'Mooie benen grootste
nonsens die er is'
Zand tussen de bladzijden
Als het maar spannend is
Een onontwarbaar mysterie-verhaal
Cultuur&Kunst
DONDERDAG 25 JUN11992
Leidenaar Huib Brand brengt naslagwerk over Toscaanse wijn op de markt
Huib Brand is niet de rondborstige levensgenieter die je
je bij een wijnhandelaar en -kenner voorstelt. Nuchter en
bijna als een wetenschapper praat de Leidenaar over zijn
'specialisme'. Hij heeft het over een onderzoek als hij zijn
bezoeken aan Toscaanse wijnboeren beschrijft en windt
zich op over slechte of halve informatie, die veel publica
ties over wijn kenmerkt. Die instelling is in zijn boek
'Wijnen van Toscane' terug te vinden. Het is een boek vol
zakelijke en zo volledig mogelijke informatie. „Er is geen
boek zo compleet als dit", zegt de auteur dan ook trots.
nergens goed voor. Wijnkelders
moeten gewoon goed schoon
zijn."
Huib Brand heeft wijn altijd al
leuk gevonden. Vanaf het begin
van de jaren zeventig proeft,
koopt en verzamelt hij wijn.
„Het onvoorspelbare ervan fas
cineert mij", zegt hij, „Het is
nooit te zeggen wat nou een
mooie wijn oplevert. Ik ken een
Toscaanse boer met smetvrees
en één die een vieze roker is en
dertig katten heeft, en allebei
maken ze verschrikkelijk lekkere
wijn. Dat maakt het zo leuk. Bo
vendien kun je, doordat het zo
onvoorspelbaar is, nog wel eens
een ontdekking doen. Bij een
onooglijk wijnboertje een
prachtige wijn vinden, bijvoor
beeld. Dat heb je met andpre
dingen niet."
Langzamerhand werd het
naar mooie wijn speuren voor
Brand een professionele bezig
heid: vier jaar geleden gaf hij
MARJOLEIN VAN ROTTERDAM
De Leidse oenoloog (wijndes-
kundige) vindt een nuchtere be
nadering, als tegenwicht voor
alle flauwekul die in het wijnvak
met graagte gespuid wordt,
hard nodig. „Er is zo veel boe
renbedrog in dit vak. Neem bij
voorbeeld het verhaal van de
mooie benen. Dat is de grootste
flauwekul die er is. ledereen die
een klein beetje interessant wil
doen, roept bij het ronddraaien
van zijn wijnglas dat 'ze mooie
benen heeft', dus dat de wijn
goed in het glas hangt. Maar él
ke combinatie van alcohol en
water plakt. Dus wijn ook."
Een ander hardnekkige ba
kerpraatje ontkracht hij meteen
ook maar even. „Het is hele
maal niet waar dat alleen een
fles waar een flinke laag stof op
ligt, een goede fles wijn is. Spin
rag kan geen kwaad, maar is
zijn baan aan de lerarenoplei
ding op en besloot zijn brood
met het schrijven over en han
delen in wijn te gaan verdienen.
„Dat ging eigenlijk zuiver per
toeval", zegt hij, „Doordat ik
Adriaan van Dis een reclame-
brief stuurde, werd ik gevraagd
voor een wijnrubriek in NRC-
Handelsblad. En daardoor
kwam ik weer bij bladen als
Avenue terecht, en schrijf ik
binnenkort stukjes in het Pa
rool."
Brand vat zijn taak als schrij
ver heel serieus op. Als hij er
gens over schrijft, wil hij het
naadje van de kous weten.
Daarom studeert hij veel. Maar
toch stamt zijn kennis van za
ken vooral uit de praktijk. „Iets
snappen van wijnproeven door
er een boek over te lezen, is on
mogelijk. Dat er ontzettend veel
tegelijk te ruiken is, leer je pas
door het te doen. En echt gevoel
voor de enorme hoeveelheid va
riatie die er is, krijg je pas als je
een tijd in het gebied dat je wilt
bestuderenrondhangt.
Spannend
Voor het boek over Toscane
snuffelde Huib Brand op zo'n
200 boerderijen rond. En werd
tegelijk verliefd op het land.
„Toscane is het mooiste land op
aarde. En de Italianen zijn veel
aardiger dan de Fransen. Ze
maken je het veel gemakkelijker
om het naar je zin te hebben."
