Overleg GATT zit op
alle fronten muurvast
Publiek debat over economische
politiek ontbreekt in Nederland
Economie
Concurrentiepositie
Nederland verbeterd
De eerste Estse bankjes
Geen gedwongen ontslagen
door overname Panocean
Unie BLHP vertrouwt
Mitsubishi Nedcar toe
'Besef groeit dat vrouwenbeweging
heus wel iets zinnigs kan zeggen'
DINSDAG 23 JUN11992
Winst Centrale Volksbank gedaald
utrecht» De Centrale Volksbank, deel van de Reaal Groep, heeft
vorig jaar 1 miljoen gulden winst geboekt, een daling van 2 mil
joen gulden in vergelijking met 1990. De directie verwacht dat
het lopende jaar een stijging van de winst ten opzichte van 1991
te zien zal geven.
Industriële produktie Rusland daalt
moskou De industriële produktie van Rusland is in de eerste
vijf maanden van dit jaar met 13,2 procent verminderd. Vooral
in de oliesector was het raak, zo heeft het Russische persbureau
Interfax gisteren bekendgemaakt. ,,De situatie is het meest kri
tiek bij de produktie van olie en olieprodukten, stalen buizen,
kunstmest, kunstvezels en bouwmaterialen." Interfax baseert
zich op cijfers van de Russische commissie voor de statistiek. Als
oorzaken Voor de malaise wijst Interfax op het steeds verder ver
brokkelen van de onderlinge banden die bedrijven met elkaar
hadden, sinds de de oude economische ordening op de helling
is gezet.
BTW-telefoon voor bedrijven
Rotterdam De Roermondse douane-expediteur j. Maessen
gaat op 1 oktober van start met zijn BTW-Telefoon, die bedrij
ven adviseert over het nieuwe, gecompliceerde BTW-systeem
dat op 1 januari 1993 in werking treedt als de Europese bin
nengrenzen verdwijnen. De B1W-telefoon zal op die datum op
houden te bestaan omdat bedrijven dan zelf hun BTW-formali-
teiten moeten zien af te handelen. Desondanks lonen die enkele
maanden volgens Maessen de moeite omdat het nieuwe belas-,
tingsysteem zo ingewikkeld is, dat de meeste bedrijven de des
kundigheid niet in huis hebben om de formulieren correct te
vervullen.
Philips slaat terug met hifi-lijn
eindhoven Philips gaat de internationale crisis in de audio-in-
dustrie te lijf met een nieuwe, meer dan dertig produkten tellen
de hifi-lijn. Met deze '900-serie' hoopt het elektronicabedrijf de
afwachtende houding van de klant, die steeds minder nieuwe
apparatuur aanschaft, te doorbreken. De markt voor geluidsap
paratuur wordt geteisterd door overproduktie en prijsdalingen.
Philips heeft zijn eigen audio-produktie wereldwijd al met 10
procent moeten inkrimpen.
HBG bouwt Britse tunnel
ruswijk De Hollandsche Beton Groep (HBG) heeft voor 115
miljoen gulden een order in de wacht gesleept voor het ontwerp
cn de bouw van een verkeerstunnel onder een rivier in Groot-
Brittannië. HBG bouwt de tunnel samen met de Britse Tarmac
Construction. De bouwactiviteiten zullen ruim 3,5 jaar duren.
De tunnel loopt onder de rivier de Medway tussen Chatham en
Frinsbury.
Ministers moeten mogelijk over lot overleg beslissen
VS kelderen van tweede naar vijfde plaats
Er komt mogelijk een bijeenkomst van de ministers van
handel van alle 108 deelnemende landen aan het GATT-
overleg over de liberalisering van de wereldhandel. Dê
bewindslieden zouden dan moeten beslissen of het totaal
vastzittende overleg nog kan worden gered of dat de mis
lukking definitief moet worden vastgesteld. „Wij zien op
het ogenblik geen basis meer om verder te werken", zei
een woordvoerder van de GATT gisteren.
sten, nog vooruitgang zou kun
nen worden bereikt. Die hoop is
nu ook verdwenen. „Alles is ge
blokkeerd", aldus de woord
voerder. De pogingen om de ge
sprekken over markttoegang en
diensten nieuw leven in te bla
zen „zijn nergens op uitgelo
pen".
