Budapest: Servië dwingt
Bosniërs te vertrekken
Generaals houden in Nigeria vinger in de pap
Slowaken zetten Havel voet dwars
Nigerianen met witmaken
in spoor Michael Jackson
Mandela buigt niet
voor boze De Klerk
Nederlandse medicijnen
voor belegerde Bosniërs
Jeltsin en Snegoer
sluiten vredespact
ZATERDAG 4 JULM 992
5
I - - TT T DPA*DeutschePresse Agentur CPD«CemeenschappeP|kePeAdicnst
DUITENLAND ps.
Agence France Presse
Deutsche Presse Agentur
'Black is beautiful' was in de ja
ren zeventig een populaire slo
gan onder de Afro-Amerikaanse
jeugd. Maar de levensgeschie
denis van megapopster Michael
Jackson, van wie wordt gezegd
dat hij zijn huid heeft laten ble
ken, leert dat zwart misschien
wel mooi is, maar dat je met
wat witter veel verder komt. In
Afrikaanse landen, zoals bij
voorbeeld Nigeria, zijn midde
len om de huid te bleken dan
ook zeer populair.
Hoewel niet zonder gevaar
voor de gezondheid worden
zeep en lotions op kwikbasis,
chemische haarmiddelen en ge
woon huishoudchloor veel ge
bruikt om de zeer gewilde lich
tere huid te krijgen. Daarvoor
moet de gebruiker zelf het re
cept uitvinden. Volgens een
winkelier besteden de meeste
mensen 1.000 naira (ongeveer
100 gulden ongeveer drie
keer het Nigeriaanse minimum
loon) per maand aan de crè-
De crèmes hebben de nodige
bijverschijnselen, zo heeft Duro
Olumide tot haar schade onder
vonden. „Als ik van tevoren had
geweten hoe ik mijn huid zou
bederven met die bleekmidde
len, was ik er nooit aan begon
nen." Olumide, die een wijn
handel drijft op Lagos heeft nog
steeds zwarte vlekken op haar
wangen, het gevolg van jaren
lang 'gelen'. „Niemand zeijte-
gen me hoe gevaarlijk dat ble
ken wel niet was. Ik ging er dus
mee door, hoewel mijn man
uitdrukkelijk zei dat hij er niets
van moest nebben."
De schadelijke effecten liegen
er niet om. De meeste crèmes
bevatten hydrochinon een
stof die bij het ontwikkelen van
foto's wordt gebruikt anabo
le steroïden of kwikverbindin
gen. „De bijwerkingen van ana
bole steroïden zijn acné, schim
melinfecties en een heel dunne
huid", zegt huidspecialist Debo
Oresanya. Maar de bijwerkin
gen van hydrochinon en kwik-
verbindingen zijn zo mogelijk
nog funester, zo zegt hij. De
stoffen kunnen beschadiging
van de nieren veroorzaken, an
dere vernietigen het beenmerg.
De Nigeriaanse overheid
heeft de import, de fabricage en
het gebruik van huidbleekmid
delen verboden, evenals som
mige cosmetische produkten
die een hoge graad bleekmidde
len bevatten. Maar ondanks het
officiële verbod zijn huidcrèmes
en bleekmiddelen uit Groot-
Brittannië, Frankrijk en Italië
ruim verkrijgbaar op de drukke
Balogun-markt in Lagos. Voor
de arme Nigerianen die de dure
Europese produkten niet kun
nen betalen, worden kleurrijke
mengsels op basis van caustic
soda uit het buurland Benin in
gevoerd.
Oproepen tot vrede (nog) tegen dovemansoren
De kans op hervatting van het
vredesoverleg in Zuid-Afrika
lijkt met de dag kleiner te wor
den. ANC-leider Mandela haal
de gisteren in Nigeria hard uit
in antwoord op de felle rede van
president De Klerk, een dag eer
der. Hij ontkende de aantijging
van De Klerk dat zijn organisa
tie er op uit is de macht in Zuid-
Afrika met geweld over te ne-
Tijdens een bëzoek aan Nige
ria zei Mandela: „Het hele pro
ces van onderhandelingen komt
niet van De Klerk maar van het
ANC. En wanneer De tóerk
vooruitgang naar onderhande
lingen blokkeert, is het enige
wat wij kunnen doen gebruik
maken van onze macht om het
hele land te mobiliseren rond
het hele principe van democra
tie." De ANC-leid'er zei verder
niet te weten waar het optimis
me van de regering-De Klerk
over hervatting van de onder
handeling op gebaseerd is. Het
ANC schortte vorige maand na
het bloedbad in het woonoord
Boipatong de besprekingen met
de Zuidafrikaanse regering op.
