EG mindert vaart
Tentenkamp tegen Milosevic
Solo-actie Mitterrand
verrast vriend en vijand
Nederland verliest
EG-melkruzie
Italië: oude wijn
in nieuwè zakken
Californië vreest nieuwe beving
Buitenland
OAE-topman wil Afrika
behoeden voor ondergang
Macedonië
mag geen
naam hebben
MAANDAG 29 JUN11992
Stoelendans EG loopt weer vast Rijke landen willen hulp aan arme lidstaten niet opschroeven
LISSABON PETER Pt VRIES
De regeringsleiders van de HG
zijn er vrijdagavond opnieuw
niet in geslaagd een doorbraak
te forceren in de al elf jaar sle
pende impasse over de zetels
van de Europese instellingen.
Een compromisvoorstel dat de
Portugese voorzitter Cavaco Sil-
va voorlegde aan de halfjaarlijk
se top in Lissabon sneuvelde op
verzet van onder meer Neder
land, Engeland en België.
Nederland zou in het Por
tugese plan in 1994 de eerste
r leveren van de Euro
pees Monetair Instituut, de
voorzitter van de centrale bank
die de economische en mone
taire samenwerking van de 12
EG-landen moet gaan bewaken.
Het hoofdkantoor van de Euro
bank wordt dan in Bonn geves
tigd. Maar Engeland en Neder
land blijven proberen de bank
in eigen land te krijgen. België
verzette zich tegen het Portuge
se voorstel Straatsburg aan te
wijzen als officiële zetel van het
Europese Parlement.
Patiënt krijgt lever van baviaan
Pittsburgh Voor de eerste keer in de geschiedenis heeft giste
ren een mens een lever van een baviaan ingeplant gekregen.
Chirurgen van de universiteitskliniek in de Amerikaanse stad
Pittsburgh stonden elf uur lang aan de operatietafel om de lever
te plaatsen. De patiënt, een 35-jarige aan hepatitus B lijdende
man, verkeert in kritieke toestand. Besloten werd tot het tran-
planteren van de lever van een baviaan omdat het niet mogelijk
was een menselijke lever in tè planten wegens de aard van de
ziekte; het virus tast onmiddelijk menselijke organen aan. Vol
gens de artsen biedt de lever van een baviaan meer weerstand.
Londen betaalt Maxwell-pensioenen
londen De Britse regering heeft gisteren bekendgemaakt dat
zij de duizenden gepensioneerden van het Maxwell-concern te
hulp komt. De levens van de gepensioneerden werden geruï
neerd toen bleek dat mediamagnaat Robert Maxwell, die in no
vember onder mysterieuze omstandigheden overleed, het pen
sioenfonds van zijn bedrijf heeft geplunderd. Om te voorkomen
dat zijn imperium failliet ging, verduisterde de krantenmagnaat
meer dan 1,4 miljard gulden. Het geld voor de ruim 4000 gedu
peerden komt uit een noodfonds dat de regering begin juni in
stelde.
Lijk ontvoerde Exxon-directeur gevonden
newark De Amerikaanse federale recherche FBI heeft gisteren
bevestigd dat een stoffelijk overschot dat in New Jersey werd ge
vonden, het lijk is van de ontvoerde president van Exxon Inter
national, Sidney Reso. Reso (57) werd op 29 april ontvoerd. Don
derdag werden een vroegere veiligheidsfunctionaris van de fir
ma en zijn vrouw officieel in staat van beschuldiging gesteld we
gens ontvoering met het doel Exxon geld af te persen.
Geheime kernproef in Oekraïnse mijn
moskou Sovjet-geleerden hebben in 1979 een kemproef in een
kolenmijn in de Oekraïne gehouden. Vervolgens stuurden zij
duizenden mijnwerkers de mijn in zonder hen van het experi
ment op de hoogte te stellen. De inwoners van het nabijgelegen
dorpje joenokommoerarks werden geëvacueerd onder het mom
van een zogenaamde oefening ter bescherming van de bevol
king. Dit is zaterdag bekend gemaakt door de Russische krant
Izvestia.
NAIROBI FRANS VAN DEN HOUDT
CORRESPONDENT
De Organisatie van Afrikaanse
Eenheid (OAE) wil dat de Veilig
heidsraad van de VN een onder
zoek instelt naar het geweld in
Zuid-Afrika. Dat staat in een
ontwerp-resolutie waarin de
moorden in Boipatong worden
veroordeeld. De OAE wil ook
dat het Codesa-overleg tussen
blank en zwart in Zuid-Afrika
snel wordt hervat.
