'Gebed sleutelwoord in probleemsituatie'
Religie
Rechtbank in Israël staat
bouw op begraafplaats toe
SACC aarzelt over onderzoek martelingen ANC
ZATERDAG 11 JUL11992
Het recept van een christen-psycholoog
Smokkel van
ikonen uit
Sovjetunie
verdrievoudigd
MOSKOU
Niet minder dan 27 miljoen
ikonen. ongeveer 90 procent
van het aantal dat in 1980
nog in de Sovjetunie aanwe
zig was, zijn sindsdien het
land uitgesmokkeld. Dit be
richt het weekblad Moskou
Nieuws.
Volgens het Russisch mi
nisterie van binnenlandse
zaken, waarop het weekblad
zich beroept, houden zo'n
veertig internationale bendes
zich bezig met de smokkel
van antiek en religieuze
kunst uit de vroegere Sov
jetunie.
In 1991 is de illegale han
del verdrievoudigd in verge
lijking met het jaar ervoor,
aldus het ministerie. Naar
schatting zou het gaan om in
totaal honderden miljoenen
dollars.
Schilderijen van Malevitsj
of Kandinsky worden in Rus
land voor zo'n 40.000 gulden
opgekocht, maar blijken in
Europa of Japan voor een of
meer miljoenen te worden
verkocht. Het weekblad
maakt melding van een por
tret, geschilderd door
Chagall, dat uit een theater
in Bakoe werd gestolen. In
het Westen werd het voor
meer dan een kwart miljoen
gulden verkocht.
Een Israëlische firma heeft van
een rechtbank toestemming
gekregen op een islamitische
begraafplaats in Jaffo te bou
wen. Dit blijkt uit de uitspraak
van de rechtbanken Tel Aviv.
De zaak lijkt op die van een
voormalige orthodoxe be
graafplaats in Hamburg, waar
joodse demonstranten tot
dusverre de bouw van een
winkelcentrum hebben weten
te voorkomen. De joodse ge
meente had het terrein na de
Tweede Wereldoorlog ver
kocht.
In Jaffo was de bouw tijde
lijk stilgelegd nadat op het ter
rein menselijke beenderen wa
ren gevonden. In 1969 hadden
de islamitische autoriteiten 'de
heiligheid van de plaats' opge
heven en het terrein aan de
staat Israël verkocht.
De Zuidafrikaanse Raad van Kerken
SACC aarzelt nog over een onderzoek
naar martelingen in ANC-kampen. Dit
bleek tijdens de jaarvergadering van de
SACC, die deze week in Durban plaats
vindt.
In april maakte de Raad bekend dat
'binnen enkele weken' een SACC-delega-
tie'kampen van het ANC in Tanzania,
Uganda en andere Afrikaanse landen
zou bezoeken. Daarin waren tegenstan
ders van de Zuidafrikaanse bevrijdings
beweging vastgehouden en volgens som
mige bronnen gemarteld. Blijkens infor
matie van Amnesty International zaten
in ieder geval nog zes personen gevan
gen nadat het ANC vorig jaar september
had aangekondigd dat de laatste gevan
genen waren vrijgelaten.
Als de Raad een delegatie zendt, dan
zal deze bestaan uit drie SACC-perso-
nen, drie buitenlanders en drie leden af
komstig uit kerken die niet bij de Raad
zijn aangesloten, zo zei SACC-secretaris
Frank Chikane in Durban. Als de SACC
informatie krijgt over personen van wie
wordt aangenomen dat ze nog steeds in
ANC-kampen zitten, dan zal de Raad
een onderzoek instellen. Tot dusver heb
ben zulke verzoeken de SACC niet be
reikt.
Chikane maakte op de SACC-vergade
ring geen melding van het verzoek van
nabestaanden van mensen die in ANC-
kampen zijn overleden. Zij hebben hem
gevraagd er bij het ANC op aan te drin
gen dat de stoffelijke resten worden op
gegraven zodat een begrafenis in fami
liekring kan plaats vinden. De SACC zegt
geen geld voor een dergelijk projekt te
hebben.
Chikane noemde het een 'brandende
kwestie' of er tribunalen in navolging
van Neurenberg moeten komen voor het
berechten van personen die misdaden
tegen de Zuidafrikaanse bevolking heb
ben gepleegd. De vraag is of ook leden
van de bevrijdingsbewegingen voor zo'n
tribunaal zouden moeten verschijnen.
Tijdens een conferentie van juristen en
mensenrechtendeskundigen over deze
vraag waren de deelnemers het er una
niem over eens dat de waarheid belang
rijker is dan gerechtigheid, zo zei ANC-
vicepresident Sheena Duncan. Rechtsza
ken zijn volgens haar nodig om er achter
te komen wat er gebeurd is. Maar zij
pleitte ervoor in sommige omstandighe
den mensen vrij te stellen van vervolging
opdat ze inderdaad gaan praten.
