'Met geweld vrede
brengen in Bosnië'
Ieren hebben portemonnee gevolgd
Sovjet-joden neigen bij
verkiezingen naar links
Buitenland
VS ontslaan jaarlijks 1500
homoseksuelen uit leger
Vliegveld Sarajevo blijft
door nieuwe strijd dicht
Politie wordt uitgedaagd
Israël wil arrestatie
Palestijnse delegatie
ZATERDAG 20 JUN11992
Georgië vraagt VN-lidmaatschap aan
new york Als laatste van de voormalige Sovjet-republieken
heeft Georgië gisteren het lidmaatschap van de Verenigde Naties
aangevraagd. Georgië, dat geen lid is van het Gemenebest van
Onafhankelijke Staten (GOS), had die stap vanwege de binnen
landse onrust nog niet eerder gezet. Verwacht wordt dat de Vei
ligheidsraad het Georgische verzoek zal inwilligen. Georgië
wordt dan het 179e lid van de VN.
Bootvluchtelingen naar Vietnam gebracht
hong koncDe politie van Hong Kong heeft gisteren een groep
Vietnamese bootvluchtelingen op het vliegtuig richting Hanoi
gezet. Het Britse bestuur van Hong Kong hervat daarmee de ge
dwongen repatriëring. De staatsradio van Hong Kong berichtte
dat een man bij zijn aankomst in Vietnam was gearresteerd,
waarsphijnlijk in verband met een inbraak die hij twee jaar gele
den voor zijn vlucht naar Hong Kong had gepleegd.
Stortbuien Mozambique eisen levens
maputo Mozambique is na maanden van droogte getroffen
door hevige stortregens die overstromingen veroorzaakten
waardoor bij de zuidelijke stad Chibuto meer dan 50 mensen
zijn omgekomen. Door de zware regens gleed modder van de
hellingen omlaag waardoor huisjes aan de oever van de rivier
Changane bedolven raakten. Minstens 53 mensen stikten in de
modder of verdronken en 70 mensen raakten gewond.
Dieven stelen besmet bloed
moskou Dieven zijn er in Moskou van door gegaan met een
auto waarin enkele monsters lagen van met het HIV-virus en
met cholera besmet bloed. Toen de auto later elders onbeheerd
werd teruggevonden, bleek dat een van de buisjes bloed tijdens
de rit was gebroken. Artsen van de Moskouse kliniek waarvoor
de monsters bestemd waren zeiden er „voor 100 procent van
overtuigd" te zijn dat de dieven binnen een week symptomen
van cholera zullen vertonen. Of zij ook met het HIV-virus be
smet zijn geraakt, zullen de dieven pas veel later weten.
Geen geld Postcodeloterij voor UPI
Washington Het zieltogende Amerikaanse persbureau United
Press International (UPI) zal niet in zee gaan met de Stichting
Nationale Postcode Loterij, die eerder deze week liet weten be
reid te zijn drie a 3,5 miljoen dollar in het bedrijf te steken. Leon
Chamey, de man die op zoek is naar mogelijkheden om UPI te
redden, verklaarde gisteren dat hij geen schriftelijke bevestiging
van het aanbod heeft kunnen krijgen. „We zullen geen zaken
doen met de Nederlanders", aldus Charney.
Guardian Angel neergeschoten
new york Curtis Sliwa, de oprichter van de omstreden burger
wacht Guardian Angels, is gisteren bij e,en aanslag in New York
ernstig gewond geraakt. Sliwa (38) werd in de onderbuik en een
been geschoten nadat hij in een taxi was gestapt. Een politiepa
trouille vond hem op straat nadat hij na de aanslag uit de taxi
was gesprongen. Het was de tweede aanslag op Sliwa binnen
twee maanden. Sliwa's vrouw Lisa zei ervan overtuigd te zijn dat
de schutter in de taxi op Sliwa had gewacht. Het was niet be
kend wie achter de aanslag zat.
