'De bühne is mijn territorium'
'Dans drukt dans uit, verder niets'
«nCTBannrcrcnTanmmnnfc
Cultuur Kunst
Holland Festival Oude Muziek houdt vast aan formule
Boekhoudkundige carrière?
MAANDAL 1 JUNI 1992
9
Prinses Christina zingt voor hofje
den haag Prinses Christina zingt op zondag 14 juni in Den
Haag liederen van onder anderen Mozart en Schubert. Zij doet
dat in het Hofje van Nieuwkoop aan de YVarmoezenierstraat.
Van de opbrengst moeten andere activiteiten van het hofje wor
den bekostigd. De kaarten kosten 75 gulden per stuk. De prinses,
die al sinds 1968 zingt en als behoorlijk professioneel bekend
staat, treedt niet echt frequent op. Als ze dat wel doet is het
meestal voor een goed doel. Zo zong ze in 1989 in Amsterdam
ten bate van Unicef. Op het programma van 14 juni staan verder
werken van Frescobaldi, Fauré. Landré, Harris. Howard en Mills.
Hare koninklijke hoogheid wordt begeleid door pianiste Ariane
Karres.
CJP breder toepasbaar
amsterdam Het cultureel jongerenpaspoort (CJP) wordt breder
toepasbaar. De kaart geeft straks ook recht op korting op de prijs
van cd's, boeken, bioscoopbezoek en zelfs reizen. Het 'CJP nieu
we stijl' is vrijdag ingegaan met een sponsorovereenkomst met
de SNS-bank. Volgens het CJP-bestuur wordt de kaart nu inte
ressant voor een grotere groep jongeren. Het hoopt dat het aan
tal kaarthouders binnen driejaar verdubbelt tot 300.000. Om dat
te bereiken komen er een wervingscampagne en een nieuw ma
gazine.
Lets koor treedt op in Rijnsburg
runsburg «Het Letse koor Kaija treedt vrijdag 5 juni op in de Im-
manuelkerk in Rijnsburg. Het concert is onderdeel van een tour
nee door Nederland. Naast Letse 'folksongs' staan klassieke lie
deren op het programma. De opbrengst is voor diverse Letse
kinder- en ziekenhuizen. Aanvang van het concert: 20.00 uur.
Tentoonstelling Pieter de Gijzel
zoeterwoude In de serie raadhuisexposities is van 8 juni tot en
met 31 juli een tentoonstelling van het werk van P.J. de Gijzel te
zien. P. de Gijzel was een van de oprichters van de Zoeterwoud-
se teken- en schildervereniging Kameleon. Op 24 juli wordt hij
80 jaar. De expositie wordt hem aangeboden door de gemeente
in samenwerking met Kameleon. De tentoonstelling is te bezoe
ken tijdens de openingsuren van het gemeentehuis.
Chinese dichters in Leiden
leiden De zes Chinese dichters Bei Dao, Duoduo, Lo Fu, Mang
Ke, Gu Cheng en Wang Jiaxin lezen op 10 juni voor uit eigen
werk. De vertalingen worden voorgedragen door Ineke Holzhaus
en de presentatie is in handen van Maghiel Crevel en Lloyd Haft.
De bijeenkomst staat in het kader van een symposium over Chi
nese poëzie, dat door de universiteit wordt georganiseerd. Het
programma begint om 20.00 uur en wordt gehouden in zaal 005
van het LAK-gebouw van de Leidse universiteit
Optreden is tweede natuur voor Annie Lennox
De zon parelt vasthoudend, als een hardnekkige
volgspot, maar Annie Lennox nestelt zich - symbolisch,
het is niet anders - in de koele schaduw. Een tengere ge
stalte, pips als Britten nu eenmaal zijn, en uiterst be
scheiden voor iemand die ons het mooiste solo-album
van dit jaar kon schenken. Ze oogt, zelfs met zonnebril,
vermoeid. En ze mist haar dochter. ,,Het ik voor het eerst
dat ik haar voor langere tijd moet missen", vertelt ze, „en
ik kan daar in het geheel niet aan wennen."
amsterdam ton de jong
Annie Lennox heeft eigenlijk na
al die lange, lange jaren met
The Eurythmics geen zin meer
om verplicht haar rondjes mee
te draaien in de mallemolen van
de popmuziek. Ze doet nog wat
schaarse interviews, misschien
nog een videoclip, maar dan
wordt het dringend tijd voor
hernieuwde bezinning. „Af
stand nemen en m'n doelen op
nieuw bekijken. Dat heb ik altijd
al gedaan, vanaf het prille be
gin. Zelfs in The Eurythmics
hebben we steeds gehandeld
alsof iedere plaat onze laatste
zou zijn."