Chikane stelde voor dat de kerken een
eigen conferentie over dit onderwerp
houden om te bekijken hoe ze hun pas
torale verantwoordelijklhed terzake in de
praktijk kunnen brengen.
Theologen en
schrijvers tegen
'nieuw onrecht'
MÜNCHEN
Theologen, schrijvers en po
litici in Duitsland hebben
zich gekeerd tegen 'nieuw
onrecht' als gevolg van nog
niet bewezen Stasi-beschul
digingen. Het is 'broodroof
als burgers nog voor een de
finitief oordeel is uitgespro
ken, hun baan of goede
naam dreigen te verliezen.
De verklaring is onderte
kend door o.a. Dorothee
Soelle en de schrijver Martin
Walser. Aanleiding vormde
het ontslag van de rector van
de Humboldt-Universiteit in
Berlijn, prof. Heinrich Finck.
In de Stasi-archieven stond
hij geregistreerd als de agent
'Heiner'. Toen dat bekend
werd, werd hij dit voorjaar
op staande voet ontslagen
zonder dat hij gehoord werd.
KERKDIENSTEN
LEIDEN
Herv. Gem. Hooglandse Kerk 10 H.A.,
ds Rooze, 11.45 Oecum. studenten-
dienst; Marekerk 10 H.A., ds Smaling,
17 dr Balke, 'sGraveland; Maranatha-
kerk 10 mw ds Dekker-Keiler; Oecume
nische geloofsgem. De Regenboog (Me
renwijk) 10 pastoor Scholtes. Ie Com
munieviering, mmv Regenboogkoor;
Bethlehemkerk (Driftstr.) 10 ds Schou
ten; Bevrijdingskerk 10 ds Rietveld, Vre-
deskerk 10 ds Bloemert; Waalse kerk
(Breestr.) 10.30 pas de culte; 'Stevens
hof (rk kerk Haagse Schouw) 10 dienst
in Maranathakerk. Acad. Ziekenhuis 10
mw ds v Beinum, mmv dameskoor
Pniël, Katwijk. Diakonessenhuiselkeza
10.30 rk. dienst, en zo 10.30 gez.
dienst, pastor Verhoef, mmv Betty vd
Aa, sopraan. Groenhoven 10 ds Horten-
GerefKerk (Vredeskerk - Maranathak. -
Bevrijdingsk. en Merenwijk zie herv. ge
meente). Geref. K. Vrijg. (Herengr.)
geen opgave. Chr. Geref. K. (Steen-
schuur) 9.30 en 17 ds v Smeden, Rijs
wijk. Geref. Gem. (zie Leiderdorp). Ge
ref. Gem. in Ned. (Bethlehemkerk Drift
str.) 11.30 en 17.30. Evang.-Luth.
Gem. (Hoogl. Kerkgr.) 10.15ds Mos-
tert. Doopsgez. Remonstr. Gem. (Lok-
horstk. Pieterskerkstr.) 10dsVos-Wie-
gand. Baptistengem. (aula 'Nieuwer-
oord', Rijnsburgerweg 124) geen opga
ve. Evang. Gemeenschap (Middelstegr.
3) 9 en 10.30 evv Groningen. Evange-
hecentrum-Pinksterbew.(Bethlehems-
kerk Lammermarkt) 10 en 19 ev Zijl
stra. Pinkstergem. (O. Vest 13) 10 hr Ei
kerbout. Volle Evangelie Gem. (Haar
lemmerweg 36) 11 ev Daniël. Christen
gemeenschap (Vestestr. 49) geen
dienst Leger des H. (hoekVes-
testr./Groenesteeg) 10. Nieuw-Apost.
Kerk (H. Rijnd. 24): 9 30 en 17. wo
20. Zevendedag-adventisten ('De Ont-
moetmg', Noordhofland V.schoten) elke
za 11Chr. Wetenschap (Steensch. 6)
10.30. Kerk van J.Chr. vd Heiligen der
L. Dagen (Brahmsl.) 10. 11 en 12. Oud-
Katn. K. (Zoeterw.smgel) 10. behalve
2e weekeinde vd maand: za 19. Rooms-
Kath. K Haagweg za 19 Mis. zo 10.30
Gezongen Euch. viering-. Herensingel za
19. zo 11Rijndijk (Stevenshof) za 19.
zo 9.30 (le zondag vd maand 11 uur).
Steenschuur za 10 en 19. zo 8 30. 10
(hoogmis). 11.30. 18 en 19 (lof); Bos-
huizerkade za 19. zo 10; L^mmen-
schanswegza 19. 10; Haari.straat za
19, zo 10.30 en 12.15; Merenwijk zie
herv. gem.
AARLANDERVEEN
Herv. Gem. 9.30 en 19 gez. diensten,
dsvd Berg. Geref. Kerk 9 30 en 19 gez.
diensten in Herv kerk. Chr Geref. Kerk
9 ds Lof, 16 ds Breman. Rk Kerk za 19,
zo 10.30.