De frustratie in Genève is
groot, niet alleen bij sommige
landen, maar ook bij het secre-
geneveanp
De onderhandelingen zitten al
anderhalf jaar vast op diepgaan
de meningsverschillen tussen
de Europese Gemeenschap en
de Verenigde Staten over de
handel in landbouwprodukten.
Tot voor kort koesterden deel
nemende landen nog de hoop
dat op andere terreinen, met
name markttoegang en dien-
tariaat van de GATT, aldus de
woordvoerder. Ook de topcon
ferentie van de zeven belang
rijkste industrielanden begin ju
li in München wordt door veel
partijen met weinig vertrouwen
tegemoet gezien. De leiders
hebben al twee keer eerder op
hun jaarlijkse onderonsje laten
weten dat het handelsoverleg
snel moet worden afgerond,
maar hebben die Woorden niet
weten om te zetten in resulta
ten.
Als GATT-topman Dunkel
voldoende formele verzoeken
krijgt voor het bijeenroepen van
een ministeriële bijeenkomst,
zal hij die zeker honoreren, al
dus de woordvoerder. Hij on
derstreepte dat er tot nog toe
geen formele verzoeken zijn
binnengekomen. De bijeen
komst in Genève zou in de
tweede helft van juli kunnen
plaatsvinden.
De ministers van handel van
de deelnemende landen heb
ben voor het laatst vergaderd in
december 1990 in Brussel. Die
vergadering was bedoeld om de
Uruguay-ronde, zoals het lo
pende overleg is gedoopt, af te
sluiten. Door de meningsver
schillen en de onverzettelijkheid
van de EG en de VS draaide de
bijeenkomst uit op een fiasco.
Sindsdien proberen VS en EG
hun problemen onderling op te
lossen, terwijl andere landen
een vergelijk tussen die twee af
wachten alvorens verder te pra
ten.
Nederland is op de lijst van lan
den met de beste concurrentie
positie gestegen van de zevende
naar de zesde plaats. Japan blijft
nummer één, gevolgd door
Duitsland. De Verenigde Staten
zakten van de tweede naar de
vijfde plek op de ranglijst, die
jaarlijks door twee Zwitserse in
stellingen wordt opgesteld.
Denemarken is er volgens het
gisteren gepubliceerde Wereld
Concurrentierapport relatief het
meest op vooruitgegaan, al kan
die verbetering teniet worden
gedaan door de afwijzing van
het Verdrag van Maastricht,
zeggen de deskundigen. De De
nen stegen van de achtste naar
de vierde plaats. Zwitserland
staat op de derde plaats.
Bij het samenstellen van de
ranglijst wordt gelet op de bin
nenlandse economische groei,
de mate van internationalise
ring, de regering, infrastructuur,
financiële positie, wetenschap
en techniek, management en de
bevolking. In totaal worden 37
landen bekeken. Het onderzoek
van het Wereld Economisch Fo
rum en het Internationale Insti
tuut voor Managementontwik
keling is gebaseerd op onder
zoeksresultaten van internatio
nale organisaties en een enquê
te onder 18.000 functionarissen.
De terugval van de VS is te
wijten aan de recessie en aan
structurele economische pro
blemen in dat land. „Het meest
alarmerend voor de concurren
tiepositie van de VS op de lange
termijn is de dalende kwaliteit
van de bevolking. Dat ligt deels
aan het onvermogen van het
onderwijs aan de eisen te vol
doen van een concurrerende
economie", aldus het rapport.
