Eiland voor stille genieters
Vakwerk uit binnen- en buitenland
Toerisme
ZATERDAG 20 JUNI 1992
REISBERICHTEN
Gooilust-route
Leuk om eens doorheen te fietsen: Gooi-, Vecht- en Eemland.
Polders, meren, bos en hei. Het mooiste, of in elk geval verras
sendste fietspad is ongetwijfeld dat van Nederhorst den Berg
naar Ankeveen, maar er is nog zo veel meer te zien. Zoals de
nieuwe Gooilust-route van de ANWB bewijst. Vierendertig kilo
meter lang is dat langs vele luisterrijke, 17de- en 18de-eeuwse
buitenplaatsen en landgoederen getrokken lint en de routebe
schrijving is 2,50 te koop bij alle VW-kantoren in de regio
Gooi en Vechtstreek. Het traject begint in Hilversum en is 'uitge-
pijld' met de bekende zeshoekige ANWB-bordjes. Fietsen huren
bij het station van Hilversum is mogelijk.
Met de bolderkar op het strand van Ameland. foto pr.
Bolderkar gratis
Ameland roert de trom. Zijn het geen vakantiebungalows met
nostalgische rieten daken die door de VW van het Waddenei
land worden aangeboden, dan zijn het wel de al even nostalgi
sche bolderkarren. Voor ouders met kinderen tot vijfjaar is die
laatste offerte zelfs gratis zolang ze maar een vakantie boeken in
een periode die vóór 10 juli 1992 valt. Meer informatie: VW
Ameland: 0 51 91 - 20 20.
Hotel De Efteling
Sinds 3 juni in gebruik: het Efteling Hotel Kaatsheuvel. 'Een
Sprookjeskasteel met 122 kamers', meldt de folder. Er werd in
het Brabantse min of meer voortgeborduurd op het succesvolle
idee van drie Arabische broers die in het winkelcentrum van Ed
monton (Canada) een hotel bouwden, waarin de kamers werden
ingericht naar een bepaald thema (Hollywood, Duizend-eneen-
nacht, Romeinse Rijk). Zo kent het hotel in Kaatsheuvel kamers
die in sfeer doen denken aan sprookjes van Doornroosje en
Hans en Grietje. Klap op de vuurpijl is echter de Fata Morgana
kamer. Reserveren is aan te bevelen; nadere informatie: 0 41 67 -
881 11.
Poppenhuis
Tot 29 augustus in het Veluws Museum aan de Donkerstraat te
Harderwijk: de tentoonstelling 'Het Poppenhuis, je lust en je le
ven'. Veertig bijzondere poppenhuizen bijeengebracht. Grote en
kleine; zelfgebouwde en fabrieksèxemplaren. Helaas ontbreekt
het mooiste poppenhuis ter wereld (Titania's Palace staat al
sinds jaar en dag te pronken in het Deense Legoland), maar de
blikvanger van de expositie in het Veluws museum (het riante,
vier verdiepingen tellende poppenhuis van Wim Kros) mag er
ook wezen. Openingstijden: van maandag tot en met vrijdag van
10.00 tot 17.00 uur; zaterdag van 13.00 tot 16.00 uur. Info:
0 34 10 - 1 44 68
Heerlijkheid Bergen
Van oudsher een Heerlijkheid, het iets ten noordwesten van Alk
maar gelegen Bergen. Kunstenaarsdorp, maar - de laatste tijd -
meer nog een toeristische trekpleister. Nergens in Nederland
zijn de duinen zo breed (5 kilometer) en zo hoog (Radarduin bij
Schoorl - 54 meter boven NAP), strand en zee liggen bij de hand
en Alkmaar (Kaasmarkt) en Langedijk (Neerlands oudste vaar-
veiling) bevinden zich op een steenworp afstand. Daarachter lig
gen - rondom een van de mooiste polders van Holland, de Ei
landspolder - dan weer schitterende dorpjes als Grootschermer,
Graft, De Rijp en Driehuizen.
