Boeren in de reclame
Hartstocht
ZATERDAG 27 JUN11992
Ruim honderd melkkoeien grazen in de weilan-
den rondom de boerderij van de gebroeders Ver-
nooy in 't Goy, een buurtschap van het Utrechtse
Houten. Maar vee van Vemooy doet méér voor
Melkunie dan het afgeven van de nodige dage
lijkse liters. Dames met welluidende namen als
Bertha en Martha prijken als voetbalsupporters
op billboards, schitteren in televisieprogramma's
of acteren in Ster-spots. En het waren koeien uit
Vernooys stal die als bruid en bruidegom de fusie
van tweezuivelgiganten symboliseerden. Eef
Vemooy laat graag zien hoe mooi en sierlijk koe
beesten kunnen zijn. „Kijk eens hoe Martha 95
in de camera blikt, vol trots, vol vuur.
'Soms kan ik aan mezelf absoluut geen touw
meer vastknopen', zegt hij: een vijftigjarige suc
cesvolle jurist, meteen ondertoon van hopeloos
heid. 'Ik heb mezelf volledig klem gezet tussen
twee vrouwen, mijn eigen vrouw... en een
vrouw, een collega, op mijn werk. Mijn vrouw is
werkelijk de aardigste, hartelijkste persoon die je
je voor kunt stellen. Na twintig jaar huwelijk
komt ze nog op de meest onverwachte momen
ten aanzetten met lieve verrassingen. Het geeft
me een enorm schuldgevoel dat ik gauw mijn
geduld met haar verlies en geïrriteerd raak, ter
wijl zij niet alleen accepteert hoe ik haar behan
del maar ook reageert met nog aardiger te doen
dan ze al doet, vooral de laatste tijd, nu ik het
minder dan ooit verdien.
Buiten het dorp 't Goy (gemeente
Houten), dicht tegen de Lekdijk
aan ligt de statige boerderij Den
Oord. Schapen, paarden, maar vooral koeien
vullen de omliggende weilanden. Daar be
stieren Eef Vemooy en zijn broer het bedrijf
nu ruim twintig jaar.
Vader Vemooy had in de jaren vijftig, zoals
zo veel boeren in de Krommerijnstreek, een
gemengd bedrijf. Akkerbouw, fruitteelt en
veel dieren. „Kippen, varkens, paarden, ik
kan me geen dier bedenken dat we vroeger
niet hebben gehad", zegt Eef Vemooy (47).
De gebroeders zijn met 'Den Oord' een ande
re koers ingeslagen.
Tweehonderdzestig runderen melkvee
en voor de fok vormen het hart van het
bedrijf. Van heinde en verre komen kopers
en collega's een kijkje nemen, blijkt uit een
dik gastenboek. Vakbladen kloppen ook re
gelmatig aan bij de Goyse firma. Het Italiaan
se Olanda: molte vacche prijkt naast een arti
kel over The Vemooy Dairy Farm. En de ken
ners zijn het met eikaar eens: hier zijn spe
cialisten in prijsdieren aan het
werk.
Voor boer Vemooy is die er
kenning toch ook een beetje het
resultaat van liefde. „Dieren zijn
positiever dan mensen: verzorg
je ze goed dan doen ze het beter.
Bij mensen moet je dat nog maar
afwachten."
Hij trekt er vaak met zijn die
ren op uit, naar tentoonstellin
gen en wedstrijden. „Ik wil laten
zien dat koeien mooi kunnen
zijn en goedaardig." Volle prijs-
ka$ten in de opkamer en in de
hal van de boerderij vormen het
bewijs dat dit streven niet zonder
resultaat is gebleven.
Tro fien
Het was ook die bekendheid die
onlangs Amsterdamse reclame
jongens naar 't Goy bracht. De
creatieve geesten van het bureau
Lowe Kuiper Schouten waren getipt door
opdrachtgever Melkunie in Woerden, het
zuivelbedrijf dat ook de melk van de gebroe
ders Vemooy afneemt. Het bureau heeft on
der meer als taak de fusie van de twee zuivel
bedrijven Campina en Melkunie meer be
kendheid te geven,
De trouwfoto van
Vemooy's koeien.
'Fusiebericht' heette
de campagne waar
mee het samengaan
van Campina en
Melkunie werd aan
gekondigd.
kvee is kind aan huis bij Eef Vemooy.
deuren van de melkstal tot het voorportaal
van een kerk. Het bruidspaar twee dames,
ook dat nog werd geacht beschaafd de stal
uit te schrijden. En dat bleek niet zo simpel.
