De Parade krijgt
een laatste kans
Optreden Marisca Mulder in het Concertgebouw
Cultuur&Kunst
Eric Hirdes: de alchemist
en zijn omgeving
Veel vermaak en tal van attracties op de Parade
DINSDAG 7 JUL11992
Kaarten voor Paul van Vliet
leiden Voor de première op 25 juli en de voorstelling op 21 au
gustus van Paul van Vliets Theatershow '92' in het Scheveningse
in iisilicaler zijn tot 17 juli toegangskaarten verkrijgbaar tussen
9.00 en 17.00 uur bij het Uit-bureau van K O aan de Oude Vest
Paul van Vliet met theatershow in Scheveningen. foto pan sok
Artis-museum open
Het Artis Geologisch Museum in Amsterdam wordt
vrijdag voor het publiek opengesteld. In drie aaneensluitende
ruimten is de permanente tentoonstelling 'Genesis in Artis' in
gericht. In de eerste zaal wordt de bezoeker in reuzenstappen
meegenomen door de tijd. Hij krijgt de ontwikkeling van de
biosfeer te zien. De volgende ruimte geeft een kijkje in de diepte
van de aarde. In het laatste lokaal komen de aardse processen en
kringlopen aan bod. Oorzaak en gevolg van continentverschui
vingen, aardbevingen en vulkaanuitbarstingen worden toege
licht. Een seismograaf registreert continu de bevingen onder
Amsterdam en de rest van de wereld.
Extra concert Chris de Burgh
Rotterdam Zanger Chris de Burgh geeft 21 oktober een extra
concert in Ahoy in Rotterdam. Het aangekondigde concert op 20
oktober was zo snel uitverkocht dat besloten is tot een ex^a op
treden. De kaartverkoop voor het extra concert begint aanstaan
de zaterdag op de bekende adressen.
beeldende kunst
recensie irene van 8everen
Expositie gemengde technieken van Eric
Hirdes. tot 19/7, di t/m za 9 00 - 18 00
uur. do 9 00 - 21 00 uur. in galerie
Bleijenberg, Breestraat 113. Leiden.
Vier jaar terug was het werk van
Eric Hirdes ook in Leiden te
zien. Toen in Stelling. Nu in
Bleijenberg. Mooie abstracte
doeken met een subtiele balans
tussen lijn, vorm en kleur. Bij
het vervaardigen ervan laat de
schilder zich leiden door zijn
materiaal en soms, al dan niet
bewust, door zijn omgeving.
Naast de houten tafel in de
galerie hangt een warmgeel
doek met in het centrum een
cirkel van zwartgrijze lijnen. Het
lijkt alsof de contrasterende
draadvormige ring op het doek
is geplakt, zoals in andere schil
derijen jute is verwerkt. Toch is
alleen verf gebruikt. Hirdes:
„Dat effect ontstaat door het
mengen van acryl. Ik gebruik
verfsoorten die eikaar afstoten.
Daardoor zijn de donkere pig
menten in dit schilderij eerder
bezonken, waardoor de lijnen
zich hebben verdikt. Het is als
het ware een alchemistisch pro-
Schuin tegenover het doek
hangt een werk dat hardgele
vormen laat zien op een stra
lend: blauwe ondergrond. De
gele compositie bestaat uit ver-
Overleden Jaap Valkhoff (81
Naar gisteren pas bekend
werd, is afgelopen vrijdag op
81-jarige leeftijd de Rotter
damse artiest Jaap Valkhoff
door een noodlottig ongeval
om het leven gekomen. Fiet
send door Hoek van Holland,
waar hij een zomerhuisje had,
werd Japie Valkhoff een week
eerder geschept door een au
to. Hij overleed aan zijn ver
wondingen. De ras-artiest is
vanmiddag in stilte gecre
meerd.
Voor half Rotterdam was Jaap
Valkhoff nog altijd 'Japie de
portier', de meezinger waar
mee hij tot ver buiten de
stadsgrenzen bekend werd.
