Meer kinderen in
geestelijke nood
Huisarts onderschat eigen rol
bij begeleiding kankerpatiënt
'Wij helpen alle kinderen, ongeacht hun nationaliteit'
Regio
'Tandy blijft voorlopig open'
Omstreden ambtenaar weg
bij provincie Zuid-Holland
Kinderen met diabetes
krijgen meer begeleiding
VRIJDAG '2 1UM 1992
Curium Oegstgeest neemt uitbreiding in gebruik
Het academisch centrum kinder- en jeugdpsychiatrie
Curium in Oegstgeest maakt zich zorgen over de sterk
toenemende hulpvraag van kinderen. Al vijf keer achter
een is er elk jaar opnieuw sprake van een groei van onge
veer vijftien procent.
N WESTERLAKEN
Pat is verontrustend, zegt direc
teur J.W. Waltz. „Het gaat maar
door en we weten niet waar het
eindigt. We zien depressieve
kinderen, psychotische kinde-
,ren en kinderen die zelfmoord
Willen plegen. Schokkend is het
vaak. We weten niet of het om
aangeboren defecten gaat of dat
de omgeving van invloed is op
het gedrag van de kinderen."
Curium nam vandaag de uit
breiding van de polikliniek in
gebruik. Mr. C. Oomen, voorzit
ter van het College van Bestuur
van de Rijksuniversiteit Leiden
en prof. dr. W. Daems (decaan
van de medische faculteit) ver
richtten samen de opening.
Bij die gelegenheid merkte
Waltz onder meer op dat het
ouders zijn die hulp vragen,
vaak na verwijzing door een
arts. specialist of Riagg. „In veel
gevallen wordt helaas pas con
tact gezocht met Curium nadat
hulp ergens anders niet toerei
kend was. We kunnen spreken
van een hausse", lichtte Waltz
toe. Volgens hem komt dat ook
omdat er meer aandacht is voor
de problemen van kinderen. „Je
ziet nogal eens dat kapotte hu
welijken of slechte economische
omstandigheden sterk op hun
leven ingrijpen. In de polikliniek
van Curium werken inmiddels
dertig mensen die zich met kin
derproblemen bezighouden."
Onderzoeken
Op de vraag hoe Curium te
werk gaat zegt Waltz dat de kin
deren uitvoerig worden onder
zocht, ook al lijken de moeilijk
heden niet zo ernstig. Met ou
ders wordt over het kind ge
sproken. Na een gesprek met de
psycholoog en onderzoek door
een kinderarts krijgen de ouders
een advies. De schoolkeuze kan
een rol spelen of wat het kind
het best kan doen in zijn vrije
tijd. In een enkel geval wordt
opname geadviseerd.
Het stafgebouw en de afde
ling creatieve therapie zijn uit
gebreid. Kinderen die in de kli
niek zijn opgenomen worden in
deze ruimten beziggehouden
met muziek maken, tekenen ep
schilderijen.
Sinds vorig jaar heeft Curium
ook een polikliniek in Gouda.
Die zogenaamde 'buitenpoli'
werd geopend om zo dicht mo
gelijk hulp bij huis te kunnen
bieden. Er werden, constateert
Waltz, nauwelijks kinderen uit
Midden-Holland verwezen. De
polikliniek in Gouda loopt goed.
Elk jaar worden er zo'n zeventig
kinderenn onderzocht en in
dien nodig, behandeld.
Directeur Waltz sprak van
daag de hoop uit dat Curium
binnen twee jaar over een afde
ling voor dagbehandeling kan
beschikken. Die afdeling moet
komen aan de overkant van Cu
rium aan de Endegeesterstraat-
weg. Kinderen, die
behandeling zijn aangewezen,
worden naar Amsterdam en
Rotterdam verwezen. Waltz
deed een beroep op het minis
terie van WVC om op korte ter
mijn een beslissing te nemen
die het mogelijk maakt de afde
ling voor dagbehandeling tot
stand te brengen.
Personeel elektronicazaak verrast door onheilstijding vakbond
LEIDEN ERIC JAN WETERINCS
De vestigingen van de elektro-
.nicaketen Tandy in Leiden en
'Alphen aan den Rijn blijven
open. Door de tegenvallende
resultaten van het internatio
naal opererende Canadese
moederbedrijf vorig jaar, vreest
de dienstenbond FNV dat alle
45 vestigingen in Nederland
binnenkort de deuren sluiten.