Eerst stampte het bruidje ongeduldig vooruit,
dan weer liepen de dames niet gelijk op. Re
gelmatig trainen en brokjes voer als beloning
De Amsterdammers hadden een creatief gaven tenlotte het gewenste resultaat.
idee over zuivelbedrijven en melkbeesten:
zouden twee koeien als pasgetrouwd stel een
kerk uit kunnen lopen? Het liefst netjes naast
elkaar, zonder halster en in romantische
bruidskledij. Dat werd weken oefenen op het
erf van Den Oord, voor niet meer dan een
onkostenvergoeding.
Zoals zijn koeien waren «gepromoveerd tot
hëttse actrices, zo promoveerde Vemooy de
Bij de beroemde televisie-spot
bruidspaar, ondersteund met paginagrote
advertenties in kranten en tijdschriften is het
niet gebleven. De Goyse Bertha's en Martha's
zijn inmiddels onderdeel geworden van een
langdurige mediacampagne van de
Melkunie.
Zo wordt een koe met een mijter op haar
kop ingezet tijdens de komende december
maand. Begeleidende tekst: 'On
ze gulle gevers geven het hele
jaar door'. Of neem dat punkerig
ogende koebeest, het eigenwijze
kuifje recht overeind en een elek
trische gitaar om de hals. Tekst:
'We want more!'„ De actrice had
zich goed ingeleefd in haar rdl:
Vernooys gitaar van een kistje
en een plankje getimmerd
bungelde ter gewenning dagen
lang om haar nek.
Maar de mooiste vindt Ver-
nooy toch de koe die de hoofdrol
speelt in de advertentie 'Als één
koe een haas kan vangen, is 't
wel een Melkunie-koe'. Daar
staat ze dan met een levende
haas in de bek. Weliswaar gaat
het om een fotomontage, maar
een beetje actrice draait daar
haar hand niet voor om. Ver
nooy: „Kijk eens hoe Martha 95 in de camera
blikt, vol trots, vol vuur."
Sinds hij meewerkt aan de Melkuniecampag
ne krijgt Vemooy veel aanvragen voor optre
dens van zijn bevallige assistentes. Zo is hij
laatst in de weer geweest met een koe die
voor een EO-jongerenprogramma een Baarn-
se villa binnen moest lopen. „Even lokken
met voer en ze liep zo de gang door en de
huiskamer in. En het hele programma lang
heeft ze beschaafd staan herkauwen. Daar
heb ik m'n 'bruidegomkoe' voor gebruikt.
Die is wel wat gewend inmiddels. Als ik hier
de deur voor haar open doe, loopt ze zo naar
binnen."
Het vele werk dat de reclameoptredens
met zich meebrengen is voor boer Vemooy
Koeien van Vemooy als actrices
r dan een liefhebberij. Hij laat graag het
i koe 2
"r.r
De mooiste opname van
de reclame-spots, vindt
boer Eef Vernooy. 'Kijk
eens hoe Martha 95 in de
blikt, vol trots, vol
Goyenaar heeft naast zijn werk als boer altijd
functies in het agrarische circuit bekleed,
zoals bij het Nederlands Rundvee Syndicaat
en de Fokkerijraad van KI-Noord-West Ne
derland.
Het is dan ook eerder de voorzitter dan de
boer die spreekt als hij vertelt over zijn kruis
tocht voor meer begrip voor de koe. „Natuur
lijk kan zo'n beest weieens wat angstig wor
den, in de stress schieten. Dan zweten en
mesten ze een beetje. Maar met wat training
staan ze proper in de reclamestudio. Geen
mest, geen plasje. Mensen zijn dan steeds
weer verbaasd over de schoonheid, de zinde
lijkheid van een koe."
Eef Vernooy geeft daarmee de drijfveer aan
voor alle moeite die hij doet om zijn beesten
'onmogelijke' toeren te laten uithalen voor de
camera's. Hij toont zijn koeien op beeldbuis
en billboard. Stedelingen hebben
vaak een verouderd beeld van de
boerenstand, merken boeren
steeds weer. En veel reclame
houdt die gedachte levend. De
akkerbouwer die zingend de zeis
hanteert tegen de achtergrond
van de ondergaande zon. Het
keuterboertje dat wat aanmod
dert met zijn paar stuks vee op
het o zo romantische boeren-
land.
„Zo nemen sommige reclame
makers vaak iemapd die net van het werk in
de stal komt. Een boer, compleet met zwaar
dialect en een paar strontklompen. En dan
ook nog met een gehoornde koe aan een stuk
touw. Dat is het beeld uit de vorige eeuw."
