Een tocht met zware hindernissen
Toekomst
ZATERDAG 23 MEI 1992
Af en toe zit je na te denken
over de toekomst. Je schiet er
weinig mee op maar 't gaat
vanzelf. Hoe zal het over 25
jaar zijn? Ben ik er dan nog?
Zal de mode dan lang zijn of
juist weer kort? Zal men tegen
die tijd nog ballen gehakt eten
en nog fietsen?
Daar mag ik graag over naden
ken. En dan gaan mijn gedach
ten ook naar het woord toe
komst zelf. want dat vind ik een heel merk
waardig woord. Hoe langer ik erover nadenk,
merkwaardiger ik dat woord vind. Waar-
noemen wij de toekomst 'toekomst?
Ik zeg het woord een paar keer achterelkaar
hardop en met iedere keer wordt het vreem-
voor me. Wat wil zo n woord zeggen?
Toekomst, dat is wat naar ons toekomt. Het
woord zegt het zelf: de toekomst komt naar
toe. Als je dit woord mag geloven, dan
blijven wij gewoon waar we zijn. terwijl de
toekomst naar ons komt.
Dat is eigenlijk een venrassende voorstelling
van zaken. Ik heb veeleer het gevoel dat ik
degene ben die onderweg is, op reis naar de
toekomst. Om het eens dichterlijk te zeggen:
r mij is de toekomst een ver land. waar ik
heen ga. nieuwsgierig en soms een beetje
bang. Maar als ik onze taal mag geloven, is
het precies andersom: ik blijf gewoon thuis
i het is de toekomst die naar mij onderweg
Natuurlijk is het woord 'toekomst' maar
beeldspraak, maar het is toch frappant dat
je juist deze beeldspraak gebruiken. Op de
en of andere manier schijnen we de zaak zo
e moeten aanvoelen. Dal blijkt niet alleen
lit dit ene woord maar ook uit allerlei andere
bewoordingen. We spreken over 'de dingen
die komen gaan', en 'komend jaar', en een
beroemd lied van Jacqueline van der Waals
begint met: 'Wat de toekomst brengen mo-
terwijl ik gezegd zou hebben: 'Wat we
straks zullen aantreffen...'.
Over het verleden praten we in net zo n
merkwaardige beeldspraak. "Verleden' wil
namelijk eigenlijk zeggen: wat voorbijgegaan
is, gepasseerd. De woorden 'voorbij' en 'ge
passeerd' sluiten hier trouwens helemaal bij
u Opnieuw die voorstelling van zaken als
of wij zelf stil blijven zitten, terwijl alles langs
komt. richting verleden. Als er toch een
beeldspraak gekozen moest worden, had het
dan niet veel meer voor de hand gelegen om
het verleden voor te stellen als het gebied
aar we vandaan komen? Als een land waar
e vroeger geweest zijn en waar we herinne
ringen aan bewaren maar waar we niet blij-
i konden? Daar kan ik me meer bij voor
stellen dan bij een land dat 'voorbij' is. Als je
paar keer het woord 'voorbij' uitspreeta,
geloof je het zelf niet meer.
ik krijg het gevoel dat onze taal dit soort din
gen niet goed zegt. Het woord toekomst heeft
z'n tegenwoordige betekenis pas gekregen in
het begin van de vorige eeuw. Hoe men voor
die tijd over de toekomst sprak, is me niet be
kend. Maar ik weet wel dat het in andere ta
len ook anders kan. Het Engelse 'future' bij
voorbeeld. via het Frans uit het Latijn afkom
stig. slaat letterlijk op 'de dingen die zullen
zijn'. Dat lijkt me al een heel wat betere voor
stelling van zaken. Al was het alleen maar,
omdat in future besloten ligt, dat die toe
komst er nog niet is: het gaat om wat er t.z.t.
zal zijn. Ons woord toekomst, als iets dat
laar ons toekomt, heeft de pretentie dat alles
r al is, want iets wat er nog niet is. kan nii
onderweg naar ons zijn.