Ook de jongste generatie Fcye-
noord-fans zingt nog altijd
Valkhoffs 'Hand in hand', en
op de radio zijn 'Ketelbinkie'
en 'Diep in mijn hart' nog re
gelmatig te horen. Een dezer
dagen verschijnt zelfs een
nieuwe cd met zijn bekende
werk.
Samen met zijn vrouw Bep
woonde Jaap Valkhoff al ruim
twintig jaar in Schiedam. Maar
Rotterdammer bleef hij al die
tijd in hart en nieren. Begin dit
jaar kreeg hij uit handen van
loco-burgemeesterVermeulen
een belangrijke Rotterdamse
onderscheiding, de Erasmus-
speld. Hij vierde toen zijn 70-
jarig jubileum als artiest.
Echt actief als muzikant was
de componist, tekstdichter,
zanger en accordeonist al
ruim tien jaar niet meer. Hij
gaf de voorkeur aan een rustig
leven thuis. „Ik ben geen
Heintje Davids die afscheid
bleef nemen, mij niet gezien!"
Toch kon hij het nu en dan
niet laten. Voor een feestje in
de kroeg of voor een radio-op-
name streek hij de hand over
het hart en kwam de accorde
on tevoorschijn.
Naar eigen zeggen speelde Ja
pie Valkhoff al accordeon
sinds zijn derde. „Op een
piepklein kindertrekzakje heb
ik het geleerd. Op mijn zeven
de speelde ik al voor zeshon
derd mensen in de Grote Doe
len en met mijn drie jaar ou
dere zus Mariek trok ik op
mijn negende volle zalen." Hij
leefde 'een rijk leven', met op
tredens tot in Amerika aan toe.
Hij heeft onder meer gewoond
in Zwitserland, België,
Leeuwarden en Zwolle.
Zo'n 180 liedjes schreef Jaap
Valkhoff bij elkaar, voor zich
zelf en voor anderen: 'lk heb
mijn hart op Katendrecht ver
loren', 'Oh Johnny, zingeen
liedje voor mij', 'Langs de
Maas', 'Diep in mijn hart', en
het onverwoestbare 'Japie de
portier'.
Circus-spektakel heft voor het eerst entree
Als het dit jaar niet lukt, dan is het echt gebeurd met de
Parade. De rondreizende artiesten en hun tenten, oor
spronkelijk opererend onder de naam 'Boulevard of Bro
ken Dreams' en in Rotterdam bekend als onderdeel van
Teatro Fantastico, staan voor het eerst achter een hek.
(Arjan Ederveen) gaat door, sa
men met Loes Luca en Jim van
der Woude. In een voorstelling
van een kwartier speelt het drie
tal een paar absurde sketches
die met grote precisie de slappe
lach en de tevreden grijns we
ten op te wekken.
Tot aan 1990 was 'De Stijle,
Want...' een ware publiekstrek
ker van het festival. Ja, inder
daad: het Paradepaardje. Bui
tengewoon geestige voorstellin
gen van één minuut, voor één
bezoeker, tegen betaling van
één gulden waren de speciali
teit. In de zomer van 1990 werd
'De Stijle, Want...' overgenomen
door de familie Basovic-Langer;
een wat schimmige verzameling
broers en zusters, neven en
nichten, afkomstig uit een door
de recente omwentelingen al
daar niet meer te benoemen
deel van oost-Europa.
De familie exploiteert op de
schillende stukken rafelig jute,
die door de verflagen met hun
drager zijn versmolten. Als om
dit te bewijzen, krabt Hirdes
over het doek. Zo hard dat ik
bang ben dat hij het zal bescha
digen. Maar er gebeurt niets. De
schilder kent zijn werk.
In de achterste catacombe
van Bleijenberg hangt bij bin
nenkomst tegen de rechter
wand een prachtig overwegend
groen lijnenspel op een zacht-
blauwe onderlaag. Het doet
denken aan varens, of aan gras
land tegen een heldere hemel.