Met zulke uitspraken pro
beert de OAE de crisis in eigen
gelederen te verdoezelen. De
organisatie zoekt een nieuwe
identiteit om Afrika door de ja
ren negentig te loodsen en te
zorgen dat het door geweld ge
teisterde continent niet uiteen
valt. Waarnemers menen dat
dat de grootste uitdaging is
waarvoor Afrika's staatshoofden
de komende dagen staan in de
Senegalese hoofdstad Dakar,
waarvan vandaag de jaarlijkse
OAE-top begint.
VN bepleiten
grotere rol
staat in economie
NEW YORK Rtr
Er is te veel aandacht voor de
werking van het marktmecha
nisme en te weinig voor de rol
van de staat. Dat is schadelijk
voor de economische ontwik
keling. Tot die conclusie ko
men de Verenigde Naties in
een gisteren gepubliceerd rap
port over de wereldeconomie.
Door de ineenstorting van het
communisme en het falen van
de centraal geleide economie-
en zijn bemoeienissen van de
overheid met de economie on
der vuur komen te liggen.
De VN pleiten voor een actief
beleid ter bevordering van de
economische groei. Regerin
gen hebben volgens de VN veel
te veel aandacht voor het be
teugelen van de inflatie en het
beperken van hun begrotings
tekort.
Pas als er weer voldoende
economische groei is kan de
wereld de vruchten plukken
van de ontspanning tussen
Oost en West, zo staat in het
rapport.
PETER DE VRIES
De rijke lidstaten van de Europese Gemeenschap zijn
niet bereid hun contributie fors op te schroeven en de
hulp aan de arme zuidelijke landen te verdubbelen. De
regeringen van de EG-landen eisen juist dat 'Brussel' rus
tiger aandoet bij het uitschrijven van allerlei nieuwe
richtlijnen.
en het Verdrag van Maastricht
moet zijn geratificeerd.
De Britse premier Major, die
woensdag het voorzitterschap
van de EG voor een half jaar op
zich neemt, wil desondanks al
dit najaar om de tafel gaan zit
ten met de kandidaat-leden.
De Franse socialist Jacques
Delors werd in Lissabon door
de regeringsleiders voor nog
eens twee jaar benoemd als
voorzitter van de Europese
Commissie, het dagelijks be
stuur van de EG. Van de door
Delors uitgestippelde marsroute
voor de EG lijkt echter weinig
terecht te komen. Delors geldt
als één van de architecten van
het vorig jaar afgesloten Verdrag
van Maastricht over nauwere
politieke en economische sa
menwerking.
CORRESPONDENT EG
Dat zijn de twee belangrijkste
uitkomsten van het halfjaarlijk
se topberaad van regeringslei
ders van de EG-landen, dat af
gelopen weekeinde in Lissabon
werd gehouden.
De regeringsleiders hebben in
Lissabon officieel de deur ge
opend naar uitbreiding van de
twaalf landen tellende gemeen
schap met Oostenrijk, Zwitser
land, Zweden, Finland en wel
licht later Noorwegen. De on
derhandelingen met die landen
kunnen echter pas beginnen
zodra de EG intern orde op za
ken heeft gesteld. Er moet over
eenstemming zijn over de be
groting voor de komende jaren
De afgelopen maanden pre
senteerde hij ambitieuze plan
nen om de in Maastricht ge
maakte afspraken gestalte te ge
ven. Delors wilde vooral de eco
nomische steun aan de vier ar
me landen (Portugal, Grieken
land, Spanje en Ierland) verho
gen, om die landen aansluiting
te laten vinden bij de economi
sche unie. Daarnaast kondigde
hij ingrijpende veranderingen
aan in de Brusselse werkwijze,
om een sterk uitgebreide EG be
stuurbaar te houden.
De regeringsleiders hebben
zaterdag in Lissabon echter dui
delijk gemaakt dat zij niet zo
hard van stapel willen lopen. De
'rekening van Maastricht'
een verhoging van de EG-be-
groting met 50 miljard gulden
in vijf jaar vinden vooral de
rijke landen te hoog. Pogingen
van Delors om de rekening uit
te smeren over zeven jaar, en
wel alvast af te spreken dat de
hulp aan de arme landen wordt
verdubbeld, strandden in Lissa
bon op verzet van de acht rijke
landen.