ABBENES
Samen op Weg Gem. 9.30 ds Rooden-
berg.
ALPHEN AAN DEN RIJN
Herv. Gem. Adventskerk 9.30 ds v Niel,
Rijnsburg; Kruiskerk 9.30 ds Omme-
ring; Opstandmgskerk 9.30 ds Jonk
man, 18.30 SoW-dienst, ds Ommering;
G. Herderkerk 9 H.A., ds Bakker, 18.30
dienst in De Bron; De Bron 10.30 H.A.,"
ds Bakker, 18.30 H.A., ds Nieuwen-
huis; Ashram (Marsdiep) geen dienst;
Oudshoornse kerk lOdsOort, Rotter
dam; Sionskerk (Meteoorlaan) 9.30 ds
Ouwendijk, 18.30 dsWiegeraad, De
Bilt. Rijnoord 9.30 hr v Aller. Driehoor-
ne 19 ds v Dok. Geref. Kerk Maranatha
kerk 9.30 drs Santing, 18.30 SoW-
dienst, ds Jonkman; Salvatorikerk 9.30
kand. mw Schoonveld-vd Zwan, Amster
dam, 18.30 SoW-dienst in Opstan
dmgskerk; Kerk en Zanen 9.30 drs
Koopmans. Geref. K. Vrijg. (school
Beatrixl, 4) 9.30 Dienst des Woords,
14.30 dsTrimp. Ned. Geref. Kerk
.(school Willemstr.) 9.30 ds v Oene,
Zwolle, 18.30 kand Strating, Den
Haag. Chr. Geref. Kerk (Grijpenstemstr.)
9.30 en 16.30 ds Slagboom. Oud-Ge-
ref. Gem. (Hooftstr. 240) 9 30 en 16.
8apt.gem. (Molenwerfstr. 1) 10 en
18.30 ev Leidekker. Bapt gem. Noord
(school Kalkovenw. 62) 10 ds v 't Wout.
Bapt.gem. Ichthus (mavo H. Dunantweg
1) 10 hr Verkerk, 18.30 hr Lourens. Vol
le evang. gem. ('De Ark', Pr. Hendrikstr.
54) 10 hr vd Hoorn. Pinkstergem 'Het
Licht' (A. v. Burenlaan 15) 10. Chris-
tengem. 'De Hoeksteen' (geb. 'Bethel',
hoek Emmalaan) 10 hr Veldhuis, Bode
graven. Leger des H. (Zonneweg 3) 10
Samenkomst. Remonstr. Gem. (Van
Mandersloostr. 36) geen dienst. Rk
Kerk: Bomfaciusk. za 19. zo 10.45; Pi-
usk. za 19. zo 9 en 10.30; De Bron za
19. zo 9.30 en 11.
BENTHUIZEN
Herv. Gem. 9.30 ds Voets. Nieuwer ter
Aa. 18 ds Boer S O W. Gem. 'De Hoek
steen' 10 drs Pettmga. Geref. Gem.
9.30 en 18 dsv Aalst.
BODEGRAVEN
Herv. Gem. Dorpskerk 9.30 ds Veldhuij-
zen. Putten. 18.30 ds Richter, Renkum;
Salvatorkerk 9.30 ds Rebel. Amersfoort,
18.30 ds de Haan, Made; Bethlehem
kerk (Nieuwerbrug) 9.30 ds v Slooten,
Bergschenhoek. 18.30 kand. de Man,
Rosmalen. Geref. Kerk 9.30 ds Buiten
huis. Hummelo, 18.30 ds Zoutman. Ge
ref. K. Vrijg. (Ichthusk.) 9.30 en 16.30
ds Simpelaar. Geref. Gem. (Stationsweg
17) 10 en 18.30.
BOSKOOP
Herv. Gem. Dorpskerk 9.30 prof dr
Roest, Leiden, 18.30 gez. dienst in Ge
ref. kerk; De Stek 9.30 ds Langelaar.
Geref. Kerk 9.30 ds de Moor, Waddinx-
veen, 18.30 gez. dienst, kand. v Dolder,
Utrecht. Chr. Geref. Kerk 9.30 en 19 ds
Otter, Nunspeet. Geref. Gem. geen op
gave. Church of the Nations ('Ons Para
dijsje'. v. Neslaan 4) 9.30 hr Godschalk
HAZERSWOUDE
Herv. Gem. 9.30 kand. Verhage, Breda,
18.30 kand. vd Spoel, De Bilt. Geref.
Kerk 9.30 hr Vreugdenhil. Koudekerk
ad Rijn, 17 ds Baas. Sassenheim. Rk
Kerk. dorp za 19 H. Mis mmv cantores.
zo 10 H. Mis mmv gem. koor; Anker za
19, zo 10.30; Bernarduszo9.
HILLEGOM
Herv. Gem. Maartenskerk 10 gez.
dienst, hr Hoffenaar, Voorhout. Geref.
