Financien
Japanse meesters in verfijnde intimidatie
r>-
ZATERDAG 27 JUN11992
BEURSEFFECTEN
VERKLARING DER TEKENS
Dit jaar is voor Spanje het Jaar
van de Waarheid. Sinds de
dood van dictator Franco in
1975 is Spanje uitgegroeid van een in zich
zelf gekeerde politiestaat tot een modeme,
redelijk welvarende Europese democratie.
Dat feit wordt dit jaar op niet mis te versta
ne wijze gevierd: een Wereldtentoonstel
ling (Expo) in Sevilla, Olympische Spelen
in Barcelona, Madrid als culturele hoofd
stad van Europa en een officiële herden
king van het jaar 1492 toen Columbus
Amerika ontdekte.
Spanje wil het beeld oproepen van een
jong, dynamisch land dat alles te bieden
heeft op het gebied van infrastructuur, te
lecommunicatie, architectuur en cultuur.
Èen Spanje dat afwijkt van de oude clichés
van zon, stierengevecht en staatsgreep.
Maai wat gebeuri er als de festiviteiten
straks achter de rug zijn? Als alle aandacht
is weggeëbd en de twintig miljoen bezoe
kers die het land deze zomer verwacht,
huiswaarts zijn gekeerd? Kan Spanje haar
pretenties waarmaken?
Aandelenbeurzen zijn voor dit soort vra
gen soms een goede graadmeter. Temid
den van alle feestgedruis is het op de beurs
van Madrid al geruime tijd opvallend stil.
In de eerste zes maanden van dit jaar wa
ren de koersen niet omhoog te branden.
De omzetten zijn buitengewoon laag. Bui
tenlandse beleggers die een paar jaar gele
den nog in groten getale toestroomden,
zijn bijna allemaal vertrokken. En dat ter
wijl Spaanse aandelen in vergelijking met
andere landen voor een habbekrats te
koop zijn. Kortom, wat is er mis met de
Spaanse economie?
Nadat Spanje in 1986 was toegetreden
tot de Europese Gemeenschap ging het
een paar jaar uitstekend. De economie
bloeide als nooit tevoren en de welvaart
steeg zienderogen. Buitenlandse bedrijven
verdrongen zich om een graantje mee te
pikken. Van alle buitenlandse investerin
gen die de laatste dertig jaar in Spanje zijn
gedaan, werd maar liefst 80 procent in de
afgelopen vijf jaar gerealiseerd. De Ma-
drileense aandelenbeurs was in de jaren
1988-1989 één van de beste markten ter
wereld. Maar de economische hausse van
de Jaren tachtig speelt het land nu parten.
De tijd dat de groei van de Spaanse econo
mie veel groter was dan die in andere EG-
landen is voorbij. Loonstijgingen en infla
tie de vakantieganger die regelmatig
naar Spanje gaat kan het niet ontgaan zijn
dat de prijzen elk jaar stijgen hebben
het voordeel van goedkope arbeid onder
graven. Een fabrieksarbeider in Spanje ver
dient op het ogenblik net zo veel als zijn
collega in Groot-Brittanriië. Bovendien is
er een flink gat in de begroting dat de
Spaanse regering slapeloze nachten be
zorgt. De hoge rente remt de investerin
gen. De dure peseta maakt Spanje er bij
buitenlanders niet aantrekkelijker op en
Spaanse produkten niet bepaald goed
koop. De concurrentiepositie van het
Spaanse bedrijfsleven staat door al deze
ontwikkelingen onderdruk.
De toestroom van buitenlandse investe
ringen vlakt af omdat blijkt dat investeren
in Spanje minder succesvol uitpakt dan
men aanvankelijk dacht. Ook Nederlandse
bedrijven hebben dat ondervonden: Akzo
moest vorig jaar zijn dochter in Barcelona
voor het symbolische bedrag van 1 gulden
van de hand doen en Heineken is verwik
keld in een slepende zaak rtiet zijn noodlij
dende Spaanse dochter El Aguila, om maar
een paar voorbeelden te noemen.