Het personeel van de met
sluiting bedreigde Leidse elek
tronicawinkel Tandy is echter
'vol goede moed', zei een
woordvoerder vanmorgen.
„Voorlopig blijven we gewoon
open." In de Leidse vestiging
in de Haarlemmerstraat wer
ken twee personeelsleden en
een wisselend aantal oproep
krachten. De twee vaste krach
ten werden eerder deze week
door districtmanagers van
Tandy op de hoogte gesteld
van het naderende onheil. Per
soneelsleden uit het hele land
waren gisteren in Utrecht bij
een waar werd overlegd met de
dienstenbond FNV.
„De bond heeft ons alle
steun toegezegd, dus er is nog
hoop"; zei een van de mede
werkers in Leiden vanmorgen.
Naar de eigen maatstaven
heeft Tandy in de Haarlem
merstraat een kleine zaak, 'die
de afgelopen jaren redelijk
heeft gedraaid'. De geruchten
over de sluiting kwamen in de
ze vestiging dan ook 'een
beetje uit de lucht vallen.' „Er
wordt veel gespeculeerd, om
dat het in de hele elektronica-
branche moeizaam gaat. Maar
binnen Tandy hebben we niks
gehoord."
Over de toekomst van Tandy
in Leiden kan het personeel
niets zeggen. „Ik heb geen idee
wanneer we eventueel dicht
zouden moeten. Voorlopig
doen we gewoon of er niets
aan de hand Is."
Ook in Alphen aan den Rijn
heeft Tandy een vestiging, aan
het Thorbeckeplein. Deze zaak
was vanochtend niet voor
commentaar bereikbaar.
Directeur Kruijff (links) en professor Gill: „Het is belangrijk als huisarts voldoende alert te zijn op vage klachten als moeheid, lusteloosheid en ner
gens zin in hebben. Evidente gevallen van kanker haal je er wel uit, maar de vroegdiagnostiek is minsten even belangrijk. Hoe eerder opgespoord
des te groter de genezingskans." fOTO loek zuyderduin
dag- Bijscholing voor artsen en kankerspecialisten
De huisarts heeft een belangrij
ke rol bij het vroegtijdig opspo
ren van kanker. Maar ook in la
tere stadia van deze ziekte is de
huisarts belangrijk. Hij dient als
vraagbaak voor de patiënten en
de familieleden en moet, in ge
val het mis gaat, de patiënt in
tensief begeleiden als deze be
sluit thuis te sterven. Huisartsen
beseffen veelal niet hoe belang
rijk hun rol is. Helemaal ver
wonderlijk is dat niet. De ge
middelde huisarts komt maar
zes keer per jaar met een nieuw
geval van kanker in aanraking.
Vanuit de overtuiging dat een
goede eerstelijnszorg veel leed
kan besparen, hebben de Boer
haave-commissie van de uni
versiteit en het Integraal kan
kercentrum West (IKW) geza
menlijk een eendaagse bijscho
ling voor huisartsen en oncolo
gen (kankerspecialisten) opge
zet. Zowel de adjunct-directeur
medische zaken van het IKW,
H. Kruijff, als de voorzitter van
de onderwijscommissie van het
IKW, professor K. Gill, haasten
zich te benadrukken dat er niets
mis is met de kennis en kunde
van huisartsen. „Zie het als per
manente scholing."
Een belangrijk onderwerp van
de cursusdag is de vroegdia-
gnostiek, het opsporen van kan
ker in een pril stadium. Gill:
„Het is belangrijk als huisarts
voldoende alert te zijn op vage
klachten als moeheid, lusteloos
heid en nergens zin in hebben.
Evidente gevallen van kanker
haal je er wel uit, maar de
vroegdiagnostiek is minstens
even belangrijk. Hoe eerder op
gespoord des te groter de gene
zingskans."
Kruijff voegt daaraan toe dat
de huisarts ook een taak heeft
bij de preventie van kanker
door een gezonde manier van
leven en deelname aan het be
volkingsonderzoek te propage-
Vraagbaak
Mensen bij wie kanker is ont
dekt, komen veelal in het zie
kenhuis terecht. De huisarts
heeft ook in dit stadium een be
langrijke taak. „Hij moet de pa
tiënt begeleiden. Hij dient als
vraagbaak, maar moet ook uit
slagen van onderzoeken achter
halen en vertalen."
luist kanker en de behande
lingsmethoden roepen veel vra
gen op. Hoe groot is de gene
zingskans. verlies je met che
motherapie echt alle haren,
mag je nog vrijen als je baar
moederhalskanker hebt gehad
en ga zo maar door.. Deze en
talloze andere vragen en vooral
ook de manier waarop de huis
arts er mee moet omgaan, ko
men tijdens de cursus ter spra
ke.
