VN-waarnemers zijn geen Rambo's
David Irving: Gevaarlijke propagandist
vTl
Patten wil in Hong Kong
meer zijn dan tussenpaus
Feiten &Meningen
fifc te\ /UL66M m lie mt-n
I OM6ÉV0£Ê?P UJAS,MAA£ PAT
ve. schoolvizbktib eekwaamh&v
BElANQPUKEfZ VOW VAN j7=
S-z» PI vrx,1
DONDERDAG 9 JUL11992
Britse historicus vergoeilijkt nazi-Duitsland
WIM STEVENHAGEN
David Irving noemde zichzelf
ooit een 'milde fascist' en be
weerde dat de gaskamers in Po
len speciaal 'voor toeristen' 'wa
ren opgezet. Hij loofde eens
duizend Britse ponden uit voor
degene die een oorlogsdocu
ment kon produceren waaruit
zou blijken dat Hitier zelf op
dracht gaf tot de holocaust, het
vernietigen van ioden.
Irving, de beruchte Britse histo
ricus, heeft zich de afgelopen ja
ren steeds fanatieker opgewor
pen als vertegenwoordiger van
de 'revisionistische ge
schiedschrijving'. Deze interna
tionale stroming herschrijft de
geschiedenis van nazi-Duits-
land en ontkent dat joden door
nazi's werden vergast. Deze Ir
ving, zo bleek vorige week, is
door de Britse Sunday Times in
gehuurd voor het ontcijferen
van de ontbrekende delen van
het dagboek van Joseph Goeb-
bels, Hitiers minister van propa
ganda.
De ontsteltenis over de keuze
voor deze obscure pseudo-we-
tenschapper is groot. Geschie
denis dient voor David Irving
David Irving. fotoarchief
een propagandistisch doel, het
vergoeilijken van nazi-Duits
land. Wat dat betreft heeft hij
geleerd van de man wiens dag
boeken hij zolang gezocht heeft:
Joseph Goebbels.
Irving heeft naam gemaakt met
zijn speurwerk naar dagboeken
van nazi-kopstukken en met
biografieën van leiders van het
Derde Rijk. Van zijn hand ver
schenen biografieën van Rom
mel en Göring en in 1977 Hit
ler's War, over het leven van de
Führer. Zijn uitstekende contac
ten in neo-nazistische kringen
leverden hem vaak toegang tot
privé-documenten die niemand
voor hem had kunnen inzien.
Een halfjaar geleden verbaasde
Irving de wereld weer eens met
de dagboeken van Adolf Eich-
mann, die hij in Argentinië had
opgedoken. En nu zijn het dan
de ontbrekende delen uit de
dagboeken van Goebbels, waar
Irving als eerste studie van kan
maken. Irving was al lang hier
naar op zoek: hij bracht eens
weken door in een bos in Oost-
Duitsland, waar hij met een me
taaldetector de Goebbels-dag-
boeken trachtte te traceren.
Irving, zoon van een Britse ma
rine-officier, herinnert zich van
de Tweede Wereldoorlog niet
veel meer dan het gierende ge
luid van overvliegende Duitse
V-1 -raketten. Zijn interesse in
Hitier en nazi-Duitsland ont
stond later op school, waar hij
Hitiers boek Mein fCampf uit
koos toen hij een prijs had ge-
Om zijn grote belangstelling
voor Hitler-Duitsland beter te
kunnen botvieren, toog Irving
in 1959 naar het Ruhrgebied.
Hij wilde er de Duitse taal onder
de knie krijgen en werkte er als
staalarbeider. Hij hoorde er
voor het eerst van de geallieerde
bombardementen op Dresden
(1945) en dat zou het thema
worden voor zijn eerste boek
dat verscheen in 1963.
Door zijn soms zeer bijzondere
bronnenmateriaal vaak via
slim en hardnekkig spitwerk in
archieven verkregen en zijn
veelschrijverij die goed ver
kocht, werd Irving een vermo
gend man. Maar zijn naam
werd ook steeds meer omstre
den.
Sinds het begin van de jaren '80
is hij een prominente verschij
ning bij het jaarlijkse partijcon
gres van de rechts-extremisti-
sche Deutsche Volks Union
(DVU). In de rest van het jaar
houdt hij wekelijks voordrach
ten bij bijeenkomsten van Duit
se neo-nazi's. Twee maanden
geleden nog werd hij door een
rechtbank in Mtinchen veroor
deeld tot een boete van tiendui
zend mark, nadat hij in een
bierkelder had beweerd dat er
nooit joden waren vergast in
Auschwitz.
