Oorlog om douchekop
Stand van Zaken
hetOmbacht
'Kamer' over de grens
Hoogste punt HC/CAM
Bols is boos
op Italianen
Bedrijven kunnen
tiende besparen
op zakelijke kosten
WOENSDAG 8 JUL11992
16-
ZAKELUK
Onder deze titel verschijnt elke
week op deze pagina een over
zicht van kort zakelijk nieuws
uit de regio's Leiden, Alphen
en de Duin- en Bollenstreek.
Stuur uw berichten voor deze
rubriek naar het Leidsch Dag
blad, Postbus 54, 2300 AB Lei
den, t.a.v. 'Zakelijk'.
BoieeRo
LEIDEN - Olivetti heeft de eer-
naamde BoleeRo-PC
dragen aan een vertegen
woordiger van een school in
Amsterdam. In samenwerking
met het Centraal Projectenbu
reau Beroepsonderwijs (CPB)
hoopt het bedrijf nog dit jaar
10.000 speciaal voor het onder
wijs ontwikkelde apparaten af te
Nieuwe ondernemers
LEIDEN - Voor mensen die
overwegen een eigen bedrijf te
beginnen organiseert de Kamer
van Koophandel in Leiden een
aantal voorlichtingsbijeenkom
sten. Per keer worden maximaal
25 mensen toegelaten. Aanmel
dingen worden verwerkt op
volgorde van binnenkomst. In
schrijven kan (kosteloos) bij de
afdeling handelsvoorlichting
(tel. 071-250500). De bijeen
komsten worden afwisselend 's
middags en 's avonds gehouden
in het gebouw van de Kamer
aan de Stationsweg in Leiden.
De eerste keer gebeurt dat op 26
augustus.
Damiate
ALKMAAR/LEIDEN - Damiate
holding heeft haar bedrijf Me-
diasystemen verkocht aan
Dutch Venture Capitals Actvi-
ties B.V. Reeds eind 1990 be
sloot de directie om het bedrijf
te verkopen of te verzelfstandi
gen omdat het niet tot de kern-
actviteiten zou behoren. Dami
ate Holding is dit jaar een deel
geworden van de HDC, de Hol
landse Dagblad maatschappij.
Het bedrijf geeft onder meer de-
tjSkrant uit.
EWR: 'Lastig dat het over onze rug gaat'
„Het Leidse energiebedrijf EWR heeft een partij waterbe
sparende douchekoppen gekocht van een scharrelaar.
Daarom kan het bedrijf de kwalitatief hoogwaardige ap
paraten voor een zacht prijsje aanbieden." Dat beweert
concurrent Sea Trade, die in samenwerking met de fabri
kant dezelfde douchekop daarom nóg goedkoper aan
biedt. „Het gaat om hetzelfde produkt, dus voor de klant
maakt het niks uit. Maar het is wel lastig dat zo'n conflict
over onze rug wordt uitgevochten", zegt de EWR.
leiden eric jan weterincs
Enkele weken geleden begon
het energiebedrijf de 'actie dou
chekop'. Door zo'n 20.000 wa
terbesparende douchekoppen
tegelijk in te slaan zou de EWR
deze aan consumenten en in
stallateurs in de regio voor twee
tientjes kunnen aanbieden, ter
wijl zo'n apparaat van het merk
Best Saver in de winkel mini
maal het dubbele kost.
De douchekoppen zouden uit
Oost-Duitsland komen, waar
het bedrijf Ter Flierhaar en
Postma uit Nunspeet een partij
van 54.000 exemplaren zou
hebben gekocht, zo luidt het
verwijt van installateurs. Omdat
deze apparaten daar nauwelijks
werden verkocht kon de hande
laar ze opkopen en op de Ne
derlandse markt dumpen. Het
afgelopen jaar zou de partij al
vergeefs aan verschillende in
stallateurs zijn aangeboden.
Directeur Postma van Ter
Flierhaar en Postma reageert
zeer verbaasd en boos op de
vraag of de doucheko'ppen in
derdaad afkomstig zijn uit het
voormalige Oost-Duitsland. „Ik
zit werkelijk met m'n oren te
klapperen. Oost-Duitsland? Dat
raakt kant noch wal. Nee, ik
wens daar in het geheel niet op
in te gaan. Het enige dat ik kan
zeggen is dat Oost-Duitsland
volledig uit de lucht is gegrepen.
Waar die koppen dan wel van
daan komen? Daar laat ik me
niet over uit, dat is mijn zaak.
