Nederlanders worden
steeds minder tolerant
De Kerkstraat wint het nog van de John Lennonweg
Binnenland
Verband tussen GFT-afval
en schapenziekte niet zeker
Op naar de keuring
Forse groei tuinbouw
in komende 25 jaar
TIJDELIJKE
TOILETTEN
ZATERDAG 20 JUN11992
5
CPD Gemeenschappclijl
Dode sergeant op wervingsposter leger
den haag De landmacht gebruikt op een wervingsposter voor
een open dag een foto van een gesneuvelde sergeant. De broer
van sergeant Philip de Koning heeft dit gisteren bij het ministe
rie van defensie aangekaart. De VN-militair kwam twaalf jaar ge
leden in Libanon om het leven toen hij op een mijn reed. De fo
to is eind jaren zeventig gemaakt voor publiciteitsdoeleinden.
De voorlichtingsdienst van het ministerie van defensie heeft ver
zuimd de foto uit het archief te verwijderen.
Man bekent diefstal 150 auto's
Schiedam Een 19-jarige Rotterdammer heeft de diefstal bekend
van 150 auto's, vooral in de hogere prijsklassen. De politie in
Schiedam schat de totale waarde van de gestolen auto's op on
geveer 3 miljoen gulden. De Rotterdammer werd gisteren aan
gehouden toen hij in een auto reed die hij voor een proefrit uit
de showroom van een garage had meegekregen. Hij stal echter
niet alleen onder het mom van het maken van een proefrit met
een nieuw model. Hij brak ook auto's open of nam ze mee bij
een garage. Zijn werkgebied strekte zich uit over het hele land.
Mogelijk heeft hij nog meer auto's gestolen, maar de Schiedam-
se politie heeft zich bij het onderzoek beperkt tot een periode
van een jaar.
Eerste D66-burgemeester in Friesland
Leeuwarden In Friesland is gisteren de eerste D66-burgemeester
benoemd. Johannes Bosma (49), voormalige wethouder van Le
lystad, wordt burgemeester van Lemsterland. De huidige burge
meester G. Eijgelaar (64) gaat met pensioen. Bosma is directeur
van de NV Luchthaven Lelystad.
Plan voor Indisch monument
Amstelveen Ook in Amstelveen moet een Indisch monument
komen dat herinnert aan de oorlog met Japan. Er is in Noord-
Holland een sterke behoefte aan een regionaal monument,
naast het nationale in Den Haag. Dat zegt initiatiefnemer H.
Schild uit Amstelveen. De gemeente steunt zijn plan. Het monu
ment kost zo'n twee ton. Schild hoopt het geld via donaties bij
een te krijgen.
Burgervader Groningen wil tippelzone
Groningen Burgemeester Ouwerkerk van Groningen wil een ge
doogzone voor straatprostitutie instellen. Hij hoopt daarmee
een einde te maken aan de overlast van 'tippelaarsters' in de
Groningse binnenstad. Het tippelen zal alleen 's avonds tussen
negen en twee zijn toegestaan en op koopavonden vanaf tien
uur. Het Groningse college van burgemeester en wethouders is
nog verdeeld over de kwestie.
alkmaar gpd
Het is nog niet zeker of er wer
kelijk verband is tussen het
groente-, fruit- en tuinafval
(GFT) en de gevreesde huidma-
denziekte onder schapen. Des
kundigen op het gebied van de
schapenteelt zijn het oneens
over de oorzaken van de sterke
uitbreiding van de schadelijke
groene vleesvlieg Lucilia serica-
ta, die de huidmadenziekte
(myiasis) veroorzaakt. Door de
ze aandoening zijn dit jaar al
tientallen schapen gestorven.