In de tijd dat hij zijn onderzoek
deed, bezocht Brand soms vier
tot vijf wijnboeren per dag. „Dat
maakt dat je in korte tijd een
hoop deskundigheid ontwikkelt.
Hoewel dat soms nog tegenvalt.
Je denkt dan wel datje het weet,
maar je komt toch steeds weer
voor verrassingen te staan. Je
kunt in dit vak nooit lui achter
over leunen met zo'n gevoel
van 'zo, nu ben ik zover dat ik
het weet'. Maar dat is juist
leuk."
De eerste die Brand over Tos
caanse wijn vertelde, was een
wijnboer uit het gebied. „Eerst
hield ik me alleen maar met
Franse wijn bezig, maar in 1983
ontmoette ik een ontzettend
aardige Toscaanse wijnboer.
Die vertelde mij allerlei span
nende dingen over grote veran
deringen in Toscane. Over de
reuzenstap die de Toscaanse
boeren maakten van middel
eeuwse wijnmakerij naar de
moderne aanpak. Ik ging er
heen en zag het voor mijn ogen
gebeuren. Dat is natuurlijk
prachtig. En veel spannender
dan wat er in Frankrijk gebeurt,
bijvoorbeeld. Daar gebeurt na
melijk niets. Alles gaat daar al
tijd hetzelfde."
Huib Brand, De wijnen van
Toscane. Uitgeverij Tutein Nol-
thenius. 39,95.
JEUGDLITERATUUR
RECENSIE CASPER MARKESTEUN
'Metro van de angst' door Eddy C. Bertin met illustraties van
Danny Juchtmans. Uitgeverij Elzenga 22,50.
'Duivel van de zee' door Frank Herzen met illustraties van Loek
Koopmans. Uitgeverij Elzenga 22,50
'Het huilen van de wolf' door Meivin Burgess. Uitgeverij Leopold
24.90.
Lezen als vrijetijdsbesteding wordt nog steeds re
delijk positief beoordeeld, maar boeken moeten
vooral spannend zijn, vinden de meeste jonge le
zers. Dat bleek ook weer eens uit een behoorlijk
omvangrijk leesmotivatie-onderzoek, zoals dat
onlangs op een aantal Dordtse basisscholen werd
gehouden.
Die jeugdige lezers kunnen hun hart ophalen
aan een aantal recent verschenen boeken die al
lemaal bedoeld zijn voor kinderen vanaf een jaar
of negen k tien. Bovenbouw basisschool dus.
Uit de titels van andere boeken van Eddy Bertin
blijkt al over wat voor onderwerpen hij schrijft:
Dit huis wil bloed, Hekserij bij volle maan, Gevan
gen in de video, Invasie van de Draco's. In zijn
nieuwste boek Metro van de angst wil Bertin de
kinderen de stuipen op het lijf jagen met levende
lijken. Dat lukt niet echt, omdat Bertin gewoon
niet goed kan schrijven. Het verhaal over 'de slui-
pers', psychiatrische patiënten die in wandelende
doden veranderen, hangt van toevalligheden en
clichés aan elkaar. Bertin gaat, zoals vaak gebeurt
in dit soort lectuur, uit van een mislukt militair
experiment dat uit de hand is gelopen.
Resultaat daarvan zijn dan de 'sluipers', die he
lemaal bantwoorden aan de cliché-griezel: groot
en dik met een wit gezicht, waarin een erg grote
mond met drie rijen kleine tanden. Ze zitten vol
zwarte wezentjes, een soort insecten, die oor
spronkelijk fossiel waren, maar door wetenschap
pers weer tot leven zijn gewekt. Wat je absoluut
niet kan zeggen van de verhaalfiguren, want die
blijven zo dood als een pier een kind zou zo
veel onzin nog niet bij elkaar weten te schrijven.
Een degelijk, maar aan de oppervlakte blij
vend avonturenboek is een nieuwe Frank Her
zen: De duivel van de zee. Net als in meer histo
rische zeemansverhalen raakt de hoofdfiguur te
gen wil en dank aan boord van een schip. Hier is
het Fabian die in het Engelse Plymuyden op de
Satisfaction, een fregat van boekanier Henry
Morgan belandt.