Niettemin vond de door twisten verscheurde VW het nodig ook
in het dorp zelf voor enig vermaak te zorgen, met als hoogte
punten de Holland Music Sessions (elke avond in juli in de Ruï-
nekerk), de traditionele lichtjesavond waarop het hele dorp met
lampionnen is verlicht (5 augustus) en als afsluiting van het zo--
merseizoen op 4,5 en 6 september Jazz Sail, een melange van
live muziek in Bergen en zeilwedstrijden op de rede van Bergen
aan Zee. Info: VW Bergen, telefoon 0 22 08 - 1 31 00 1 21 24.
Verstandelijk gehandicapten
De Stichting Omnibus houdt zich al jaren bezig met de organi
satie van vakanties voor geestelijk gehandicapten. Bestemmin
gen: België, Luxemburg, Duitsland en natuurlijk het eigen land.
Er wordt gereisd in kleine groepjes (maximaal 15 personen),
waarbij gebruik wordt gemaakt van bussen, treinen maar ook
zeilschepen. De groepen staan onder leiding van vrijwilligers en
inlichtingen kunnen worden ingewonnen bij de Stichting Omni
bus, Van Diemenstraat 202,2518 VH Den Haag, telefoon 0 70 -
360 58 86.
Doolhof op Drielandenpunt
Vroeger stond er op het Drielandenpunt boven Vaals niet meer
dan een vervaarlijk zwiepende uitkijktoren met daar omheen
een carré sterk geurende frietkramen. Nu is er een nog wat kaal,
maar niettemin spannend, uit 17.000 haagbeuken bestaand
doolhof geplant. Een wirwar van paden, hoeken en lanen waarin
de bezoeker met bang gemoed urenlang kan dwalen. Om de
feestvreugde nog wat te verhogen zijn op negen plaatsen water
muren aangebracht die de zwerver bij de geringste onachtzaam
heid een nat pak kunnen bezorgen. In het Labyrint, zoals dit
hoogst gelegen doolhof van Nederland is geheten, werd ook een
expositie ingericht waarin aandacht wordt besteed aan grenzen.
Kindervriendelijk
Bekend verschijnsel: grote zakenhotels die in de weekeinden zo
goed als leeg blijven. Verschillende ketens doen daar wat aan
door middel van speciale, goedkope arrangementen. Novotel
ook. Onder de naam Kleintje Novotel is een brochure versche
nen met 'kindvriendelijke arrangementen'. Belangrijkste nieuws
daarin: twee kinderen onder de zestien jaar mogen gratis slapen
zo lang ze hun intrek nemen op de kamers van de ouders. Het
ontbijt kost ze ook niks en soms krijgt men nog korting op toe
gangskaartjes voor attracties als De Efteling, Madurodam en de
Floriade ook. Info: 020 - 646 55 01.
N DOBBELSTEEN
Élk,
ÜZn
Het ruige, maar tegelijk dikwijls ook lieflijke landschap van Donegal.
Ierland is 'choosing for a real experience'
De regen, of misschien beter de vermeende constante re
gen, is waarschijnlijk de redding voor Ierland. Menig po
tentiële toerist laat zich afschrikken. Het gevolg: grote
horden gewapend met camera's en korte broeken lateh
het groene eiland links liggen. Ze missen de heuvels be
dekt met watervallen en lappen turf, de met gele lispel
doorns en paarse rododendrons omgeven kronkelwegen,
de eeuwenoude kastelen aan meren en de oak smelled
salmon 'Gelukkig maar', denken de stille genieters die
het eiland aan de Atlantische Oceaan inmiddels wel heb
ben ontdekt.
IERLAND ALLARD BESSE
Londonderry en de pantser
voertuigen op de brug over de
rivier de Foyle zijn nauwelijks
achtergelaten of de met road
blocks gebarricadeerde grens
post tussen Noord-Ierland en
Ierland doemt op. Over een ak
ker struinen vier zwaar bewa
pende soldaten. Hun collega bij
de grenspost, die nauwelijks de
schoolbanken lijkt te zijn ont
groeid, kijkt wantrouwend naar
het verkeer dat de grens pas
seert.