De huidmadenziekte zou in
ons land tot de voornaamste
schapeziekte zijn uitgegroeid. In
het verleden kwam myiasis, be
halve op Texel, zelden voor. Uit
een enquête, die in 1970 in
Noord-Holland is gehouden,
kwam naar voren dat zes pro-
Veel meer banen nodig om collectieve lasten te dragen
Bijna de helft (47 procent) van de bevolking meent dat er
te veel buitenlanders in Nederland verblijven. Een flink
deel daarvan zegt evenwel zelf geen hinder te ondervin
den van de aanwezigheid van allochtonen. Dat blijkt uit
het rapport Verkenningen '92 van het Sociaal Cultureel
Planbureau. Het planbureau doet er geen uitspraak over
of de toenemende intolerantie structureel is.
den haag «gpd
Meer dan de helft (55 procent)
van de Nederlanders spreekt
zich eveneens uit tegen positie
ve actie voor buitenlanders.
Overigens is het werkloosheids
percentage onder allochtonen
vier keer zo hoog als onder Ne
derlanders. Volgens het planbu
reau geven werkgevers systema
tisch de voorkeur aan Neder
landse sollicitanten. Het plan
bureau wijst erop dat de anti-
vreemdelingenhouding van
1980 tot 1989 afnam. De laatste
jaren is er evenwel sprake van
een lichte opleving van de into
lerantie.
Uit Verkenningen '92, een
overzicht van actuele politiek
maatschappelijke ontwikkelin
gen, blijkt dat voortzetting van
het huidige overheidsbeleid
leidt tot een stijging van de col
lectieve uitgaven in 2030 met 23
procent. Om die uitgaven (circa
344 miljard) te betalen, moet
het aantal mensen met een be
taalde baan flink toenemen. Het
SCP adviseert ouderen langer te
laten werken. Flexibele pensio
nering en verlaat in plaats van
vervroegd uittreden, kunnen
daarbij helpen.
De sterke uitgavenstijging in
de collectieve sector wordt
vooral veroorzaakt door de toe
name van het aantal ouderen.
Daardoor verdubbelt het be
roep op de zorgsector (bejaar
denoorden, verpleeghuizen) en
het gebruik van de sociale ze
kerheid (AOW, VUT). De uitga
ven voor de volkshuisvesting en
onderwijs dalen.
Op dit moment ontvangen
circa drie miljoen ouderen een
uitkering, aldus het SCP. In
cent van de bedrijven ermee te
maken had. Uit een in 1989 ge
houden onderzoek bleek dat de
ziekte zich op 45 procent van de
bedrijven manifesteerde.
De groene vleesvlieg, die
overal voorkomt, leeft op keu
kenafval, hondepoep en kada
vers en neemt hieruit eiwitten
op. Er zijn tientallen eiwitbron
nen. Eén daarvan is wellicht het
rottende afval in de groene con
tainer voor GFT-afval.
„Maar", zegt dierenarts Pe-
kelder van de Gezondheids
dienst voor Dieren, „het is niet
de enige bron. Ik was onlangs in
Zeeuws-Vlaanderen in het Ver
dronken Land van Saeftinghe.
Ook daar had de helft van de
schapen myiasis, maar in dat
gebied is in de verste omtrek
geen groene container te be
kennen."
Geslachtsdelen op wapen
Waterland moeten anders
2030 is dat aantal gestegen tot
vijf miljoen, waarmee één op de
drie oudere Nederlanders een
uitkering krijgt. Nu is dat nog
één op vijf. Nog maar 22 pro
cent van de mannen ouder dan
zestig jaar verricht betaalde ar
beid. Het planbureau meent dat
ouderen niet als arbeidsreserve
beschouwd mogen worden. Be
drijven zouden hun organisatie
moeten aanpassen om langer
doorwerken mogelijk te maken.
Ook vrouwen dienen meer
aan betaald werk te krijgen. Het
SCP dringt daarom aan op bete
re kinderopvang en een verdere
verdeling van de arbeid. De
groei van de beroepsbevolking
die hieruit voortvloeit, houdt
het sociale zekerheidsstelsel be
taalbaar.
Het omstreden wapen van de n
Het ontwerp voor het nieuwe
gemeentewapen van Water
land moet worden aangepast.
De gemeenteraadsleden vin
den dat de geslachtsdelen van
twee griffioenen er veel te goed
op te zien zijn. Dat heeft chef
Algemene Zaken J. Boskma
van Waterland gisteren meege
deeld.