De volgende stap voor Spanje is een vol
waardige deelname aan de Europese Mo
netaire Unie (EMU). Europa is, zoals de
Spaanse minister van financiën onlangs
suggereerde, het wondermiddel tegen alle
resterende economische kwalen van het
land. Het sleutelwoord is 'convergentie'.
Daarmee wordt bedoeld dat de economi
sche verschillen met de rest van Europa
moeten verdwijnen.
Als de gemiddelde Spanjaard over 'con-
vergencia' spreekt bedoelt hij echter wat
anders dan de eisen die volgens het EMU-
verdrag worden gesteld aan inflatie, rente,
overheidstekort en wisselkoers. De Span
jaard denkt eerder aan een gelijke levens--
standaard met die van de noorderburen.
Wel de lusten, maar niet de lasten. Het
Spaanse inkomen per hoofd van de bevol
king is de afgelopen jaren weliswaar flink
gestegen, maar het ligt nog steeds zo'n 20
procent beneden het Europese gemiddel
de. Om die achterstand in te lopen is nog
eens vijftien jaar nodig waarin de Spaanse
economie 1,3 procent harder groeit dan de
rest van de EG. Dat is buitengewoon moei
lijke opgave.
Hoewel het Verdrag van Maastricht in
andere landen ter discussie staat, zegt de
Spaanse regering stug te blijven vasthou
den aan een op 'convergentie' gericht be
leid. De aandelenmarkt heeft daarover zo
zijn twijfels. De markt heeft door schade
en schande geleerd om ambitieuze plan
nen van de Spaanse regering met de nodi
ge reserves tegemoet te treden.
Immers, vorig jaar kondigde de Spaanse
regering een groots 'concurrentieplan' aan,
waarbij alles in het werk zou worden ge
steld om de loonstijgingen binnen de per
ken te houden. Uiteindelijk stierf het plan
een zachte dood. Ook nu is de aandelen
markt bang dat de Spaanse overheid er
niet in zal slagen echt drastische maatre
gelen te nemen om de inflatie in te dam
men en het gat in de begroting te dichten.
Maar misschien moeten wij de Span
jaarden niet onderschatten. De sterke Eu
ropese gerichtheid van de Spanjaarden is
zeker opmerkelijk. Eeuwenlang, eigenlijk al
sinds 1492, was Spanje meer gericht op La-
tijns-Amerika en Noord-Afrika (zelfs in in
tellectuele kringen was het tot voor kort
bon-ton om te vinden dat Spanje eigenlijk
bij Afrika zou moeten horen). Anno 1992
lijkt geen volk zo pro-Europees als de
Spanjaarden. Met de vele evenementen dit
jaar dwingt Spanje internationaal respect
af en lijkt net zich voor te bereiden op een
toelatingsexamen voor de beste klas van
Europa.
AMSTERDAM BRIGITTE SLOT
BEURSMEDEWERKER
Brigitte Slot is werkzaam bij het Institute
for Research and Investment Services, een
samenwerkingsverband van de Robeco
Groep en de Rabobank.
I gedaan bieden exdividend
Een beetje sokaiya noemt zich tegenwoordig 'consultant'
TOKYO ELBRICH FENNEMA
CORRESPONDENT
Wie dacht dat de aandeelhou
der in Nederland slecht aan zijn
trekken komt, kan troost putten
uit de situatie in Japan, waar
ruim 1.800 van de bijna 2.100
beursgenoteerde bedrijven gis
teren hun jaarlijkse aandeel
houdersvergadering hielden
Wie een belang heeft in meer
dere bedrijven, kan vrijwel on
mogelijk meer dan één vergade
ring bijwonen, want ze zijn
doorgaans binnen een half uur
afgelopen.
Maar dat is nog niet alles.