Die uitspraak stond niet op
zichzelf. In 1989 schaarde hij
zich enthousiast achter het zo
geheten Leuchter-rapport. In
dit document doet de Ameri
kaan Fred Leuchter verslag van
chemische analyses die hij zou
hebben verricht van overblijfse
len van het concentratiekamp
Auschwitz. Conclusie: er is
hooguit een middel gebruikt
om de gevangenen te ontluizen,
van gaskamers kan geen sprake
zijn geweest.
Irving heeft ook geprobeerd ie
dere verantwoordelijkheid van
Hitier voor de volkerenmoord
op de joden te ontkennen. Maar
het lijkt erop dat hij zijn meest
extreme standpunten inmiddels
iets heeft bijgesteld. Na lezing
van de Eichmann-dagboeken
gaf hij schoorvoetend toe dat
Hitier misschien toch het bevel
had gegeven de joden naar de
gaskamers te sturen. En vorige
week suggereerde hij weer, nu
na lezing van dagboekdelen van
Goebbels, dat hij enkele van
zijn historische opvattingen
moest herzien. Het grote wan
trouwen tegen de man blijft
echter recht overeind: Irving
brengt hooguit nuances aan op
zijn gevaarlijke historische
theorieën.
ffcELUERAReN OMgeVOB^P tfOOK Pe KLAS
pat HAP J£
Nou Nier MOtm
zecfae*} in bbm
eXAMENKlAS»'
In Zwitserland leren militairen hoe ze zich moeten gedragen
Bij de functie die Chris Patten
vanaf vandaag bekleedt, hoort
een uniform en een indrukwek
kende hoed-met-struisvogelve-
ren. Er hoort ook een klein pa
leisje bij, alsmede een tweetal
Daimlers, een Rolls-Royce en
een jacht. Het salaris beloopt
460.000 gulden belastingvrij.
Per jaar, dat wel.
Chris Patten krijgt dan ook niet
zomaar een baantje. Hij wordt
hoofd van een regering die hij
naar eigen inzicht kan samen
stellen. Hij wordt opperbevel
hebberen rector-magnificus
van twee universiteiten. Indien
gewenst kan hij de staat van be
leg afkondigen en zichzelf tot
alleenheerser bevorderen. Chris
Patten namelijk mag zich de
18e (en laatste) gouverneur van
Hong Kong noemen, de enig
overgebleven Britse kolonie van
betekenis.
Pattens taak lijkt op die van de
laatste onderkoning van Indië,
Lord Mountbatten; hij moet een
einde maken aan het koloniaal
bewind. In Brits Indië was dat
geen onverdeeld succes. Het
land viel uiteen in twee delen,
Pakistan en India, nog voordat
de onderkoning zijn biezen had
gepakt. Een half miljoen men
sen kwam om.
Maar terwijl Mountbatten in
1947 Indië tenminste nog zijn
onafhankelijkheid kon terugge
ven, moet gouverneur Patten
straks Hong Kong aan een dic
tatuur uitleveren. In de nacht
van 30 juni 1997 wordt Hong
Kong weer Chinees.
De Britse premier die de 6 mil
joen Hong Kong-Chinezen aan
China uitleverde, was dezelfde
die een oorlog voerde om de
door pinguïns en schapen be
woonde Falkland eilanden te
behouden Margaret That
cher. In 1984 sloot zij een ver
drag met de toen dienstdoende
dictator in Peking. Hong Kong
zou weer in Chinese handen
overgaan, maar een bepaalde
mate van autonomie behouden.
Hong Kong is echter niet een
slaperig vissersdorp ten noord
oosten van Sjanghai. Het is met
Singapore en Toxyo het belang
rijkste financiële centrum in
Oost-Azië, en kan zich niet ver
oorloven stil te staan. Als Hong
Kong zijn huidige status wil be
houden, zal het in zijn eigen
toekomst moeten investeren.
Enkele jaren geleden vatte de
kroonkolonie het plan op een
nieuwe luchthaven bouwen.
Het bestaande vliegveld was te
klein geworden en hopeloos
verouderd en het minste dat
van een financieel centrum
mocht worden verwacht, was
een goede infrastructuur. Bo
vendien moest het door de ge
beurtenissen in Peking ge
schokte vertrouwen in de toe
komst van de kolonie worden
hersteld. Probleem was echter
dat deze luchthaven, een der
grootste ter wereld, bijna 30
miljard gulden zou gaan kosten.
Dat was te veel om uit de overi
gens goed gevulde staatskas be
taald te kunnen worden, zodat
er particuliere investeerders
moesten worden aangetrokken.
Als je boos wordt wanneer
je onder bedreiging van
een vuurwapen gedwon
gen wordt je tot je onder
goed uit te kleden, meldt je
dan niet aan als militaire
waarnemer bij de Verenig
de Naties. Hoe je wel moet
reageren leren de adspi-
rant-waarnemers op een
opleidingscentrum van het
Zwitserse leger in Frauen-
feld.