Ik probeer mij voor te stellen hoe ergens
i de toekomst, in het jaar 2017, nog fietsen-
ie mensen zijn. die af en toe wel eens een ba
gehakt eten. Mensen die al weten hoe wc dat
jaartal gaan uitspreken: 'tweeduizendzeven-
i' of 'twintigzeventien'? Het zal nog 25 jaar
duren voor ik ze ontmoeten zal. pardon:
voordat ze mij bereiken, maar ze zijn al naai
mij onderweg. Als ze aankomen, kunnen we
aan ze vragen. Het zal me trouwens be
nieuwen of ik er zelf bij ben.
Twinig dagen lang trok een karavaan van
Landrovers door de bush. Van Manous in Brazi
lië naar Georgetown in Guyana. De (dertiende)
'Camel Trophy'.
Een loodzware trip met een lengte van 1600 ki
lometer en een budget van 28 miljoen gulden.
Onderweg 'spelletjes'. De Nederlandse ploeg
(Bernard Juffermans uit Westzaan en de Amster
dammer Erik Veldhuizen) viel niet in de prijzen.
Technisch zat het tegen en de onderlinge ver
standhouding liet te wensen over.
Verslaggever Fred Segaar tijdens de slotdagen op
bezoek in het deelnemerskamp. Het Nederlands team in de Camel Trophy: Enk Veldhuizen (op het dak) en Bernard Juffennans. Hun onderlinge verstandhouding liet te wensen over. foto'sca/ml trophy
'Camel Trophy': Regen, hitte, modder. Alleen geen sneeuw
De Duitser is voorbereid zoals dat
van een Duitser mag worden
verwacht. Pas de volgende dag
zal hij - een oud-deelnemer - met andere ve
teranen, journalisten en marketing-mensen
het oerwoud worden ingereden om de der
tiende Camel Trophy in de slotfase van nabij
te volgen.
Maar nu al, in de luxe lounge van het hotel
in aankomstplaats Georgetown (Guyana,
Zuid-Amerika), is hij uitgedost in jungle-kle-
dij. Aan zijn riem bungelen handschoenen,
een mes, een drinkbeker en een kompas.
Mocht hij op zijn hotelkamer verdwalen of
een muis ontwaren, dan zal hèm niets ge
beuren.
Kameraadschappelijk slaat hij oude Trop-
hy-collega's op de schouders. Dat zijn jon
gens met wie hij praten kan. De verslaggevers
uit verschillende landen met wie hij straks op
honderd kilometer zuidwaarts van de hoofd
stad de tenten moet opslaan teneinde een
snufje Trophy-sfeer op te snuiven, zijn in zijn
ogen 'perspoesjes'. Weten niets van overle
ven in onherbergzame gebieden. Hadden ze
zich trouwens niet in het Camel-uniform
kunnen steken ip plaats van jeans, t-shirt en
gympen?
Nee, dan zijn meegereisde landgenoot, een
-journalist. Die hangt aan zijn lippen als hij
vertelt van zijn Trophy en heeft de gezonde
drang deel te worden van de familie. Dat er te
veel slagen in zijn haar zitten en dat zijn
hoofd niet bestand blijkt tegen de hitte, ziet
hij door de vingers. Hij wil tenminste.
Het aanzien van zijn landgenoot zal de vol
gende dag nog toenemen. Aan de oever van
de Essequibo hebben de volgers, in afwach
ting van de twee weken eerder in Manous
(Brazilië) gestarte karavaan, een kampement
opgeslagen. De Duitse journalist verschijnt
bij de 'briefing' met een zorgvuldig rond zijn
pols gedrappeerd verband. Hij blijkt zich te
hebben gesneden bij het opnenen van een
blik met overlevingsvoedsel. Dat weten alleen
degenen die er naar informeren. Voor hen
die zich voor vragen te groot voelen (wat
zouden zij graag zo'n verwondinkje hebben),
kan het net zo goed een slangebeet zijn ge
weest. Of een hap van een vervaarlijke spin.
Dorst
Ze laten het maar zo, de Duitsers, die op eni
ge afstand van de rest een eigen rotsformatie
hebben veroverd.
Moet je die anderen nou eens zien. Zijn
nog geen minuut aangekomen of ze liggen
al in het water. En ze blijven er in. Uren ach
tereen. Als ze de reisverhalen van Redmond
O'Hanlon hadden gelezen, hadden ze kun
nen weten welke gevaren daarin schuilen.