In Boipatong vond gisteren
overigens een massale demon
stratie plaats. Zo'n vijfduizend
mensen eisten dat de regering
actie onderneemt tegen de da
ders van het bloedbad, die aan
meer dan 40 mensen het leven
kostte. Het bloedbad werd zo
goed als zeker aangericht door
Zulu's, die volgens bewoners
van Boipating in politiebusjes
naar het zwarte woonoord zijn
gebracht.
Vooraanstaande zwarte en
blanke leiders in Zuid-Afrika
hebben gisteren opgeroepen tot
verzoening. „We staan aan de
rand van een ongekende ramp,
die van alle betrokkenen de
vaardigheden van groot leider
schap vereist", betoogde Des-
mond Tutu, aartsbisschop en
winnaar van de Nobelprijs voor
de vrede.
geen riool
aansluiting
nodig
Duelleren weer verboden in Uruguay
itevideoHet parlement van Uruguay schaft de 72 jaar oude
wet op het duelleren afgeschaft. Het voeren van pistool- of sa
belduels om geschillen te beslechten of beledigingen te wreken
is voortaan weer verboden. De wet werd in 1920 aangenomen
nadat oud-president Jose Batlle y Ordonez zijn politieke aartsri
vaal Washington Beltran van 25 passen afstand met een welge
richt pistoolschot doodde.
Aftreden geëist Italiaanse minister
rome» De nieuwe minister van financiën van Italië, Giovanni
Goria, staat onder zware druk. Leden van de oppositie eisten gis
teren het aftreden van de christendemocraat wegens zijn be
trokkenheid bij een tweetal financiële schandalen. Het Italiaanse
parlement moet vandaag het regeringsprogramma van premier
Amato goedkeuren. Als Amato zijn minister van financiën blijft
steunen, bestaat de kans dat het gehele vijf dagen oude kabinet
r huis wordt gestuurd.
Onderzoek tegen Shin Bet
salem Het Israëlische ministerie van justitie zal een specia-
Dmmissie instellen die klachten moet onderzoeken over on
dervragingen uitgevoerd door de geheime politie Shin Bet. De
imissie is het eerste externe lichaam dat toestemmimg krijgt
r een dergelijk onderzoek. Volgens de Israëlische mensen-
rechtengroepering Betselem zijn sinds 1987 vijf Palestijnen over
leden tijdens verhoor door de Shin Bet
Spion Treholt vrijgelaten
OSLO» De
Noorse rege
ring heeft gis
teren besloten
de spion Ame'
Treholt vrij te
laten. Treholt,
een hoge func
tionaris van het
ministerie van
buitenlandse
zaken, werd in
januari 1984
toen bleek dat
hij NAVO-ge-
heimen door
speelde naar
de voormalige
Sovjetunie en
Irak. Hij werd
tot twintig jaar
cel veroor
deeld, maar
wordt nu vrij
gelaten om 'ge
zondheidsre
denen'. FOTO
Russen willen
van historicus
David Irving af
De Russische regering over
weegt de omstreden Britse his
toricus en Hitler-expert David
Irving te verbieden de dagboe
ken van Joseph Goebbels, Hit-
Iers propagandaminister, te be
studeren. Volgens de Russische
regering is zij 'bewust om de
tuin geleid' over Irvings be
kendheid zodat zij geen be
zwaar zou aantekenen tegen de
historicus die internationaal
zeer omstreden is omdat hij be
weert dat Hitier geen idee had
hoe omvangrijk de holocaust
Irving is aangezocht door de
Britse krant the Sunday Times
om de boeken op hun echtheid
te bestuderen. De boeken lagen
47 jaar ongemerkt in de Russi
sche archieven omdat de Rus
sen niet wisten wat de stapel
papier bevatte.
Volgens Vladimir Tarasov,
hoofd van de archieven, vertel
de de Sunday Times dat Irving
„een bekende Goebbels-histori-
cus' is. Ik had toen geen enkel
idee wie deze man in werkelijk
heid was", aldus Tarov.