Kerk ('Hoeksteen') gez. dienst in Maar
tenskerk. Chr. Geref. Kerk 11 ds v Roe
kei, Nieuw Vennep, 19 kand. Bijkerk,
Beverwijk. Rk Kerk: Martinus. za 19, zo
10; Jozefk. za 19 Ned. Liederen, zo 10
mmv Gem. Koor.
HOOGMADE
Herv Gem. 10 H.A., ds Boonstra. mmv
Casa Materna. Rk Kerk za 19. zo 9.15.
KATWIJK AAN DEN RIJN
Herv. Gem Dorpsk. 10 ds Bogaard. Rot
terdam (VLOK). 18 ds Kattenberg. Lei
den; Ontmoetingskerk 10 ds Batelaan,
Voorschoten. 18.30 ds de Vreugd.
Amersfoort. Geref. Kerk (Open Hofkerk)
geen opgave. Rk Kerk za 19, zo 9.30.
KATWIJK AAN ZEE
Herv. Gem. Nieuwe Kerk 10 ds Stam jr.,
bevestiging ds Glashouwer, 18.30 ds
Glashouwer, intrede; Oude Kerk 10 ds
Volk, 17dsVroegmdeweij; Ichthuskerk
10 ds ten Voorde, 17 ds Volk; Pniélkerk
9 30dsVroegmdeweij, 17 dsGorissen;
Maranathakerk (Rijnsoever) 10 ds Gons-
sen, 17 dsvd Berg. Overduin 14.15dsv
Gulik. Herv Gem. 'De Rank' (Helmberg
weg 10) 10 kand vd Broeke, Vlaardm-
gen. Geref. Kerk Vredeskerk 9.30 ds
Kersten, Den Haag. 17 ds Mink (VLOK);
Triumfatorkerk 9.30 ds Mink, 17 zie
Vredeskerk. Gebouw De Hoeksteen (do-
vendienst) geen dienst. Camping Zuid-
duinen 19.30 hr Bergman. Camping
Noordduinen 19.30 hr Piet. Geref. K.
Vrijg. 9 en 16 ds Breen. Ned. Geref. K,
(Pieter Groen-college, ingang Rijnsoever
293) 9.30 hr v Rijn, 19 ds de Lange.
Chr. Geref. K. 10 en 17 ds Veenendaal.
Geref. Gem. in Ned. (Louwestr.) 10 en
17. Baptisten Gem. (Ambachtsweg 2)
10 hr Bol. Soefi (Zuidduinweg) elke le
en 3e zondag, 16.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN
Herv. Gem. 10 en 19 SoW-dienst in Ge
ref. kerk. Geref. Kerk 10 SoW-dienst, ds
Zoutman, Bodegraven, 19 SoW-dienst.
dsv Midden. Lisse.
LEIDERDORP
Herv. Gem. en Geref. Kerk Dorpskerk 10
ds vd Born, 18.30 mw ds Karreman;
Scheppingskerk 9.30 H A mw ds Kar
reman. Kapel Scheppingskerk (doven-
dienst) 9.30 hr v Kempen. Leythenrode
geen dienst. Elis.-Ziekenhuis 10 Hoog
mis. rector Vijftigschild. Geref. Gem,
Leiden eo (kerkgeb. Hoofdstr 73) 10 en
16.30 leesdienst. Bapt.gem. (wijkgeb.
Zijlkw.) 10 hr v Berghem, Middelburg.
MA 20 Bidstond. Rk Kerk za 19, zo 10.
LEIMUIDEN
Herv Gem. 9 30 gez. dienst, mw ds de
Mik-vd Waal. 19 gez. dienst in Geref.
kerk. Geref. Kerk 9.30 gez. dienst in
Herv. kerk. 19 gez. dienst, ds den Hee-
ten, Hoofddorp. Rk Kerk za 19. zo 10.
LISSE
Herv Gem Grote Kerk 10 ds de Gelder.
Pauluskerk 10 ds Verdijk. Lisse. 19
Zangdienst. ds de Gelder Geref. Kerk
10 drs v Midden. Geref K. Vrijg. (Prin-
sessestr 1)9 en 16 30dsGeersmg
Ned. Geref. Kerk (Salvatori) 10 en 19
gez. diensten met Chr .Geref .Kerk. Chr.
Geref. Kerk gez. diensten met Ned. Ge
refKerk. 10 ds Vos. 19 ds de Lange.
RotterdamGeref Gem 10 en 16 lees
dienst Evangeiiegem (Heereweg 52a)
10 hr Brands. Rk Kerk: Agathakerk za
19 en zo 10 Euch. viering; Poelpolder
za 19 en zo 10.30 Euch. viering; Maria-
kerkza 19 Communieviering, Joke
Vermeulen, zo 9 Stille Mis. pater
Stefan, 10.15 Hoogmis, pater Stefan;
Engeibew. za 19 H. Mis, S. 8ladowski,
zo 10 Communieviering, di 19 H. Mis,
H. Ammerlaan.
NIEUWKOOP
Herv Gem 9.30 dsCats, Mijdrecht,
18.30 mw ds Jansen, Soest. Geref. Kerk
9.30 kand. Blok, Amsterdam. Chr. Ge
ref. Kerk 9.30 leesdienst, 19 ds Boiten,
Schiedam. Remonstr. Gem. geen
dienst. Evang. gem (gebouw 'De Rank',
Regthuysplein) 12. Rk Kerkza 19, zo
10.
