'Varkenscyclus' doet
kantorenmarkt das om
No
p-
sneller
rendement
hoger
Financien
Ook Grundig door crisis in rode cijfers
ZATERDAG 11 JUL11992
25
KORT NIEUWS
DE DUITSE minister van eco
nomische zaken, Möllemann,
verwacht in 1993 een economi
sche groei in zijn land van 3
procent. De inflatie zal dat jaar
uitkomen op 3,5 procent. De
Duitse groei moet voortkomen
uit een herstel van de wereld
economie. Ook moet het oude
Oost-Duitsland volgend jaar
een grotere bijdrage leveren aan
de totale economie van de
Bondsrepubliek.
DAF heeft t
kend met Associated Automoti
ve Distributors (AAD) in Zuid-
Afrika over de assemblage van
bestelwagens, vrachtwagens en
touringcars. AAD zetelt in
Blackheath bij Kaapstad. Het
bedrijf is sinds begin dit jaar
importeur van DAF voor Zuid-
Afrika, Swaziland, Lesotho en
Namibië. Het bedrijf gaat vooral
in Zuid-Afrika gemaakte onder
delen assembleren. Overigens
heeft de Staat DAF deze week
steun toegezegd ter waarde van
100 miljoen gulden.
DE AMERIKAANSE banken
hebben hun rente op ingelegde
gelden (depositorente) tot on
der de drie procent verlaagd. De
stap volgt op de recente discon
toverlaging van een half pro
cent. De banken komen nu met
hun depositorente van gemid
deld 2,9 procent in de buurt van
het niveau van de jaren dertig,
toen tijdens de zware economi
sche depressie die rente daalde
tot 2,5 procent (in 1936).
ATAG (Fietsen, keukens, verwar
ming) boekte in de eerste helft
van dit jaar 16,5 procent meer
winst dan in de overeenkomsti
ge periode van 1991. De omzet
nam met 25 procent toe. De
nettowinst verbeterde van 8,5
miljoen tot 9,9 miljoen, de
omzet groeide van ƒ254 mil
joen tot 318,4 miljoen.
DE PRIJZEN in Nederland land
zijn tussen midden mei en mid
den juni met 0,1 procent ge
daald, doordat vooral kleding
en schoeisel goedkoper werden.
Ook snijbloemen daalden in
prijs. Tussen midden juni vorig
jaar en midden juni 1992 stegen
de prijzen met 4 procent. Dat
heeft het Centraal Bureau voor
de Statistiek gisteren bekendge
maakt. Als de kosten van medi
sche zorg buiten beschouwing
worden gelaten, is er sprake van
een maanddaling met 0,3 pro
cent.
CHILI is in Latijns-Amerika het
land dat buitenlands kapitaal
het vriendelijkst bejegent. Dat
blijkt uit een Santiago gepubli
ceerde studie. Maar ook andere
landen in de regio hebben de
wetten die buitenlandse inves
teringen reguleren sterk versoe
peld. Het onderzoek werd uitge
voerd door het Chileense Comi
té voor Buitenlandse Investerin
gen (CIE) en de Economische
Commissie van de Verenigde
Naties voor Latijns-Amerika en
het Caribisch Gebied (ECLA).
PERSONALIA
Lambooy: Groei is niet objectief het zit gewoon tussen de oren
WEEKSTUGERS
MAANDSTIJGERS
WEEKDALERS
MAANDDALERS
Een varkenscyclus, heet
het in goed economisch
jargon. Als op een markt de
varkens goed verkopen,
gaan meer mensen varkens
fokken. Het gevolg is dat
na een jaar het hele markt
plein is gevuld met knor
rende biggen die geen stui
ver meer waard zijn. Het
aanbod overtreft de vraag,
de prijs stort in en de var
kensfokker blijft zitten met
een partij onverkoopbare
varkens die wel elke
moeten eten.
DEN HAAG SANDER VAN VEEN
In de vastgoedsector gaat het
weliswaar niet om de roze bees
ten, maar het principe blijft
recht overeind. Dagelijks verrij
zen nieuwe, nog duurdere en
nog exclusievere kantoorpan
den die met grote borden 'kan
toorruimte te huur' wachten op
de eerste bewoners. Zolang die
niet komen opdraven, heeft de
eigenaar geen inkomsten, maar
Projectontwikkelaars blijven kantoren bouwen ondanks de dalende vraag.