Hun tent staat nog niet eens. Zouden ze die
wel kunnen opzetten? Bovendien moeten ze
hun eigen eten bereiden en zelf hun water
zuiveren. Dat zal wat worden. Maar ze moes
ten toch zo nodig een snufje Camel Trophy?
Ze zullen bovendien wel omkomen van de
dorst. Hebben natuurlijk niet voldoende in
geslagen.
Maar ze komen de nacht door, wonderwel.
De volgende dag begint het 'echte werk',
de ontmoeting met de Trophy-rijders, die
vijftienhonderd van de totale zestienhonderd
kilometer in de Landrovers achter de rug
hebben. De verwelkoming in het Duitse,
kamp verloopt allerhartelijkst. De Duitse
deelnemers hebben zich in de maanden
voorafgaande aan de tocht grondig voorbe
reid en dat loonde. De sfeer zit er goed in. De
veteraan is niet meer bij hen weg te slaan. De
jongens-onder-elkaar beginnen vol goede
moed aan de laatste zogenaamde 'special
tasks', proeven, waarbij de in totaal zestien
teams van evenzovele nationaliteiten worden
getest op hun handigheid met hun zwaar ge
sponsorde Landrover. De deelnemers, uitver
koren na vaak uitputtende nationale selec
ties. moeten tijdens de 'special tasks' ma
noeuvreren, hollen met jerrycans en werken
met de lier (een ijzeren kabel waarmee de
auto uit de modder kan worden getrokken).
Wrijvingen
Ondanks een mediatraining bij een Haarlems
pr-bureau, kunnen de Nederlandse uitverko
renen Erik Veldhuizen (30, Amsterdam) en
Bernard Juffermans (33, Westzaan) niet ver
hullen dat het tussen hen niet botert. Tijdens
een van de spelletjes op een stuk zandgrond
in het oerwoud (maar het had net zo goed
Loon op Zand kunnen zijn) foetert Juffer
mans openlijk op zijn Amsterdamse reisge
noot. Klootzak! Ze hadden alles gezet op die
laatste oefeningen, wilden nog zo graag stij
gen in het klassement. En opnieuw gaat het
mis. Vandaar die geladen sfeer. Bernard gaf
het verkeerd door. zegt de één. Erik las ver
keerd, zegt de ander.
's Avonds bij aankomst in het tentenkamp
klinkt uit de Spaanse hoek aanmoedigingsge
zang, uit de Amerikaanse komen juichkreten,
uit de Duitse stijgen drankliederen op.
Botsing binnen
nationaal team
In de Nederlandse kolonie is het stil. Na de
storm. Veldhuizen is onmiddellijk na aan
komst gaan babbelen met de verslaggevers,
tot ergernis van Juffermans die zich een
breuk sjouwt bij het uitladen van de bagage.
Je kan toch wel effe helpen!
Veldhuizen, arts aan de Vrije Universiteit,
woont in hartje Mokum, vlakbij de Nieuw-
markt, heeft wel wat reizen gemaakt, maar
van overleven in de jungle had hij zich toch
een andere voorstelling gemaakt. Wel vaak
gekampeerd, maar dan op een daarvoor be
stemd terrein met douches en wc's in de di
recte nabijheid. Hij heeft veel geleerd, deze
tocht.
Bezwaard
Bij Vborbeeld dat we in Nederland erg rijk
zijn vergeleken bij de mensen die hij onder
weg is tegengekomen. Hij had zich wel een
beetje bezwaard gevoeld, toen hij met de au
to van een ton langs die mensen raasde.
Maar toch ook een goed gevoel aan overge
houden. Want ze hadden mensen kunnen
helpen in de malaria-dorpen, een veerboot of
wat daar voor doorging gerepareerd, zieken
mensen van medicijnen voorzien en een ou
de Landrover weer aan de praat gekregen. Als
gezien. Een van de Belgische rijders vindt dat
'de OUanders' hun eigen Trophy hebben ge
reden. Maar zij waren niet de enigen. Ook de
Spanjaarden heeft hij bijna niet gezien.