Het ontwerp beeldt een
schild af met daarop een
zwaan. Aan weerszijde staan
griffioenen, kruisingen van een
leeuw en een havik. Volgens
Boskma is in de raadscommis
sie een discussie ontstaan over
de vraag of griffioenen manne
lijk of vrouwelijk zijn. „We
kwamen daar eerst niet uit",
aldus Boskma. De commissie
besloot dat griffioenen manne
lijk zijn, „maar zo nadrukke
lijk hoeft dat nou ook weer
e gemeente Waterland, foto anp
niet te worden uitgebeeld".
Het college van burgemees
ter en wethouders heeft gesug
gereerd dat de griffioenen wel
wat hariger kunnen worden af
gebeeld, zodat de opgeheven
geslachtsdelen enigszins kun
nen verzinken in een haardos.
Burgemeester en wethou
ders en de raadscommissie
vinden tevens dat de afgebeel
de zwaan een langere hals
moet krijgen en dat de griffioe
nen „te robuust en te plas
tisch" en bovendien te groot
zijn neergezeL Na aanpassing
wordt het wapen ter goedkeu
ring voorgelegd aan de Hoge
Raad van Adel.
De gemeente Waterland is
op 1 januari 1991 ontstaan uit
de samenvoeging van een aan
tal kleinere gemeenten bij Pur-
merend en heeft daarom een
nieuw gemeentewapen nodig.
utrecht» Deze koe was één van de 290 stuks rundvee die gisteren
meededen aan de keuringen die in het kader van de Nationale Rundvee
Manifestatie in de Utrechtse Veemarkthallen werden gehouden. De die
ren konden in vijf categorieën tot Nationaal Kampioen worden verko
zen. De manifestatie gaat ook vandaag nog door. foto anp Raymond
Planbureau voorspelt inkrimping veehouderij
techniek wordt flink bespaard
op energie.
De akkerbouw heeft ernstig te
lijden onder de vrije wereldhan
del, omdat de prijzen fors dalen.
De teelt van granen, oliezaden
en suiker is niet meer rendabel.
De teelt van de aardappel wel,
maar uitbreiding is niet moge
lijk vanwege milieuregels.
Groenteteelt buiten op het land
is een alternatief.
Ook de veehouderij krimpt in.
De schapen- en koeiensector
kan de concurrentie niet aan.
De vraag naar vlees uit de in
tensieve veehouderij stagneert.
Tegelijkertijd neemt door de
techniek de produktie per dier
flink toe. Dit leidt tot daling van
het aantal dieren met twintig tot
dertig procent. Hierdoor en
door andere technische midde
len wordt de milieuvervuiling
sterk teruggebracht.
De Nederlandse tuinbouw zal
de komende 25 jaar flink groei
en. De veehouderij en de akker
bouw daarentegen zullen be
hoorlijk inkrimpen. Dat voor
spelt het Centraal Planbureau
(CPB) in een rapport over de
ontwikkeling van de land- en
tuinbouw tot het jaar 2015 dat
gisteren is uitgekomen.
Het CPB gaat er daarbij
vanuit dat de wereldeconomie
een gezonde groei vertoont en
dat sprake is van een vrije han
del in landbouwprodukten.
Dank zij de techniek lukt het de
landbouw de milieuproblemen
onder de knie te krijgen.
Vooral de tuinbouw profiteert
van de vrije wereldhandel. De
export groeit jaarlijks meer dan
vier procent, vooral dank zij de
bloemen en planten. Door de
Rentevoordeel
via 06-nummer
den haag gpd
ede «gpd-anp
Wie scherp oplet, kan op zijn
zuur verdiende centen een leu
ke rente vangen. Meer dan de
spaarrekeningen met hoge ren
tes, waarmee banken en verze
keraars elkaar de laatste maan
den proberen af te troeven. En
ook gewoon bij de bank: op 'de
posito' gezet geld kan momen
teel een rente (op jaarbasis be
rekend) van 8,75 procent ople-
Het spaar-adviesbureau In
trest in Amsterdam heeft hier
een gat in de markt in gezien:
via een 06-nummer één gul
den per minuut) kan degene die
25.000 gulden of meer korte tijd
wil stallen zich laten vertellen
welke instelling de hoogste
maanddepositorente biedt. Da
gelijks worden de rentestanden
ververst.