Hoewel 40 tot 45 procent van
de kankerpatiënten geneest, is
voor een groot aantal mensen
de ziekte dodelijk. Het aantal
van hen dat besluit de laatste le
vensfase thuis door te maken,
neemt steeds verder toe. „En
dat kan alleen als de huisarts
doet wat hij moet doen. Hij is
onmisbaar. Niet alleen bij prak
tische zaken als pijnbestrijding
en zorgen voor een goede voe
ding, maar ook op het emotio
nele en zorgende vlak", zegt
Gill. De boodschap van beide
heren is duidelijk. Een huisarts
die denkt dat een kankerpatiënt
wordt overgeleverd aan een
specialist en dus uit het zicht
van de huisarts verdwijnt, heeft
het goed mis. „luist een kanker
patiënt heeft die huisarts nodig.
Zonder hem is het gat tussen
specialist en dagelijks leven veel
te groot. De huisarts vult dat gat
op."
De cursus 'Patiënten met
kanker in de huisartsenpraktijk'
wordt op 19 juni gehouden in
Leiden. Alle huisartsen en onco
logen van Nederland zijn uitge
nodigd. Druk wordt het echter
niet. Er hebben zich maar zo'n
100 artsen opgegeven. Dat is
enigszins begrijpelijk omdat de
huisarts elke week wel een stu
diedag kan bezoeken. Maar de
beide heren plaatsen een kant
tekening: „De geringe deelname
maakt ook duidelijk dat zo'n
cursus nodig is. De huisarts be
seft nog niet voldoende hoe be
langrijk hij is in de behandeling
van en hulp aan kankerpatiën
ten."
Milieufederatie
wil bollenpellers
beter beschermen
LEIDEN MONICA WCSRJNG
Bollenpellers moeten beter wor
den beschermd tegen de ge
vaarlijke chemische middelen
waarmee de bloembollen zijn
behandeld. Er moeten strenge
nchtliinen komen om de wetk-
omstandigheden voor deze
groep mensen te verbeteren.
Dat vraagt de Zuidhollandse
Milieufederatie in een brief aan
de minister van sociale zaken.
Voor de seizoenwerkers, veelal
jonge mensen, is volgens de fe
deratie nog veel te weinig gere
geld.
De komende maanden gaan
weer 80 min tot hmhxk) sei
zoenwerkers aan de slag in de
boBenteeit Hel pellen ven de
bollen gebeurt volgens de fede
ratie vaak onder slechte om
standigheden. De pellers zitten
in stoffige schuren en dragen
geen handschoenen of maskers.
Dat terwijl uit onderzoek is ko
men vast te staan dat maskers
en handschoenen wel nodig
zijn
De bollenteelt staat de afgelo
pen tijd volop in de belangstel
ling. Hoewel volgens de milieu-
fcfaih steeds dukMJker
wordt dat een groot aantal van
de gebruikte middelen gezond
heid en milieu kan schaden,
zijn de meeste middelen nog
vrij verhandeldbaar. De over
heid wil eerst door onderzoek
de schadelijkheid van de mid
delen laten vaststellen.
Dat gaat de federatie te lang
zaam. Er moet. zo voert de
milieugroepering in de brief aan
de minsiter aan. een omgekeer
de bewijslast ingevoerd. Fabri
kanten moeten bewijzen dat het
niet gevaarlijk is en dan pas
mag een middel op de markt
worden gebracht. Bovendine
moet haast worden gemaakt
met een verdergaand onder
zoek naar de gevaren waaraan
bollenpellers worden blootge
steld.
Busbanen open
voor particulieren
Bussen van particuliere v
ders mogen voortaan ook ge
bruikmaken van busbanen voor
het openbaar vervoer. Vervoer
ders moeten daarvoor een ont
heffing aanvragen bij de wegbe-
heerder. Deze regeling geldt
vooralsnog alleen in de provin
cie Zuid-Holland. De ontheffing
kan alleen worden aangevTaagd
voor collectief busvervoer, dat
de vergelijking met openbaar
kan doorstaan.