Wereld prijst moed; Bolkestein noemt Fransen 'achterbaks'
CORRESPONDENT GPD
De Franse president Francois Mitterrand heeft
het afgelopen weekeinde vriend en vijand ver
rast met zijn spectaculaire poging het al
maanden durende beleg van Sarajevo per
soonlijk te breken. Het plan voor de riskante
reis ontstond na een verzoek dat de Bosnische
president Alija Izetbegovic op 18 juni aan Mit
terrand deed, zo maakte Parijs gisteren be
kend.
Voor zijn vertrek uit Lissabon, zaterdag
avond na afloop van de EG-top, lichtte Mitter
rand alleen de Portugese president Mario Soa-
res in. De andere Europese leiders vernamen
pas achteraf van het inititiatief. Een woord
voerder van de Britse regering noemde Mitrer-
ïands bliksembezoek aan Sarajevo gisteren
'een zeer belangrijke en dappere actie van een
oude president'.
De Duitse regering toonde zich gisteren
echter 'uiterst verbaasd'. Het solo-optreden
van Mitterrand heeft in Bonn de nodige wrevel
gewekt omdat het strijdig wordt geacht met de
pogingen om tot een gezamenlijk Europees
buitenlands beleid te komen.
De Nederlandse oppositieleider Frits Bolke
stein (WD) deelde die ergernis. „Erg achter
baks", aldus Bolkestein gisteravond voor de
KRO-televisie. „Ze (de Fransen) hebben twee
dagen met de Europese collega's in Portugal
om de tafel gezeten en nauwelijks is die confe
rentie afgelopen of Mitterrand gaat op eigen
houtje naar Joegoslavië. Dat kan natuurlijk
niet. De Nederlands,e regering moet een dui
delijk protest laten horen. Want op zo'n wijze
komen we natuurlijk nooit in de buurt van een
gemeenschappelijke Europese buitenlandse
politiek."
Het ministerie van buitenlandse zaken was
echter positief over het initiatief van Mitter
rand. Ook andere EG-landen prezen de moed
van de Franse president. Secretaris-generaal
Boutros Ghali van de Verenigde Naties sprak
van een „zeer belangrijk gebaar".
Het bliksembezoek van Mitterrand aan Sa
rajevo is niet de eerste gewaagde actie van de
Franse president. In oktober 1983 vloog hij
naar Bayrut, daags na twee spectaculaire aan
slagen die aan bijna 300 Amerikaanse en Fran
se militairen het leven kostten. Enkele jaren
geleden vloog hij naar Colombia terwijl daar
de drugsoorlog in volle hevigheid woedde.
Volgens veiligheidsdeskundigen was het be
zoek dat Mitterrand gisteren aan Sarajevo
bracht echter vele malen riskanter.
Kroonprins Aleksandr Karadjordjevic terug in Servië
Het continent wemelt van de
bloedige conflicten, maar de
OAE kijkt de andere kant op.
Naar conflicten elders bijvoor
beeld, waar Afrikaanse militai
ren heen worden gestuurd als
lid van internationale vredes
machten. Als het om eigen con
flicten gaat, beroepen de Afri
kaanse staatshoofden zich op
de passage uit het OAE-hand-
vest die inmenging in eikaars
interne aangelegenheden ver
biedt.
OAE-secretaris-generaal Sa-
lim Ahmed Salim vindt dat ver
bod echter achterhaald en zal in
Dakar aandringen op de oprich
ting van een Afrikaanse veilig
heidsraad en een Panafrikaanse
vredesmacht. Evenals dertig
jaar geleden, toen Ghana's Kwa-
me Nkrumah met soortgelijke
ideeën kwam, is er ook nu weer
veel verzet. Hoopgevend is ech
ter dat giganten als Nigeria en
Egypte zich al achter Salim heb
ben geschaard.
LISSABON PETER DE VRIES
Alle luidkeelse Nederlandse
protesten over "melkfraude"
ten spijt, lijkt Italië toch een ver
hoging van zijn melkquotum in
de wacht te slepen. De rege
ringsleiders van de EG hebben
zaterdag in Lissabon geweigerd
de Nederlandse eis in te willi
gen dat Italië aan den lijve de
gevolgen moet ondervinden van
het acht jaar lang niet toepassen
van de superheffing op teveel
geproduceerde melk.
De kwestie is door de rege
ringsleiders wijselijk terugver
wezen naar de landbouwminis
ters, met de opdracht een
„evenwichtige oplossing" te
vinden. De landbouwministers
hebben van hun bazen op
dracht gekregen koste wat kost
te voorkomen dat de melkruzie
een gevaar gaat vormen voor de
hervorming van het Europese
landbouwbeleid. Morgen wor
den daarover de laatste knopen
doorgehakt, maar de Portugese
EG-voorzitter wil niet dat de
melkruzie dan al aan de orde
komt. Aangenomen wordt dat
Nederland dit najaar morrend
zal moeten instemmen met een
verhoging van het Italiaanse
melkquotum met 900.000 ton.
