg hechtte
veel waarde aan dit soort inter
nationale contacten. Vanaf 1920
zou hij talrijke reizen onderne
men om de ideeën van 'De Stijl'
in België, Frankrijk, Italië en
Duitsland te verbreiden.
Van Doesburgs contacten met
kunstenaars uit de regio Leiden
lijken beperkt gebleven, zeker
na het vertrek van Oud. Onge
twijfeld heeft dit te maken met
het onbegrip dat er heerste over
Van Doesburgs opvattingen.
Dat bleek al duidelijk in 1917,
vlak nadat hij samen met Oud
uit de Leidse kunstclub 'De
Sphinx' was gezet. De vice-
voorzitter van deze club, Dirk
Roggeveen, die zelf impressio
nistisch schilderde, omschreef