NIEUWVEEN
Herv. Gem. 9.30 ds vd Hoek, Oostburg,
18.30 ds Kaai, Rhenen. Geref. Kerk
9.30 hr v Hilten, Uithoorn. Rk Kerk za
19, zo 9 en 11.
NIEUW-VENNEP
Herv. Gem. 9.30 ds Christ, Rijsoord. 19
ds Germans, Sassenheim. Geref Kerk
geen opgave Chr. Geref Kerk 9 30 en
16.30 ds v Roekei. Rk Kerk za 19. zo
10.
NOORDEN
Herv. Gem. 9.30 en 19 ds Geuze. Geref.
Kerk (W, Verlaat) 9.30 ds den Heeten,
Hoofddorp, 19hrVoogd, Hollandse Ra-
dmg. Rk kerk za 19, zo 9 en 10.30.
NOORDWIJK
Herv Gem. Grote of St. Jeroensk (Bin
nen) 10 ds Pannekoek. Oegstgeest, 17
ds Hovius. Katwi|k, 19 ds vd Schoot;
Hoofdstr (Zee) lOdsSteegman, Rid
derkerk, De Rank (Golfbaan) 10 ds vd
Bergh Geref Kerk Buurtkerk (Hoofd
str.) 10 ds Koren hof f. Heemstede. 19
ds Elgersma; Vmkenl (Bmnen)lOds
Elgersma W vd Bergh-stichtmg 11
kand mw Keunmg, Leiden 'Sole Mio' 9
ds Elgersma Gem van Christenen 'De
Ark'(Picképl. 1) lOhr Adelmund.
19.30 Openluchtsamenkomst, hr Adel
mund Ned Prol. Bond (aula 0 Zeew
geen dienst Rk Kerk Zee za 19. zo
10.30; Binnen za 19 H Mis.zo9.30
Hoogmis. Gregoriaans, 11 H Mis.
NOORDWIJKERHOUT
Herv. Gem. Dorpskerk 10 gez dienst, ds
v Sluijs; De Zilk zie Dorpskerk. Rk Kerk
Victork. za 19 pastoor Hooymans. mmv
Dameskoor, zo 9.30 pastoor Hooymans
mmv Herenkoor. 11 pastoor Hooymans;
Jozefk. za 19 en zo 9 pastoor vd Plas. zo
10.30 Woord- en Communiedienst mmv
Gem. Koor; DeZilkza 19 en zo 10.30
pastor Nederstigt.
OEGSTGEEST
Herv. Gem. Groene of Will.kerk lOSoW-
dienst, ds de Bruin; Pauluskerk 10
SoW-dienst. ds Bovenberg. Leiden; Ge
meentecentrum (Lijtw.) 10.30 mw ds
Kooistra, Amsterdam. Geref. Kerk (Mau-
ritslaan) geen dienst. Geref. Kerk Vrijg.
(aula Dr. Schilderschool) 9.30 lees
dienst, 15 ds Geelhoed, Den Haag. Ned.
Geref. Kerk (Gem.centrum) 16 H.A., ds
Krol, Kampen. Van Wijckerslooth 16 ds
Ribberink, Rijnsburg. Endegeest 10 ds
Friederich. Volle-evangeliegem. (Gem
.centrum) 16. Rk Kerk Will.kerk za 19
Avondmis, pater vd Baselaar, zo 10
Hoogmis, pater vd Baselaar, mmv Da-
OUD-ADE
Rk Kerk za 19, zo 9. Zie ook Riipwete-
rmg.
OUDE EN NIEUWE WETERING
Herv Gem. geen opgave. Geref K. 9.30
ds de Zeeuw. Leiden, 19 hr Schoenma
ker, Leimuiden. Remonstr. Gem. geen
dienst. Rk Kerkza 19.zo 10.30
ROELOFARENDSVEEN
Rk Kerk Mar Pres. za 19 pastor de
Munck mmv cantor, zo 11 past Bergen-
henegouwen mmv Gem. Koor; Petrus-B.
za 19. zo 9.30.
RIJNSATERWOUDE
Herv Gem 9 30 dsv Dok. Alphen ad
Rijn. Chr. Geref K. 9.30 dsde Boer,
Urk, 14 ds Beekhuis. Rotterdam
RIJNSBURG
Herv Gem Grote Kerk 9.30 ds Ver
boom. 17 hr Bergman; Bethelkerk 9 30
ds Wisse Geref. Kerk Petrakerk 9.30 ds
Snel. 17 ds Ribberink. Immanuelkerk
9.30 ds Ribberink. 17 ds Terpstra; Ma
ranathakerk 9.30 ds Terpstra. 19 ds
Snel. Geref Kerk Vrijg. 10 en 1 7.15 ds
Bijl. Chr Geref. K. 9.30 en 17 ds Hof
man Evang. Christengem (aula mavo)
10 hr Spaargaren. Lisse. Rk Kerk za 19,
zo 9.30 en (chr. tuinbouwschool) 11.