De vorige avond was het weer
raak. Het toneel was een pub in
Belfast. Eén man werd dood
schoten, twee vrouwen werden
verwond. De strijd tussen de ka
tholieken en de protestanten
gaat voort. Victory to the... is er
gekalkt op een viaduct, het
laatste woord is nog net lees
baar: IRA. De Irish Republican
Army laat zijn sporen na. 'Wars
don't win' hebben tegenstan
ders van de burgeroorlog ge
verfd op een muur van een ou
de Noordierse boerderij.
De barricades en het gevoel
van dreiging worden na de
grensovergang achtergelaten.
De in de historie gevormde rust
en openheid van Ierland wor
den betreden. Slechts drie mil
joen Ieren op 70.000 vierkante
kilometer. Dat waren er ooit
acht miljoen. Tot het midden
van de vorige eeuw. Drie ach
tereenvolgende jaren misluktè
de aardappeloogst door de
aardappelziekte. „Er was wel
eten, zoals graan, maar dat
werd hier door de Engelse over
heersers weggehaald", zegt de
Ierse chauffeur-gids Mike Two-
hig. Veel Ieren stierven door de
honger of zochten hun toe
vlucht in Amerika.
Ook de enorme eikenbossen
die het eiland bedekten verdwe
nen door export. Import van
hout en tree-farming moeten
het tekort aanvullen..Ireland is
poor of trees", constateert Two-
hig. Langs de weg staat een
vrachtwagen uit het jaar nul.
Where are all the trees gone?'
staat op de zijkant van de wa
gen te lezen.
De bossen en Ieren lijken
plaats te hebben gemaakt voor
turf en gele lispeldoorn. Einde
loos strekken zij zich uit over de
Derryveagh Mountains, de Blue
Stack Mountains en andere
enorme heuvelruggen in de
County Donegal in het ruige
Noordwesten van Ierland. De
watervallen van de rotswanden
verworden tot talrijke riviertjes
die de heide- en grasbodem
doorkruisen. De drassige grond
leent zich in het voorjaar nau-
Eeuwenoude kastelen...
welijks voor betreden.
Ook de schapen, de zoge
naamde black face mountain
sheep, zoeken hun toevlucht tot
de hoger gelegen stukken of tot
de zogenaamde 'long acres', de
kilometerslange drogere ber
men langs de kronkelige bin
nenwegen. De afgestoken en
opgetaste turven midden in het
kale landschap geven aan dat er
jaargetijden moeten zijn dat de
grond wel degelijk begaanbaar
is. Voor mensen die afzondering
zoeken zijn de rotsachtige heu
vels te midden van het tiental
len kilometers uitgestrekte en
uitgestorven veenlandschap de
plaats bij uitstek. De uitdruk
king 'In the middle of nowheré
moet uit Ierland komen.
Zodra de gele gloed van de
lispeldoorn langs de weg over
gaat in het paars van rododen
drons doemen de huizen en uit
eindelijk de dorpen op. Uit
schoorstenen kringelt zwart
bruine rook. De geur verraadt
het eindstation van het ge
droogde veen. Enkele huizen
zijn nog getooid met een rieten
dak, witte muren en gele, rode
of blauwe deurposten. Deze tra
ditioneel Ierse woningen krijgen
het stempel 'cottage
Ook in het water van de me
ren en rivieren langs de west
kust laat de turfaarde haar spo
ren na. Het zonlicht, afgewis
seld door schaduw of regen uit
wolken die voorbij snellen, ac
centueert de witte koppen op
de zwartgekleurde golven. Kas
telen, zoals Glenveagh Castle
aan de rand van het Lough Be-
agh (Donegal) of meer zuidelijk
gelegen Parke's Castle aan het
Lough Gill (Sligo), completeren
de onheilspellende aanblik van
het zwarte water.
