'Wij zijn de opvolgers van
Rembrandt en Lievens'
After Nature
schilders:
Raiders of
the lost Art'
ZATERDAGS
z
BIJVOEGSEL
Werk van de gebroeders Donker
is tot en met 19 juli te zien op de
tentoonstelling 'Preawentura 1'
in de Waag, Aalmarkt 21 te Lei
den. De laatste groepstentoon
stelling van het After Nature-col
lectief wordt van 12 juli t/m 1 au
gustus gehouden in Galerie Heij-
enbrok, aan de N.Z. Voorburgwal
306 in Amsterdam.
'Ordinaire koopwaar,
abominabel slecht,
flanswerk'. De critici
waren de afgelopen jaren
niet mild over het werk
van de leden van het
geruchtmakende
Amsterdamse
kunstenaarscollectief After
Nature. „Ze rotzooien
maar wat aan", schreef de
recensent van de
Volkskrant. En: „Ik kan
niet aan de indruk
ontkomen dat de
hooggestemde artistieke
vibraties van de heren
door grondstoffelijke
trillingen van de geldzucht
zijn doorkruist."
Museumdirecteuren
krijgen, volgens eigen
zeggen, acuut buikpijn van
het werk van After Nature.
En Jan Hoet, de grote man
achter de grote
kunsttentoonstelling
Documenta in Kassei,
kwam onlangs, bij een
bezoek aan het After
Nature-atelier, tot de
conclusie dat het eigenlijk
een hoop troep is. Chaos is
in elk geval troef tijdens
het gesprek met de drie
Leidenaars van de groep.
De dialoog wordt
voortdurend onderbroken.
Door spelende kinderen,
door bezoekers en door de
kunstenaars zelfdie
tussen het praten door een
warme hap naar binnen
werken. Een huishouden
van Jan Steen.
De ene Donker tegen de anderen: ,,Het
werkt zo verslavend hè, om een appeltje na te
schilderen. Als je het één keer hebt gedaan
dan wil je het gewoon nog tien keer probe
ren, je wilt het steeds beter doen of weet he
lemaal anders. Die appel is maar een voor
beeld. We hebben allemaal onze eigen voor
keur." Justus: „Gijs is verzot op vrouwelijk
naakt."
Gijs: „Maar ze mogen niet te mager zijn
Een beetje Rubensiaans. Vrouwen op wie ik.
val, waarmee ik zou willen vrijen, vind ik ook
het lekkerst om te schilderen."
Aad: „Eigenlijk vinden we het alle drie het
leukst om mensen te schilderen. Heel aardig
is ook om lelijke mensen schilderen, of oude
ren met zo'n gegroefd gelaat. Prachtig vind ik
dat."
De broers werken vaak samen aan een
schilderij. Justus: „We zijn een drieëenheid.
een motor, en die gaat maar door en door-
we hebben zelden ruzie. Natuurlijk liggen we
wel eens overhoop als Gijs over een stuk van
mij heen gaat. Dat is dan spijtig... En soms is
er één niet tevreden over het eindresultaat,
maar dan is het twee tegen één en moet die
één zich er bij neerleggen."
Trots
Aad, Justus en Gijs Donker (vlnr): „Veel geld verdienen is natuurlijk ook leuk, r
een behoefte om te creëren. En verder wil ik gewoon een gaaf leven hebben."
,_r?
cht goed schilderen heb-
I j ben we nooit geleerd",
JLmm^ zegt Aad Donker. Broer
Justus schrikt op en verslikt zich in z'n koffie.
„Maar we zijn helemaal geen slechte schil
ders", haast Aad zich te zeggen. „Eigenlijk
zijn we hardstikke goeie schilders." Justus:
„We zijn onwijze talenten. We hebben nooit
les gehad. Maar we zijn onwijze talenten."
De andere Donker ween „We hebben wel
een blauwe maandag op de Koninklijke Aca
demie gezeten. Dat was echt zwaar klote. Je
kunt beter bij een bejaardenclub gaan schil
deren."