FOTO ROLAND DE BRUIN BAISSE-POSITIES
GOEDEREN TERMIJNMARKT
wel elk jaar een fors bedrag aa
lasten voor rente, aflossing e
onderhoud.
De afgelopen week raakte i
O
met zo'n
advertentie
recht in het
hart van uw
doelgroep.
Iedere zater
dag voor
financieel
geïnteres
seerden èn
financieel be
langhebben
den.
Bel onze
advertentie
afdeling.
WW
TOP-30 AANDELEN
TOP-30 OBLIGATIES
de Zweedse vastgoedmagnaat
Petterson in problemen. Hij
kreeg een vordering aan zijn
broek van de Zweedse ICIC-
bank die het wachten moe is en
graag een deel van de lening wil
terugzien. De gebouwen van
Petterson in Nederland (waarde
tussen de 400 en 500 miljoen
gulden) gaan nog deze maand
onder de hamer.
Tot een jaar geleden leek
niets onmogelijk in de vast
goedwereld. Het aantal kan
toorbanen steeg waardoor ook
de vraag naar kantoomiimtes
omhoog schoot. En omdat nie
mand de forse winsten aan zijn
neus voorbij wilde laten gaan,
schoten de kantoorparken als
paddestoelen uit de grond, spe
culerend op een blijvende vraag
naar kantoorruimtes.
Volgens Vastgoed, het vak
blad voor de projectontwikke
laar, werd in 1991 nog 2,5 mil
joen vierkante meter (zo'n vijf
honderd voetbalvelden) aan
kantoorruimte gebouwd, naast
de bestaande voorraad van tus
sen de twintig en dertig miljoen
vierkante meter (ongeveer vijf
duizend voetbalvelden). Daar
kan je een aardige wedstrijd op
spelen, terwijl de vraag naar die
kantoren vorig jaar tien procent
minderwas.
Konden de makelaars in 1990
nog 1,4 miljoen vierkante meter
kwijt aan kantoorruimte, in
1991 was die oppervlakte met
tien procent gedaald tot 1,26
vierkante meter. Volgens cijfers
van de Nederlandse Vereniging
van Makelaars in Onroerende
goederen (NVM) werd in het af
gelopen kwartaal voor een
kwart minder aan kantoorruim
te verhuurd of verkocht. Slechts
150.000 vierkante meter ten op
zichte van 200.000 vierkante
J.A.M. ELIAS is benoemd tot al
gemeen directeur van Shell
Tankers. Hij zal in deze functie
per 1 september G. Veldt opvol
gen. die vanwege pensionering
de dienst zal verlaten.
H.A. WASCHEK is afgetreden
als voorzitter van de Neder
lands-Duitse Kamer van Koop
handel. De nieuwe voorzitter is
mr. G.J. Doeksen, vice-voorzit-
ter van de raad van bestuur van
lntematio-Müller. Verder zijn
tot het bestuur van de Kamer
toegetreden dr. B. Bergmann,
lid raad van bestuur Ruhrgas in
Essen, M.M. von Coerper, pre
sident-directeur Mercedes-Benz
Nederland in Utrecht, P.M.J. de
Jong, directielid Philips in Ham
burg, en ir. J.H.H. Lindenbergh
bestuurslid NMB Postbank
Groep in Amsterdam.
NF.DLLOYD
van der Hoek, directeur Damco
Maritime International, per 1
augustus te benoemen tot di
recteur Business Operations
Groupage bij Nedlloyd Road
Cargo. Hij volgt mr. H. Rotting
huis op die is benoemd tot di
recteur Business Operations
Groupage van Nedlloyd Road
Cargo International. Verder be
staat het voornemen W.R. Oord
te benoemen tot directeur van
Damco Maritime International.
M. DITZEL wordt Vaassen Alu
minium, een onderneming van
Hoogovens Groep BV, per 1
september benoemd tot direc
teur. Hij volgt ir. H.J. de Hullu
op die per dezelfde datum is be
noemd tot directielid van Hoog
ovens Aluminium.