Japan blijft met kop en
schouders boven de rest uitste
ken, al gaat het met de Japanse
concurrentiepositie toch berg
afwaarts. Van de jonge indus
triële staten (de NIC's) staat
Singapore bovenaan de lijst.
lb mgif
De overname van tankopslag-
bedrijf Panocean door het Rot
terdamse havenconcern Pak
hoed zal niet tot gedwongen
ontslagen leiden. Die garantie
hebben de directies van Pak
hoed en Panocean gisteren aan
de vakbonden gegeven tijdens
een eerste gesprek over de over
name. De Vervoersbond FNV
heeft dat na afloop meegedeeld.
Na de overname van Pano
cean heeft Pakhoed drie bedrij
ven die actief zijn in de tankop
slag, Paktank (490 werknemers),
Broere (190) en Panocean (500
werknemers, van wie 221 in Ne
derland). De Paktank-directie
heeft aangekondigd een onder
zoek in te stellen naar integratie
van de drie bedrijven. Die stu
die moet binnen twee jaar tot
concrete resultaten leiden.
Een eventuele reorganisatie
die daaruit voortvloeit, kan wel
leiden tot een vermindering van
het aantal arbeidsplaatsen bij
de drie bedrijven, zo heeft de
Paktank-directie meegedeeld.
Volgens de Vervoersbond kon
de Paktank-directie nog niets
zeggen over de gevolgen voor
de diverse lokaties en voor de
functies van werlcnemers. FNV-
bestuurder Marges wil daar in
komende gesprekken zoveel
mogelijk duidelijkheid over.
Om bedrijf te redden van Volvo Zweden
talunn Een inwoonster van de Estse hoofstad Tallinn toont trots haar
eerste Estse kronen. Tot en met gisteren konden de inwoners van Est
land hun oude roebels ruilen tegen de nieuwe munteenheid van de
voormalige Sovjet-republiek, voorlopig tot een maximum van 150 kro
nen. De kroon is convertibel. De nieuwe bankjes zijn in Engeland ge
drukt. foto epa
eindhoven gpd
De Unie BLHP (technisch, ad
ministratief en commercieel
personeel) is bereid alle aande
len over te dragen aan
Mitsubishi. Dat zegt vakbonds
bestuurder Van Os. Volgens
hem is het idee een poging om
Nedcar te redden van de 'com
plete chaos' bij mede-eigenaar
Volvo Zweden. NedCar is sinds
eind vorig jaar gedeeld eigen
dom van de Staat, Volvo Zwe
den en Mitsubishi en dat heeft
volgens Van Os tot dusver 'al
leen maar geleid tot onduide
lijkheid'.
Van Os doet het voorstel tot
verkoop aan Mitsubishi in het
blad van zijn eigen vakbond. Hij
is bang dat er in de huidige op
zet binnen de kortste keren wei
nig overblijft van NedCar. Aan
leiding voor zijn angst vormen
enkele uitlatingen van Mitsubis-
hi-topman Nakamura, waaruit
blijkt dat NedCar zich na 1995
slechts mag bezighouden met
het aanpassen van de Japanse
modellen aan de Europese
markt. Voor NedCar-president
Sevenstem was dat geen reden
tot ongerustheid, maar voor
Van Os des te meer.
Is het Japanse nieuws al niet
best, uit Zweden verwacht Van
Os helemaal niets goeds. „Er
heerst daar in mijn ogen een
complete chaos, de onderne
ming is in haar beleid reeds
lang niet meer te volgen."
Volvo Zweden voert momen
teel fusiebesprekingen met het
Franse Renault. Het Franse be
drijf maakt zelf al goede mid
denklassers en zal volgens Van
Os dus niet geïnteresseerd zijn
in NedCar Bom, waar maar
100.000 auto's per jaar van de
band rollen.
De bestuurder signaleert ver
der dat Volvo Zweden ertoe
neigt de ontwikkeling van nieu
we Volvo-middenklassers terug
te halen naar Zweden. Boven
dien zit hij in zijn maag met de
toekomst van ruim 200 mede
werkers van Carpac, het onder-
delenmagazijn in Bom, dat Vol
vo Zweden volgens hem wil
overplaatsen naar Göteborg.