De Leidse gebroeders Donker, Gijs (28),
Justus (26) en Aad (25) maken sinds 1990
deel uit van het kunstenaarscollectief After
Nature. Het atelier van de beweging is geves
tigd aan de Amsterdamse Spuistraat. Maar in
de woning van één van de broers, in de Leid
se Merenwijk, hangt ook de doordringende
lucht van verf en terpentijn. Tegen de muur
staat een aantal doeken. Penselen en tubes
olieverf slingeren rond temidden van cd-
plaatjes, bierblikjes en vazen met verwelkte
bloemen. Justus reikt de catalogus aan waar
op vijf leden van de groep naakt poseren, van
top tot teen beschilderd, als primitieve krij
gers die op oorlogspad gaan: 'The Raiders of
the Lost Art'.
Geintje
After Nature timmert nu, letterlijk en figuur
lijk, zo'n vijf jaar aan de weg. Peter Klashorst,
Juriaan van Hall, Bart Domburg en de Leidse
broers Aad, Justus en Gijs Donker zes kun
stenaars die weigeren naar de pijpen van de
kunstcritici te dansen. 'Weg met de kunst die
er alleen maar is om de kunstkritiek te beha
gen", is hun credo. Het After Nature-collec
tief besloot zich niets meer aan te trekken
van het taboe dat rust op het weergeven van
de werkelijkheid. De herontdekking van het
stilleven, van borsten en billen en van mo
lens in het landschap was een feit.
Gijs Donker: „Voor Bart, Peter en Juriaan
was het niet hun eerste stroming, ze hadden
al abstract werk geëxposeerd in galeries toen
zij het roer radicaal omgooiden. Eigenlijk is
het als een geintje begonnen, ze wilden zich
een beetje afzetten tegen de kunstsmaakma
kers van onze tijd. Die waren niet gewend dat
kunstenaars hun atelier uitkwamen, buiten
begonnen te schilderen en figuratief werk
maakten."
Justus: „Wij schilderden altijd al buiten.
Het is begonnen in Afrika, waar we een tijd
hebben rond getrokken. Toen we terug kwa
men in Nederland waren we zo gewend bui
ten te werken dat we niet meer anders kon
den. Eerst dachten we dat we de enigen wa
ren die dat deden, totdat we de andere jon
gens tegenkwamen. We besloten een keer sa
men te schilderen. En dat klikte meteen.
Voor we het wisten zaten we in hetzelfde ate
lier, deden we tententoonstellingen samen...
We hebben nu zo'n twee jaar met elkaar op
getrokken. En dat was fantastisch."
Het kunstwereldje reageerde van meet af aan
fel op het zestal dat portretten maakte van
mensen op de markt, wintertaferelen op een
Amsterdamse gracht, stillevens. Dat waren
ouderwetse onderwerpen waar kunstenaars
zich, volgens kunstcritici, niet iH
bezighouden. Dat doet de fotograaf
wel. In New York, waar de zes begin dit jaar
enige tijd vertoefden, werden 'those wild
guys from Holland' daarentegen onthaald als
kunstenaars die weer echte kunst willen ma
ken. De After Nature-schilders presenteerden
zich in de 'Big Apple' als stereotype kunst-
bohemiens, als schilderende entertainers.
„We hebben gewoon gewerkt in de galerie,
zodat bezoekers ons konden volgen. Dat was
een geweldige ervaring."
Aad Donker „Ik heb er nooit aan gedacht
om iets heel nieuws te maken. Sommige
kunstenaars zijn hun hele leven zoekende
naar nieuwe dingen. Daar word je gek van."
Justus: „Wat wij willen is deze tijd schilderen,
net als 17e eeuwse meesters dat deden in
hun tijd."
„De laatste tijd worden we meer geaccep
teerd. Dat is een rare ervaring", zegt Gijs.
„Als je in De Groene of een ander intellectu
eel blad hebt gestaan gaan mensen je ineens
anders behandelen. Dan word je plotseling
serieus genomen.