Rebellen Sudan sluiten de rijen
nairobi De twee rivaliserende groepen binnen het Sudanese
Volksbevrijdingsleger SPLA hebben na twee jaar ruzie besloten
de rijen te sluiten. Beide rebellengroeperingen zijn het in Nairo
bi met elkaar eens geworden over het belangrijkste doel van hun
géwapende strijd: zelfbeschikking voor het zuiden. Daarnaast
hebben ze afgesproken tegen een gezamenlijke vijand te zullen
vechten (de regering in Khartoum) en elkaar niet aan te vallen.
washington
De Amerikaanse regering heeft
tussen 1980 en 1990 zo n half
miljard dollar (bijna een miljard
gulden) uitgegeven om homo's
te vervangen die uit het leger
zijn ontslagen. Volgens een rap
port van de General Accounting
Office, de rekenkamer van het
Amerikaanse Congres, worden
per jaar gemiddeld 1.500 mili
tairen, alleeft vanwege hun
sekstiele geaardheid, uit militai
re dienst ontslagen.
Het ministerie van defensie
beschouwt homoseksualiteit als
onverenigbaar met militaire
dienst en het handhaven van de
„goede orde, moreel en discipli
ne". Die zienswijze wordt vol
gens de General Accounting Of
fice weerlegd door onderzoeken
en deskundigen.
Bijna alle ontslagen mannen
en vrouwen waren gewoon sol
daat, omdat officieren bij het
bekend worden van hun homo
seksuele geaardheid de moge
lijkheid wordt geboden zelf ont
slag te nemen, zo blijkt uit het
gisteren uitgekomen rapport
van de rekenkamer. De ontslag
maatregel treft volgens het on
derzoek onevenredig vaak vrou
welijke militairen en de marine
voert het meest agressieve ont
slagbeleid.
WEU bereid troepen te leveren voor optreden tegen Belgrado
De negen landen van de Westeuropese Unie zijn bereid
troepen te leveren om desnoods met geweld in Joegosla
vië vrede tot stand te brengen. Daarbij is volgens minis
ter Van den Broek (buitenlandse zaken) „geen enkele
mogelijkheid uitgesloten". Maar de WEU zal alleen in ac
tie komen als de Veiligheidsraad van de VN daar om
vraagt.
bonn hans de b
De WEU-ministers van buiten
landse zaken en defensie droe
gen gisteren in Bonn militairen
en diplomaten op te onderzoe
ken welke bijdrage de WEU-lan-
den aan eventuele VN-maatre-
gelen tegen Servië kunnen leve
ren. Zij willen zich daarbij niet
alleen beperken tot humanitaire
acties of vredeshandhaving,
maar zijn nadrukkelijk ook be
reid vrede af te dwingen.
Dit past in de nieuwe taak die
de WEU-landen (de Benelux,
Frankrijk, Duitsland, Engeland,
Italië, Spanje en Portugal) zich
gisteren hebben opgelegd. Net
als de NAVO is de WEU bereid
op verzoek van de VN of de
Conferentie voor Veiligheid en
Samenwerking in Europa (CV-
SE) humanitaire hulp te bieden
en mee te doen aan vredesope
raties. Daartoe krijgt de WEU
eqn eigen militaire capaciteit.
De VN-Veiligheidsraad be
spreekt binnenkort wat gedaan
kan worden om het tegen Servië
afgekondigde handels- en wa
penembargo af te dwingen. Tot
nog toe hebben VN-blauwhel-
men zich beperkt tot het bevei
ligen van humanitaire hulp aan
de slachtoffers in Bosnië-Her-
cegovina, maar de aanwezig
heid van de VN-eenheden rond
Sarajevo heeft nog weinig effect
gehad. Daarom worden verder
gaande stappen overwogen en
de WEU wil daar klaar voor zijn.
„De nood kan zo hoog oplo
pen dat er wel iets gedaan moet
worden", zei Van den Broek.
Daarbij denkt men aan het ont
zetten van het vliegveld van Sa
rajevo, waarlangs de humanitai
re hulp moet lopen, en het stu
ren van een vlooteenheid naar
de Adriatische Zee om het em
bargo te controleren.