Italië weigerde de afgelopen
acht jaar, samen met Spanje en
Griekenland, de superheffing
toe te passen die moest leiden
tot beperking van de melkpro-
duktie. Vooral minister Bukman
wond zich op toen Italië boven
dien eiste dat zijn melkquotum
eerst met nog eens 900.000 ton
wordt verhoogd.
Kabinet Amato kopie van oude coalitie
Zwaaiend met een portret van de Joegoslavische kroonprins Aleksandr na
de Servische president Milosevic.
BELGRADQ/VATiNRtr-AFP-DPA-AP de kampeerders, naar schatting
5.000 mensen. De politie tracht
te te verhinderen dat tenten
werden opgezet, maar slaagde
daar niet in.
Eerder op de dag zei de leider
van de grootste oppositiepartij,
Vuk Draskovic, dat „dit regime
het volk in de oorlog en de
grootste ellende stort". Drasko
vic zei dat Milosevic „Servië be
stuurt als zijn privé-eigendom".
Andere sprekers stelden Milose
vic verantwoordelijk voor het
internationale isolement van
Servië en het door hem geleide
romp-Joegoslavië.
De Servische oppositie eist
Duizenden aanhangers van de
Servische oppositie hebben af
gelopen nacht hun tenten opge
slagen voor het parlementsge
bouw in Belgrado. Ze eisen het
aftreden van de Servische presi
dent Slobodan Milosevic. Giste
ren betoogden al rond 100.000
mensen in de Servische hoofd
stad voor het vertrek van de
president. Het was het grootste
anti-regeringsprotest in de afge
lopen decennia.
„We zullen pas vertrekken als
Milosevic opstapt", zei een
spreker onder luid gejuich van
naast het vertrek van Milosevic
ook verkiezingen voor een
grondwetgevende vergadering
en een „regering van nationale
redding" waarin alle krachten
vertegenwoordigd zijn. De Ser-
visch-orthodoxe kerk steunde
de betogers.
De Servische troonpretendent
Aleksandr Karadjordjevic, die de
demonstratie bijwoonde, werd
door de betogers luid toege-
juich. Karadjordjevic was zater
dag bij de grensovergang Vatin
op emotionele wijze ingehaald.
Honderden mensen zwaaiden
met Servische koninklijke vlag
gen en juichten de prins toe,
CORRESPONDENT
De inwoners van Californië vre
zen vandaag een nieuwe krach
tige aardbeving. Bij twee zawre
schokken in het zuiden van de
Amerikaanse staat vielen giste
ren ten minste één dode en
tientallen gewonden. De mate
riele schade is aanzienlijk. Seis
mologen voorspellen voor van
middag plaatselijke tijd (laat in
de avond Nederlandse, tijd) een
derde schok.
Veel Amerikanen zijn bang
dat het deze keer zou kunnen
gaan om de sinds lang gevrees
de Big One, een buitengewoon
krachtige aardbeving langs de
San Andreas breuklijn, die
dwars door het verstedelijkte
gebied van zuid-Californië
loopt. Volgens een rapport dat
de Amerikaanse Seismologische
Dienst in 1988 uitgaf, is er een
kans van zeker 60 procent dat
het zuiden van Californië in de
komende 30 jaar door een aard
beving wordt getroffen van 7,5
tot 8 op de schaal van Richter.
De eerste beving vond even
vóór vijf uur 's ochtends plaats
en had als epicentrum een afge-
De bevingen van gisteren zorgden voor grote schade aan wegen en waterleiding-systemen in californië.
legen gedeelte van de Mojave
woestijn. Deze schok had een
kracht van 7,4 op de schaal van
Richter, en was daarmee de
krachtigste in zuid-Califomië in
40 jaar.
De tweede aardbeving vond
drie uur later plaats in de San
Bernardino bergen, op ongeveer
30 kilometer afstand van de eer
ste beving. Deze schok regi
streerde 6,5 tot 7 op de schaal
van Richter. Beide bevingen
werden door krachtige na
schokken gevolgd.