Ze komen uit een EG-land." En
meer woorden wil de woedende
directeur niet aan de kwestie
vuil maken.
Het Noorse bedrijf Microplast
maakt de Best Saver en ver
spreidt deze over andere landen
via een netwerk van importeurs.
Als een partij eenmaal in een
van de landen van de Europese
Gemeenschap is ingevoerd
blijkt het voor de fabrikant nau
welijks meer mogelijk de goede
renstroom te controleren. Hoe
de 'Oostduitse' partij in handen
is gekomen van Ter Flierhaar en
Postma kan niemand verklaren.
De fabrikant is nog druk doende
dat uit te zoeken.
Vertrouwelijk
Het bedrijf Sea Trade uit Helle-
voetsluis bezit al een paar jaar
alle rechten op de Best Saver in
de Benelux. Woordvoerder Van
Duin: „Wij waren zelfs al rond
met de EWR, toen de transactie
opeens werd afgeblazen. Twee
weken voor de deal gemaakt
zou worden hebben we de EWR
nog vertrouwelijke technische
informatie gestuurd. We kregen
toen via de telefoon te horen
dat het energiebedrijf met ons
in zee wilde gaan."
Van Duin wil niet alleen de
EWR verwijten maken. De aan
koop van de 54.000 douchekop
pen is namelijk gedaan door het
Haagse energiebedrijf GEB, dat
samen met de EWR en energie
bedrijf Delfland de 'actie dou
chekop' heeft gelanceerd. Een
woordvoerder van het GEB zegt
dat uitgebreid is bekeken wie de
douchekoppen het goedkoopst
kon leveren.
Halve ton
„We hebben 50.000 van die
koppen ingekocht en Ter Flier
haar was een gulden per stuk
goedkoper. We hebben dus een
naive ton aan kosten bespaard,"
zegt een woordvoerder van het
GEB. „Ik geloof ook niet dat er
iets mis mee is. Dat Sea Trade
actie voert, kan ik me best voor
stellen want het loopteen order
mis. Volgens mij is dit hele ge
doe een soort oorlogje van de
ene tegen de andere firma."
Ter Flierhaar en Postma en
Sea Trade troffen elkaar al eer
der. Vorig jaar juni spande de
Sea Trade een kort geding aan
tegen Ter Flierhaar, omdat deze
zowel het logo als de naam Best
Saver ten onrechte zou gebrui
ken. Het logo en het doosje
mocht de Nunspeetse firma niet
meer gebruiken. Over de naam
wilde de rechter geen uitspraak
doen, omdat Sea Trade onvol
doende kon bewijzen dat ze die
zelf had verzonnen. „Waar
schijnlijk waren we te laat me
de registratie", zegt Van Duin.
Sea Trade heeft inmiddels
een nieuwe offerte gedaan aan
installateurs uit de regio. De
Noorse fabrikant zou alle Ener
giebedrijven in Nederland het
aanbod willen doen tegen een
zelfde lage prijs als de 'grijze'
importeur te leveren. De EWR
heeft gemerkt dat sommige in
stallateurs in de Leidse
douchekoppen weer
bij Sea Trade.
Van Duin legt uit waarom fa
brikant en importeur zich zo
druk maken. „Wij geven een ga
rantie van drie jaar op dat ding.
Als er onderdelen nodig zijn
kunnen wij ze leveren, een grij
ze importeur geeft in zo'n geval
niet thuis. Verder hebben we in
het verleden de Best Saver laten
onderzoeken door TNO. Dat
kost geld, waar nu een ander
van profiteert en dat geldt ook
voor allerlei promotie-actvitei-
ten die we de afgelopen jaren
hebben verricht.
„Zo'n grijze importeur koopt
één keer een partij en daarna is
het op. Als hij meer aanvragen
krijgt moet hij 'nee' verkopen.
Dat lijkt gunstig voor ons, maar
het doet de merknaam natuur
lijk geen goed. Bovendien is on
ze prijs doorgaans hoger dan de
eenmalige afbraakprijs die zo'n
scharrelaar kan maken."
Ordinair
Een woordvoerder van de EWR
haalt de schouders op over dit
betoog. „Die garantie van drie
jaar is geen kunst, want die din
gen gaan toch niet kapot. Wij
geven zelf een garantie van een
jaar en als we foute exemplaren
krijgen neemt onze leverancier
ze terug, dat is contractueel
vastgelegd." Ook zou Ter Flier
haar meer douchekoppen kun
nen leveren als het energiebe
drijf die nodig mocht hebben.