FRAUENFELD» REUTER
Drie weken lang wordt in dit
opleidingscentrum de situatie
nagebootst op de Golan-hoog-
vlakte (het grensgebied tussen
Israël en Syrië), opdat inge
nieurs, architecten en juristen
die waarnemer worden kunnen
leren hoe toezicht te houden op
bestanden in brandhaarden in
de wereld. Spoedig waaieren ze
uit naar landen als (het voorma
lige) Joegoslavië, Libanon of
Cambodja.
Hun taak zal zijn te waken over
bestandslinies, te patrouilleren
in bufferzones, wapens te in
specteren en ongewapend
om te gaan met talloze bedrei
gende en zenuwslopende situa
ties. Vandaar de verrassingsoe
fening tijdens de cursus waarbij
gewapende „bandieten" de
waarnemers overvallen, hen
zich laten uitkleden en beledi
gen, om vervolgens weg te rij
den in hun j^ep.
Sterker
Een militaire waarnemer zijn is
niets voor een Rambo in de
dop. „Met de oefening leer je
dat je maar zeer klein bent",
verklaart de Zwitserse majoor
Georg Krenger, die met de Vere
nigde Naties diende in Bayrut
en het zuiden van Libanon. „Je
moet gewoon accepteren dat de
ander sterker is".
In tegenstelling tot VN-troepen
die in minder stabiele situaties
werken, komen de waarnemers
zelden directe vijandigheid te
gen. Hun licht-blauwe baretten
geven hun een status die lijkt op
die van het Rode Kruis.
Maar in conflictzones ligt het
gevaar altijd op de loer. „Je zou
kunnen worden bedreigd door
een 14-jarige die beeft van
angst. Maar hij heeft een Kalasj-
nikov (machinegeweer) en jij
niet", legt de Finse luitenant
kolonel Ilkka Tiihonen, de cur
susleider, uit. „Je moet zorgen
dat je overleeft".
In Libanon kreeg Krenger door
het raam van zijn jeep een ma
chinegeweer tegen het hoofd
geplaatst door een strijder die
wilde meeliften. Waarnemers
moeten boven alles neutraliteit
tonen en mogen absoluut nie
mand laten meerijden. Krenger
bleef kalm en de militieman
bond in.
Onbewapend
Ondanks de gevaren benadruk
ken de waarnemers dat het on
gewapend zijn de beste verde
diging is. „Op het moment dat
je een wapen in de hand hebt,
wordt aangenomen dat je bij
een van de partijen hoort", zei
de Oostenrijkse legerkapitein
Alleen, welke investeerder wilde
zijn geld steken in een luchtha
ven als deze niet de zegen had
van de oude mannen in Peking
die vanaf 1997 de lakens zou
den uitdelen?
Om dit netelige probleem op te
lossen, toog premier John Major
vorig jaar naar Peking. De Chi
nezen waren verguld met dat
hoge bezoek uit Londen, want
sinds het bloedbad op het Plein
van de Hemelse Vrede hadden
zij geen westerse leiders meer
op visite gehad. Zij wilden de
luchthaven dan ook wel het
groene licht geven, maar op drie
voorwaarden.
De eerste was dat er in 1997, als
Peking de scepter overneemt,
nog 6 miljard gulden in de
staatskas zit. Voorts mag Hong
Kong niet meer dan 1,25 miljard
gulden lenen voor het project.
En tenslotte moet Peking over
elke nieuwe ontwikkeling ge
raadpleegd worden.
Het probleem is nu dat de
luchthaven veel duurder gaat
worden. Er moet land op de zee
worden gewonnen, een metro
lijn worden aangelegd, wegen
worden gebouwd. En dit alles
gaat geen 30 miljard gulden
kosten, zo laat het zich nu aan
zien, maar bijna 40 miljard. Er
go: er zal meer geld moeten
worden geleend en de Chinezen
De bouw van een nieuw interna
tionaal vliegveld beheerst de
agenda van de nieuwe gouver
neur van Hong Kong, Chris Patten
(inzet). foto's afp, ap
zullen een Hong Kong erven dat
danig in de schulden zit.
Voor de Chinezen, die het afge
lopen decennium de hoogste
economische groei ter wereld
kenden, is dat geen onoverko
melijk probleem. De oude man
nen in Peking zullen volgaarne
bereid zijn concessies te doen
aan onderhandelaar Patten, als
deze op zijn beurt ook een veer
laat. Patten, zo willen zij, moet
het streven in Hong Kong naar
meer democratie beteugelen.
Hong Kong zal na 1997 een
soort parlement hebben dat
borg moet staan voor zijn auto
nomie. China heeft er mee in
gestemd dat 20 van de 60 léden
daarvan in vije verkiezingen ge
kozen mogen worden. Maar
Groot-Brittannië en de inwo
ners van de kroonkolonie willen
dat aantal juist met het beeld
van het neerslaan van het stu
dentenprotest voor ogen ver
hoogd zien.