Het gebied ten noorden van
Lough Gill met als markant
punt de 527 meter hoge berg
Benbulben vormde een inspira
tiebron voor Ierlands bekendste
dichter/schrijver en Nobelprijs
winnaar (1923) William Butler
Yeats (1865-1939). Zijn graf is
compleet met er boven cirke
lende zwarte kraaien te bezich
tigen op het kerkhof van Drum-
cliff Church nabij de gelijknami
ge plaats, zo'n acht kilometer
ten noorden van de kustplaats
Sligo.
Na de straffe wind op de kan
telen van het zeven tiende-
Parke's Castle ten oos-
Sligo is het goed bijko
men in de beschutte Biddy's
Bar van McRowans Stanford
Village Inn in Dromahair. De
warme whisky met citroen en
kruidnagel brengt het lichaam
in de juiste conditie voor het ge
nieten van een nog die ochtend
gevangen zalm,, Op enkele me
ters achter de pub annex res
taurant stroomt het voormalige
woongebied van de vis voorbij.
Voor de vele zalm- en forel
vissers die in de Ierse meren en
rivieren hun thuishaven hebben
gevonden, is het woeste Ierse
landschap een vertrouwde om
geving. Gekleed in hun wateraf
stotende barber type coat voelen
zij zich in hun element, 's
Avonds nadat zij hun zelf ge
vangen en oak smelled salmon
hebben verorberd, doen ze zich
bij de open haard in hun scha
pewollen truien te goed aan een
glas Ierse Black Bush whisky.
Erg lang hadden ze niet hoeven
nadenken over hun keuze tus
sen Ierland of de Mediterranee.
„Just a question of choosing bet
ween a sun tan and a real expe
rience", zeggen de lofzangers.
REISBOEKEN
i den Dobbelsteen
Ach, hoe eenvoudig lag de zaak vroeger.
Je kocht je een 'Van Egeraat', een ANW-
B-gids of een 'Dominicus' en je ging op
reis. Er was niets anders. Maar toerisme
ontwikkelde zich tot een booming busi
ness en niets menselijks is de uitgever
vreemd. Er viel geld te verdienen. Het
ene reisboek was nog niet verschenen of
het tweede, het derde en het tiende
kwam daar alweer overheen. De toerist
hoeft daar overigens niet rouwig om te
zijn. Want de kwantiteit mocht dan stij
gen; de kwaliteit werd als je goed
zocht ook een stuk beter.
Soms dank zij voortreffelijke vertalin
gen (waarvan Insight en Nelles de expo
nenten vormen): Een andere keer dank
zij oorspronkelijk Nederlands werk
Odyssee). Van deze drie zijn de Nelles-
gidsen het goedkoopst, wat niet wil zeg
gen dat ze een goedkoop voorkomen
hebben. Integendeel, ook Egypte en Ca-
lifornië (de twee deeltjes die zojuist ver
schenen) zien er aantrekkelijk uit. Helde
re lay-out, prachtige fotografie en platte
gronden die de lezer een eerste indicatie
verschaffen van waar hij zich bevindt.
Voor het echte werk geven ze net als
die in alle andere toeristische boeken
natuurlijk onvoldoende houvast.
Wat mij van de Nelles-Gidsen het
meest bevalt is de strakke indeling die bij
elk boekje exact hetzelfde is. Eerst ge
schiedenis en cultuur, vervolgens een
beschrijving van de toeristische (en niet-
toeristische) highlights, daarna wat zij-
stapjes in de vorm van korte door au-
tochtone auteurs geschreven essays over
nauw met het betreffende land betrok
ken onderwerpen en ten slotte een aan
tal pagina's praktische tips. Kortom: met
een Nelles-Gids in de hand kom je (zon
der iets te missen) door het hele land.