De WEU had tot nog toe geen
middelen voor zulke acties,
maar alle léden zegden gisteren
toe troepen voor WEU-taken te
zullen aanwijzen. Nederland
biedt de 800 mariniers van de
Brits-Nederlandse amfibische
brigade aan en 2000 man van
de nieuwe luchtmobiele briga
de, die met Britse, Duitse en
Belgische troepen een multina
tionale NAVO-divisie gaat vor
men. Die eenheden worden als
zij in WEU-verband nodig zijn
tijdelijk aan de NAVO onttrok
ken.
Bij straatgevechten tussen Ser
viërs en moslims in de Bosnische
hoofdstad Sarajevo zijn gisteren
volgens voorlopige officiële gege
vens ten minste 32 mensen ge
dood. In de buitenwijk Nedjarici
werden deze burgers verrast door
granaatvuur. In de wijk Dobrinja
werd onder Bosniërs een slachting
gehouden. foto» reuter
SARAJEVO «Rtr-DPA-AFP
Zware bombardementen en ge
vechten met inzet van allerlei
wapens die gisteren opnieuw
uitbraken in Sarajevo hebben
het optimisme getemperd over
de mogelijke terugtrekking van
Servische strijdgroepen van het
vliegveld van de Bosnische
hoofdstad. VN-troepen staan
klaar om het beheer over het
vliegveld over te nemen, maar
kunnen niets doen aan de op
nieuw in alle hevigheid uitge
broken strijd. De Servische
strijdgroepen hadden vandaag
met de ontruiming van de
luchthaven moeten beginnen.
De leider van de VN-vredes-
macht, de Canadese generaal
MacKenzie zei dat het „naïef'
zou zijn te denken dat de 60
VN-waamemers die donderdag
in Sarajevo arriveerden, het
vliegveld waarlangs zich Servi
sche artillerie bevindt, onder
controle zouden kunnen bren
gen.
Sinds Bosnië-Hercegovina
zich in maart onafhankelijk van
Joegoslavië verklaarde zijn bij
de burgerstrijd meer dan 6.000
mensen, voor het merendeel
burgers, omgekomen en meer
dan een miljoen van huis en
haard verdreven.
Na verboden gesprek met Yasser Arafat
Johannesburg Eenheden van het
Zuidafrikaanse leger en de politie
hebben gisteren met pantserwa
gens het logement omsingeld in
het woonoord Boipatong. Dat is
de plaats van waaruit ongeveer
200 leden van de Zulu-beweging
Inkatha hun dood en verderf zaai
ende expeditie zouden hebben
ondernomen. Bij de slachting in
dit township kwamen woensdag
nacht 39 mensen, voornamelijk
vrouwen en kinderen, om het le-
De met kogelvrije vesten en auto
matische geweren uitgeruste poli
tiemannen bewaakten de ingang
van het grimmige KwaMadala-
complex, een Inkatha-bolwerk,
waarin naar schatting 600 man
nen wonen. De bewoners mogen
tot nader order het logement niet
verlaten. Zij zongen, begeleid
door het geroffel van speren op
schilden, krijgsliederen, hieven
strijdkreten aan en daagden de
zichtbaar nerveuze politiemannen
Uit. foto afp
jeruzalem ad bloemendaal
correspondent
De leden van de Palestijnse on
derhandelingsdelegatie bij het
vredesproces met Israël zullen
worden gearresteerd zodra ze
terugkeren van een bezoek aan
de Jordaanse hoofdstad Am
man. Israëls minister van poli
tie, Ronni Milo, heeft dat giste
ren aangekondigd. De delegatie
is donderdag in Amman in alle
openheid ontvangen door PLO-
voorzitter Arafat. De Israëlische
wet verbiedt contacten met de
PLO, die wordt beschouwd als
een terreurorganisatie.
Premier Shamir heeft giste
renavond de aankondiging van
minister Milo bevestigd. Maar
hij noemde alleen de delegatie
leden Husseini en Hanan
Ashrawi. Die twee behoren niet
tot het eigenlijke onderhande
lingsteam, dat onder leiding
staat van dr. Haidar Abdelshafi.-
Deze laatste was ook bij de ont
moeting met Arafat aanwezig,
samen met zes andere leden.