Vragen stellen wordt vaak niet
op prijsgesteld door sommige
'aandeelhouders'. Zo hing een
paar jaar geleden een presiden
tiële coup in de lucht bij een Ja
panse machinefabriek. Een van
de aandeelhouders probeerde
ernaar te informeren op de jaar
lijkse aandeelhoudersvergade
ring. Nog voordat de president
goed en wel aan zijn antwoord
was begonnen, richtte een
groepje illustere lieden zich
luidruchtig tot de vragensteller.
„Zo is het wel genoeg. Over tot
de orde", klonk het uit de zaal.
Toen een ander het woord wil
de nemen, werd hij bij zijn
mouw gegrepen zodat hij niet
op kon sta^n. Uiteindelijk kreeg
hij wel het woord, maar geen
microfoon zodat niemand hem
kon verstaan. Met een kwartier
was de vergadering ten einde,
dankzij de diensten van de so
kaiya, de 'aandeelhoudersver-
PARALLELMARKT
MEEST ACTIEVE FONOSEN
Berghuizer Papierfabr.
Biogrond Beleggingsfonds
Can.Overs.Pref.fCan/)
CommerzObligatie Fonds I
Commerz Obligatie Fonds II
Commerz Obligatie Fonds III
Commerz Obligatie Fonds IV
Commerz Obligatie Fonds V
Commerz Obligatie Fonds VI
Dutch Take Over Targets
EHCO-KLM Kleding
Equity Law Aand Ned. (1)
E.&l Akt. Beheer Ned.(2)
E.& L Gulden Rente Fonds
E.& L Kapitaalmarkt Rente
Gaia Hedge I
derse Papiergroep
German City Estates
Groenendijk Beheer
LCI Computer Group
Nedcon Groep
Ned, Elevator Bel Mij
Nedschroef Holding
Neways Electronics Int.
New Europe Hotels
Ordina Beheer
Pan Pacific Winkelcentra
P&C Groep
Phoenix Beheer 'B'
Pie Medical
Public Storage Int.
Rood Testhouse
Sligro Beheer
Suez Growth Fund
VHS Onr. Goed Mij
>r Holding
Wereldhave 25% gest.pr.
411
180400
18600
1154
113340
500
239
96.20
96.40
95,10
95,20
96,30
12,20
62,50
60,10
57,80
56,90
55,30
46.50
77,00
0,18
46,10
48,20
129,50
3,10
580,00
42,50
39,90
4780,00
89,70
10,80
6,60
13,00f
48,20
51,40
l,10f
135,00
38,50
241,00
4,30
33,80
55,30
52,30
83,10
71,20
0,19
36,60
39,10
3,90
47,30
10,10
73,20
595,00
134,00
28,50
332,00
j-specialisten'.
De diensten van de sokaiya
vallen ruwweg in twee catego
rieën uiteen: als ze goed worden
betaald, garanderen ze een on
verstoord verloop. Zoniet, dan
komen ze een aandeelhouders
vergadering verstoren. Hun
macht ontlenen ze aan hun ver
wantschap met de yakuza, de
Japanse maffia.
De nieuwe generatie gang
sters houdt zich niet meer bezig
met prostitutie en drugs. Vele
variaties van afpersing en inti
midatie vormen een heel nieuw
werkgebied, waarbij de aan
deelhoudersvergadering is ont
dekt als de achilleshiel van het
Japanse bedrijfsleven.
„Het is een soort jaarlijks ce
remonieel dat zo glad en snel
mogelijk moet verlopen", zegt
professor Shigeyuki Maeda van
de Hosei Universiteit in Tokyo.
„Bedrijven houden er niet van
hun problemen in het openbaar
te bespreken Ook al zijn er
geen problemen, dan nog ver
mijden ze het liefst vragen. De
sokaiya buiten dit uit."