RIJPWETERING
Rk Kerk za 19 avondmis in Oud Ade. zo
10.30.
SASSENHEIM
Herv Gem 9 30 Kmderdienst. ds
Westra, Beilen, 19 SoW-dienst. ds
Westra Geref Kerk 8.45 dienst in RK
kerk, ds Biewmga. 19 SoW-dienst in
Herv kerk. Chr. Geref. K. 10 ds Hogen-
birk, 19 ds Groen, Haarlem Ned. Prot.
Bond (Jul laan 17) geen dienst. Rk Kerk
za 19. zo 10.30.
TER AAR
Herv. Gem. 9.30 kand. Kamperman,
Leiden, 18.30 ds Frederikze, Woerden.
Geref Kerk 9 30 en 18 30 H A ds Ba-
de, Alphen. Rk Kerk Aardam za 19, zo 9
en 12; kerk Langeraar za 19, zo 9.30 en
11.30.
VALKENBURG
Herv. Gem. 10dr Vermeulen, 18.30
gez. dienst, ds Rooze. Leiden. Geref.
Kerk 9.30 drs vd Veen-Schenkeveld,
Rijswijk, 18 30 gez. dienst in Herv.
kerk. Geref K. Vrijg. 10.30 ds Breen.
18.30ds Breen (VLOK).
VOORHOUT
Herv/Geref Kerkgem 10 dsde Jong.
Rk Kerk za 19. zo 9.30 en 11
VOORSCHOTEN
Herv Gem. Dorpskerk 10 ds Schaap.
19 SoW-dienst. dsde Boer Hessei. De
Ontmoeting (Noordhofland) 10 dsde
Zwart, 'Rehoboth' (Van Leeuwenhoekka
de) 9.30 ds Haverkamp. N. Lekkeriand.
16 30dsvd 8ergh, Noordwi|k. Hulpen
Heil-kerk ('Schakenbos', Leidschen-
dam) 10 dr Verheule. Geref. Kerk (Het
Kruispunt) 10dsde Boer -Hessel, 19
SoW-dienst in Dorpskerk Geref. K.
Vrijg. (Bachiaan) 10.45 dsGeersmg.
16.30 leesdienst. Rk Kerk Laur.kerkza
19 Euch viering, pater v Beresteijn
mmv cantor, zo 11 Euch. viering b g v.
40-|arig priesterjubileum pater vd
Geest, pastor Paardekooper mmv Lau-
rentiuskoor; M Godskerk zo 9.30
Euch. viering, pater v Beresteijn Angli
can Church (British Schoot. J v Hoof -
laan 3) 10.30. Aula-basisgem geen
WADDINXVEEN
Herv. Gem Brugkerk 9 ds Schipaan-
boord, 17 ds de Lange. Sommelsdi|k;
Hoeksteen 10.30dsSchipaanboord.
18 30 dr vd Sluis. Rotterdam. Bethel
kerk 9 kand Molenaar. Papendrecht.
17 ds v Vliet. Aalst; Rehoboth-school.
10 30 kand Molenaar. Papendrecht;'
Immanuelkerk 9 30 ds Kors-de Konmg,
H l Ambacht Geref. Kerk Ontmoetings-
.kerk 9 30 ds de Moor, 17 ds Baas, Sas
senheim. Geref K. Vrijg. (Kruiskerk)
8 30 en 14 45 ds vGurp. Arnhem Chr
Afgesch Gem. 9.30 en 17 ds vd WanL
Oud Geref Gem. (Mercunusweg 29) 10
en 18 30 leesdienst. Remonstr Gem
geen dienst. RK Kerk St. Victork. 9.30,
Ontmoetingsk. za 19, zo 1115.
WARMOND
Herv. Gem 10 ds de Jong, VoorhoutRK
Kerk za 19.zo9en 10.30.
WASSENAAR
Herv Gem Dorpskerk 10 ds Steenstra,
16.30ds Wolters. Ameide; Kievietkerk
('Samen op weg') 10 H A.,dS Nortier,
Den Haag. Dorpscentrum 9.30 ds v Dis.
Geref Kerk Zijllaan 10 SoW-dienst ds
vd Woude, 19 dsvd Woude. Ned Prot.
Bond (Kerkdam) 10.30 mwdsSrmt Ma
ris. Den Haag RK Kerk Jozef za 19 en
o 10 Euch Viering. Will, za 19, zo
10.30; GH za 18. zo 10.30
WOUBRUGGE
Herv Gem 9.30 ev vd Bosch, 18 30 ds
Vlasblom. Ter Aar Geref Kerk 9 30 etl
18 30 ds Oosthoek. Leiderdorp Ned
Prot Bond (De Wijk. Schooistr 20)
geen opgave RK Kerk zo 10.30.