Abdelshafi zei gisteren dat hij
van de Amerikanen heeft begre
pen dat de onderhandelaars een
soort diplomatieke immuniteit
bezitten, iets dat door Israël
nooit is bevestigd.
Shamirs Likud-partij is door
de actie van de Palestijnse dele
gatie in een moeilijk parket ge
bracht. Aan de vooravond van
de verkiezingen hebben verte
genwoordigers van twee kleine
uiterst rechtse partijen officiële
klachten ingediend bij de politie
tegen de Palestijnse onderhan
delaars. De oppositionele Ar
beid meent dat de Palestijnen
zelf moeten uitmaken met wie
ze overleg voeren.
Extra tijd Schiphol voor aanpassingen
greiveldange anp
De Schengen-landen hebben
gisteren tijdens een bijeen
komst in het Luxemburgse
dorpje Greiveldange ingestemd
met een compromis dat Schip
hol tot het najaar van 1993 de
tijd geeft om zich voor te berei
den op een gescheiden afwikke
ling van het vrije personenver
keer binnen de Gemeenschap.
De luchthaven hoeft tot die
tijd geen onderscheid te maken
bij de grenscontrole tussen pas
sagiers uit Schengen-landen en
reizigers uit andere landen. Vol
gens staatssecretaris Dankert
(buitenlandse zaken) zijn de
landen akkoord gegaan met het
voorlopig gebruik van speciale
in- en uitstapkaarten. Het be
sluit scheelt de luchthaven en
kele honderden miljoenen gul
dens aan extra uitgaven.
correspondent
De Ierse premier noemde het „een le-
venskus" voor Europa. „Dit is een enor
me opsteker voor Maastricht", glimlach
te Arnold Reynolds. „Je kunt je wel voor
stellen wat voor feestje de Euro-sceptici
overal in de Gemeenschap vanavond ge
vierd zouden hebben als wij hadden ver
loren".
Nu was het aan de Ierse premier om de
champagnekurken te laten knallen.
Twee van de drie Ieren hadden donder
dag zijn stemadvies gevolgd en 'ja' ge
zegd tegen het verdrag dat de stad Maas
tricht zal vereeuwigen in de geschiede
nisboeken. De premier had gewonnen,
maar heeft zijn volk ook gezegevierd?
Het volk bleef tamelijk onverschillig on
der de uitslag. De dag tevoren nog had-»
den zij in de duizend hoofdstedelijke ca
fés gejuicht voor de Duitse tegentreffer
in de voetbalwedstrijd tegen Nederland,
en niet uitgesloten mag worden dat een
Duitse overwinning tot enige carnavales
ke straattafereeltjes geleid zou hebben.
Ieren hebben weinig nodig om feest te
vieren; twee jaar geleden vierden zij zelfs
de nederlaag van hun voetbalteam tegen
Italië.
Maar 'Maastricht' liet hen koud. Op de
vraag naar het waarom, antwoordde een
cynische commentator: „Het is verba
zingwekkend watje allemaal voor zes
miljard pond kunt kopen".
Zes miljard Ierse ponden (twintig miljard
gulden) is wat de Europese-Commissie
de Ieren beloofd had als zij 'ja' zouden
zeggen tegen Maastricht. Ierland, aldus
de commissie, behoorde tot de armste
landen in de Gemeenschap en had recht
op hulp als het meedeed aan de Mone
taire Unie.
De vraag is nu: hebben de Ieren zich la
ten omkopen? Hebben zij hun neutrali
teit, hun soevereiniteit, zelfs hun identi
teit verkwanseld voor een grijpstuiver?
En was dat waarom zij niet de straat op
gingen om de uitslag te vieren?
Het staat er allemaal zo mooi, in de on
afhankelijkheidsverklaring waarvoor Pa
trick Pearse en honderden anderen in
1916 hun leven gaven. „We verklaren dat
het Ierse volk het onvervreembare recht
heeft op het eigendom van Ierland".
Hebben de Ieren hun soevereiniteit op
gegeven door 'ja' te zeggen tegen Maas
tricht? Voor de Euro-sceptici, die drie
weken geleden in Denemarken wonnen,
is dat geen moeilijke vraag. Door in te
stemmen met een Monetaire Unie (een
Europese munt), zeggen zij, verspeelt
een land zijn zeggenschap over monetair
beleid.