STAATSLENINGEN
94,90
99,70
95,20
99,50
13,10
64,00
59,20
60,80
55,30
52,50
80,00a
6,70
70,60
73,00
107,70
75,00
14,00
23,40
0,25
36,50
52,30
38,10
3,50f
48,50
57,40
5800,00a
84,50
8,10
21,20
10,10
73,70
610,00
5,10
10,10
5,70
MEEST ACTIEVE FONOSEN
Nederland 1986-92/96
Nederland 1982-88/92
Nederland 1980-91/00
1982-88/92
1987-93/97
1982-88/92
1985-89/92
1980-86/95
1986-90/93
1990 p.2000
land 19791-11-85-94
land 1983-89/93
land 19901/11 p.2000
land 1990111 p.2000
land 1990IV p 2000
land 1984-90/94
land 19901 p.2000
land 199011 p.2000
land 1983-90/94
land 19841-90/94
land 198411 90/94
land 1987-92/95
land 1989-95/99
land 1983-84/93
land 1984-90/94
land 1985-91/95
land 1983-89/93
land 1985-91/95
land 1977-78/92
land 1982-89/93
land 1985-91/00
land 1984-91/00
land 19851-91/95
land 1986-90/93
land 1989 p. 1999
land 198911 p. 1999
land 1989 p. 1999
land 1987 p. 1993
land 19891-11 p.1999
land 1989IV p.1999
land 19851-11-91/95
Nederlé
Nederlê
1,50
1986-92/96
1986 p. 1996
1986 p. 1995
1987-1 p. 1995
1987 p. 1997
1987-98/02
1988 p. 1994
1988-94/98
1987 p. 1994
1988 p. 1995
1964-65/94
1963-64/93
105,10
100,95
103,05
100,15
100,20
101,30
100,00
103,79
99,90
99,55
102,14
102,13
102,27
99,30
100,72
99,10
99,60
98(83
98,51
98,82
98,60
98,30
98,80
98,00
98,75
98,35
93,65
92,25
96,58
89,03
90,07
93,75
107,90
100,20
106,62
100,10
103,70
100,05
100,07
102,30
100,00
103,58
99,50
102,23
102,25
99,00
98,71
99,10
98,30
99,60
98,90
97,10
96,35
97,65
95,22
94,10
97,40
96,38
95,80
92,20
100,00
98,90
98,90
93,95
97,38
92,85
92,62
96,33
97,60
95,12
93,38
89,10
95,93
92,75
94,70
93,30
97,00b
97,45
BELEGGINGSFONDSEN
MEEST ACTIEVE FONDSEN
ABN Amro Albefo
ABN Amro Europe Fund
ABN Amro Far East Fund
ABN Amro Liquid. Groeifnds
ABN Amro Netherlands Fund
Aegon Aandelenfoni
Een aandeelhoudersvergade
ring van Sony liep een paar jaar
geleden uit tot dertien uur
doordat een paar sokaiya de be
drijfsleiding doorzaagde met
gedetailleerde vragen. Hoewel
er eigenlijk niets mis was of
sprake was van een schandaal,
ontketende het optreden van de
sokaiya toch een soort negatie
ve publiciteit waaraan Japanse
bedrijven een hekel hebben.
Diverse pogingen om deze
kwalijke ontwikkeling een halt
toe te roepen, hebben er in
hoofdzaak toe geleid dat de so-
kaiya-zaak steeds verfijnder is
geworden. De witte pakken met
brede revers en de zonnebrillen
van de ruigere vakbroeders heb
ben plaats gemaakt voor twee
delig grijs en visitekaartjes. Een
beetje sokaiya noemt zich te
genwoordig 'consultant'. Hij
slijt een economisch maand
blad tegen een exorbitant hoog
abonnementsgeld. Dit 'abonne
ment' verzekert het bedrijf van
een vlotte jaarvergadering
Aegon 'saving plus'
Asia Pacific Growth Fund
Asian Selection Fund
Asian Tigers Fund
EMF Rentefonds
EMS Income Fund
EMS Offshore Fund
Engelsch-Holl. Belegg. Tr. 1
European Assets Trust
EGF Investments
EOE Index Fund
Europe Growth Fund
Euro(The)Spam Fnd.Ltd US
Fondra
GIM Global Convertible Fund
Goya Fund
Groeigarant
Holland Fund
Holland Europe Fund
Holland Obligatie Fonds
Holland Pacific Fund
Holland Selectie Fonds
IDS Mutual
IS Himalayan Fund US
Japan Sector Rotation Fund
Korea Pacific Trust US/
Leveraged Capital Holding
Malaysia Capital Fund US/
K Internat.