ZEVENHOVEN
Herv. Gem 9 30 hr Henzen, 19 gez
dienst m Geref kerk. Geref Kerk 9 30
hr Karstens, 19 gez. dienst, ds Cats,
Mijdrecht RK Kerkza 19.zo9en
10 45
ZOCTERWOUOE
Herv Gem 10 ds Wijlhuizen. Rk Kerk
St Jan zo9 30 Hoogmis. Emmauskapal
zo9 30;Chr Dienaark za 19Woord4
Communiedienst Meerburgkerk H
Rijndijk za 19. zo 10 30
ZWAMMERDAM
Herv Gem >.30hrvdKnijff.Capeiiead
iJssel. 18 30 gez dienst in Geref kerk.
Ge'ef Kerk9 30hr Scheps. Ni|megen.
18 30 gez dienst.hr Noordmans. Ben
schop Hooge Burch 11 Oecum viering,
pastor Schoon.
DE KAAG
Herv Gem. 9.30 ds Bakker. Amster
dam. Rk Kerk za 19. zo 9.30.
Wim van Boekholt zegt blij te zijn dat hij uiteindelijk op
het rechte pad is gekomen. Dat is wel eens anders ge
weest, want als jongen van negentien ontspoorde hij.
Vóór die tijd was er eigenlijk niets aan de hand. Hij was
een vrolijke Rotterdamse tiener die met andere leeftijd
genoten af en toe kattekwaad uithaalde en achter de
meisjes aan zat.
„Toen ging ik ging drugs ge
bruiken en kwam in aanraking
met het occulte, dat een kwalij
ke invloed op me had, hoewel ik
mij er toen niet van bewust was.
Ik hoorde stemmen die mij op
drachten gaven uit een mysteri
euze wereld. Dat zijn boze gees
ten geweest, die mij voortdu
rend bezig hielden. Met andere
woorden, ik had gewoon geen
rust."
„Ik kwam er duidelijk door in
verwarring, totdat er een radica
le ommezwaai kwam. Dat was
het moment waarop ik christen
werd. Er viel werkelijk een grote
last van me af. Ik was uitgegle
den en ik moest weer met beide
benen op de grond komen."
Dat is hem gelukt, zegt hij.
Vanuit zijn christelijke levens
overtuiging verricht hij nu zijn
werk als psycholoog. Sterker
nog, Van Boekholt noemt zich
christen-psycholoog, die zoals
uit annonces blijkt, bezig is met
„creatieve therapie vanuit Gods
woord voor bevrijding, herstel
en groei door middel van ge
sprekken, onderzoek en werken
met beeldende materialen." Hij
wordt daarbij geassisteerd door
zijn vrouw Niclaa, die creatief
therapeut is. In hun arbeid
staan bijbel en gebed centraal.
In de handel
Van Boekholt was eerst werk
zaam als boekhouder en kwam
vervolgens terecht in de handel.
Hij werd 'gekneed' in verkoop
technieken, waardoor hij steeds
meer interesse ging tonen in de
psychologie en volgde een heel
programma nadat hij was ont
spoord. „Ik ben weer gaan scha
ken en ging mijn conditie ver
beteren, want ik moest er weer
bovenop komen. Toch was ik
niet mezelf, omdat ik onder in
vloed bleef van die occulte
machten. Ik had ook voortdu
rend het gevoel gefaald te heb
ben. Telkens opnieuw had ik
een gevoel van schuld en onvre
de. En ik moest er steeds weer
met iedereen over spreken wat
ik had meegemaakt".
Dat is ook tijdens het gesprek
het geval. Zonder oponthoud
moet Van Boekholt zijn verhaal
doen, dat soms bizar aandoet.
„Ik zei tegen mezelf: je bent
hartstikke gek. Ik diagnostiseer-
de mezelf als schizofreen. Maar
ik had dan ook dingen meege
maakt die wel heel reëel wa-
Door die occulte tijd, zoals de
psycholoog opmerkt, kwam zijn
eerste vrouw steeds meer in de
knel te zitten. „Er was een ge
weldige spanning in onze relatie
als gevolg van die boze gees
ten". Zijn vrouw werd zwaar
ziek en bleek kanker te hebben.
„Voor mij stond toen vast dat
we onder een vloek leefden", al
dus Boekholt, die uit een katho
liek gezin komt.