„Tevens heb ik vernomen dat
Volvo alleen de eigen, Zweedse
commerciële medewerkers wil
inzetten bij de verkoop van de
Nederlandse 400-serie. Maar dit
is nog niet alles. De succesvolle
levering van zesduizend (Ne
derlandse) Volvo's 400 aan Iran
heeft Volvo Zweden trachten te
dwarsbomen door Iran de
Zweedse 200-serie aan te bie
den."
Joke Smit-prijs voor Leontine Bijleveld
amsterdam qsaskiav
Er is niets om trots op te zijn, vindt ze. Joke
Smit is een vroege dood gestorven met als
gevolg dat opeens iedereen met haar ge
dachten aan de haal gaat. Tot de fractielei
der van het CDA, Brinkman, aan toe. Maar
een feestelijke gebeurtenis is het wel. Mor
gen ontvangt Leontine Bijleveld (37) de re
geringsprijs die is vernoemd naar Neer-
lands meest geciteerde feministe. De win
nares over het aanrecht van Hans Hillen,
onwillige politici en toekomstdromen van
de Nederlandse vrouwenbeweging.
Bijleveld is halverwege de jaren zeventig
begonnnen op de universiteit (met als werk
het opzetten van en onderzoek doen naar
de vrouwengeschiedenis), was actief in Wij
Vrouwen Eisen en werd begin jaren tachtig
coördinator van het Breed Platform Vrou
wen voor Economische Zelfstandigheid. Nu
is ze bestuurslid van Arachne, het Vrouwen
adviesbureau Overheidsbeleid en beleids
medewerker bij het FNV-Vrouwensecretari-
Hoe groot Bijlevelds betrokkenheid bij de
vrouwenbeweging is, bleek vorige week nog
eens. toen ze furieus reageerde op uitlatin
gen van CDA-kamerlid Hans Hillen. Hillen
verklaarde niet te snappen waarom ge
trouwde vrouwen zo nodig moeten werken.
Hij ziet ze graag weer terug achter het aan
recht. Volgens nem zouden dan veel maat
schappelijke problemen als sneeuw voor de
zon verdwijnen.
Bijleveld: „Zo'n uitspraak is dus écht pas
sé. Zelfs een Elco Brinkman is het niet met
Hillen eens. Een CDA'er die nota bene op
een CDA-partijraad geheel uit zijn hoofd en
zonder stotteren een gedicht van Joke Smit
voordraagt..."
„Gelukkig heb je als beweging wapens
voor de strijd tegen dergelijke Hilleniaanse
kreten. Je moet voortdurend naar buiten
brengen waar je voor staat. Je moet macht
ontwikkelen in devrouwenbeweging. Je
moet optreden in gezamenlijkheid waar dat
kan, en je moet laten zien dat jouw argu-
Leontine Bijleveld: „Tien jaar geleden hadden
we niet geloofd dat vandaag in cao's afspra
ken zouden worden gemaakt over zaken als
kinderopvang." foto cpd cees zorn
mentatie veel beter in elkaar zit dan de ar
gumentatie van die ander."
Opvallend
Volgens Bijleveld is het opvallend hoe vaak
het schort aan de argumentatie van politici,
die het niet zo hoog op hebben met de
vrouwenbeweging. Ze wijst op een tien cen
timeter hoge stapel paperassen die voor
haar ligt. „Dat is de behandeling van de
nieuwe Wet Weduwen en'Wezen. Daar
hebben we diverse gesprekken over gevoerd
met de vijf grote partijen. Fractievoorzitters,
woordvoerders enzo. Tijdens die gesprek
ken moet je helemaal uittekenen wat de
concrete gevolgen zullen zijn van het wets
voorstel. Het vertalen naar de praktijk, het
doordenken naar de positie van de vrouw -
zover komt het anders niet."