De laatste oefening van het evenement
met een totaal budget van 28 miljoen gulden,
verloopt opnieuw alles behalve vlekkeloos
voor de Nederlanders. Ze moeten het klasse
ment maar vergeten, vinden ze. En de 'team
spirit award' al helemaal.
Als aan het einde van de dag de Landrovers
zich in slagorde opstellen voor de 'You made
it'-ceremonie en de meeste deelnemers el
kaar in de armen vallen, is er in het Neder
landse kamp niet eens een handdruk waar te
nemen. Tiemessen spreek er zijn afgrijzen
over uit. Vorig jaar in Afrika zat hij ook drie
weken achterin de auto. Toen had de Neder
landse organisatie jongens van de gestampte
pot geselecteerd. De sfeer onderling was uit
stekend. Nu hadden ze gedacht dat het met
twee geschoolde mensen nóg beter zou gaan.
Volgens Tiemessen zag het Nederlandse duo
elkaar bij het vertrek al niet zitten.
Gedisciplineerd
dokter had hij er geen moeite mee gehad si
garetten te promoten. Hij had niet het idee
dat ze hem gebruikten als reclame-object.
Het is juist andersom. Hij gebruikt Camel
door zo'n reis te maken. Trouwens, van de
deelnemers rookt bijna niemand en sigaret
ten zijn in de karavaan niet verkrijgbaar. Bo
vendien, deze trophy dient om de kledinglijn
van het merk te promoten. Al moet hij toege
ven dat dat wellicht een afleidingsmanoeuvre
Televisiemaker/journalist Walter Tiemes
sen ('De bal is rond' en series over survival-
tochten) en fotograaf Jos ten Brink hebben
vanaf het vertrek in Manous achterin de auto
gezeten. Laatstgenoemde vertelt dat hij in
Brazilië een man had ontmoet die hem vroeg
of er een invasie gaande was. Die verwarring
kon de fotograaf zich wel een beetje voorstel
len. Zestien Landrovers achter elkaar en een
enorme stoet communicatie- en materiaal
auto's. Het leek soms wel oorlog, zeker met
die constant boven het konvooi zwevende
helikopter erbij. Alsof het hun eigen Tour of
Duty was.
Tiemessen, die voor de tweede keer de he
le Trophy meerijdt, doet verslag voor tal van
omroepen. Hij spreekt van een uitzonderlijk
mooie tocht. Want hier zat allies in. Modder,
hitte, regen. Alleen geen sneeuw en de be
hoeft dééraan was juist het grootst. Klagen
wil hij niet. Want het is zijn werk. Hij heeft
bovendien goede zaken gedaan. Er bestond
in andere landen grote belangstelling voor
zijn opnamen. Maar het was toch ook een
beetje vakantie. En een prima manier om af
te slanken. Acht kilo zal er toch snel af zijn.
Want eten, dat hebben ze nau
welijks gedaan. Het was werken
als de auto weer eens vast zat.
Juffermans vertelt van de reis
van zijn leven. Van «en schitte
rend bezoek aan de grootste wa
terval ter wereld, van een ener
verend verblijf in een goudzoe
kersdorp. Hij zou volgend jaar
graag weer meegaan, dan in een
van de volgwagens.
Gemakkelijk vindt hij het niet,
drie weken op eikaars lip onder
de meest barre omstandighe
den. Privacy heb je alleen als je
gaat poepen. Eh dan moet je
nog alert zijn op de aanwezig
heid van slangen.
Er hebben zich binnen het
team wrijvingen voorgedaan, ja.
De start was niet best geweest.
want al na twaalf kilomter ging de auto op
zijn kant.
Veldhuizen blijkt naam te hebben gemaakt
in het konvooi door een Fransman, aangeval
len door een zwerm bijen, het leven te red
den. Er was al een fysiotherapeut bij. Ze zou
den getwist hebben over wie de injectie
mocht geven.
Tekenend
Het was Juffermans, die een leidinggevende
baan heeft bij het sociaal fonds voor de
bouwnijverheid, wel opgevallen dat de deel
nemers zich uitsloofden. Vooral als er een ca
mera in de buurt kwam of wanneer er een of
ficial, belast met puntentelling voor de
'teamspirit award', op de loer lag. Hij wil dol
graag iemand helpen. Dat heeft hij onderweg
ook vaak genoeg gedaan. Dat is ook een
beetje de bedoeling van deze tocht. Mèt el
kaar moet je het einde zien te halen. Maar
Hollanders zijn een beetje te nuchter om er
als eerste op te springen om een andere auto
uit de modder te trekken, denkt hij.