Eef Vernooy gruwt er van. Het oude boeren
leven is een agro-industrie geworden en al
leen het harde werken is gebleven.
p r na, r
Maar ja, het trieste feit ligt er. Nog steeds
denken veel stedelingen: de koe is eng, vies
en stinkt. En dat terwijl koeien zo sierlijk
kunnen zijn, vindt Vernooy. Om dat te bewij
zen heb je eigenlijk geen reclamemannen
nodig. Ter illustratie haalt de veehouder er
een stapel fotoalbums bij.
Dit zijn zijn eigen reclamefoto's, zonder
petjes, bruidssluiers of sjerpen. De foto's van
Vernooy tonen stevig melkvee, puur natuur.
Hij gebruikt ze bij de verkoop van dieren. Alle
honderden melkkoeien die de afgelopen
twintig jaar op Den Oord hebben gediend
zijn op hun flank vastgelegd. De staart flink
gewassen en mooi uitgekamd. Beenwerk
glinstert in de zon en zorgvuldig geschoren
uiers tonen diepzacht rose.
Trots blikken de melkbeesten in onbe
stemde verten, de kop fier opgeheven. Maar
een koe is niet gemakkelijk in die edele pose
te krijgen, vertelt Vemooy. Vaak staat de foto
graaf al een tijd op scherp terwijl het model
nog slechts gras voor ogen heeft. Een geluids
band met interessant geloei of wat gepara-
deer met een klein kalfje doet dan wonderen.
Daar raakt de dame helemaal van in exta
se, weet Vemooy: „Dan gaat ze voorstaan als
een jachthond: ze kijkt wakker uit haar ogen
en ziet er dan mooier uit dan ze is. Je moet
overdrijven om in de reclame aan te spre
ken."
'Met wat
training staan
ze proper
in de studio'
Als ik hem vraag wat
hij met dat laatste be
doelt begint hij te pra-
over de relatie met zijn vrien
din. Zijn houding verandert op
slag. Ik heb nu een zichtbaar ver
liefde maar ook onzekere man
ir me. 'Ze is ongeveer een jaar
geleden bij ons komen werken.
Een plaatje van een vrouw om te
zien maar ook iemand die pre
cies weet wat ze wil. Ze heeft het
echt in zich om de wereld aan
haar voeten te krijgen en heeft
dat bij ons op kantoor ook bin
nen de kortste keren klaarge
speeld. Als er een feestje is of zo,
dan hangen al die kerels de hele
avond om haar heen. Ik kon in
het begin nauwelijks geloven dat
ze wat in mij zou zien, want zo'n
spetter ben ik nou ook weer niet.
Maar op een gegeven moment
was het toch raak. Sindsdien ben
ik helemaal bezeten van haar.'
Als hij even pauzeert en er een
waas van spanning op zijn ge
zicht terugkeert, vraag ik hem
'En zij, is zij ook bezeten van jou?
'Dat is het 'm nou juist', zegt hij,
'wel en niet. Als we samen zijn,
gaat het prima. Maar op andere
momenten maakt ze me duide
lijk dat ze haar handen wil vrij
houden om met andere mannen
om te gaan. Dat doet ze ook: la
chen, dollen en noem maar op
met andere kerels. En dan heb ik
het niet meer van jaloezie. Op
zulke momenten denk ik: ik
moet snel wezen, gauw een
knoop door hakken want anders
is ze weg. Maar hoe meer ik
praat over samen iets opzetten,
hoe meer ze de boot lijkt af te
houden.'
Terwijl ik nog zit na te den
ken over wat hij mij verteld heeft,
schiet me opeens een term te
binnen die een collega, Dean De-
lis, hoogleraar aan de Universi
teit van Californië, ooit lanceer
de: Passion Paradox (hartstocht
paradox). Volgens Delis is de
oorzaak van veel (de meeste?)
problemen in liefdesrelaties sim
pel gezegd deze: de ene partner
voelt meer liefde (of investeert
emotioneel meer in de relatie)
dan de ander. En hoe meer liefde
de meer liefhebbende partner
van de ander wil, hoe minder de
andere partner geneigd is die te
geven.
