'Het is net alsof je vlees snijdt'
'Chamlong enige die volk kan leiden'
Saddam droomt slechts
over zijn 'gekooide leeuw'
Feiten Meningen
VRIJDAG 22 ME11992
2
Newyorkse meisjes steeds vaker met mes en pistool op zak
TOM JANSSEN
I4*
- i A
De 7-jarige Lenny Montalvo te midden van leegstaande gebouwen in de Newyorkse wijk South Bronx. Het geweld in de verpauperde wijken
neemt toe en wordt steeds bloediger. Meisjes laten zich tegenwoordig niet onbetuigd. foto
Aida, die afgelopen herfst van
school werd gestuurd na een
van Jiaar leraren met de dood te
hebben bedreigd, staat bekend
als het stoerste meisje van de
Newyrokse wijk Lower East Si
de. Als er echt moet worden ge
vochten, wordt Aida erbij ge
haald. De 17-jarige scholiere
heeft altijd een mes op zak en
weet hoe ze aan een pistool
moet komen, mocht dat nodig
zijn. Maar dank zij haar oudere
broers kan ze zich ook prima
met haar vuisten redden.
Aida zit nu op een speciale
schooi voor probleemjongeren
in Manhattan. Ze wil advocaat
worden, maar is in haar eigen
buurt nog altijd regelmatig be
trokken bij vechtpartijen. „Het
is net alsof je vlees snijdt", ant
woordt Aida op de vraag hoe
het voelt om in een gevecht ie
mand te steken. „Als je eenmaal
bent begonnen te steken, wil je
niet meer ophouden."
Aida is geen op zichzelf staand
geval in de binnenstad van New
York. Misdaad en geweld, lang
de t
den steeds gewoner onder
meisjes. Het aantal meisjes van
17 jaar en jonger dat op verden
king van een ernstig misdrijf
werd gearresteerd, is gestegen
van 690 in 1986 naar 1.100 in de
eerste elf maanden van 1991.
Op de vraag hoe ze zich voelt
nadat ze iemand heeft toegeta
keld, antwoordt Aida: „Als je
kwaad bent dan voelt het ge
woon goed om een hoop woede
kwijt te raken. Ik heb altijd een
mes bij me. Meestal vecht ik
met blote handen, maar als een
meisje me slaat, dan haal ik m'n
mes tevoorschijn en steek ik
haar."
Volgens deskundigen worden
meisjes steeds harder door het
uiteenvallen van de gezinnen
waaruit zij komen en het toene
mende geweld en druggebruik
in de arme wijken. Steeds meer
meisjes gaan in drugs handelen,
vaak om dure spullen te kunnen
kopen.
Hechte band
„Deze meisjes zijn misbruikt,
verwaarloosd, mishandeld en
opgegroeid in gewelddadige
buurten", zegt Jewelle Taylor
Gibbs, als professor in de klini
sche psychologie verbonden
aan ae Universiteit van Califor-
nië, waar ze onderzoek doet
naar tienermeisjes in de steden.
„De echt asociale wetsover-
treedsters zijn in de meeste ge
vallen zo slecht behandeld dat
ze zijn opgegroeid met het idee
dat niemand van ze houdt.
Agressief gedrag is voor hen de
enige mogelijkheid om het de
wereld betaald te zetten", zegt
Gibbs.
Aida woont door de week bij
haar vader in de Lower East Si
de en in het weekeinde bij haar
moeder in de South Bronx. Ze
zegt met geen van beiden een
hechte band te hebben. Haar
beide ouders zitten in de bij
stand. Twee van haar broers zit
ten in de gevangenis.
„Met mijn vader valt bijna niet
te praten. Mijn moeder leeft
zo'n beetje in haar eigen we
reldje", zegt Aida. Haar ouders
weten dat ze vaak vecht en van
school is gestuurd, maar heb
ben daar volgens Aida niet veel
op te zeggen. „Zo is het altijd al
geweest. Toen ik heel klein was
was ik al een dwingeland. Ze
weten dat ik mijn eigen gang ga
en toch niet verander."
Zelfs 's winters blijft Aida tot 's
avonds laat op straat met haar
vriendinnen. Het terrein waar
zij en haar vriendinnen in de
South Bronx altijd rondhangen
wordt omgeven door leegstaan
de gebouwen en drankwinkels.
Drugdealers beconcurreren el
kaar er. op het trottoir lopen
uitgemergelde crackverslaafden
en jonge moeders achter wan
delwagens.
Aida en haar vriendinnen trek
ken zich van niets of niemand
iets aan. Ze vechten vaak. „We
zoeken behoorlijk veel moeilijk
heden", zegt ze. „We hebben
een hoop lol in de Bronx. Mis
schien verhuis ik nog wel eens
een keer definitief terug. Maar
ik ben ook gesteld op mijn
vrienden in de Lower East Si
de."
Stoerdoenerij
Deskundigen noemen een aan
tal redenen waardoor meisjes
steeds gewelddadiger worden.