Het kampvuurtje is die avond snel ge
doofd. Zwijgend begeven de deelnemers
zich, na elkaar, naar de trekkerstent die ze al
bijna drie weken delen.
De Amerikanen, zo blijkt de volgende dag.
zijn populair in de karavaan. De Japanners
ook, en de Duiters. De veteraan geniet er met
volle teugen van. Zijn jongens komen goed
voor de dag, hijzelf ook. Zo laat hij de andere
volgers slikken als blijkt dat hi) voldoende
bier heeft meegenomen.
Juffermans en Veldhuizen? De Oostenrijkse
deelnemers zeggen ze nauwelijks te hebben
Tiemessen heeft de organisatie ooit voorge
steld In plaats van een wervend filmpje een
documentaire te maken van de Camel Trop
hy. Dan zou je een prachtig beeld krijgen van
hoe het in werkelijkheid gaat. Maar ze wilden
er niet aan. Heel jammer dat het zo gelopen
is, vindt hij. Want op zich is dit een prachtig
spektakel. Je trekt door prachtige streken
waar je anders nooit zou zijn gekomen. En
iedereen is heel gedisciplineerd wat het
milieu betreft; voor hem trouwens voorwaar
de. Anders was hij er nooit aan begonnen.
Tijdens de intocht lijkt het erop dat Geor
getown bevrijd wordt. Langs de route hebben
zich duizenden mensen opgesteld, die zwaai
en naar de deelnemers en de volgers in de
open vrachtwagens. De Duitse veteraan doet
Churchill na en de journalist vormt een le
vend v-teken op een van de achterste auto's.
Anderen duiken weg.
Als de burgemeester van Georgetown het
konvooi toespreekt en zegt zo blij te zijn dat
de Trophy zijn land heeft aangedaan, glunde
ren de organisatoren. Zie je wel.
Kritiek
Daarna klinkt het volkslied. Alle deelnemers
staan op, behalve de Nederlanders. Tiemes
sen wordt nu echt boos. Dit zegt iets over in
nerlijke beschaving, vindt hij. Die gasten van
vorig jaar hadden het wèl gedaan.
Hij wil later, benadrukt hij, herinnerd wor
den aan zijn uitspraak dat de Nederlanders
laatste worden in de 'teamspirit award". Hij
krijgt gelijk, diezelfde avond nog tijdens de
officiële prijsuitreiking- AJs de Nederlande
equipe wordt voorgesteld klinkt er een flauw,
plichtmatig applausje. Als de Amerikanen het
'teamspirit -klassement blijken te hebben ge
wonnen, vallen ze elkaar in de armen. Met
een betraand gezicht en overslaande stem
zegt de oudste van de twee, een rossige reus,
dat hij het zonder de steun van zijn vrouw en
kinderen nooit had kunnen volbrengen. Een
prachtig stukje Amarikaans drama. I)e Fran
sen zijn zo mogelijk nog emotioneler als zij
de prijs voor de klasse
mentsproeven in ontvangst ne
men. Zwitserland wint het to
taalklassement. Nederland
wordt laatste in het 'teamspri
nt'- en het totaalklassement.
Juffermans en Veldhuizen
imiteren die afsluitende avond
een getrouwd echtpaar dat al ja
ren op elkaar is uitgekeken. Zin
om op details in te gaan hebben
ze niet. Het feit dat Veldhuizen
tijdens de tocht dagenlang 'Re-
mie' werd genoemd, zegt echter
genoeg. 'De dok' werd verweten
zich buiten het team te hebben
geplaatst. Zette een kopje thee
voor zichzelf en dat was volgens
de anderen dodelijk. Veldhuizen
houdt het algemeen. Er gaat
overal altijd wel eens iets mis
De start van de Nederlandse ploeg was niet best. Al na twaalf kilometer
ging de auto op zijn kant Bij het omgeslagen voertuig: Erik Veldhuizen.