De mensen van de 06-deposi-
torentelijn, Jan Riemens en Ro
nald Hilgersom, zeggen dat zij
met hun initiatief consumenten
een wapen in handen geven om
de bank de hoogst mogelijke
rente afhandig te maken. „Het
blijkt dat wie stevig aandringt,
altijd wel twee of drie tiende
procent meer kan krijgen dan
de adviesrente", zo is de erva
ring van Riemens. De verschil
len tussen de tien banken die
Intrest in het systeem heeft zit
ten lopen op tot 1,5 procent.
Intrest pretendeert een onaf
hankelijk informatiepunt te zijn.
„Een spaarder moet snel een
overzicht van het aanbod kun
nen krijgen. Er is veel onwe
tendheid bij bankcliënten en
banken verdienen daar veel
geld aan", meent Riemens.
Op de vraag wie zo maar
25.000 gulden vrij heeft, zegt
Riemens dat een aantal banken
ook vanaf 5000 gulden al met de
klant in zee gaat. Zijn bureau
bemiddelt daar ook in.
De kerk is en blijft de grootste
naamgever van straten in ons
land. Liefst 1.300 pleinen, we
gen of lanen beginnen met het
woordje kerk. In totaal telt ops
land ongeveer 200.000 straten,
zo heeft de Leidse columnist
Paul Bordewijk berekend. Vol
gens straatnaamkenner D. Hil-
lenius, adviseur van de Vereni
ging van Nederlandse Gemeen
ten (VNG), heeft zelfs geen lid
van de koninklijke familie het
aantal van 1.300 gehaald. Ook
prinses Juliana niet.
Oud-joumalist Hillenius le
pelde deze gegevens op tijdens
een door de VNG georganiseerd
congres over straatnaamgeving
in Ede. Nogal wat gemeenten
kampen met het probleem wel
ke namen ze in uitbreidingswij
ken en dergelijke moeten ge
bruiken. „Een straatnaam gaat
soms eeuwen mee. Weet dus
wel wat je doet", waarschuwde
inleider Hillenius.
Soms zijn straatnamen gloed
nieuw en onbegrijpelijk, zoals
Rode Vang of Schuinroer. Soms
zijn het ook namen die door de
historie zo zijn gegroeid: Kra-
lingseweg of Rozeboomsteeg. In
weer andere gevallen is er echt
over nagedacht, zoals in de
componistenwijk in Zaanstad.
Geen weinig originele Beetho
ven- en Mozartstraat, maar de
Irving Berlinstraat en de John
Lennonweg.
Volgens R. Rentenaar, verbon
den aan het Amsterdamse P.J.
Meertens-instituut voor naam
kunde en dialectologie, is het
verlenen van namen een oud
fenomeen. Vele eeuwen voordat
lokale overheden en in hun kiel
zog talloze commissies zich met
de materie gingen bemoeien,
bestond er al een straatnamen-
leven. In 1379 werd in Rotter
dam reeds gewag gemaakt van
„land, strekkende tot de Cralin-
Opvallend is dat de betekenis
van bepaalde woorden in de
loop der eeuwen drastisch is ge
wijzigd. Zo was een naam die
eindigt op het woord -steeg in
de Middeleeuwen heel gewoon.
Later zijn er veel ge
schrapt omdat ze
werden geassocieerd
met begrippen als
armoedig en vies. En
wie tegenwoordig in
een laan woont, bevindt zich
meestal in een lommerrijke,
groene omgeving. Toch vroegen
bewoners van de Broerhuislaan
en de Lakensraamlaan in Delft
in de vorige
naamswijziging,
Vanaf de invoering van de
Gemeentewet in 1851 hebben
gemeenteraden de bevoegdheid
namen vast te stellen, hoewel zij
daar tot dan toe weinig voor
voelden. Ze vonden dat degene
die de straat aanlegde ook de
naam mocht verzinnen. „Dat
betekende dus wildgroei onder
de straatnamen, want elke crea
tieve projectontwikkelaar ba
kende als een roofdier zijn terri
torium af door alle familieleden
te vernoemen", aldus Rente
naar. Sophiaweg, Theresiaweg,
Johanna- en Wiggerstraat wer
den geboren.