Over de promotionele actvi-
teiten van Sea Trade is de
woordvoerder van het EWR he
lemaal niet onder de indruk.
„De EWR houdt een actie,
waardoor het produkt van Sea
Trade enorm veel aandacht
krijgt. Door veel lawaai te ma
ken haken zij daar handig op in,
maar ik vind dat niet helemaal
netjes. Het is gewoon een ordi
naire prijzenslag die ze over on
ze rug proberen uit te vechten."
„Voor ik het smidsvuur aansteek moet ik eerst weten
wat ik ga maken, want ik moet het juiste gereedschap
bij het juiste materiaal hebben. Welke hamers neem ik,
welk ijzer of staal ga ik gebruiken, moet dat dik zijn,
dun, kort of lang? Van het voorwerp dat ik ga smeden
maak ik altijd eerst ontwerptekeningen. De laatste
teken ik met krijt op ware grootte op de vloer van de
smederij.
Het vuur maak ik aan met schaafkrullen en
aangebrande, ontgaste kolen. Dat doe ik om te
voorkomen dat er te veel koolstof in het te verhitten
materiaal terechtkomt, want daardoor kan het broos
worden. Langs de buitenkant van het vuur voer ik verse
kolen aan.
Vervolgens steek ik het te smeden materiaal in het
vuur. Als het korter is dan een halve meter gebruik ik
daarbij een tang, anders brand ik mijn handen. Het
deel van het ijzer of staal dat verhit moet worden, moet
in het midden van de vuurkem worden gelegd. Het
mag er niet te schuin in steken vanwege de koude lucht
die van onderaf in het vuur wordt geblazen, maar het
mag ook weer niet te hoog op de kolen, want de
grootste hitte zit in de vlam.
Ik probeer met een minimum aan tijd een maximum
aan vorm te krijgen. Hoe meer ik het ijzer verhit, hoe
meer het oxydeert, hoe dunner en brozer het wordt
Het moment dat ik het uit het vuur haal beoaal ik aan
Sommige mensen denken dat ze door
mechanisatie en arbeidsverdeling zijn
verdwenen, maar ambachtslieden bestaan
nog steeds en ze maken een breed scala aan
produkten. Wat maakt hun arbeid zo
bijzonder? Daarover vertellen
ambachtslieden uit Leiden en omgeving in
deze rubriek. Vandaag JA.C. (Jan) de Laat.
Deze 55-jarige Leidenaar geeft
smeedcursussen in de voormalige smederij
van Van Velzen aan de Oude Varkenmarkt.
„Het ambacht verdwijnt, maar smeden blijft
zinvol als manier van eigentijds opvoeden."
de hand van de gloeityeur, die varieert van donkerrood
tot helwit, afhankelijk van het materiaal. Dan moet het
snel op het aanbeeld en dan begin ik met een hamer
snel op de juiste plaats te meppen om het materiaal te
vervormen.
Eén van de technieken die je kunt toepassen is het
ijzer of staal 'uitsmeden', waardoor het langer wordL Je
kunt bijvoorbeeld ook 'uitpennen', dan maak je het
leiden Het Leidse garagebedrijf
Janson heeft de eerste Ameri
kaanse sleepwagen afgeleverd
aan de Amsterdamse politie.
Janson importeert al enige tijd
brandweer-, zieken- en politieau
to's uit de Verenigde Staten. Ver
schillende gemeenten hebben
hier al belangstelling voor ge
toond vanwege de relatief lage
prijs. „De Amsterdamse politie
heeft sleepwagens van Volvo in
gebruik. Het zijn prachtige wa
gens, maar ze kosten ruim drie
ton. Ik kan deze Amerikaanse au
to's leveren voor een bedrag van
ruim een ton. In Amsterdam is
men er razend enthousiast over",
zegt directeur Sjaak Janson, die
meer orders uit Amsterdam ver
wacht. De sleepwagen is onder
meer voorzien van een zoge
naamde 'Gojak-roller', een klein
wagentje op de achterkant van
de auto. Daarmee is het mogelijk
om auto's die klem staan tussen
twee geparkeerde auto's, opzij te
schuiven.
FOTO JAN HOLVAST
De Rijnlandse Kamer van Koop
handel heeft zich aangesloten
bij de Unie van de Westeurope-
se Kamers van Koophandel van
Rijn-, Rhöne- en Donaugebied.