Hirdes vindt die gedachte
aanvankelijk onzip. Nadrukke
lijk verklaart hij niet figuratief te
werken. Toch houdt het weide
beeld hem bezig. En even later:
„Misschien heb je wel enigszins
gelijk. Ik had moeite met het lij
nenspel van dat doek. Pas toen
ik in Groningen was, op die uit
gestrekte polders met grasland,
wist ik het opeens."
Geïnspireerd door zijn omge
ving was Hirdes ook bij het ma
ken van de hardgele compositie
op blauw. „Dat heb ik gemaakt
toen ik van Bonaire terug
kwam. Die felle kleuren daar.
Die zon. Dat komt inderdaad
terug in dat doek." Hij kijkt er
nog eens ongelovig naar, alsof
hij zich voor het eerst bewust
wordt dat de wereld om hem
heen invloed heeft op zijn werk
wijze.
De bezoeker die dat hek wil
passeren, dient daar vijf gulden
voor neer te tellen. De Parade
heeft dagelijks 2000 bezoekers
nodig om aan het eind van de
zomer zonder verlies de boeken
te kunnen sluiten. Lukt dat niet,
dan valt volgens Parade-direc
teur Terts Brinkhof het doek
voorgoed.
Maar goed, zo ver is het nog
niet. Voorlopig staat de Parade
in het Kenaupark in Haarlem
om op vrijdag 10 juli neer te
strijken aan het I^uvenhoofd in
Rotterdam. Op 6 september
eindigt de toumee in Amstel-
De sombere vooruitzichten
over de financiële afloop maken
de Parade niet minder leuk. Het
is en blijft een fraaie verzame
ling van rare, geestige, mooie,
idiote, feestelijke en ook wel
volstrekt niemandallerige voor
stellingen, gebeurtenissen en
incidenten. Een circus, vindt
Terts Brinkhof.
Wie zijn gevoelsleven wil ver
rijken of een scherper inzicht in
de ordening van de wereld
wenst te verkrijgen, kan zich de
moeite en de entree besparen.
De Parade is feest, niet meer en
niet minder. Feest met theater,
dans, poëzie, muziek, eten en
drinken.
Neem Casa Mondo, een tent
die vorig seizoen opzien baarde
onder de naam Petit Populair.
Destijds waren het Theo Thea
die probeerden hun publiek op
het verkeerde been te zetten
met een porno-show. Met suc
ces, bleek vooral toen de shows
op tv werden uitgezonden: de
boze reacties waren soms nog
vermakelijker dan de voorstel
ling zelf. Thea haakte af, Theo
Parade tevens de tenten Belle-
vue en Studio 7. In de voormali
ge schiettent Bellevue worden
bezoekers in kleine groepjes
binnen gelaten, alwaar zich,
volgens een persbericht van de
familie, 'een onvergetelijke vari
été-hallucinatie voor en achter
de ogen voltrekt.' In Studio 7 is
plaats voor meer publiek. Daar
presenteert de familie dan ook
een groot spektakelstuk. Dit sei
zoen afwisselend 'De Hollands
Glorie Show' en de 'Grote Ame
rica Show, Part II'.
Geld
Pien Wijn, medewerkster van de
Parade: „Winst wordt hier niet
gemaakt. Wie rijk wil worden
werkt niet op de Parade. De ar
tiesten die hier optreden zijn in
feite net winkeliers: ze zijn zelf
verantwoordelijk voor hun in
komsten, ze moeten zich zelf
onderhouden. Wel betalen de
groepen ons in de meeste geva-
len huur voor hun tent. Daar
mee betaalt de Parade zelf dan
weer de algemene kosten, die
oplopen tot zo'n 80.000 gulden
voor een speelperiode van tien
Loes Luca e
dagen. De tentverhuur dekt die
kosten op geen stukken na, van
daar dan weer de toegangsprijs
van vijf gulden."
„Nu vrijwel geen enkele ge
meente, laat staan WVC, nog
geld over heeft voor dit soort
projecten, - wat wij doen is niet
'vernieuwend' - moeten we de
i der Woude treden op in 'Casa Mando'.
zaak wel op deze manier orga
niseren. Dat hek vinden we alle
maal vervelend, het scheelt ze
ker publiek, maar zonder dat
entreegeld komen we er niet
uit."