Met het algemener worden
van straatnamen werden ook de
bezwaren van aanwonenden
groter. Rentenaar: „Al in 1865
verzochten de bewoners van de
Ellendigesteeg in Amsterdam
om omdoping tot Eggertstraat.
Preutse zielen in Wassenaar voorbeeld omgedoopt
vroegen rond 1900 om een min
der ongunstige naam voor hun
Windlustweg, alhoe
wel die heel onschul
dig was genoemd
naar een eeuwenou
de molen. Gelukkig
zijn gemeentebestu
ren daar nooit zo enthousiast
op in gegaan, alhoewel het lo
gisch is dat de Amsterdamse
Euterpestfaat na de Tweede
Wereldoorlog een andere naam
kreeg, vanwege de bloedige her-
omdat het
woord in die tijd steeds meer de
betekenis kreeg van een armoe
dig boeren weggetje.
Belangrijke wijzigingen in het
systeem hadden plaats in 1810
toen de Fransen hier de scepter
gingen zwaaien en onder meer
de namen van de vorst, diens
familie, overwinningen en vre
desverdragen gingen gebruiken.
De Amsterdamse Dam werd bij-
Place
Napoléon. Hoewel die namen
snel na het vertrek van de Fran
sen in 1813 weer verdwenen,
was de toon voor veranderingen
gezet.
De straatnaamgeving verliep
vervolgens anderhalve eeuw vrij
probleemloos. Pas tijdens de
wederopbouw na de Tweede
Wereldoorlog stelde de enorme
hoeveelheid nieuwbouw ge
meentebesturen voor aanzien
lijke problemen. Er kwamen
meer straten dan er namen
voorhanden waren, want de
voor de hand liggende namen
waren al uitverkocht. „Hele
aquaria, herbaria, schepen of
orkesten zijn tot op het bot uit
elkaar gehaald om er nieuw
bouwwijken mee te benoe
men", aldus Rentenaar.
„Rotterdam had vervolgens
de primeur van het weglaten
van de toevoeging -straat of -
weg. Daar ontstonden de -dre
ven, -steden, -oorden, -kampen
en -gaardes. Het hele land nam
dit idee over, totdat uiteindelijk
alleen een soortaanduiding of
een aardrijkskundige naam vol
doende werd geacht." Rente
naar noemde voorbeelden als
'Zigzagoven' en 'Koperwiek' en
verzuchtte: „Gelukkig is deze
rage bijna voorbij en mag een
straat weer gewoon straat wor
den genoemd."
Nog dagelijks buigen talloze
gemeentelijke commissies zich
over de prangende vraag hoe
straten, pleinen, paden
dergelijke moeten worden
igeduid. Hillenius, zelf lid
de straatnamencommissie
Den Haag, gaf aan dat een
goede naam aan di
verse criteria moet
voldoen. Zo moet die
gemakkelijk uit te
spreken en te schrij
ven zijn en dient te
worden gewaakt voor verwar
ring. „In een kleine gemeente
zal dat niet gauw een probleem
zijn. Maar in een gemeente als
Amsterdam met meer dan 3.800
straatnamen ligt dat anders.
Noem geen straat naar Wim
Kok als er al een Jurriaan Kok
straat is", aldus de adviseur van
de VNG.
Toen de Boerenoorlog in Zuid-
Afrika ten einde was, wemelde
het snel daarna in de protes
tantse buurten van boerenna-
men als Transvaal-, Paul
Kruger- en Bothastraten. Inmid
dels waait de wind uit een ge
heel andere hoek. Verschillende
straten, pleinen en
bruggen zijn ver- r
noemd naar ANC-
leider Nelson Man
dela. Ook de naam
Steve Biko duikt re
gelmatig op, zelfs op plaatsen
waar vroeger een boerenheld
werd geëerd: de straat krijgt
simpelweg een andere naam.