NAIROBIFRANS VAN DEN HOUDT
CORRESPONDENT
In Nigeria wordt iedere stap in de over
gang van het militaire regime naar een
burgerbewind gekenmerkt door tegen
stellingen. Dat geldt ook voor de parle
mentsverkiezingen die vandaag voor het
eerst sinds 1983 worden gehouden. De
hoop van de autoriteiten op een rustige
sfeer rond de verkiezingen is al vervlo
gen. Behalve eèn nijpend brandstofte
kort als gevolg van stakende tankwagen-
chauffeurs in de hoofdstad Lagos, zijn de
eerste oproepen om niet naar de stem
bus te gaan al gedaan.
De nationale studentenvakbond heeft
haar leden aangeraden de verkiezingen
te boycotten omdat de Nationale Kies
commissie (NEC) te elfder ure en zonder
opgaaf van reden 32 kandidaten van de
kieslijsten heeft geschrapt. Het Nigeri-
aans Arbeiderscongres (NLC), de vak
bondskoepel, sprak van een ongehoorde
daad.
Dit sterkt de critici in hun opvatting
dat de militaire regering probeert eigen
kandidaten naar voren te schuiven. Zo
houden de generaals na de overdracht
van de macht aan de burgers toch een
vinger in de pap. Nigeria's 'nieuwe poli
tiek' is van begin af aan gemanipuleerd
door president Ibrahim Babangida. In
1987 ontbond hij de toen bestaande 13
politieke groeperingen en richtte twee
nieuwe partijen op: de Sociaal-Demo
cratische Partij (SDP) en de Nationale
Republikeinse Conventie (NRC). De eer
ste is een beetje links, de tweede een
beetje rechts. Babangida dacht hierdoor
een nieuwe politieke cultuur te kunnen
scheppen, vrij van corruptie, vriendjes
politiek en etnische, religieuze alsmede
regionale problemen die het oude sys
teem kenmerkten.
Bij de oprichting van de SDP en NRC
is het gebleven en de strijd gaat vandaag
dan ook slechts tussen de kandidaten
van deze twee partijen. Kandidaten die
meer overeenkomsten dan verschillen
vertonen, wat ook geldt voor hun partij
en. De uitkomst van de parlementsver
kiezingen zal dan ook nauwelijks wor
den bepaald door de politieke achterban
van de kandidaten, maar vooral door
hun afkomst: etnisch, regionagJ en soci
aal.
Wat de rond honderd miljoen Nigeria
nen nog meer zorgen baart, is de loyali
teit van de SDP- en NRC-politici. Baban
gida had aanvankelijk ahe oud-politici
corrupt en machtswellustig verboden
zich met het nieuwe politieke spel te be
moeien. De 'oude hap' is echter weer te
rug. Over de kandidaatstelling zijn als
vanouds fikse ruzies uitgebroken en de
factoren macht en geld (vaak enorme
sommen) hebben wederom de over
hand. Met name binnen de intern ver
deelde en door crises geplaagde SDP
hebben de oudgedienden reeds hun in
vloed doen gelden. Dat de kiezers met
dit alles veel moeite hebben, bleek bij de
gouverneursverkiezingen van vorig jaar
decerpber. Men bleef op grote schaal
thuis.
Luchtbrug Sarajevo komt goed op gang
Een F-27 transportvliegtuig vol
medicijneh is gistermiddag van
af Schiphol vertrokken naar de
Kroatische hoofdstad Zabreb.
Dat heeft het Rode Kruis giste
ren meegedeeld. De goederen
zijn bedoeld voor de inwoners
van de belegerde stad Sarajevo
in Bosnië-Hercegovina. De ko
mende dagen worden vanaf
Schiphol vijf gelijksoortige
vluchten uitgevoerd.
De Nederlandse hulp maakt
deel uit van de luchtbrug naar
het belegerde Sarajevo, die gis
teren pas echt goed op gang
kwam. Als eersten landden een
Brits en een Amerikaans toestel
op de veilig verklaarde luchtha
ven van de al drie maanden
omsingelde stad. De comman
dant van de VN-vredesmacht in
Sarajevo, generaal Lewis Mac
kenzie, zei dat hij hoopt op da
gelijks acht hulpvluchten op het
vliegveld, dat door 125 Franse
commando's en zo'n 1.000 Ca
nadezen wordt beschermd.