Als niemand er dan rijk van
wordt, waarom dan al die in
spanning? „Omdat we het leuk
foto jaap rozema
vinden en omdat we vinden dat
zoiets als dit er gewoon moet
zijn. Sommige artiesten moeten
zich in bochten wringen om
hier, naast hun gewone werk, te
kunnen optreden. Dat is waar
het om gaat: ons niet weg laten
bezuinigen maar koppig door
gaan."
Op de Parade is verder te zien:
De Salon des Variétés, ondergebracht
in de Bogentent waarmee de Boulevard
of Broken Dreams destijds van start
ging. De café-entertainers Clemens van
der Ven en Sjoerd van Bommel zorgen
voor de muziek, afgewisseld door Pierre
van Duyl en Peer Wassenaar. En er mag
gedanst worden.
De levende jukebox, ondergebracht in
café-restaurant Club Roulette. Helen en
Yvonne zingen wereldrepertoire; num
mers op verzoek en tegen contante be
taling. Club Roulette is tevens het duur
ste en wellicht ook beste restaurant van
de Parade.
De Paradijsvogeltent herbergt de illu
sionist Celsius (Arnold Jan Scheer). Cel
sius, geassisteerd door zijn bekoorlijke
verloofde Fata Morgana, vertoont
adembenemende ontsnappings-acts en
onnavolgbare illusionistische toeren.
Geen tv-trucs: je zit er met je neus bo
venop.
De Tango-drome is de plaats waar het
leven zelf aan de orde komt: een enkele
up, veel downs. Auteurs van tango-lie
deren hebben een niet altijd even vrolij
ke aard, zodoende. Op donderdag, vrij
dag en zaterdag geeft Marina Argentijn
se dansles. Charlie houdt een oogje in
het zeil.
Kermis-attracties zijn dit jaar zweef
molen De Zwerver en La Molina.
'Flip's verjaardag' is de naam van een
grote, open tent, het hart van de Parade,
waar - de naam zegt het al - iedere
avond Flip's verjaardag wordt gevierd.
Cadeautjes zijn te koop bij de kassa. De
tent heeft twee bars, een groot buiten
terras en een draaiende dansvloer.
Het Natte Paleis is geen attractie in de
letterlijke zin van het woord. De bezoe
ker zelf bepaalt of en wat er gebeurt.
Entree twee kwartjes, een 'tienzitten-
kaart' kost een riks.
Kinderparade is het elke woensdag en
zondagmiddag, vanaf 14.00 uur. Met
onder meer een tekenwedstrijd in het
rad (gratis ranja!), kindertheater in Club
Roulette, De (langzaam) Draaiende
Vloer, een verhaal voor de allerkleinsten
en in de Paradijsvogeltent de gezins
voorstelling De Meest Sensationele Er
varing in het Leven. (Kinderen uitslui
tend onder begeleiding).
Verder kan er op verscheidene plaatsen
gegeten worden, uiteenlopend van goed
en goedkoop tot nog beter maar duur.
De Parade staat in Rotterdam (10 tot
en met 19 juli), Amsterdam (23 juli tot
en met 2 augustus), Den Bosch (7 tot
en met 16 augustus), Groningen (21
tot en met 30 augustus), Leeuwarden
(3 tot en met 6 september) en Amstel
veen (10 tot en met 13 september). De
openingstijden zijn dagelijks om 16.00
uur en op woensdag, zaterdag en zon
dag 14.00. De meeste voorstellingen
beginnen om acht uur 's avonds en
worden tot middernacht herhaald. Zie
verder het programmaboekje en de
bijlage in muziekblad Oor.