De vraag die echter eerst moet worden
gesteld is hoeveel zeggenschap een land
als Ierland eigenlijk nog had. In theorie
kan de Ierse regering misschien een ver
hoging van de rentevoet in Duitsland ne
geren, in de praktijk heeft zij hooguit een
half uur om die verhoging te volgen.
Doet zij dat niet, dan ontketent zij daar
mee een kapitaalstroom van Dublin naar
Frankfurt die rampzalige gevolgen kan
hebben voor de marginale Ierse econo-
De waarheid is dat anno 1992 geen enkel
land meer voor 100 procent soeverein is.
Sir Geoffrey Howe, de Britse politicus die
de val van Margaret Thatcher inluidde,
gaf dat treffend weer in de volgende
woorden: „Soevereiniteit is niet zoiets als
maagdelijkheid. Het is niet iets dat je of
wel hebt ofwel niet hebt".
Hebben de Ieren dan, zoals sommige
critici zeggen, hun identiteit opgegeven?
Zelfs een vluchtig bezoek aan Dublin
leert wat het antwoord op deze vraag is.
Uitgesloten moet worden dat de Ieren
ooit zullen worden als de Zwitsers, die
met een hark de bladeren uit het meer
van Genève vissen. Het zou overdreven
zijn te beweren dat de helft van alle Ieren
gitaar speelt en de rest poëzie schrijft,
maar Ierland heeft naar verhouding ze
ker het grootste aantal succesvolle musi
ci en schrijvers ter wereld. 'Maastricht'
zal de Ierse cultuur nooit veranderen.
Raken zij dan hun neutraliteit kwijt?
Sinds hun onafhankelijkheid zijn de Ie
ren neutraal, een status die de Britten tij
dens de laatste wereldoorlog danig irri
teerde. Er zijn maar weinig Ierse solda
ten en voor zover ze al in het buitenland
worden aangetroffen, is dat met blauwe
VN-helmen op.
Inderdaad zouden zij die neutraliteit
kunnen kwijtraken. Het Verdrag van
Maastricht voorziet in een 'gemeen
schappelijk defensiebeleid' dat ooit tot
een Europees leger zou kunnen leiden.
In Ierland riep die zinsnede in het Ver
drag het spookbeeld op van dienstplicht,
een fenomeen dat op het groene eiland
wordt geassocieerd met de Britse over
heersing.
Maar sinds de stichting van de Ierse
staat zijn er een paar dingen in de wereld
veranderd, en misschien zouden het op
geven van de neutraliteit over enkele ja
ren geen halszaak meer hoeven te zijn.
Het kon Zweden, Oostenrijk en Zwitser
land, drie eveneens neutrale landen, er
niet van weerhouden het EG-lidmaat-
schap aan te vragen.
Tegen het verlies van wellicht de
neutraliteit staat de economische winst.
Die is groter dan de 20 miljard gulden
die Ierland jaarlijks zal krijgen als onder
deel van de EG-pogingen het land op te
stoten in de vaart der volkeren. Ierland
behoort met zijn lage inflatie en over
schot op de handelsbalans tot de landen
die in 1996 als eerste zouden kunnen
toetreden tot de Monetaire Unie. Het
zou dan alle voordelen genieten van de
ecu, die voor een handelsnatie niet ge
ring zijn.
Een commentator analyseerde de uitslag
van het referendum als volgt: „De leren
hebben hun portemonnaie gevolgd in
plaats van hun geweten".
In Israël lijken de politieke blokken onder premier Shamir en
oppositieleider Rabin bij de parlementsverkiezingen dindsdag af
te stevenen op een foto-finish. Sommige opinie-onderzoeken
voorspellen een nipte overwinning voor links, anderen houden
het op een kleine voorsprong voor rechts.