Rampendeskundigen noem
den het gisteren een geluk dat
de aardbevingen zich in een
FOTO AFP
spaarzaam bewoond gedeelte
van Zuid-Califomië hadden af
gespeeld. De persoonlijke en
materiele schade zou aanzien
lijk groter zijn geweest, als het
epicentrum dichter bij het 120
kilometer verderop gelegen Los
Angeles was geweest.
terwijl hij per auto de grens
overstak. Hij was eerder met
een vliegtuig van Genève naar
de Roemeense plaats Timisoara
gevlogen. Vanwege VN-sancties
is het Servische luchtruim voor
buitenlandse vliegtuigen geslo
ten.
De 46-jarige Karadjordjevic is
een voormalig officier van de
Britse marine en een zaken
man. Hij woont in Londen en
heeft zijn hele leven buiten Joe
goslavië doorgebracht. Zijn
voorvader Kara Djordje (Zwarte
George) Petrovic leidde in 1804
de eerste Servische opstand te
gen de Ottomaanse Turken.
LISSABON/SKOPJE GPD-AFP
De EG heeft zaterdag voor een
uniek feit in de internationale
politiek gezorgd door de bevol
king van de voormalige Joego
slavische republiek Macedonië
te verbieden hun land te noe
men zoals zij dat zelf willen. Als
de jonge republiek zich Mace
donië blijft noemen, kan van
normale betrekkingen geen
sprake zijn. De regering van
Macedonië liet gisteren weten
te weigeren de naam van de re
publiek te veranderen.
Volgens minister Van den
Broek van buitenlandse zaken is
voor het standpunt van EG-
partner Griekenland gekozen
vanwege de moeilijke binnen
landse situatie die de naams-
kwestie daar oplevert. Hoewel
de EG ontkent koehandel te
drijven, heeft Athene zaterdag
beloofd de gesprekken die de
EG wil voeren met haar aartsvij
and Turkije over nauwere sa
menwerking niet meer te zullen
tegenhouden.
ROME EELCO VAN DER LINDEN
CORRESPONDENT
Italië heeft een nieuwe rege
ring. De socialistische premier
formateur Giuliano Amato
presenteerde gisteren, bijna 3
maanden na de verkiezingen,
de lijst met ministers. Het
nieuwe schuilt in het aantal
ministers (25 in plaats van 33),
de benoeming van een achttal
'technici' (minder partijgebon
den personen) en de afwezig
heid van Giulio Andreotti. Ver
der is de regering Amato een
kopie van de alliantie die op 5
april zwaar verloor.
De regering bestaat uit 13
christendemocraten, 6 socialis
ten 2 liberalen, 2 sociaaldemo
craten en 2 'partijlozen'. Minis
ters die in de voorgaande
kabinetten ernstig faalden of
betrokken waren bij schandalen
zijn vervangen door personen
van hogere kwaliteit. De politie
ke formule is echter nog steeds
die van de oude vier-partijenco-
alitie, die, in verschillende vari
anten, maar altijd met de chris
tendemocratische DC in het
centrum, al 45 jaar het land re
geert.
De nieuwe ploeg stelt zich ten
doel de overheidsfinanciën te
saneren, de georganiseerde
misdaad aan te pakken, institu
tionele en electorale hervormin
gen voor te bereiden en de cor
ruptie terug te dringen. Het de
finitieve regeringsprogramma
zal later deze week worden ge
presenteerd, maar de scepsis
over het slagen van de onderne
ming is zeer groot.
Samen hebben de vier partij
en een meerderheid in het par
lement van 15 zetels. Een uiterst
wankele basis voor het doorvoe
ren van ingrijpende en vaak im
populaire maatregelen. De DC
herbergt tal van stromingen die
de meerderheid makkelijk kun
nen saboteren. Een voorproefje
hiervan was te zien tijdens de
presidentsverkiezingen, toen de
oude coalitie geen gemeen
schappelijke kandidaat wist te
vinden.
Het is premier Amato niet ge
lukt de coalitie uit te breiden
met de republikeinse partij
(PRI) en de voormalige commu
nisten van de PDS. Beide vin
den dat er te weinig nieuws on
der de zon is en dat er bij de
vier partijen niet echt de wil be
staat om de zo broodnodig ge
achte omwenteling in Italië te
weeg te brengen. „De coalitie is
afgestraft en de protestpartijen
rukken steeds verder op, maar
de oude partijen lijken niets
deze les te hebben
PDS-leider Occhetto.
De nieuwe Italiaanse premier, Giuliano Amato (met bril), verlaat samen
met president Scalfaro het presidentiële paleis nadat hij de succesvolle
beëindiging van de kabinetsformatie officieel heeft bekendgemaakt.
FOTO Rtr DOMENICO STINELL1S