sNV
Mont
Natural Resources Fund
Nedufo A
Nedufo 6
NMB Dutch Fund
NMB Geldmarkt Fonds
NMB Global Fund
NMB Obligatie Fonds
NMB Rentegroei Fonds
NMB Spaardividend Fonds
NMB Vast Goed Fonds
New Asia Fund
Nomura Warrant Fund
Obam, Beleggingsmij
Pacific Dimension
Pacific Property Sec. Fund
Pterson Rente Groeifonds
Postbank Vermogensgr.fonds
Prosp. Int. High Income US
Rentalent, Beleggingsmij.
Rentotaal NV
RG America Fund
RG Divirente Fund
RG Europe Fund
RG Florente Fund
RG Pacific Fund
RG Strat. Portefeuille groen
RG Strat Portefeuille blauw
RG Strat. Portefeuille geel
Rodin Prop. Shore Mall US/
Rolincofpref.)
Schroders Int. Prop. Fund
Sci/Tech SA
Suez Liq. Groeifonds
Technology Fund
Tokyo Pacific Hold. (Seabrd)
Universal Fund (kl)
Universal Fund
Vaste Waarden Nederland
Vast Ned
VIB NV
VSB Mix Fund
VSB Obi. Groeifonds
VSB Rente Fonds
WBO Intern. Beleggingsmij.
Wereldhave
Yen Value Fund
ZOM Florida part. US
2000
5064
28656
3816
34998
36358
3470
14034
1000
10,50
62,20
75,70
28,30
49,50
57,40
101,10
100,20
10,00
53,00
65,00
60,00
68,50
45,00
120,80
142,50
17,50
8100,00
6500,00
13,05
19,70
82,00
55,70
53,20
3,90
90,10
53,80
50,20
15,00
76,00
29,50
65,40
110,30
59,40
51,20
108,00
68,00
114,50
164,40
89,60
34,00
4,90
26,80
229,00
10,30
65,20
78,10
25,80
63,00
66,70
3,25
6,70
92,00
23,40
112,10
116,00
33,10
6,90
135,80
332,50
49,50
7,80
55,50
65,00
72,00
60,00
97,00
50,80
75,40
50,00
127,00
53,00
518,00
27,00
57,70
73,50
8,10
148,00
19,00
77,70
62,50
112,00f
113,10
46,00
55,37
46,00
36,60
119,60
102,13
35,00
5,20
28,30
114,90
50,90
153,30
35,90
101,80
50,40
100,50
116,00
47.60
84,00
75,00d
28,60
12,50
183,90
19,40
129,00
171,00
81,90
260,00
17,20
79,60
32,30
110,00
101,60
54,00
50,70
101,50
105,50
65,30
110,50
74,70
35,00
HOOFDFONDSEN
MEEST ACTIEVE FONDSEN
ABN AMORO Obl Gr Fonds
AEGON
Ahold, Kon.