Deze 'Unie van Rijnkamers' is
een samenwerkingsverband van
89 Kamers van Koophandel uit
België, Duitsland, Frankrijk,
Luxemburg, Nederland, Oos
tenrijk en Zwitserland.
Aanvankelijk hield de Unie
zich vooral bezig met vervoer
over het water, maar de laatste
jaren is daar onder invloed van
de Europese eenwording veran
dering in gekomen. Nu behan
delt het samenwerkingsverband
zaken als energievoorziening,
telematica, milieu en grensover
schrijdende samenwerking tus
sen bedrijven.
De Europese eenwording was
voor de Rijnlandse Kamer reden
zich bij de Unie aan te sluiten.
Ter introductie heeft een verte
genwoordiger voor de Handels-
kammer Koblenz een presenta
tie gehouden. Daarbij ging het
niet alleen over de activiteiten
van de Kamer zelf, maar ook
over de economische mogelijk
heden van de regio Rijnland.
materiaal langer en breder. Dat gaat alleen met de pen
(de punt) van de hamer. Als je een tijdje hebt staan
smeden wordt het materiaal kouder, dan verkleurt het.
Als het niet rood meer is wordt het te star, dan moet je
het weer verhitten.
Smeden is tegenwoordig uit de tijd, andere manieren
van metaalbewerken zijn veel efficiënter. Je ziet nog wel
vormen van siersmeedwerk, als haardschermen
bijvoorbeeld. Bij restauraties wordt nog smeedwerk
gedaan, aan hekken, kettingen en poorten. Dat wordt
wel al heel gauw vermengd met andere technieken als
lassen. Hoefijzers bijvoorbeeld, die worden allemaal
gestansd, die kun ie hoogstens een beetje bijsmeden.
Ik heb het smeden in het begin van de jaren vijftig
geleerd, van een oude smid op de ambachtsschool. Een
tijdje heb ik andere dingen gedaan in het bedrijfsleven,
maar sinds een aantal jaren zit ik in het onderwijs. Op
de vrije school in Den Haag geef ik onder meer
smeedlessen. De educatieve kant van smeden vind ik
enorm belangrijk, er zitten zoveel kwaliteiten in het
vak. Het vormend principe uit het vak kun je
aanwenden als hulpmiddel bij iemands persoonlijke
vorming. D&t geldt ook voor andere ambachten."
Tekst Erie Jan Wetering»»
Vorige week werd het hoogste
punt bereikt van het nieuwe be
drijfspand van HC/CAM Im
plants (CAM). Wethouder J.
Walenkamp plaatste bij die ge
legenheid een vlag op de con
touren van het pand aan de
Zernikeweg in het bioscience-
park.
CAM maakt biomaterialen
voor medische implantaten.
Dat wil zeggen dat op implanta
ten, zoals bijvoorbeeld
kunstheupen en kunstknieën,
een laagje kunstbot wordt aan
gebracht. Dat is noodzakelijk
Fokker en Dasa
dicht bij fusie
DEN HAAG GPP
Fokker en het Duitse DASA zijn
dicht bij het afsluiten van een
contract over een fusie. Van
daag worden in Den Haag zeer
waarschijnlijk de noodzakelijke
handtekeningen gezet.
Afgelopen zaterdag hebben de
financiële en juridische experts
van beide ondernemingen in
Den Haag urenlang de juri-
disch-technische details van de
overeenkomst tussen Fokker en
DASA besproken.
Bols is boos op de Italiaan Gui-
seppe Ciarrapico. Het dranken-
concern was nog volop in on
derhandeling met Ciarrapico
over de overneming van de wa
termerken Recoaro en Pejo,
toen er in zeven Italiaanse kran
ten plotseling berichten ver
schenen over reeds onderteken
de contracten.
Koninklijke Distilleerderijen
Erven Lucas Bols heeft vrijdag
medegedeeld dat de gesprekken
'tot nader order zijn verdaagd'.
Bols wil zich eerst op de hoogte
stellen hoe de berichten in de
pers zijn verschenen en zich
dan nader beraden over de toe
komst. In de persberichten
werd onder meer gemeld dat
Bols de twee watermerken had
overgenomen voor 500 miljard
lire (740 miljoen).
omdat het menselijk lichaam
anders de (metalen) kunstbot-
ten zou afstoten.