De tocht voert naar de noordkust van Zuid-
Amerika waar de boekaniers op Porto Belo kans
zien een grote schat te roven. Op San Catalina
gaat het haast mis. Mede dankzij de moed en
slimheid van Fabian kan de Satisfaction nog net
ontsnappen aan de omsingeling door de Span
jaarden. Het einde komt in Port Royal op Jamai
ca. Daar ontkomt Fabian met zijn nieuw ver
worven vriendinnetje Viola ternauwernood aan
een vloedgolf die als gevolg van een aardbeving
door Port Royal raast.
Het debuut van de Engelsman Meivin Bur
gess, Het huilen van de wolf, is zonder meer
sterk en overtuigend. Geheel in de Engelse tradi
tie van een aantal goede jeugdboekenschrijvers,
weet Burgess een uitermate spannend verhaal
neer te zetten tegen de achtergrond van de na
tuur op het Engelse platteland. De strijd die be
schreven wordt, is het aloude gevecht tussen
Goed en Kwaad.
Het Kwaad wordt vertegenwoordigd door 'De
Jager', die zo ook consequent wordt aangeduid.
Hij is ook meer dan zomaar een jager. Hij is een
bloeddorstige killer die tot het uiterste gaat om
de wolven, die tot zijn grote verrassing nog in
Engeland blijken te leven, tot de laatste af te
slachten. Het Goede is de wolf Grijsjong, die aan
het eind op een tot tevredenheid stemmende
manier wraak neemt op zijn vermoorde familie.
Leidse schrijfster Loes Flendrie schrijft nieuwe roman
In de Knipscheer.
De Leidse schrijfster Loes Flen
drie (1951) debuteerde in 1988
met de verhalenbundel 'Tong-
strelend'. Daarmee was zij zo
ongeveer de eerste Nederlandse
vrouw die zich aan het genre
erotische vertellingen wijdde.
En met succes: de verhalen wa
ren erotisch én leesbaar. Nu is
haar tweede boek verschenen,
een detective volgens de kaft.
Maar in deze categorie blijkt de
auteur een stuk minder bedre
ven. 'Met zonder pardon' is
geen spannend, maar een
hoogst irritant boek. Het is een
ondoorzichtig, te gewild inge
wikkeld mysterie-verhaal, sa
mengesteld uit te lange zinnen
met te veel en overbodige bij
voeglijke naamwoorden.
Tussen de moeizaam gespon
nen draden van het 'detective
verhaal' door probeert Flendrie
ook nog eens de draak te steken
met het trendy woordgebruik
van de yuppen-personages
waartegen de heldin Kobie het
opneemt. Maar in haar enthou
siasme gebruikt Flendrie zelf
net iets te vaak dezelfde 'trendy'
termen en zinswendingen om
nog als ironisch te kunnen gel
den. Niet alleen de yuppen sla
ken in dit boek moderne, in
houdsloze kreetjes. Ook als de
personages zwijgen en duidelijk
alleen de vertelster
het
woord is wordt de familie Van-
derweg aangeduid als 'de Van-
derwegjes' en de werkster Kobie
als 'de interieurverzorgster'.
Deze Kobie werkt voor een al
leenstaande en vier stellen die
samen een hecht vriendenclub
je vormen. Een gemeenschap
pelijke kennis van deze yuppen-
cjub komt op een gegeven mo
ment logeren. Dit slecht be
schreven personage dat een
Franse lady-killer moet voor
stellen zorgt voor grote onrust
onder de vrienden en eindigt al
gauw als eerste lijk in het ver
haal. Nadat Kobie dit lijk op een
van haar werkadressen heeft ge
vonden wordt het verhaal met
de bladzijde warriger en zijn al
leen de aanwijzingen die Flen
drie al te opvallend in de tekst
'verbergt' voor de lezer nog dui
delijk te onderscheiden.
In plaats van een ingewikkel
de legpuzzel, die de doortasten
de Kobie zou moeten oplossen
en verhelderen, wordt d§ lezer
getracteerd op een reutelend
verhaal dat maar niet tot de al-
lesverklarende ontknoping
komt. De laatste sessie van het
clubje joggende yuppen, waar
bij speumeus-Kobie hen met
haar vermoedens omtrent de
collectieve moord op de Frans
man en nog twee anderen con
fronteert, zal waarschijnlijk als
die ontknoping zijn bedoeld.