Behalve in Sarajevo, waar het
gisteren overigens 'relatief rus
tig was', werd in heel Bosnië op
grote schaal gevochten. Met na
me in het zuiden en het westen,
waar Kroatische troepen op dit
moment een tegenoffensief zijn
begonnen. In de Servische
hoofdstad Belgrado werd op
nieuw gedemonstreerd tegen
president Milosevic, die verant
woordelijk wordt gehouden
voor de crisis.
Lord Carrington, de voorzitter
van de EG-vredesconferentie
voor Joegoslavië, arriveerde gis
teren in de Bosnische hoofdstad
voor een nieuwe vredespoging.
Bij aankomst was hij vol goede
hoop omdat hij van alle drie de
partijen (Bosniërs, Kroaten en
moslims) de toezegging had ge
kregen dat ze bereid waren met
hem te praten. Maar na geza
menlijk overleg de eerste
sinds een maand kon de Brit
se diplomaat niets anders mel
den dan: „Ik geloof niet dat we
vandaag iets zijn opgeschoten."
'Instelling gedemilitariseerde zone Moldova
MOSKOU» HANS CELEUNSE
CORRESPONDENT
Terwijl de gevechten in Trans-
Dnjestrië in Moldova aanhou
den, zijn de Russische president
Jeltsin en zijn Moldovische col
lega Snegoer het gisteren in
Moskou eens geworden over
een vredesplan voor de regio.
Beiden spraken af een gedemili
tariseerde zone in te stellen tus
sen Moldava en de opstandige
Dnjestrië-provincie, Een 'neu
trale troepenmacht' zal in die
zone toezien op naleving van
het bestand, dat vorige maand
al werd afgesproken. De volgen
de stap in het plan is, dat het
FIS dreigt met
nieuw geweld
in Algerije
ALGIERS» AP
Het verboden Islamitische Red
dingsfront (FIS) in Algerije heeft
de nieuwe president Kafi giste
ren gemaand de democratische
hervormingen te herstellen of
anders 'een nieuwe cyclus van
geweld' tegemoet te zien. De
waarschuwing, in de clandestie
ne nieuwsbrief Vrijdagtribune,
vormt de eerste reactie van het
FIS op de benoeming van Kafi
tot president en opvolger van de
vermoorde Mohamed Boudiaf.
In zijn eerste toespraak sinds
zijn benoeming heeft Kafi ge
zegd het fundamentalisme (en
dus het FIS) te zullen bestrijden.
Moldovische parlement (dins
dag) een besluit neemt over au
tonomie voor de Dnjestrië-pro
vincie.
Tot nog toe was het parle
ment tegen het onafhankelijks-
heidsstreven van de etnisch-
Roemeense Moldovaanse af
scheidingsbeweging. Gevreesd
wordt dat een autonoom Dj-
nestrië aansluiting zal zoeken
bij buurland Roemenië, waar
door de Russisch-Oekraïnse
meerderheid in Dnjestrië tot
tweederangsburgers verworden.
Snegoer en Jeltsin hebben ech
ter afgsproken dat de bevolking
van Dnjestrië zich per referen
dum kan uitspreken als ooit
wordt besloten tot een fusie tus
sen Moldavië en Roemenië.
De strijd tussen de etnisch
Roemeense Moldovanen en
Russische en Oekraïnse bevol
king van Dnjestrië heeft d§ af
gelopen maanden aan honder
den mensen het leven gekost.
Aan de vooravond van de top
van de zeven belangrijkste in
dustrielanden (G-7) in Miin-
chen, maandag, heeft de Russi
sche premier Gaidar nogmaals
verzekerd dat de markthervor-
mingen in Rusland onverdroten
doorgaan, Hij bestreed dat re
cente wijzigingen in zijn rege
ring in feite neerkomen op be
ëindiging van zijn hervormings
programma. „Die geruchten
zijn een beetje overdreven", al
dus Gaidar in het Russische
parlement. De G-7 heeft 24 mil
jard dollar aan kredieten toege
zegd op voorwaarde dat Rus
land een snelle overstap naar
een kapitalistische economie
maakt.
n glimlach af
Duizenden vluchtelingen gedeporteerd naar Hongarije
Servië deporteert Bosnische vluchtelingen naar Honga
rije. De afgelopen paar dagen werden enkele duizenden
vluchtelingen uit Bosnië door Belgrado gedwongen de
trein naar Budapest te nemen. Dat hebben de autoritei
ten in Hongarije gisteren bekendgemaakt. Ze zeiden
'zeer bezorgd' te zijn over de ontwikkeling.