Daarnaast doet CAM veel on
derzoek naar nieuwe materialen
die geschikt zijn voor implanta
tie in de mens. Dat onderzoek
wordt gedaan in nauwe samen
werking met de Biomaterials
Research Group van de Rijks
universiteit Leiden. Naast de
zogenaamde 'hardweefselver-
vangers' als bijvoorbeeld
kunstheupen, knieën, tandwor-
tels en gehoorbeentjes, werkt
CAM ook aan 'zachtweefselver-
vangers'. Onder die laatste cate
gorie valt onder meer kunst
huid.
Provincie: meer
bedrijfsruimte
in Zuid-Holland
Tot het jaar 2005 is in Zuid-
Holland nog 900 hectare ex
tra bedrijfsterrein nodig
naast het gebied dat tot nu
toe is gereserveerd. Dat
schrijft provinciebestuurder
I. Günther in een nota aan
twee statencommissies. De
regio's Zuid-Holland West en
Zuid-Holland Oost moeten
allebei 260 hectare reserve
ren en de regio Rijnmond
390.
Günther hoopt dat gemeen
ten en bedrijfsleven per regio
samenwerken bij het kiezen
van locaties. Vanaf 1989 pro
pageert de provincie die ma
nier van werken, maar in
sommige regio's komt zij nog
onvoldoende uit de verf, zo
schrijft Günther in de nota.
In het gebied Midden Hol
land bestaat bijvoorbeeld wel
overeenstemming over de te
kiezen bedrijfsterreinen,
de vraag waar woningen
moeten komen. Ook in de
Bollenstreek, de Leidse regio
en de Rijnstreek Oost zijn
mooie 'intergemeentelijke
structuurschetsen en be
drijfsterreinennota's' ge
maakt, maar een echte keuze
is nog nergens gemaakt.
DEN HAAG «GPP
Reizen en uitgaven voor repre
sentatie jagen bedrijven op
steeds hogere kosten. Per werk
nemer geeft het Nederlandse
bedrijfsleven jaarlijks meer dan
3000 gulden uit aan reizen, ho
tels en maaltijden. Dit jaar loopt
het totaal op tot zo'n 13 miljard.
Onderzoek van American Ex
press (creditcards, traveler che
ques, bank-, verzekerings-, reis-
en effectendiensten) heeft dat
uitgewezen. Na salarissen en
automatisering zijn reis- en re
presentatiekosten nummer drie
op de lijst van controleerbare
kostenposten, nog boven die
van reclame. American Express
(Amex) becijfert dat zij 5 tot 6
procent van de totale bedrijfs
kosten uitmaken.
De verwachting is dat de reis-
en representatiekosten de .ko
mende jaren alleen maar toene
men. Het bedrijfsleven doet im
mers steeds meer internationaal
zaken. Het wegvallen van de
Europese binnengrenzen aan
het eind van dit jaar zal daar te
vens aan bijdragen. Overigens
blijkt uit het onderzoek dat de
meeste bedrijven de stijgende
kosten geen probleem vinden.
In het onderzoek wordt Ne
derland vergeleken met Frank
rijk, Duitsland, Zwitserland en
Groot-Brittannië. Ons land is
het zuinigst, met 1800 dollar per
werknemer per jaar. Zwitser
land is koploper met 2063 dol
lar, gevolgd door de Duitsers
(2000 dollar), Fransen (1980) en
de Britten (1900). In de VS is het
overigens 2121 dollar.
De kleinste bedrijven - en
vooral in de dienstverlenende
sector - blijken het makkelijkst
geld uit te geven aan zakenreis,
gemiddeld 2350 dollar per man
per jaar. De grote bedrijven blij
ken zuiniger en handiger en ko
men op ruim 1800 dollar. Het
gemiddelde ligt op 1965 dollar.
De grootste post zijn de kos
ten van vliegtickets, ruim een
kwart van het Europese totaal.
Autokosten (19 procent) zijn
een goede tweede, terwijl hotel
en ontspanning beide 16 pro
cent opslorpen. In ons land zijn
autokosten (46 procent) num
mer één, gevolgd door vliegen,
hotel en eten.
Amex becijfert dat een bezui
niging van tien procent op de
kosten van reizen en represen
tatie minimaal haalbaar is. Dat
zou het Nederlandse bedrijfsle
ven al gauw meer dan een mil
jard gulden besparen. Aanstel
ling van een 'travel manager',
die bijvoorbeeld met slechts één
reisbureau zaken zou moeten
doen, spaart op de kosten. Een
betere controle op de declara
ties van reizende werknemers
eveneens.