Naar alle waarschijnlijkheid is
het laatste Eurythmics-album
ook daadwerkelijk de zwane-
zang geweest. Liever nog koos
ze de weg van de weerstand dan
zich verder te verlaten op de ja
renlange, succesvolle samen
werking met Dave Stewart, eens
ook haar levensgezel. Het moe
derschap diende zich prompt
aan, maar de muze wilde niet
van haar zijde wijken.
Ze wikt haar woorden: „Ik
had iets te zeggen, maar wist
niet wat. Ik wist niet eens hoe te
beginnen, ik had geen idee of ik
op eigen benen in staat zou zijn
een song te schrijven, zelfs één
noot kon schrijven, en tóch heb
ik mezelf tot deze plaat ver
plicht. Ik kon er gewoon niet
mee overweg, dat stilzitten. Mu
ziek bleek voor mij een intieme
zaak, ik kon eigenlijk niet zon
der. Het was een manier om
mezelf te verklaren, m'n gevoe
lens, alles... Het was een uitlaat
klep. De muziek brengt de
zwarte kanten en de schoon
heid in mij boven. En het is
mooi wanneer ik daar mensen
mee kan ontroeren."
Somber
'Diva', het fruit van haar emo
ties, werd een schitterend al
bum, gedragen door die fantas
tische stem. Sombere teksten
vaak, dat wel, maar wie er échte
persoonlijke ontboezemingen
achter zoekt, graaft kennelijk
toch iets te diep. „Nee, ik geloof
niet dat ik me erg heb blootge
geven. Ik denk dat het een vrij
veilige stap is geweest. Ik zou
nog een stap verder gekund
hebbep, iets radicalere kunnen
doen.'
Een volgend keer, wellicht?
Weer die twijfel. „Ik weet niet
of er een volgende keer, een
tweede album komt. Ik heb
geen idee wat de volgende stap
wordt. Familieleven, schilde
ren... Ik pieker veel, dat zit ge
rotterdam De gitarist en zanger Mark Knopfler, leider van Dire Straits, in actie tijdens een van de concerten het afgelopen weekeinde in De
Kuip in Rotterdam. Vanavond treedt de Britse formatie voor het laatst op in een uitverkocht stadion. foto anp
Informatieve vergadering over
nota "Naar een nieuwe
commissie-indeling in Leiden"
Vandaag, maandag 1 juni, wordt om 19.00
uur een informatieve gezamenlijke verga
dering van alle raadscommissies gehouden
in de raadzaal van het stadhuis.
Hierin wordt de nota "Naar een nieuwe
commissie-indeling in Leiden" besproken.
In deze nota worden voorstellen gedaan
voor een andere indeling van de gemeente
lijke raadscommissies.
Aanleiding voor deze nota is de gemeente
lijke organisatieverandering in Leiden die
ook gevolgen zal hebben voor het werk
van de raadsleden en dus ook voor de
raadscommissies. De vergadering zal tot
uiterlijk 20.30 uur duren.
CDA: meer geld voor fusie orkesten
De CDA-fractie in de Tweede
Kamer is bereid meer geld be
schikbaar te stellen voor de or
kestenfusie in Oost-Nederland.
Dat zei het CDA-kamerlid B. Es-
selink gisteren tijdens de actie
dag van Opera Forum Filhar
monisch in Enschede. Esselink
zei de minister te steunen in
haar streven naar een fusie tus
sen het Gelders Orkest (HGO)
en Forum Filharmonisch, maar
de daarvoor beschikbaar gestel
de middelen (13 miljoen gul
den) aan de magere kant te vin
den.
Het PvdA-kamcrlid mevrouw
J. Beijlen noemde meer geld
voor Forum en het HGO wense
lijk. maar niet realistisch, gezien
de omvang van het huidige
kunstbudget. Wel zei zij bereid
te zijn beide orkesten na het Ka
merdebat een adempauze van
twee jaar te gunnen om zelf met
een uitgewerkt fusieplan te ko
men.
De T weede Kamer debateert
op 15 juni over de plannen van
minister d'Ancona. Aan de ac
tiedag van Forum namen meer
dan vijfhonderd musici deel. De
dag, die begon met een panel
discussie, trok enkele duizen
den deelnemers. Hoogtepunten
waren een uitvoering van het
Slavenkoor door driehonderd
koorzangers in het Muziekcen
trum en de wereldpremière van
de St-Jorismis van de Almelose
cabaretier Herman Finkers.
utrecht anp
Het tiendaagse Holland Festival Oude Mu
ziek Utrecht gaat op 28 augustus voor de
elfde maal van start. De formule van het
festival is niet veranderd, maar wel zijn er
nieuwe thema's en valt er veel onbekende
muziek te beluisteren.