Van een geheel andere orde is
het fenomeen dat vrouwenna
men steeds meer in trek zijn. Zo
krijgt het Internationaal Vrou
wenarchief op dit moment al 50
adviesaanvragen per jaar bin
nen. Op die manier ontstaan de
Antoinette van Pinxterenlaan en
de Marga Klompéweg, de Anna
Blamanlaan en de Joke Smit
straat.
„Na alle zeer gezochte namen
en zelfs nummering in plaats
van benaming van een straat is
er dus een nieuwe, nog lang
niet uitgeputte bron aange
boord," aldus M. de Groot, bi
bliothecaresse te Velsen, op het
congres. „Want gemeentebestu
ren, vanaf nu kunt u uw straten,
lanen en pleinen naar vrouwen
Wat dacht u van een
zijn dan in de politieke waan
van de dag wordt aangenomen.
Hillenius: „Trek het oorlogsver
leden van de betrokkene goed
GEN.BOTHASTRAAT
En i
per-
Hedy d'Anconaplein of de len
Dalesdijk?"
Gemeenten kunnen een be
hoorlijke flater slaan, bijvoor
beeld als blijkt dat de geëerde
componist bij nader inzien toch
geen brandschoon oorlogsverle
den heeft gehad, of dat bepaal
de lieden (Wiruiie Mandela!)
bepaald minder onomstreden
Voetbalvandalen
voor straf niet
meer naar Ajax
amsterdam
soon moet ten minste tien jaar
dood zijn. We hebben overal in
Nederland leergeld betaald met
het vernoemen van helden van
het moment."
Zo kende Amsterdam tot de
Russische inval in Hongarije in
1956 de Stalinlaan, die vervol
gens maar werd omgedoopt in
Vrijheidslaan. En ruimtevaart
deskundige Werner von Braun,
de man achter het Amerikaanse
Apollo-project, bleek in een
bruin verleden toch wel erg
nauw betrokken te zijn geweest
bij de ontwikkeling van de do
delijke Duitse V-l en V-2 raket
ten. Maastricht en Zaanstad
schrapten zijn naam dan ook
van de straatnaambordjes. In de
laatste gemeente heet de straat
nu heel neutraal Ruimtevaart
laan.
Overigens zijn er minder risi
covolle manieren om straten
personen te
(alweer)
Zaanstad bedacht re
centelijk een hele
wijk vol beroemde
Nederlandse roman
figuren. Zo kent men
daar de Pieter Basstraat, de Max
Havelaarstraat en de Woutertje
Pietersestraat. Daar kan weinig
mis mee gaan. Tenzij natuurlijk
blijkt dat hun geestelijke vaders
een minder fris verleden heb
ben.
Zes voetbalsupporters die zich
tijdens de wedstrijd Ajax-Torino
vorige maand hebben misdra
gen, hebben van de Amster
damse politierechter Beins tij
dens een snelrechtzitting boetes
gekregen van tweehonderd tot
driehonderd gulden. Twee van
hen mogen bovendien drie
maanden niet meer in het sta
dion komen en geen wedstrijd
van Ajax bijwonen.
Bij vier van hen achtte de po
litierechter openlijke geweldple
ging bewezen. Van de vier had
den twee mannen, een 29-jarige
Amsterdammer en een 24-jarige
Rijsenhouter, volgens de rechter
na de wedstrijd bij een café op
het Leidseplein een onbekende
man geslagen en geschopt, ook
toen deze op de grond lag. De
twee ontkenden dat.
Een andere 29-jarige Amster
dammer kreeg twee weken cel
of 25 uur dienstverlening en vier
weken voorwaardelijk opgelegd
wegens een poging tot zware
mishandeling. De man had in
de buurt van het Leidseplein
een bekende met wie hij al lang
overhoop lag, met een fietsket-
ting geslagen. Het slachtoffer
raakte licht gewond.
De zaak van twee suppporters
is aangehouden. Vijf gearres
teerden, onder wie vier Italia
nen, kwamen niet opdagen.
geen riool
aansluiting
nodig
Bel voor
informatie.
ECO-TOILET
02510-15393