Pattens voorganger, de sinoloog
Lord Wilson, was niet bijster
succesvol in de onderhandelin
gen met Peking. Smalend werd
hij omschreven als 'de beste
gouverneur die China ooit heeft
gehad'. Op Pattens laatste pers
conferentie in Londen vroeg
een journaliste uit Hong Kong
of hij meer kon zijn dan een
tussenpaus. Patten vond die
vraag voorbarig. Hij zou „hoffe
lijk maar standvastig" met de
Chinezen onderhandelen, zei
hij. Maar de kersverse gouver
neur gaf toe: „Ik zal in 1997
hard toe zijn aan een vakantie".
Ewald Hausdorf, die twee jaar
als waarnemer in het Midden-
Oosten diende.
Terwijl hij sprak gooiden twee
overvliegende Zwitserse ge
vechtsvliegtuigen bommen afin
de „bufferzone" waar hij toe
zicht houdt. Indien dit werkelijk
de Golan-hoogvlakte zou zijn
zou zijn rapport over de be
standsschending binnen enkele
uren bij de VN-Veiligheidsraad
in New York op het bureau lig
gen.
VN-waarnemers zijn geen
dienstplichtigen maar officieren
die zich vrijwillig hebben ge
meld. Zij die dienen in part-ti
me legers als bijvoorbeeld het
Zwitserse geven vaak goedbe
taalde banen op voor één of
twee jaar durende opdrachten.
Vaak is hun werk, dat een cru
ciaal onderdeel is van de vre
deshandhavende taak, saai. Een
typische taak is het inspecteren
van en toezicht houden op de
pots en op onder hun toezicht
staande verzamelplaatsen om te
zorgen dat geen van de partijen
meer wapens heeft dan in het
bestandsakkoord is overeenge
komen. „Indien een van beide
zijden wapens binnenbrengt,
betekent het dat zij een duide
lijk signaal willen geven aan de
andere partij", zei een waarne
mer diplomatiek.
In dergelijke gevallen wordt de
Veiligheidsraad op de hoogte
gesteld en worden procedures
in werking gesteld om de span
ning te verminderen.
Caravan
Vaak zitten twee waarnemers
uit verschillende landen een
week lang gekluisterd in een ob
servatiepost, soms gewoon een
caravan in de woestijn, om
zoals dat wordt genoemd „te
vredé. Maar voor de meeste
waarnemers is het een gelegen
heid in l\et buitenland te wer
ken in zware en exotische om
standigheden. „Ik ben van mijn
vak jurist, had nooit in het bui
tenland gewerkt en plotseling
op 47-jarige leeftijd kreeg ik de
ze gelegenheid", vertelt Andreas
Widmer, een Zwitserse journa
list en legerkapitein die in Jeru
zalem diende.
Wanneer zij verlof hebben wo
nen de waarnemers meestal als
gewone burgers in een flat. In
dien mogelijk halen ze hun ge
zin over voor een bezoek. Ge
woonlijk hebben ze wel tijd om
te reizen, en hun VN-passen ge
ven hun gemakkelijk toegang
tot voor gewone reizigers verbo
den gebieden zoals de grens
overgang bij de Allenby-brug
tussen Jordanië en de westelijke
Jordaanoever. „Je wilt het hele
gebied kunnen begrijpen, niet
alleen maar een verlengstuk zijn
van een verrekijker", zegt Kren
ger.
Uitdagingen
Naar mate de Verenigde Naties
zich, op verzoek van de betrok
ken partijen, met meer conflic
ten gaan bezighouden bieden
zich nieuwe uitdagingen aan.
Kapitein Hausdorf wil graag
naar Cambodja, waar de Vere
nigde Naties niet alleen toezicht
houden op het staakt-het-vuren
maar het land begeleiden op de
weg naar de democratie.
Wat betreft de gevaren, vallen
de meeste slachtoffers onder de
waarnemers door auto-ongeval
len. Hausdorf, die artilleriebe
schietingen meemaakte tijdens
zijn dienst in Bayrut, zei koel
tjes: „Die zijh meestal gericht
op iemand anders".
VN-waamemers waken overal in de wereld over bestandslijnen, pa
trouilleren in bufferzones, inspecteren wapens, waarbij ze zelf meestal
ongewapend zijn. Op de foto onderzoekt een Nederlandse marinier in
Cambodja de mogelijkheden om de opgedragen VN-taak uit te voeren.
foto'anp
koken en te kijken". Op de berg Waarom ze het dan toch doen?
Hermon in het noorden van Is- Sommigen noemen het salaris
raël zitten ze soms wekenlang goed, naar militaire maatstaven,
ingesneeuwd. Anderen willen werken voor de
P