Het Utrechtse Klokkenluidersgilde zal het
festival inluiden, waama er een optreden
volgt van het Amsterdam Baroque Choir
and Orchestra onder leiding van Ton Koop-
Ruime aandacht zal er ook zijn voor mu
ziek van het Iberische schiereiland, waar
volgens de organisatoren nog grote muzika
le schatten verborgen liggen. Aan bod ko
men onder meer kerk- en theatermuziek uit
de 16de. 17de en 18de eeuw.
Grotendeels onbesproken en onbekend is
de vroege barok uit Zuid-Duitsland en Oos
tenrijk. Hoewel het erop lijkt dat al het goe
de van deze muziek in die tijd uit Italië
Annie Lennox: „De muziek brengt de zwarte kanten en de schoonheid in mij boven. En het is mooi wanneer
ik daar mensen mee kan ontroeren." foto
woon in me. ik voel me ook
vaak vervreemd van de dingen.
Maar ik red me wel." En, met de
glimlach van de charme: „Ik
kan ook heel open zijn, hoor, als
ik me op m'n gemak voel. Dan
blijk ik zelfs humor te hebben."
Zelf wijt ze haar vlagen van
zwaarmoedigheid aan een
enigszins neurotische inborst.
De neurose als krachtbron:
„Maar ik ben geen vluchter,
hoor. Ik zie gewoon de dingen
om me heen."
De verschijning van Annie
Lennox was een van de hoogte
punten van het Freddie Mercu
ry Tribute. Haar verschijning
(reusachtige jurk. opvallend
zwart opgemaakt) deed zelfs de
ijdeltuit David Bowie, met wie
ze Under pressure' als duet uit
voerde. nogal verbleken. „Op
treden is mijn tweede natuur.
Hoewel het ruim twee jaar gele
den was dat ik voor het laatst li
ve had opgetreden, voelde ik
me zó op m'n gemak tijdens
Freddie s Tribute... Ik wilde er
zelf ook echt van genieten. De
bühne is gewoon mijn territori-
De terugkeer naar het grote
podium verleidt haar voorals
nog niet tot een tournee. „Ik
weet dat ik er veel mensen mee
teleur zal stellen, maar ik heb er
lang en breed over gedacht Ik
moet van tijd tot tijd ook bij
m'n familie kunnen zijn. Ik ben
al zo ver gegaan als ik kon door
dit album te maken."
Blue Guitars:
fel en subtiel
RECENSIE HANS KEUZERS
Concert Bk* Gmtary D*k D^knun
(zang. gitaar) Beft takman (gitaar). Enk
van loo (contrabas) Ben Heer\pnng
(drums) Gezien 30/5 IVC. lexfcn
Deventer is bepaald geen pop
wereldstad. Toch komt uit deze
oosthoek een van de veelbelo
vende bandjes voor de toe
komst: the Blue Guitars. De
voorbode, de tweede cd 'Shell
fish', ligt al meer dan een
maand in de verkoop en bevat
een groot aantal pop-juweel-
I|es
Live werd het zaterdag meer
dan waargemaakt. Goed. Du
oorspronkelijkheid van the Blue
Utara la vei te roeken Meiblg
hands' heeft niet alleen de geest
ven de Beedee I n ook RI U
komt bij een flink aantal num
mers even om de hoek kijken,
Vooral het tokkelwerk van Bert
Dijkman heeft sterke verwant
schap met de manier van gi
taarspelen van l'eter Bin k
De songs van Shellfish' zijn
niet volgeplamuurd maar klin
ken helder Gedurfd gebruikt de
soep bij 'Feerij mne dej i n
het intro van 'Poet with a gun'
de voor popmuziek ongebruike
lijke 3/4-maal
Dick Dijkman heeft een stem
waaraan je behoorlijk moet
wennen. Sommige nummers
schreeuwen om meerstemmige
koortjes en het is jammer dat hi)
de zang alleen moet opknap
pen. Het is echter niet allemaal
subtiliteit W«t d0 klok slaat IX*
heren komen bij Chameleon'
oogeneen 11 co n hoorbflc pej -
chedelisch uit de hoek en zeker
de Beatlescover 'She said' klinkt
vol en hard. Popminnend Lei
den heeft de nieuwe naam nog
niet ontdekt De in topvorm
verioBioodo Blue I kdioio roei I
den voor een bijna lege zaal. En
dat was een gemiste kans.
Holland festival-monografie Van Manen ook aanrader voor dansleek
kwam. wil het festival aan die opvatting een
einde maken.
Het theatrale element keert terug op het
festival. Het dansensemble Folia zal histori
sche dansen ten uitvoer brengen. De Au-
gustinuskerk vormt h?t decor voor de uit
voering van twee voorstellingen van geën
sceneerde oratoria die gaan over Jezus aan
het kruis: Gesüai al Sepolcro van Perti uit
1707 en la Deposizione dalla Croce van Fux
uit 1728. /Ms festivalinstrument is gekozen
voor de historische harp.