gen werden de steden, die begin
april door de Serviërs werden
veroverd, onlangs omsingeld
door pantserwagens. De bevol
king kreeg zes uur de tijd om te
pakken en werd vervolgens naar
een verzamelpunt in de buurt
van de stad gestuurd. Daar wer-
CORRESPONDENT OOST-EUROPA
De vluchtelingen zijn voor het
merendeel afkomstig uit Zvor-
nik en Kozluk, steden met een
moslimmeerderheid in Oost-
Bosnië. Volgens hun verklarin-
den ze verplicht een document
te tekenen dat ze 'vrijwillig' af
stand-deden van al hun achter
gebleven eigendommen. Ver
volgens werden ze in bussen en
vrachtwagens geladen en afge
voerd naar Palic, een dorp in de
buurt van de Hongaarse grens,
waar ze tijdelijk werden onder
gebracht op een camping. En
kele dagen later werden ze
inmiddels voorzien van pas
poorten van de nieuwe Joego
slavische Federale Republiek
in bussen geladen en in de
grensplaats Subotica op de trein
richting Hongarije gezet.
De gedwongen deportaties
komen op een moment dat
steeds meer westerse landen
Bosnische vluchtelingen zonder
visa de toegang weigeren.
Hongarije is zo ongeveer als
enige Europese staat voorlopig
niet van plan zijn grenzen voor
de vluchtelingen uit Bosnië te
sluiten. In het land bevinden
zich op dit moment naar schat
ting al zo'n 100.000 vluchtelin
gen.
Politieke rol van president/toneelschrijver nog niet uitgespeeld
BUDAPEST» RUNAHELLINGA
CORRESPONDENT OOST-EUROPA
President Vaclav Havel van Tsjecho-Slowakije is, zoals
werd verwacht, gisteren niet herkozen. De Slowaakse
parlementariërs staken een stokje voor de herverkie
zingvan de vroegere dissidente toneelschrijver, de eni
ge kandidaat voor het ambt. Van hen stemde slechts
een derde voor. Havel kreeg wel voldoende steun van
de Tsjechische afgevaardigden.
Om herkozen te worden had Havel tijdens de eerste
stemronde, 's ochtends, tweederde van de afgevaardig
den uit beide republieken achter zich moeten krijgen.
Bij de tweede stemronde, die in tegenstelling tot eerde
re plannen meteen 's middags werd gehouden, was
een simpele meerderheid voldoende geweest. Maar
ook toen hielden de Slowaken voet bij stuk.
Havels nederlaag betekent dat hij voor de volgende
kiesronde is uitgesloten. Hij zou echter in principe nog
een keer kandidaat kunnen staan voor het president
schap, als ook de volgende ronde geen president ople
vert. Maar in Praag wordt ervan uitgegaan dat de presi
dent zich geheel als kandidaat terugtrekt om zich in
een later stadium verkiesbaar te stellen als president
van de Tsjechische republiek.
De grootste tegenstand tegen Havel kwam van de
Beweging voor een Democratisch Slowakije (HZDS) die
haast de helft van alle Slowaakse zetels heeft. Direct na
de parlementsverkiezingen enkele weken geleden liet
de HZDS al weten dat ze Havel niet zou steunen. De
partijvoorzitter en nieuwe Slowaakse premier Meciar
nam het de president uiterst kwalijk dat hij de bevol
king enkele dagen voor de verkiezingen waarschuwde
voor avonturiers met goedkope beloften. Daarmee
doelde hij zeer duidelijk op Meciar. Bovendien riep hij
op te stemmen voor behoud van de eenheid, terwijl
Meciar's beweging juist pleit voor afscheiding van Slo
wakije.
Havel kan uiterlijk tot 4 oktober aanblijven. Waar
schijnlijk zit Tsjecho-Slowakije daarna zonder presi
dent. Inmiddels hebben premier Klaus en zijn Slo
waakse collega Meciar besloten dat de Tsjechische en
Slowaakse parlementen voor 30 september een besluft
moeten nemen over de toekomst van hun republiek en
het voortbestaan van Tsjecho-Slowakije.
Een aanhangster van president Havel betuigt steun aan hem tijdens een pro-Ha-
vel-demonstratie buiten het parlement in Praag, gisteren. FOTO EPA