Bijleveld vindt dan ook dat politici veel
vaker met deskundigen zouden moeten
praten over hoofdlijnen van het beleid. Dat
ze dat liever niet doen, is haar wel duidelijk.
De vrouwenbeweging wordt in veel Haagse
kringen het liefst gemeden. „Politici ver
schuilen zich dan achter een onwillig amb
telijk apparaat van een nog onwilliger rege
ring." Toch komt men er langzamerhand
achter dat „de vrouwenbeweging heus wel
iets zinnigs kan inbrengen". „En omge
keerd weet de vrouwenbeweging de weg
naar Den Haag steeds beter te vinden."
Succes
Maatschappelijke veranderingen op het ge
bied van emancipatie gaan langzaam, maar
sneller dan Bijleveld ooit had durven dro
men. Regelmatig wordt succes geboekt,
zoals het feit dat 'verzorging' officieel is er
kend als schoolvak. Bijleveld noemt er
meer: „We hadden tien jaar geleden niet
geloofd dat vandaag in CAO's afspraken
zouden worden gemaakt over zaken als kin
deropvang en ouderschapsverlof. En wie
had dertig jaar geleden voorspeld dat er in
middels zoveel werkende vrouwen zouden
zijn? Of dat seksuele intimidatie een poli
tiek issuevan de eerste orde is?"
De komende jaren moet de vrouwenbe
weging volgens Bijleveld discussie voeren
over arbeidstijden. Deeltijdwerkers moeten
dezelfde rechten krijgen als voltijdwerkers.
„We zijn continu bezig de geesten rijp te la
ten worden. Ooit komt er een moment
waarop de vrouwenbeweging niet langer ter
discussie staat. Een moment dat aparte or
ganisaties van vrouwen niet meer als een
bedreiging worden gezien. Het verbaast me
niks dat je de wereld niet in één keer kunt
veranderen. Maar als je niet gelooft dat je
resultaat zult bereiken moet je niet aan dit
werk beginnen."
pim fortuyn medewerker
Over echt belangrijke vraag
stukken organiseren wij in dit
land geen publiek debat. En
dat is toch raar in een samen
leving die meer en meer be
staat uit individualistische, ge-
emancipeerde en calculerende
burgers. Deze burgers zijn over
het algemeen heel wat beter
opgeleid en veel welvarender
dan bijvoorbeeld dertig jaar
geleden. Ze weten dikwijls ook
vrij goed wat ze willen en als ze
dat niet weten
zijn ze best
bereid daar
over met el
kaar te praten.
De politiek
heeft dat al
leen nog
steeds niet
ontdekt. Die
houdt zich be
reikende beslissingen nemen,
zonder daarover die individua
listische, geëmancipeerde cal
culerende burger te raadple
gen. Men moet dan ook niet
vreemd opkijken als die burger
zich steeds minder van deze
besluiten aantrekt.
Neem nu de gang van zaken
rond Nedcar, de oude Vol
vo/Daf-fabrieken, en Fokker.
De kwestie met Nedcar is in
middels in kannen en kruiken.
Nedcar verwordt in hoog tem
po tot een assemblagebedrijf
waar geen ei-
auto'
lopen we heel grote risico's.
Het is volstrekt duidelijk dat er
in de komende jaren een
grootscheepse sanering in de
vliegtuigindustrie plaats zal
vinden. Deze sanering is nodig
omdat vraag en aanbod niet
meer op elkaar zijn afgestemd
en omdat de ontwildcelings-
dustrie in stand wist te houden
met prachtige vliegtuigen als
de F-27, de Fokker-100 en de
Fokker-50. We hebben dat als
volk op eigen gelegenheid
waar gemaakt. De belastingbe
taler heeft terecht veel geld ge
stoken in de ontwikkeling van
vliegtuigen. En wat
kosten van nieuwe vliegtuigen doen we nu, we geven dit
steeds hoger worden. prachtige resultaat zonder eni-
De burger bijt
alleen nog
terug als het
hem echt te
gortig wordt
gen
zig met zijn
eigen problemen en liefst in
zijn eigen voor de gemiddelde
burger onbegrijpelijke jargon.