Door de veelheid aan door el
kaar gebruikte voor- en achter
namen én de gewoonte van de
schrijfster om de personages
van alles in de directe rede door
elkaar heen te laten roepen, is
het mij echter niet duidelijk ge
worden wie, wat, waarom en
hoe.
Als recensent die maar een
klein stukje hoeft te schrijven is
het natuurlijk heel onaardig om
iemand te bekritiseren die het
presteert om een compleet
boek te produceren. Maar als
lezer van 'Met zonder pardon'
vraag ik mij toch ernstig af of
Loes Flendrie haar energie niet
beter had kunnen besteden. Bij
voorbeeld door én een satirisch
boekje over turbo-taal en grach
tengordelgedrag te schrijven én,
los daarvan, een detective. Als
combinatie van deze twee gen
res is 'Met zonder pardon' na
melijk zeer slecht verteerbaar
leesvoer geworden. En wellicht
kunnen zinnen als 'Uitgedroogd
en dor ten gevolge van een
overmaat aan zonuren wachtte
het moede groen, zonder te we
ten wat wachten was' dan nog
in een derde bundel van zwaar
aangezette natuurbeschrijvin
gen worden ondergebracht.
Spanje
'Spanjaarden doen het me
beter en mooier: praten. Np
zitten ze om een woord vei
gen. Dat is om stinkend jaló
op te worden, zeker als je'
een volk behoort dat, een enl
le uitzondering daargelati
slecht uit zijn woorden koi
Maarten Steenmeijer toont
bepaald geen gebrek aan w<
den in 'Spanje is anders'.
boekje over de taal, eet-;
drinkgewoonten, geloof, huiii
en heel veel andere zaken
de Spanjaarden, vanuit een;
derlands perspectief en ge:
door de ogen van een Nederla
der. Maarten Steenmeijer
Universitair hoofddocent
de universiteit van Nijmeg
criticus en vertaler van Spaai
literatuur.
PAULDETOM
Maarten Steenmeijer. Spanj
anders. Uitg. Wereldbibl
theek.
Verlangen
Fragment uit Het Spanjeverli
gen: 'De zwarte legende die c
teert dat Spanjaarden
bloeddorstig, onbetrouwba
fanatiek en hebzuchtig volk 2
ontstond in ons land in het'
gin van de Opstand (beter
kend als de Tachtigjarige 0
log)'.
Leiden en Alkmaar kregen
direct mee te maken e
daarna was dat verhaal als g
propagandamiddel tegen
Spaanse vijand alleszins
rechtvaardigd. Dat 'zw
beeld dat al heel lang begra\
had moeten zijn, hield nog h
lang stand. Tot in de modèi
tijd zelfs.
Pas nu heel Nederland
eens aan de zonnige Spaai
kusten is geweest en de geh
den achter de stranden i
meer worden verkend,
het imago bijgesteld.
P. de
Het Spanjeverlangen. Tien
derlandse schrijvers
Spanje. Uitg. Wereldbibl
Slapeloze nachten
Petrarca komt de dubieuze
toe de naam 'middeleeuwen
hebben bedacht. Aan deze
trarca, de vader van de Rena
sance, wijdt Antoine Bodar,
cent kunstgeschiedenis aan
Universiteit van Leiden, tvs
mooie artikelen in zijn pas
schenen bundel Gezellin va
Stilte. Maar ook over de ai
tect Vitruvius, over Erasmus
diens visie op portretten scht
hij enkele interessante artikel
Bodar heeft deze humanist
goed bestudeerd. Maar
meer: het lijkt haast wel alsof
in half slapeloze nachten
zijn studieobjecten van geda
ten heeft gewisseld.
Gezellin van de Stilte. Ano
Bodar. Uitg. Balans
Huib Brand: Je kunt in dit vak nooit lui achterover leunen.
FOTO •HIELCO KUIPERS
Vakantieverhalen tussen Urk en Suriname
loze verhaaltjes (Theo Capels
'Sub-Yup') maar beantwoordt
verder aan de belangrijkste ei
sen. Goed voor het vakantie
huisje.