Hetzelfde geldt trouwens voor de
boekjes uit de Odyssee-reeks. Ze halen
het qua uitvoering (er staan zelfs adver
tenties in) niet bij die van Nelles, maar
als het op de inhoud aankomt, kunnen
ze de concurrentie makkelijk aan. Ster
ker nog: ik vind ze prettiger, want per
soonlijker geschreven. Trekkende door
La Mancha en Andalusië lagen er vorige
maand aanvankelijk vier toeristische
boeken in het dashbordkastje. Drie daar
van verdwenen al snel voor de rest van
de vakantie in de koffer die van Odys
see (Andalusië) bleek verreweg de beste
en bleef liggen om constant te worden
geraadpleegd.
Met het zojuist verschenen deeltje Ier
land zal het mocht het er ooit van ko
men ongetwijfeld niet anders gaan.
Maar dat er nu ook weer vakwerk is afge
leverd, blijkt reeds na eerste schouwing.
Veel informatie natuurlijk (je komt, om
maar een voorbeeld te geven, bijna om
in de Bed Breakfast-adressen), veel
achtergrond, veel cultuur (korte autobio
grafieën van befaamde Ierse schrijvers)
en ook veel op het eerste gezicht irrele
vante informatie. Maar mij kunnen ze
daarvan niet genoeg opdienen. Als iets
wat toevoegt aan mijn kennis van het
Ierse volk dan is het wel het feit dat in
1985, vlak voor een referendum over
echtscheiding, plotseling op 36 verschil
lende plaatsen een knipogend, buigend
dan wel wenkend Mariabeeld werd
waargenomen. Het Odyssee-boekje Ier
land rakelt dit verhaal weer eens op en
het zijn juist dergelijke gebeurtenissen
waarvan de meeste andere reisboeken
stom genoeg geen melding maken.
Nelles Guides, de boeken Egypte en Cali-
fornië, uitgeverij Het Spectrum, prijs
29,90.
Odyssee-reeks, Ierland, uitgeverij SUA,
prijs 37,50.
Gouden idee
In eerste aanleg een gouden idee: maak
een reisboek waarin de toerist tot uit den
treuren wordt geïnformeerd over de
goedkoopste transportmiddelen, cam
pings, hotels, restaurants, cafés, disco's
enzovoort en zo verder. Jaren geleden
schreef de als uiterst secuur bekend
staande Koen Aartsma voor uitgeverij
Gottmer een paar boekjes in die geest,
maar helaas de formule werkte niet.
Koen had op zijn ontdekkingsreis z'n
kont nog niet gekeerd of de bezochte
kroegbaas die zijn glas bier eerst nog
voor 2 mark uitventte, verhoogde de
prijs schielijk tot 2,50. De met zo veel
goeie bedoelingen opgezette serie werd
na een deeltje of vier dan ook maar ge
stopt.
Maar zie, enige tijd geleden pakte Al-
lert de Lange het idee maar weer eefis
op. Of beter gezegd: het Duitse Hayit
Verlag. De Lange kocht slechts de Neder
landse rechten en verzorgde de vertaling.
Een gok natuurlijk, want hoe lang blijven
de prijzen in het beschreven land op het
zelfde niveau. Niet lang, bleek tot nu toe.
Twee keer zo'n Voordelig Reizen-boekje
getest en twee keer geconstateerd dat de
tekst al na een half jaar links en rechts
was voorbij geraasd door prijsbewuste
horecaffers. Adressen en telefoonnum
mers klopten in de meeste gevallen nog
wel, maar niet zelden moest toch wor
den vastgesteld dat ook het met zo veel
warmte beschreven etablissement reeds
van de aardbodem was verdwenen.
Kort geleden verscheen iri de Voorde
lig Reizen-serie het deeltje Spanje en wie
een beetje op de hoogte is van de prijs
opjagende toestanden die zich op het
Iberisch schiereiland afspelen of nog
gaan afspelen (Sevilla, Madrid, Barcelo
na) zal het boekje ongetwijfeld met enige
achterdocht ter hand nemen. Een kleine,
weinig representatieve steekproef daar
om maar. Kost de goedkoopste kamer in
Hotel La Colina in Salou (het telefoon
nummer in het boekje klopt) nog steeds
30 gulden? Hartelijk gelach aan de ande
re kant van de telefoon. ,,No compren-
do". Dat had ik kunnen verwachten. Al
vanaf 1965 wordt Spanje overstroomd
door toeristen; geen Spanjool evenwel
die op het idee komt naar aanleiding
daarvan een talencursus te volgen. Maar,
begrijp ik na wat gehaspel in Frans,
Duits en Engels, voor minder dan 3000
peseta's (60 gulden) kun je er echt niet
terecht. Zie je nou wel?