lührmann-Tetterode
DordtschePetr.Ind.Mij
Kon. KNP
irl. Petroleum Mij
Nedlloyd Groep
242584
47378
33015
59793
241776
207003
803
132586
235087
80079
322300
60233
33980
224556
1328350
424183
114738
29286
44988
19007
22035
15088
58623
42,00
78,20
172,10
133,40
189,30
51,60
42,90
41,50
43,70
57,40
55,50
29,20
40,50
93,20
40,30
69,50
79,90
518,00
26,50
54,00
7,80
460,00
8,60
112,20
22,00
11,20
119,70
102,29
35,00
.248,00
11,65
22,00
87,50
153,30
35,80
100,50
50,50
100,00
116,00
92,50
19,40
128,00
170,00
50,70
101,50
105,70
65,30
110,50
43,00
80,10
179,30
60,40
83,20
148,20
49,70
92,50
22,40
140,30
36,60
48,60
151,60
LOKALE MARKT
MEEST ACTIEVE FONDSEN
Amsterdam Options Tra
26,10
63,10
66,70
23,40
107,80d
116,00
'Rotterdam'conv.c.pr.
Bam Groep
Batenburg Beheer
Berkei's Patei
Blydenstem-V\
Boer, Kon. Druk. en Uitg. De
BoeO
De
Borsumy Wehry
Boskal
Boskalis Westminster Pref.
Braat Beheer
Burgman Heybroek
Cindu International
Content Beheer
dit Lyonnais BankNederl.
Gamma Holding
Gamma Pref.
Getronics
Geveke
n-De Noord. Van der
Goudsmit
Grolsch
GTI-h
Hagemeyer
HAL Trust 'B'
HAL Trust Units
HCS Technology
Heineken Holding 'A'
H.E.S. Beheer eert.
Hoek's Mach.- Zuurst.fabr.
Holland Sea Search Holding
Holt. Beton Groep (HBG)
Hoop Effectenbank, van der
Hunter-Douglas
IHC Caland
Infotheek Groep
Kas-Associatie
Kempen Holding
Kiene Holding
Kondor Wessels Groep
Kon. Bijenkorf Beh. KBB
Maxwell Petroleum Holding
MendesGans
Moeara Enim Petr.Mij
Moeara Enim Opr.bew.
Moeara Enim Cert.opr.bew.
Moeara Enim Winstbew.
Moolen &Co. Van der
Mulder Boskoop
Multihouse
Naeff
NAGRON Nat.Grondbez.
Nationale Investeringsbank
NBM-Amstelland
Orco Bank
OTRA
Palthe
Pirelli Tyre Holding
Polynorm
Porceleyne Fles
Randstad Holding
Ravast
Reesink
Samas-Groep
Sarakreek Holding
Schuitema
Telegraaf Holdingmijde
West Invest Fortre
erSuikerraff. Adm.Mij
Wolters Kluwer Pref.
1000
17000
47000
4213
17875
14166
21480
26690
29987
3021
134322
13069
53,20
6,25
34.10
140,00
0,75
9,00
3,60
82,50
155,00
128,00
121,00
2700,00
1177,00
800,00
1187,00
95,50
137,00
127,00
17,30
23,60
43,50
42,50
25,30
59,00a
35,30
110,00
212,00
6,90
2,15
72,80
0,14
31,60
8,40
78,90
37,00
122,00
6700,00
1245,00
162000,00
16300,00
5,00
525,00
56,60
598,00
9,50
344,00a
179,00
50,40
7100,00
22,40
148,60
171,80
141,00
45,70
26,00
37,50
54,00
14,90
43,30
87,00
89,50
19,80
131,10
73,00
186,50
1000,00
98,00
83,10
(N Uw doel-
groep is geïn-
teresseerd in
uw adverten-
tie op deze
to plaats. Reser-
veer via onze
to advertentie
tje} afdeling.
Topman Adidas
doet bod op
aandelen Tapie
De president-directeur van het
Duitse sportartikelen-concern
Adidas, R. Jaggi, heeft de Franse(C
ondernemer en meerderheids-1(
aandeelhouder B. Tapie eenn
miljard mark geboden voor zijn n
aandeel van 55 procent. Jaggi
bevestigde gisteren dat hij na-;]
mens een internationale groepn
investeerders een bod heeft ge-n
daan, maar noemde geen be-.t
drag. Tapie zelfheeft gezegd dat],
het bod 'dicht in de buurt komt
van wat hij wil hebben'.