ABN Amro Holding
10/07
52982
33345
26848
23647
18784
13784
12625
12367
mfiooo) OMREKENINGSKOERSEN
10/07
350423
310584
599080
126405
110556
94488
432853
137961
109162
109890
161211
143444"
167653
52574
28354
116759
124232
55135
33796
27221
10/07
87i NL 911-11-01 211945
8;/: NL Ml 91-06 156174
87« NL 9211-02 128455
8'Is NL 921-02 127864
NL 91 I II III 01
7/: NL 89-99
9 NL90IV-00
7 NL 87-93
87.-AAB bbr 91-01
8'b AAB bbr 91-96
7 NL 89111-99
7 NL 891-11 99
6'b NL 851-11-95
77. NL 90-00
67. NL 89-99
6'/. NL 88-94
6'/. NL 87-97
6'/. NL 86-96
67. NL 88-98
87, VSBGr. 92-99
8 Fiat F T.92-97
87. lntAmDevBnk92-
97
L 8711-95
39185
24740
16678
3535
3500
3455
3130
2709
2700
2500
2160
100 Belgische franken
1 Canadese dollar
100 Deense kronen
100 Duitse marken
Europese Rekeneenheid
100 Franse franken
5.4725
1.4265
.29.305
112.765
1 Zuid-Afrikaanse r<
124,315
>r de rubrieken ASAS,
Ie volgende ASAS-fondsen
n andere rubrieken: Aldollar Bond Fund,
meter in dezelfde periode in het Elke verkoop v;
voorgaande jaar. lÜ^nr^i «w®!
De huurprijzen, aldus NVM,
daalden tot een gemiddelde van
tweehonderd gulden per vier
kante meter per jaar. Op dit
moment is er voor ongeveer 7,5
miljard gulden aan kantoor
ruimte direkt beschikbaar of in
aanbouw.
Blijft natuurlijk de vraag
waarom beleggers en project
ontwikkelaars ondanks zo'n
overschot aan kantoren blijven
bouwen. „Omdat het een ver-
plaatsingsmarkt is", weet voor
lichter Theo Stoffer van de
NVM. „Potentiële huurders stel
len hogere eisen aan een kan
toorgebouw dan tien jaar gele
den. Dat komt bij voorbeeld
door de automatisering. Voor
een projectontwikkelaar is het
dan vaak voordeliger een nieuw
kantoorgebouw neer te zetten
en het oude pand te slopen of te
renoveren en er woningen van
maken."
Professor Lambooy, hoogle
raar regionale economie en
economische geografie aan de
Universiteit van Amsterdam,
noemt nog een reden waarom
projectontwikkelaars ondanks
de slappe tijden de ene kan
toorkolos na de andere uit de
grond stampen. „Goed tijden en
slechte tijden in een economie
volgen elkaar bijna met de re
gelmaat van de klok op, maar
het lijkt wel of men dat niet
wenst te zien, men wenst niet
vooruit te denken", aldus de
hoogleraar. „Na een winstge
vend jaar wil men alleen nog
maar meer winst. Directies
moeten verantwoording afleg
gen aan hun aandeelhouders,
en als je niet groeit in onze
maatschappij doe je het niet
goed. Het heeft eigenlijk niets
objectiefs", vat Lambooy de
huidige malaise samen. „Het zit
gewoon tussen de oren"
Door het huidige overschot
aan kantoorruimte, dalen de
huur- en verkoopprijzen. De in
vestering van de projectontwik
kelaar vaak gefinancierd met
geleend geld levert niet ge
noeg op om de jaarlijkse rente
en aflossing te betalen. „Stel dat
een kantoorpand dertig miljoen
gulden heeft gekost", geeft
bouweconoom W. van Rosma
len als voorbeeld. „Zeventig
procent van dat bedrag is ge
leend tegen bij voorbeeld tien
procent rente. Dan ben je per
jaar al gauw meer dan drie mil
joen gulden kwijt. Niet alleen
aan rente en aflossing, maar
ook aan onroerend goed-belas-
ting, verzekeringen, onderhoud
en dergelijke. Gewoon geld dat
'outof-the-pocket' gaal en niets
oplevert."
ABN AMRO Alfebo
ABN AMRO Holding Cert v Pref
ACF Holding Cert
AEGON
Ahold, Kon.
Ahrend Groep Cert.
AMEVCert.
Amsterdam Options Traders
Begemann Groep. Kon.
Boskalis West minst er Cert C F
Boskalis Westminster Cert
Buhrmann-Tetterode Cert
land Sea Search Holding
Homburg Holding Cert
Hoogovens n -r. Cert
Internationale Ned Groep Cert.