Boek nummer twee is ook
leuk. 'Mooi meegenomen' heeft
een aardige titel en ook de prijs
is weer zeer schappelijk. Spe
ciaal aanbevolen voor alle
Frankrijk-gangers. In dit boek is
Rik Zaals artikel over een
prachtreis naar Frankrijk ver
eeuwigd. 'Toen mijn vrouw
hoorde dat ik wel weer eens
naar Frankrijk wilde, kreeg ze
bijna de slappe lach. „Jij die
Frankrijk alleen goed genoeg
vindt om overheen te vliegen",
zei ze, „jij die het liefst een
HERAS-hek om Frankrijk heen
zou willen zetten, en dat dan ie
mand anders er een tunnel on
der door zou graven", schaterde
ze, „jij die al die stukjes hebt ge
schreven over de arrogantie, de
xenofobie en de onbeschoftheid
van de Fransen, j[ij zou je weer
onder dat volk willen begeven?
Ik geef toe, het Mart Smeets-
('Rails') en Thomas Verbogt-
'Arnhemse Courant') gehalte in
deze bundel is erg hoog, maar
alleen 'Frankrijk, de zoveelste
poging' van Rik Zaal maakt
'Mooi meegenomen' al een ge
slaagd initiatief van uitgeverij
Veen. Verder krijgt men niet-
-gepubliceerde verhalen ca
deau, onder andere van Henk
Spaan. Daar knap je dus ook
niet echt van op.
Boek nummer drie is voor de
dromer van verre reizen. Netjes
gerangschikt per werelddeel
staan in 'Reislust' 29 verhalen
die samen een volwassen keuze
vormen uit de Nederlandse tak
van hét nieuwe genre. Reisver
halen, reisverhalen en nog eens
reisverhalen, eerder verschenen
in Avenue, Vrij Nederland, het
Nieuw Wereld Tijdschrift en
nog wat. 'Het elkaar niet kun
nen verstaan schept een band
tussen de mensen' is natuurlijk
een zin van Karei van het Reve.
Verder zijn alle hits van het Ne
derlandse reisverhaalbedrijf
aanwezig: Carolijn Visser, Cees
Nooteboom, Boudewijn Büch
en Adriaan van Dis.
Geef mij ma^r Gerard van W
terloo, wandelend door Urk
Friesland. 'Een uur later sta
samen met een erg lelijk beeli
vdn Herman Gorter in Balk o'
de Luts te kijken - in het 'oi
stadje langs de watergracht],
nacht zal ik doorbrengen
zoals de gevel zegt, stalhoude
garage en hotel Teemstra. Ali
om de sleutel vraag informe
een drankrode man aan
dichtbevolkte tapkast waart
ik hier ga slapen als ik een t<
bij me heb. Ik zeg dat ik ge
tent bij me heb, alleen die i
op mijn mg. 'Hoor je dat,' bi
hij door de zaal. 'Die man he
een zak op zijn mg!'
Of Stephan Sanders op zt
in Suriname. Deze bundel
ook aanbevolen voor het and
reisverhaal over Siberië, Jap
en Birma. Op het omslag van
boek staan oude postzegels,
reisboek is het iets te omval
rijk, maar het beantwoordt a
een grote behoefte: het is ide
om lekker thuis in de tuin ft
zen en de anderen voor je lp
ten reizen.
RECENSIE OOSDAMEN
'Inpakken en wegwezen', Uitg. Contact.
ƒ10,-; 'Mooi meegenomen', Uitg. Veen.
ƒ10,-; 'Reislust', Uitg. Contact, ƒ25,-
Boeken passen erg goed in kof
fers en rugzakken. In vakantie-
tijd wordt veel gelezen. Zand
knispert tussen de bladzijden;
het reizen wordt ook in de geest
voortgezet. Uitgevers spelen
handig in op die behoefte aan
lekker leesvoer. Elke zichzelf
respecterende uitgeverij brengt
in deze zonnige maanden een
bundel met verhalen op de
markt. Ik zag drie bundeltjes,
die in prijs en opzet nogal ver
schillen.
In de winkel ligt 'Inpakken en
wegwezen'. Het voldoet aan de
belangrijkste criteria voor het
zomerboek op reis: dun, goed
koop (tientje) en vol met luchti
ge verhalen over van alles en
nog wat. Midas Dekkers schrijft
over tekkels; Yvonne Kroonen-
berg neemt onder meer de vi-
brator onder de loep. 'Inpakken
De strandtfoelen tchntp grot «1 kan mw. A&n het KitwIJkse strand mag het dan winderig lijn, In M boek Khijntzeion. foto.wmukm*n en wegwezen'bevat ook zoute-