Voordelig Reizen, Spanje, uitgeverij Allert
de Lange, prijs 34,50
Snelle autoweg
door Frankrijk
Op of iets na 15 juni wordt in
Frankrijk een nieuw stuk auto
weg opengesteld, die voor de
Nederlandse vakantieganger
van groot belang kan zijn. Het
betreft het 100 kilometer lange
gedeelte Chalons - Troyes (A26).
Auto-toeristen die vanuit Lille
(Rijssel) naar het zuiden van
Frankrijk moeten, kunnen door
gebruik te maken van de nieu
we autoweg de drukke en ge
vreesde Périphérique rondom
Parijs vermijden. Ze dienen
daartoe bij Arras de Al (Lille -
Parijs) te verlaten en de richting
Reims (A26) te kiezen. Vandaar
kan dan via Troyes en Chau-
mont (A5) naar Beaune worden
gereden. In die plaats moet dan
weer worden gekozen voor de
A6, richting Middellandse Zee.
De afstand van het nieuwe tra
ject is ongeveer gelijk aan die
van de oude route Lille - Parijs -
Lyon. Over de toltarieven is nog
niets bekend, maar de verwach
ting is dat voor de nieuwe weg
aanmerkelijk meer moet wor
den betaald dan voor Lille - Pa
rijs dat een van de goedkoopste
tarieven kent van heel Frankrijk.
Doorlopende
bagage- en
reisverzekering
Steeds meer verzekeraars'bie-
den zogenaamde 'doorlopende
reis- en bagageverzekeringen'
aan. Deze oorspronkelijk voor
zakenreizigers gemaakte verze
keringen geven dekking gedu
rende het hele jaar op elke plek
van de aardbodem. Consumen
tenverenigingen hebben uitge
rekend dat het afsluiten van een
dergelijke verzekering al lonend
wordt als men meer dan drie of
vier weken per jaar met vakan
tie is en soms ook nog eens een
dagje de grens oversteekt om
Duitsland of België te bezoeken.
Het voordeel van een doorlo
pende verzekering is ook dat de
verzekerde gedekt is voor onge
vallen tijdens een wintersport
reis. Bij een normale reisverze
kering moet hiervoor een extra
premie worden betaald.
Busch Garden
komt ook
naar Europa
Na Disney komt ook het bij Ne
derlandse toeristen vrij populai
re Busch Garden (Tampa, Flori
da) naar Europa. De eigenaar
van het pretpark, bierbrouwerij
Anheuser-Busch heeft in het
Spaanse Salou (niet ver van Tar
ragona) een flink stuk grond ge
kocht waarop onder meer een
attractiepark, een golfbaan, ho
tels en vakantiewoningen zullen
worden gebouwd. Vlak na de
zomervakantie zal de eerste
paal de grond ingaan en de ver
wachting is dat het in eerste in
stantie 500 miljoen kostende
project in 1995 zal worden ge
opend.
Reisbureaus
ABN-AMRO
verdwijnen
Niet alleen de 350 reisbalies in
de filialen van ABN-AMRO zul
len worden gesloten, ook de vijf
aparte reisbureaus van deze
bank zullen - althans onder de
naam ABN-AMRO - verdwijnen.
Ze worden verkocht. Besprekin
gen hierover worden binnen
kort afgesloten. Tot de kandida
ten zou zowel Holland Interna
tional als Arke behoren, maar
bij geen van beide partijen
wenst men daarover verdere
mededelingen te doen.