Kon Luchtvaart Mij
Kon BiienkorfKBB
Kon Nederlandse Papierfabr
KNP Warrant '89
Kon Nederl Petroleum Mi|
Medicopharma Cert
Management Share
Medicopharma Cert
Muitihouse
Nedc on Groep Ced
Nedlloyd Groep
NFK Hold'ng
Stork
Dans Europe Fund
TulipCom puters
Vredestein Cert
pagina's op zaterdag, biedt
de wereld van de
bedrijfsleven in
TOTAALOMZET
FÜRTH GPD
De wereldwijde crisis in de consumentenelektro
nica heeft nu ook het sterk op tv's en video's ge
richte Duitse Grundig-concem in de rode cijfers
gedrukt. Werd vorig jaar nog een recordwinst van
190 miljoen mark geboekt, deze week moest
Grundig bij de presentatie van het jaarverslag een
verlies van 19 miljoen mark over het boekjaar
1991/'92 bekendmaken.
ir bijna éénderde in handen
van Philips, vrA?st dit jaar in de rode cijfers te ko
men. Eerder deze week liet Grundig al weten als
gevolg van de crisis 3.000 arbeidsplaatsen te moe
ten schrappen. Er vallen overigens geen ontsla
gen bij Nederlandse vestigingen. Het concern
denkt uiteindelijk ruim 15.000 van de huidige
20.000 werknemers over te houden. De Grundig-
fabrieken werken nu al op halve kracht.
GOUD EN ZILVER
18.830-19,430
18,640-19.240
21.030
20 840
2222
111583
197005
T7077
62563
65603
CBS-STEMMINGSINDEX
it jaar
111.30
119.00
109.90
112.90 08/0192
123.70 08/01/92
110.90 08/01'92
118.20 08/01/92
109.50 08/01/92
117.00 02/01/92
117.60 09/07/92
128.00
132,20
128,40
03/02/92
05/05/92
26/05/92
20/03/92
26/05/92
03/06/92
27/02/92
122.10
133 30
119.90
123.10
119.20
130.40
122 50
1 33 80
120.30
123.40
119.60
130,90
122.00
133.30
119.90
123.30
119.20
130.40
120,20
12.15
122 00
133.20
11980
123.30
119.10
13p,20
120,20
122.10
133.30
120 00
122.30
133,50
120,10
123.30
119.30
130.50
15.30
122.40
133.60
120.20
123.30
119 40
130.60
120.20
816 30
122.00
132.80
119.90
124,10
119.00
130.30
119,70
12260
133.80
120 50
124 30
119 70
131 00
120.90
121.80
132 70
119.80
123 10
11890
130 20
119.60
OLIEPRODUKTEN
1272
99913
1151
27003
46447
4200
786646
1466
2077
2283
13550
2144
3629
19761
1200
1146
632891
44695
47005
54940
14013
7250
3500
30149
12786
2083
1233
2042
62324
28715
1152468
17472
10212
19820
154783
1718
20311
17576
1446
642141
6250
116598
6999
364755
2944
1800
104565
4485
4329
35360
1788
7477
21686
1450
15299
513147
1593
105102
10000
1808
2171
21600
14168
28955
15500
8000
1925
21000
1126439
1126439
39240
5200
1500
15301
6538
11000
2500
114761
HEATING OIL
New York (dollar/100 gallon)
juli I 62.20-62.35
Light'septem
'Light'oktobei
'Light' noveml
59.30-59.50
60.30-60.40
61.35
62.40
AGROPROOUKTEN I
april *93 I 21,60-21.70
Londen (Eng.ponden/ton)
569.00-570.00
589.00-590,00
614.00-615.00
700.00-702.00
716.00-717.00
734.00-735.00
SLACHTVARKENS
3.040-3.045
2.920-2.930
2 880-2.890
210.00 213.00
'i 86^00 196ÏOO
131.50 131.75
136.75
142.75
Chicago (dollarct/bushel)
juli I 254.25 253,50
september 258.00-258.50
december I 262.75-263.50
SOJABONEN
Chicago (dollarct/bushel)
Juli I 607.50-608.50
augustus 611.00 612.00
September 616,75-617,00
november I 624.00-625,00
596.00-600.00
613.00-61-V00
643.00 644.00
756 00-761.00
775.DO-776.tlO
785.00-786.00
3.075-3.085
2 930 2.940
2.870 2,880
577.00 576 50
579.00 579.50
584.75-585.25
FINANCIËLE TERMIJNMARKT Amsterdam