Alle gisteren gepubliceerde peilingen laten een ruime overwin
ning zien voor Arbeid (Rabin). Die partij zou 41 of 42 van de 120
parlementszetels veroveren, tegen de Likud van Shamir tussen
de 30 en 35. Ook Meretz, de nieuwe combinatie van kleine linkse
en liberale partijen, zou het met tussen de 12 en 15 zetels goed
doen.
jeruzalem ad bloemendaal
correspondent
Geen van de onderzoeksbu
reaus voorspelt een meerder
heid voor Arbeid en Meretz sa
men. Drie van de vier gisteren
gepubliceerde onderzoeken
houden het erop dat links sa
men met de Arabische partijen
61 of 62 zetels krijgt. Dat zou
betekenen dat Shamir geen
nieuwe regering kan vormen,
ook niet als hij alle religieuze
partijen mee krijgt. Maar Rabin
heeft gezegd dat hij niet aan het
hoofd wil staan van een rege
ring die afhankelijk is van de
Arabische partijen.
De immigranten uit de voorma
lige Sovjetunie zijn goed voor
ruim acht van de 120 parle
mentszetels die op het spel
staan. Van die acht gaan er vol
gens het jongste opinie-onder-
zoek zes naar Arbeid en de link
se Meretz-combinatie en twee
naar de Likud en Jdein rechts.
Drie partijen die zich speciaal
op immigranten richten, zullen
de kiesdrempel waarschijnlijk
niet halen.
De bekendste van de drie im
migrantenpartijen is Da: Demo
cratie en Aliya (immigratie),
maar ook Russisch voor „ja".
Da verzorgt zijn televisiepropa-
ganda in het Russisch, met He
breeuwse ondertiteling, terwijl
de gevestigde partijen de omge
keerde formule hanteren.
Da-leider Yuli Kosharovski
concentreert zijn inspanningen
op plaatsen en stadswijken met
een grote immigrantenbevol
king. Hij hoeft immers niet op
steun te rekenen van gevestigde
Israëli's. De paar keer dat hij
zich buiten 'Russisch territori
um'' waagde, bestookten om
standers hem met jaloerse op
merkingen en beschuldigingen,
in de trant van: „Wij wonen hier
ons hele leven en lijden armoe.
Jullie zijn er net, hoeven alleen
je hand maar op te houden,
maar klagen nu al".
Kosharovski probeerde ver
geefs uit te leggen dat de tijden
zijn veranderd en dat Sovjet-jo
den, van wie de meesten in het
land van herkomst een goede
baan hebben, eenvoudig niet
bereid zijn naar Israël te ver
trekken als daar geen werk is.
De cijfers geven hem gelijk: het
aantal immigranten bereikte in
mei een nieuw dieptepunt sinds
Gorbatsjov twee jaar geleden de
poorten opende.
Van de meer dan 400.000 im
migranten die sinds die tijd Is
raël bereikten zijn er 240.000
stemgerechtigd. Aanvankelijk
geloofden de Israël's, gesteund
door onderzoekscijfers, dat de
Russische nieuwkomers mas
saal op de Likud of andere
rechtse partijen zouden stem
men. Hadden ze immers geen
gloeiende hekel aan alles wat
riekt naar socialisme? Maar on
vrede over hun opvang en het
gebrek aan werk hebben ervoor
gezorgd dat de stemming in het
immigrantenkamp nu overwe
gend anti-Likud is.
Het protest zal volgens de
jongste peilingen vooral de Ar
beid en Meretz, de nieuwe
combinatie van kleine linkse en
liberale partijen, ten goede ko
men. De kans dat Da de kies
drempel van 1,5 procent (40.000
stemmen) zal halen is niet
groot. De immigranten geloven
kennelijk niet dat hun belangen
kunnen worden behartigd door
een splinterpartij.
Dr. Aharon Fein, directeur
van het opinie-onderzoekbu
reau Tazpit, voorspelt dat de
immigranten met hun macht
van acht zetels de invloed van
de religieuze partijen wat zullen
terugdringen. De Russen zijn
immers in overgrote meerder
heid niet godsdienstig. Dat ze
aanvankelijk geneigd waren
rechts te stemmen en nu zijn
overgegaan naar links, verklaari
Fein uit de meinier waarop ze
zijn opgevangen. Die was aan
vankelijk goed, maar nu de im
migranten nauwelijks werk heb
ben is de stemming omgesla
gen.