Waar we het hier over hebben is
een toestand van uit-balans-zijn,
waarin de meer liefhebbende
partner in een positie zit die we
met een term uit het bridgen
one-down zouden kunnen noe
men, terwijl de minder liefheb
bende partner in de one-up posi
tie zit. Bijna iedereen, man of
vrouw, ervaart vroeg of laat deze
twee kanten van de liefde. Het
doet er weinig toe of je een ge
lukkige of ellendige jeugd hebt
gehad. Niemand ook niet de
psychisch gezonde persoon is
gevrijwaard van de emotionele
pijn als de weegschaal van de
liefde in een relatie uit balans
raakt. In het geval van mijn pa
tiënt was dit naar twee kanten
het geval. In zijn relatie met zijn
vrouw was hij 'one-up'. Het uit
balans zijn van de relatie mani
festeerde zich in het feit dat zijn
vrouw zich steeds aardiger en
liefderijker ging gedragen, en hij
zich in een tegenovergestelde re
actie steeds meer begon terug te
trekken tot op het punt dat hij
zich begon af te vragen of hij nog
wel van haar hield. De relatie
met zijn vriendin was het spie
gelbeeld van de relatie met zijn
vrouw. Zijn vrouw draaide emo
tioneel als een maan om hem als
de zon, terwijl hij als een emotio
nele maan rond zijn vriendin
wentelde. Ten opzichte van zijn
vrouw voelde hij zich ongedul
dig, geïrriteerd en niet erg liefde
vol: hij voelde zich schuldig over
het feit dat hij die gevoelens had.
Ten opzichte van zijn vriendin
was het een en al passie en ver
liefdheid, en angst. In een vol
gend gesprek legde ik hem uit
dat als mensen verliefd raken,
hun meest wezenlijke ervaring is
verlies van controle. En controle-
verlies roept angst op. Zijn angst
in de relatie met zijn vriendin
had zijn wortels in de angst voor
afwijzing die het lot is van de
'one-down'. Anders dan in ande
re gebieden van zijn leven, voel
de hij zich in zijn affaire met zijn
vriendin machteloos, kwetsbaar-
onzeker en onveilig (en ook be
zeten van haar). Meestal voelen
beide partners zich in het begin
van een liefdesrelatie zo.
'One-downs' spannen zich vaak
enorm in. Uit een gevoel van on
zekerheid en uit verlangen om
emotionele controle over hun
partner (terug) te krijgen, doen
ze alle mogelijke moeite om hun
'aantrekkingskracht' te vergro
ten. Niet voor niks hebben de ba
sale versier-rituelen bijna alle
maal te maken met jezelf 'versie
ren': dcmeest voordelige kleren
aantrekken, uren voor de spiegel
doorbrengen, het uitdenken van
indrukwekkende dingen om te
zeggen, dingen gaan oefenen die
je nog nooit gedaan hebt maar
waarvan je weet dat de ander die
leuk vindt: kortom, jezelf zo be
gerenswaardig mogelijk maken.
Het doel van al die inspanningen
is om emotionele controle over
de geliefde te krijgen zodat je je
niet langer zorgen over afwijzing
hoeft te maken.
Maar hier zit een giftige adder
onder het gras. Als je al te aan
trekkelijk wordt voor de ander
tot op het punt dat die duidelijk
verliefder is op jou dan omge
keerd dan raakt de relatie uit
balans. Je wordt dan de 'one-up
Of, als je je al te angstig maakt
over de emotionele afstand die je
partner ten opzichte van je aan
houdt, dan word je de 'one-
down'. Hierin zit precies het
paradoxale van de liefde verbor
gen. Dezelfde drijfveer die ie
mand er toe brengt zich voor een
ander aantrekkelijk te maken,
oip een ander onder emotionele
controle te brengen, bevat ook
het potentieel om het evenwicht
in een relafie te verstoren. Dat
komt omdat ons lichaam en on
ze hersenen zo gebouwd zijn dat
het gevoel van verliefd-zijn en
het gevoel van controleverlies
biochemisch nauw aan elkaar
verwant zijn.
Voel je je eenmaal volledig in
controle of zeker van de liefde
van een ander, dan beginnen je
gevoelens van hartstocht af te
nemen. Weg is de uitdaging, de
emotionele vonk, de opwinding
De partner die de vermindering
van die gevoelens bij de ander
merkt, raakt onzeker, heeft het
gevoel de controle over de relatie
te verliezen, gaat zich meer in
spannen om intimiteit te cre-
eren, en wordt (biochemisch)
verliefder. Maar veroorzaakt
daardoor weer dat het gevoel var
controle en daarmee de nei
ging om meer afstand te nemen
bij de ander sterker wordt. Is
er een uitweg uit deze kluwen?
Antwoord 1Ga na of je relatie
in zo'n paradox vast zit. Een goe
de diagnose is vaak een halve ge
nezing. Antwoord 2: Lees Delis'
boek The Passion Paradox.
RENE DIEKSTRA
hoogleraar klinische en
gezondheidspsychologie