De burger wendt zich dan ook
steeds meer van de politiek af
en bijt slechts nog een enkele
keer, als het hem al te gortig
wordt, terug. We kunnen dat
nu beleven rondom de goed
keuring van het verdrag van
Maastricht. Grote paniek, de
mensen in het land zouden er
wel eens niet van gediend kun
nen zijn!
Ook op het terrein van de
economische politiek manifes
teert zich deze geslotenheid.
Dit nemen van beslissingen
door Ons Soort Mensen
(OSM). Een kleine club van be
slissers in Nederland, die ver
worden
ontworpen.
Een bedrijf
dat straks ge
woon elders
ontworpen
auto's in el
kaar zet en
wel op zo effi
ciënt mogelij
ke wijze. Of het nu een Japan
se, Franse of Zweedse auto be
treft, maakt niet uit. De auto
industrie vraagt en wij draaien!
Dat heeft overigens wel grote
negatieve gevolgen voor de
kennisinfrastructuur, de werk
gelegenheid en niet te vergeten
voor de toeleveringsbedrijven.
Als er geen eigen ontwerp
meer is, komt het technisch
onderwijs op alle niveaus op
den duur droog te staan en
neemt de technologische kwa
liteit van de produkten van de
toeleveringsbedrijven af.
Iets soortgelijks is er aan de
hand met Fokker. Met het
overdragen van de meerder
heid der aandelen Fokker aan
het Duitse conglomeraat Dasa
Door het wegebben van de
koude oorlog nemen de bestel
lingen van nieuwe vliegtuigen
door de luchtmachten af en
ook in de bur-
gerluchtvaart
is er sprake
van overpro
duktie. Te veel
fabrieken ma
ken dezelfde
vliegtuigen.
Dat dwingt tot
sanering.
Dasa werkt
nauw samen
met de Franse en Italiaanse
luchtvaartindustrie. Als er dus
gesaneerd gaat worden zou het
Nederlandse Fokker wel eens
vooraan kunnen staan bij het
opvangen van de klappen. Im
mers, het is ondenkbaar dat
landen als Duitsland, Frankrijk
en. Italië het ontwerpen en ont
wikkelen van eigen vliegtuigen
zouden opgeven. Holland be
taalt dus de rekening.
Een fantastische prestatie
wordt op die manier omgezet
in verlies van werkgelegenheid,
verlies van kennisinfrastruc
tuur en verlies van een goed
toeleverend bedrijfsleven. En
dat in een land dat als enig
klein land ter wereld een eigen
concurrerende luchtvaartdin-
Dus Holland
betaalt de
rekening voor
de overname
van Fokker
ge publieke discussie weg
een bord linzen.
Er is helemaal geen publiek
debat gevoerd over de optie
van voorlopig
zelfstandig
doorgaan. De
ontwikkeling
van nieuwe
vliegtuigen is
begroot op
een vijf mil
jard gulden.
We hebben
die kosten he
lemaal niet
afgezet tegen de te verwachten
baten van de verkoop van de
nieuwe vliegtuigen en al hele
maal niet tegen de te verwach
ten kosten van het verlies aan
werkgelegenheid en de vernie
tiging van human capital die
ons bedreigt.
Ik zeg niet dat we zonder
meer zelfstandig verder moe
ten gaan met Fokker. Ik zeg
wèl dat we daarover grondig
en publiekelijk moeten discus
siëren. We kunnen en mogen
dat niet overlaten aan een paar
heren die daarover besluiten in
achterkamertjes. Het gaat ten
slotte om onze toekomst en,
last but not least, om öns geld.
Mogen we daar tenminste over
meespreken?