Leidse anesthesist helpt met stichting wezen in Joegoslavië
Een hoge ambtenaar van de
provincie Zuid-Holland neemt
binnenkort ontslag wegens ver
denking van corruptie Het gaat
om het diensthoofd van de af
deling bodemsanering. Onder
zoek van rijksrecherche bracht
onlangs geen strafbare feiten
aan het licht. Toch was door de
geruchtenstroom de situatie zo
onwerkbaar geworden, dat bei
de partijen besloten uit elkaar te
gaan.
De kwestie werd begin dit jaar
opgerakeld door de Socialistiese
Partij die over het gedrag van
het diensthoofd vTagen stelde
aan het provinciebestuur. De
man zou bepaalde aannemers
hebben voorgetrokken bij de sa
nering van vervuilde bodems.
Tevens ging het gerucht dat de
ambtenaar op kosten van een
bedrijf zou reizen.
Naar aanleiding van vragen
van de Socialistische Partij
schakelde het provinciebestuur
de rijksrecherche In. Die vond
geen aanleiding om de man te
vervolgen. „Conclusie is dat
eventuele corruptie niet bewe
zen kon worden". zegt provin
ciewoordvoerder Ivar Nijhuis.
Wel natduhldMIdtf de ambte
naar te nauwe banden had met
bepaalde aannemers „De werk
situatie op de afdeling bodem
sanering was dus vene van op
timaal", aldus Nijhuis. Volgens
hem is komen vast te staan dat
geen andere ambtenaren bij de
pwwiIb rijn imiuUuwi
LEIDEN MEINPERT VAN DER KAAU
De Leidse anesthesist dr. V.S.
Rejger heeft zich het lot aange
trokken van de weeskinderen in
het door burgeroorlog ver
scheurde land dat ooit Joegosla
vië heette. Volgens hem dreigt
de huidige jeugd als generatie
verloren te gaan. „Behalve dat
de nood nu heel erg hoog is, zal
de oorlog toch ook eens ophou
den. Dan moeten deze mensen
klaar staan om het land weer op
te bouwen. Daarom is het be
langrijk dat we deze kinderen
helpen", zegt de voorzitter van
de Stichting Humanitaire Hulp
Oorlogsslachtoffers Joegoslavië.
De stichting is november vo
rig jaar in het leven geroepen.
Dat was vlak nadat de vijande
lijkheden tussen de Kroaten en
Serviërs de eerste slachtoffers
hadden geëist. Een groep van
de in Nederland wonende Joe-
goslaven, 13.000 in totaal, be
sloot om kinderen die een of
beide ouders missen een gelde
lijke bijdrage te geven.
Elke maand gaat er van een
Nederlandse bank 100 gulden
naar een kind. Nederlanders
adopteren als het ware een kind
en het is de bedoeling dat in na
volging van Foster Parents, de
geldgevers gegevens van de kin
deren krijgen. Tot nu toe wor
den er 150 kinderen op deze
manier geholpen. „Dat is een
druppel op een gloeiende
plaat", zegt de in het Acade
misch Ziekenhuis werkende Re
jger. „Er zijn volgens de statis
tieken nu zo'n 1.5 miljoen
vluchtelingen. We denken dat
ongeveer 15.000 duizend kinde
ren in aanmerking komen voor
onze hulp."
Rejger is geschrokken van de
brieven die hij de laatste tijd
krijgt uit zijn vaderland. „Men
sen leven in containers en ten
ten. Fr staan ziekten op uitbre
ken die al sinds de eerste we
reldoorlog daar niet meer zijn
voorgekomen. Overal in Joego
slavië is een groot gebrek aan
zeep en medicijnen, middelen
om die ziekten te bestrijden."
De stichting zamelr behalve
geld ook goederen in zoals
voedsel, zeep. kleren, schoenen,
kortom de eerste levensbehoef
ten. Twee keer in de maand
gaat er een vrachtwagen rich
ting Joegoslavië, waar de goede
ren bij ziekenhuizen worden af
geleverd. „Het probleem bij
hulpacties is dat veel goederen
op de verkeerde plaatsen te
recht komen. Daarom hebben
wij voor ziekenhuizen gekozen.