Gewijzigd
Na de dood van zijn eerste
vrouw leerde hij zijn huidige
echtgenote Niclaa kennen, die
verbonden was aan een evange
lische gemeente in Utrecht,
waar hij zich liet dopen. Sinds
dien is zijn leven drastisch ge
wijzigd, meent Van Boekholt,
die achteraf erg geschrokken is
van het feit dat hij zich open
stelde voor occulte zaken.
vroeger die vaak te maken heb
ben met intimiteit Er komen
dingen naar boven waar men
sen niet zo makkelijk over pra
ten, of waar ze zichzelf hele
maal niet bewust van zijn". Ook
zij is zich ervan bewust dat zij
en haar man vaak geen kant
en-klaar antwoord hebben,
maar via gesprekken en het be-
zig-zijn met het beeldende ma
teriaal, probeert ze de mensen
duidelijk te maken, dat „God er
toch iets goeds van maakt. Een
ander antwoord heb ik niet,
maar op dat moment is dat ge
noeg."
Van Boekholt, die zich na
tuurlijk ook bedient van de
„standaard-technieken en -tes
ten" van de psychologie, sluit
zich daarbij aan. „Maar dat is
nou juist onze kracht. Wij wij
zen mensen naar God, uit welke
probleemsituatie dan ook. Ge
bed is daarvoor het sleutel
woord. Ik moet als psycholoog
ook vaak zeggen: ik weet het
niet. Zelf ben ik eruit gekomen,
door toe te geven dat ik er niets
van had gemaakt. Toen kwam
God in mijn leven en werden
mij dingen getoond die ik heb
opgepakt."
Verlossingswerk
Met enige nadruk voegt hij er
aan toe: „Ik weet dat er een
geest bestaat die leugens ver
strooit. Als christen-psycholoog
zeg ik, dat de mens moet na
denken over zijn gedrag, zoals
dat in de bijbel wordt gezegd.
De geestelijke wereld oefent op
allerlei manieren invloed uit op
het gedrag van de mens en op
de keuzes die mensen maken,
terwijl de niet-christen-psycho-
loog deze bijbelse visie buiten
beschouwing laat. Er liggen dus
duidelijke verschillen in de aan
pak van de therapie. De wereld-
psychologie is een soort zelfver
lossing, je moet het zelf doen.
Wij wijzen op het verlossings
werk van Christus, waardoor de
goddelijke kracht in het leven
van de mensen gaat werken."
Niclaa en Wim van Boekholt „Mensen die hier komen weten vaak niet hoe ze met de bijbel moeten omgaan. Soms weten ze ook helemaal niet hoe
ze moeten bidden. Tijdens de therapie leren wij ze hoe ze moeten omgaan met het gebed, zodat ze het ook thuis in de praktijk kunnen brengen."
FOTO CPD
den."
Het beeldende materiaal dat
Voor hem en zijn vrouw Ni
claa stond toen vast dat ze zich
moesten gaan bezighouden met
wat Van Boekholt noemt profe
tische therapie. „Je moet men
sen gaan helpen door hen in
aanraking te brengen met de
bijbelse boodschap. Ze moeten
op de weg komen die Jezus
wijst." Gebeurt dat al direct bij
het eerste gesprek? Niclaa: „Wij
krijgen hier mensen die het wel
van God verwachten."
Er komt eigenlijk 'van alles'
bij de Van Boekholts terecht,
mensen met huwelijksproble
men en relatiestoomissen, per
sonen die geen werk hebben en
met hun tijd geen raad weten
„en zich steeds meer in een de
pressie zien wegzinken", of
vrouwen met een incest-erva-
ring.
Zowel de psycholoog als de
creatief therapeute heeft elk een
eigen taak, met andere woor
den, de cliënt komt of bij Van
Boekholt terecht of bij zijn
vrouw Niclaa. „Dat hangt van
het probleem af', aldus de in de
Domstad wonende psycholoog.
„Ik voer wel de meeste gesprek
ken, daarbij geef ik de mensen
altijd heel duidelijk aan wie ik
ben. Soms komt het voor dat ik
ze direct al moet door verwijzen
naar Niclaa. Komt er een echt
paar, dan doen we het werk sa-
Niclaa, die als therapeut ook
werkzaam is in een instelling in
Bilthoven, vult aan: „Mensen
die hier komen weten vaak niet
hoe ze met de bijbel moeten
omgaan. Soms weten ze ook
helemaal niet hoe ze moeten
bidden. Tijdens de therapie le
ren wij ze hoe ze moeten om
gaan met het gebed, zodat ze
het ook thuis in de praktijk kun
nen brengen. Wij vragen na
tuurlijk altijd aan de mensen of
ze een gebed op prijs stellen en
vragen ook of ze zelf willen bid-
ze gebruikt kan bestaan uit krijt,
potloden, klei, papier of karton.
,Als mensen de problemen
waar ze mee zitten, uitbeelden
in materiaal dan komen ze vaak
op een dieper onderbewust-zijn
niveau. Het materiaal roept din
gen bij de mensen op die vaak
zijn weggeduwd en waaraan
men niet meer wil denken, met
alle gevolgen van dien."
Het gebruik van klei tijdens
de therapie roept volgens Niclaa
associaties op met aanraken of
met voelen. „Heel vaak komen
dan herinneringen boven van