„Optreden in de grote zaal van
het Concertgebouw... Het doet
wat onwerkelijk aan. Ik had niet
verwacht dat ik al zó snel in
mijn carrière daar zou kunnen
optreden. Als ik het goed in
schat, komt zo'n moment pas
als je zo'n jaar of vijftien in het
vak zit. Bovendien heb ik de in
druk dat je als Nederlandse met
een buitenlandse carrière wat
minder serieus wordt geno-
De sopraan Marisca Mulder
staat vanavond niettemin wel
degelijk in het Amsterdamse
Concertgebouw. Geen grote
naam nog, maar toch. Ze is een
van de laureaten van het Brus
selse Elisabeth Concours dat dit
jaar in het teken stond van de
zang. Samen met drie andere
laureaten brengt ze daar een
greep uit het grote opera-reper
toire. Voor de begeleiding zorgt
het Noordhollands Philharmo-
nisch Orkest onder leiding van
de vaste dirigent Lucas Vis.
Het programma in Amster
dam, waaraan ook wordt mee
gewerkt door de bariton Thierry
Felix, de mezzosopraan Wendy
Hoffman en de sopraan Regina
Nathan vermeldt overtures, ari
a's, duetten en trio's van Ri
chard Strauss, Puccini, Ravel,
Bizet, Verdi, Rossini en vooral
ook Mozart.
Marisca houdt van die laatste
componist. „Mijn stem is heel
geschikt voor zijn opera's, maar
ik zing ook graag werk van an
deren. Puccini en Verdi bij
voorbeeld. Maar er is nog niet
echt veel uit het bel canto-re
pertoire dat voor mij al geschikt
Marisca Mulder tijdens het Elisabeth Concours in Brussel: „Aanvankelijk wilde ik me in de liedkunst ontwikkelen, maar het is ontzettend moeilijk o
wen. Nu ik met opera een zekere naam heb, wordt het ook makkelijker om een liederenrecital te mogen geven."
Grenzen
Marisca Mulder werd geboren
in Groningen. Volgde daar het
conservatorium en verhuisde
later naar Maastricht. Van daar
uit stapte ze over naar de Ope
rastudio in München. „Hier
houd ik me voor 65 procent be
zig met opera. Ik doe er ontzet
tend veel ervaring op en leer er
mijn grenzen kennen. Naast re
petities heb ik er ook volop ge
legenheid om mijn rollenreper-
toire op te bouwen."
„De studio is verbonden aan
de Beierse Opera in München
en zodoende kreeg ik de kans
om d^ Susanna te zingen, een
grote rol in de Figaro van Mo
zart. Daarvan leerde ik hoe ik
met mijn energie op het toneel
moet omgaan. Helaas mist Ne
derland zo'n opera-studio."
„Als je van het conservatori
um komt, ben je vrijwel ge
dwongen om voor het opdoen
van ervaring naar het buiten
land te gaan. München heeft
wat dat aangaat veel te bieden.
Bovendien zingen er vaak grote
namen in München, zoals Gru-
berova."
Daarnaast zingt ze veel en
graag liederen, een veelzijdig
heid die in Brussel voor het daar
„Aanvankelijk wilde ik me in
de liedkunst ontwikkelen, maar
het is ontzettend moeilijk om
daarmee een carrière op te bou
wen. Maar nu ik met opera een
zekere naam heb, wordt het ook
makkelijker om een liederenre
cital te mogen geven. De men
sen kennen je en komen daar
om wat eerder luisteren. Het
concours in Brussel was wat dat
aangaat ideaal."
Ze kreeg er schitterende kri
tieken, zij het dat ze buiten de
prijzen viel. „Maar ach, voor mij
is het al erg fijn dat ik in de fina
le heb mogen optreden."
Het concours betekende ook
een onverwachte ontmoeting
met een van de grote sterren
van de operawereld, de sopraan
Joan Sutherland, bij deze gele
genheid lid van de jury. „Ie
mand voor wie ik enorm veel
respect heb. Toen ik daar moest
optreden en haar zag zitten
dacht ik echt: 'Oeps, daar zit ze
dan'. Dat maakte het zingen in
zo'n concours extra spannend.
Na afloop zei ze dat ze me graag
op een wat hogere plaats had
gezien."
Concertgebouw, Amsterdam.
Operaconcert Laureaten Elisa
beth Concours Brussel, 7 juli,
20.15 uur. Begeleiding Noord
hollands Philharmonisch
Orekst o.l.v. Lucas Vis.