Daar hebben wij relaties. Dan
krijg ik ten minste het bewijs
dat spullen zijn aangekomen
Op dit moment ondervindt de
actie last van de boycot van Ser
vië die door de Verenigde Na
ties is uitgevaardigd. Gevolg
hiervan is onder meer dat de
overschrijvingen van de stich
ting naar Belgrado zijn geblok
keerd. „Wc maken dat geld al
tijd begin van de maand over.
Nu bleek dat op 9 juni-dat nog
niet was gebeurd vanwege de
boycot. Maar die geldt volgens
de resolutie helemaal niet voor
humanitaire hulp. We hebben
daarvoor contact opgenomen
met het minsiterie van buiten
landse zaken om dat weer recht
te breien, maar voorlopig zitten
die kinderen zonder geld.
Hoewel in politiek opzicht in
onbruik geraakt, stond Rejger
erop dat Joegoslavië in de naam
van stichting zou terugkomen.
„Daarmee willen we aangeven
dat de hulp voor iedereen be
doeld is. Wij helpen kinderen
ongeacht hun nationaliteit. Wij
maken geen politieke keuzes."
Daarnaast bestaat de stichting
behalve uit Serviërs ook uit
Kroaten en Bosniërs.
De al 22 jaar in Nederland
verblijvende arts wil ook het
liefst boven de strijdende partij
en staan. „Maar wanneer men
sen vragen aan welke kant ik
sta, antwoord ik: 'Ik ben Serviër
en dus de agressor'", zegt Rej
ger met enig cynisme. „Vroeger
wisten zij niet eens waar Belgra
do lag. En nu denken de Euro
peanen, en zeker ook de pers,
dat zij precies weten hoe de si
tuatie daar in elkaar zit. Het
Servische volk krijgt de schuld,
terwijl in mijn ogen een volk
nooit schuldig kan zijn. Dat
hebben we met de Tweede We
reldoorlog toch wel geleerd,
toen het Joodse volk de schuld
kreeg. Nu weet ik wel dat het
Servische leger onder leiding
van de Seirvische president
Milosevitsch op dit moment
bloedige aanvallen uitvoert.
Maar toch gaat het te ver om
dat op het conto van het volk te
schuiven. Ik voorspel dat ook
binnen Seme straks een burge
roorlog komt".
Voor informatie over het adop
teren van kinderen In loego-
slavië kunt u schrijven naar
Stichting Humanistische Hulp
Oorlogsslachtoffers loegosla
vlë. Prof. Meyerslaan 44, 2285
H( Rijswijk.
LEIDERDORP
Het St. Elisabeth-ziokenhuis in
Leiderdorp is vandaag begon
nen met een project dat moet
leiden tot een betere begelei
ding van kinderen met diabetes
en nun ouders Het ziekenhuis
vindt dat nodig, omdat er te
weinig aandacht is voor de
maatschappelijke gevolgen van
de ziekte Dij kleine kinderen.
Het startsein is gegrven door
mr R Haas Berger, voorzitter
van de Nationale Commissie
Chronisch Zieken. Deze com
missie kreeg vorig jaar een ont
wikkelingsbudget toegewezen.
Uit dat potje wordt het vier jaar
durende project betaald omdat
het voldoet aan de doelstelling
van de commissie: het wegwer
ken van de achterstand in be
leidsmatige aandacht voor
chronisch zieken Het aantal ge
vallen van diabetes mellitus
neemt de laatste jaren sterk toe,
vooral bij kinderen onder de vijf
jaar. Doordat de aandacht voor
maatschappelijke gevolgen te
kort schiet bij de liehandeling.
vermindert het lichamelijk en
psychisch welzijn van de kinde
ren. waardoor ze weer extra ge
bruik moeten maken van de
medische voorzieningen, aldus
het ziekenhuis. Het is dus nodig
dat kinderen en hun ouders de
gevolgen van de ziekte kunnen
inpassen in hun leven
Het project behelst informa-
tiematenaal voor het gezin en
hulpverleners, een betere af
strmmmg en samenwerking
tussen behandelaars, individue
Ie begeleiding maar ook groep*
ondersteuning en overleg met
patiëntenorganisaties Het zie
kenhuis \rrwacht dal het pro
ject onder meer betere school
prestaties en een betere positie
in de maatschappij oplevert
Maar ook andere familieleden
zullen minder klachten hebben
en dat leidt weer tot een „har-
momeuzere gezinsstructuur."