AMSTERDAM FRANQOtSE LSDEBOER
De monografie over Hans van
Manen ontrafelt in vlot geschre
ven artikelen de achtergronden
van zijn werk. Het boek, dat
verschijnt ter gelegenheid van
het Holland Festival, is zeker
ook een aanrader voor de
dansleek. De choreograaf levert
zelf als eerste een heldere bij
drage in een interview met Joy
ce Roodnat.
Een van zijn kernachtige uit
spraken bevestigt nog eens het
verschil in benadering met zijn
collega Rudi van Dantzig: „Poli
tiek ballet bestaat niet. Zie ik
dansers met rode vlaggen op de
klanken van De Internationale,
dan denk ik, haal duizend gul
den uit je portemonnee, stuur
dat op en houd je mond."
In de meer dan tachtig ballet
ten die Van Manen sinds 1957
maakte, is engagement echter
toch een sleutelwoord voor een
goed begrip van zijn werk. Zijn
lijfspreuk „Dans drukt dans uit,
verder niets" doet daar niets
aan af. De choreograaf wil daar
mee alleen aangeven dat „dans
ongelooflijk veel uitdrukt": „Wie
verder vraagt, zoekt rechtvaar
diging voor de dans. Die sugge
reert dat dans onmogelijk bij
zonder kan zijn om zichzelf en
dat daar heus wel iets meer bij
komt kijken. Nee. Over mijn
lijk."
Metaforen
Van Manen geeft Roodnat een
voorbeeld waaruit blijkt dat we
bij hem vooral verder moeten
kijken dan onze neus lang is:
„Weet je wat een politiek state
ment op mijn manier was? Het
duet voor twee mannen in
'Metaforen' (uit 1965). Ik had er
een duivels plezier in om Man
Ebbelaar en Gérard Lemaitre
samen te laten dansen zonder
het excuus van een anecdote,
alleen maar om aan te tonen
dat twee mannen elkaar min
stens zo goed en op precies de
zelfde manier kunnen partne-
ren ah een man en een vrouw.
Het duet eindigt met een lift:
een danser wordt op een schou
der getild zoals alleen met dan-
Bcmaaen gebeurt Dal wai mtti
politieke stcllingname. Het bal
let had geen hOfflOeoftcSUed the
ma, het programmahoekje
maakte geen melding van een
diep-doorvoelde psychologi
sche achtergrond om het te ver
kopen. Het was gewoon een ge
ëmancipeerd mannen duet.
met als enig probleem dat er
geen probleem was."
Van Manen bevestigt tegen
Roodnat dat emancipatie hem
na aan het hart ligt: „Ook bij
man vrouw - balletten let - r
automatisch op dat de ene par
tij de andere niet overvleugelt.
Zo'n koket wijfje tegenover de
macho, dat zie je nog steeds,
maar ik ben daar niet mee be
zig. Vrouwen en mannen zijn
gelijk. Ze doen niet voor elkaar
onder, ze zijn gelijk."
Berg
De monografie bevat verder een
degelijke bijdrage van Jochen
Schmidt, danscriticus van de
Frankfurter Allgemeine. Hij
analyseert de dertien balletten
die Van Manen maakte sinds hij
in 1986 het boek „Der Zeitge-
nosse als Klassiker" over de
choreograaf publiceerde.
Schmidt beschouwt de eerste
periode van de jaren zeventig
als de belangrijkste fase in Van
Manens oeuvre, maar hij voegt
ten onderschatten. Tot slot
brengt hij Van Manen een com
pliment dat de choreograaf in
de rij echt grote kunstenaars
plaatst: „Michelangelo heeft
van een goed beeldhouwwerk
geëist dat het van een berg ge
rold kon worden, ronder dat er
iets afbrak. Van Manen maakt
zulke beeldhouwwerken op het
gebied van de dans: tot de es
sentie gereduceerde choreogra
fische kunstwerken, die niette
min doortrokken zijn van ge
voelens. conflicten en de span
ningen van deze tijd."
Van Manen de fotograaf krijgt
aandacht In een artikel van Ron
KaaJ. Door de vele foto's van
onder meer .in Matten /elf. r.
de monografie zo ook een aan
trekkelijk plaatjesboek gewor
den.
Hans van Manen: foto's, feiten,
meningen Is een uitgave van
het Nederlands Instituut voor
de Dan* In samenwerking met
het Holland festival en uitge
verij MeulenhofT. Prijs tijdens
het festival: f lh.Winkel
prijs: f34.50.
Hans van Manen: „Politiek ballet bestaat niet."
Let op: er komt een gespecialiseerde erkende opleider
naar Leiden.
Nieuwsgierig? Vraag de gratis studiegids: 071 - 15 34 24.