De broers geven toe dat ze zich soms gek
lachen om de belangstelling uit de kunstsce-
ne. „Maar dat moet je niet hardop zeggen.
Sommige mensen denken toch al dat het één
grote grap is waar wij mee bezig zijn. Dat
klopt niet We zijn heel serieus." Aad: „Ik ben
altijd bezig met schilderen. Als ik geen pen
seel heb dan schilder ik met mijn ogen. Ik zie
in alles om mij heen een schilderij."
„Het is een vreemde gewaarwording om te
merken dat we een deel van het kunstwereld-
je nu kennelijk wel behagen. Daar hebben we
niet om gevraagd. Het is ineens omgeslagen.
Afgelopen week hing er werk van ons in de
Beurs van Berlage, voor een kunstveiling ten
behoeve van de Aids-preventie. Onze schil
derijen hingen tussen het werk van Appel.
Sierhuis, Westerik, Wolkers, Erik Andriesse,
Rob Scholte, noem maar op. Het is ongeloof
lijk. maar soms ook beangstigend. Als je zo
snel stijgt kun je ook hard vallen." Justus:
„Hoe beter het gaat. hoe beter je ook moet
opletten in het kunstwereldje. Als je niet op
past naaien ze je aan alle kanten."
Gijs: „Ik vind het een hele eer als mensen
ons werk kopen en in hun woonkamer han
gen. Dat is de grootste eer die je kunt krijgen.
Kijk, je kunt wel een wereldschilder zijn,
maar als niemand je werk koopt en waarde
ring uitblijft raak je op den duur toch verbit
terd. Laatst kwam Remco Campert langs
toen we bij Poetry International stonden te
schilderen. Hij vroeg wat een schilderij kostte
en kocht het meteen. Daar zijn we heel trots
op."
Justus: „Veel geld verdienen is natuurlijk
ook leuk, maar daar gaat het niet om; waar
dering is het belangrijkste, en dat je lekker
bezig bent. Kunst is voor ons een behoefte,
een behoefte om te creëren. En verder wil ik
gewoon een gaaf leven hebben."
Nuchter
Het drietal reageert heel nuchter op het suc
ces. Gijs: „We zijn geen tovenaars of bijzon
der begaafde mensen. We zijn gewoon schil
ders. Verslaggevers van deze tijd. Net als
Rembrandt in zijn tijd. In zekere zin zijn wij
de opvolgers van Rembrandt en Lievens: we
schilderen dezelfde dingen als zij. Maar we
zijn natuurlijk niet zo goed. Ik denk dat Rem
brandt helemaal dubbel had gelegen als hij
ons werk had gezien. Maar, hij had ons 2eker
in de leer genomen
Justus: „Ik zou ook weieens een heel groot
doek willen schilderen. Op ladders staan en
kilo's verf er tegenaan smijten. Een soort
'Nachtwacht' zou ik willen maken. Gewoon
een schuttersstuk van deze tijd, van een
groep junkies bijvoorbeeld.
Gijs: „We krijgen wel de kans om steeds
leukere dingen te doen. laatst wilde het Aca
demisch Medisch Centrum in Amsterdam
een schilderij van ons aankopen. Toen heb
ben we gezegd: we komen het liever ter plek
ke maken. Er hangt daar een kopie van 'Red,
Yellow and Blue' van Bamett Newman. Toen
hebben we gezegd: 'Rot op met die Newman.
Daar gaan we lekker over heen schilderen en
dan maken we er een After Nature van. Nou
dat vonden ze prima."
Binnenkort houdt After Nature op te be
staan. De druk van buitenaf en van het
groepsdenken werd sommigen te groot. Jus
tus: „De broertjes hebben daar gaan last van
hoor. Maar anderen dreigden in een psy
chisch dal te komen. Er zijn geen problemen.
We zijn nog steeds goeie vrienden. Alleen als
groep houden we op te bestaan, maar we
blijven schilderen naar de natuur. After Natu
re is niet dood."