Anders dan in de jaren '60 krij
gen bedrijven in de arme wijken
geen steun meer van de over
heid. De meeste bedrijven heb
ben het niet gered en duizen
den banen zijn verloren gegaan,
waardoor het verval is versneld.
„De banen zijn verdwenen en
de drugs hebben het overgeno
men", zegt de sociologe Debo
rah Baskin, die studie doet naar
meisjes die zich schuldig maken
aan geweldsmisdrijven. „Die
meisjes zien overal om zich
heen geweld, waar dat vroeger
niet zo was. Bovendien hebben
ze behoefte aan veel mooie kle
ren en sieraden en die krijgen
ze niet door op school te zitten.
Dus gaan ze naar buiten en be
roven ze iemand, net als de jon
gens."
De meisjes zelf vinden hun be
staan vaak helemaal niet tra
gisch. Velen lijken er zelfs ge
noegen in te scheppen, al is dat
gedeeltelijk stoerdoenerij.
De 18-jarige Chermaine rolt een
mouw van haar zwarte leren
jack op en laat het litteken van
een oude kogelwond zien, op
een manier waarop een ander
pakweg haar verlovingsring zou
laten zien. Giechelend vertelt ze
hoe ze in 1988 in Manhattan in
de buurt van het flatgebouw
waar ze woont werd neerge
schoten.
Maar gewoonlijk zorgen Cher
maine en haar vriendinnen er
goed voor dat de rol van slacht
offer hen bespaard blijft. De 17-
jarige Yani vertelt hoe zij, Cher
maine en hun vriendin Tyisha
een paar jaar geleden in de me
tro een meisje in elkaar sloegen
dat hen uitdaagde.
Op school hebben Chermaine,
Yani en Tyisha altijd een
scheermes bij zich, maar geen
vuurwapen. „Ik heb alleen een
automatisch pistool bij me als
ik naar een feestje ga of naar de
film", zegt Yani. Op school doen
ze het alledrie redelijk goed.
„Wij zijn nog niks", zegt Char-
maine.Als je op zoek bent
naar echt ruige meiden, die je
als het moet vermoorden, dan
moet je in Bfownsville zijn."
De 13-jarge Ivelisse en de 15-ja-
aige Marja kunnen zich in die
omschrijving wel vinden. Ze
staan op een hoek ergens in
Brownsville, een van de naar-
geestigste buurten van Brook
lyn.
Blauw oog
Ivelisse heeft een blauw oog en
is net voor een week van school
gestuurd. Ze zegt dat ze alleen
vecht „wanneer iemand het uit
lokt". Maar vooral met bepaal
de meisjes is het moeilijk om
niet aan het vechten te slaan,
zegt ze. „Die meisjes die in te
huizen zitten en niet bij hun
ouders zijn, die zijn overal toe
in staat", zegt Ivelisse. „Ze heb
ben niet iemand die om hen
geeft."
Marja vertelt dat ze altijd een
mes bij zich heeft en dat ze zo
nodig het pistool van haar
vriend leent. „En dat zal ik ge
bruiken als iemand me lastig
valt. Ik wacht af wat iemand an
ders doet, en dan doe ik wat ik
moet doen. Ik vind het vreselijk,
maar ik moet mezelf bescher
men. Ik laat niemand over me
lopen."
De 14-jarige Christine uit de
Bronx begint te lachen als haar
wordt gevraagd of ze liever in
een rijke buurt zou wonen en
zegt: „Ik vind het hier leuk. In
de voorsteden verveel je je
dood. Hier gebeurt tenminste
Thaise oppositieleider ongekend populair
BANGKOK SHEILA MCNULTY
In Thailand lieten zich deze
week duizenden demonstran
ten op de grond vallen toen sol
daten hen met schoten in de
lucht naderden om Chamlong
Srimuang, de leider van de de
monstratie, te arresteren. Gene
raal majoor ('hamlong stak de
handen in de lucht en probeer
de op te staan, terwijl zijn me
dedemonstranten probeerden
hem op de grond gedrukt te
houden. „Ik ben hier",
schreeuwde hij. „Chamlong
Srimuang is hier". 1 let tafereel
was tekenend voor Chamlong.
De 57-jarige voormalige legerof
ficier en tegenwoordig parle
mentslid heeft het grootste deel
van de afgelopen maand door
gebracht op het dak van een
busje, vanwaar hij in het zicht
van gewapende soldaten tien
duizenden betogers aanmoe
digde samen met hem te strij
den tot Suchinda Kraprayoon,
de niet-gekozen premier, zou
aftreden.
Maandag werd Chamlong door
de soldaten weggehaald.
Woensdag verscheen hij even
op de televisie om te vertellen
dat hij goed werd behandeld.
Waar hij werd vastgehouden
kon hij niet zeggen. Dramati
sche foto's van Chamlongs ar
restatie hebben de protestacties
tegen het door de militairen ge
steunde bewind van Suchinda
aangewakkerd.
Nadat bij achtereenvolgende
demonstraties minstens 40 do
den en 600 gewonden waren
gevallen besloot koning Bhumi-
pol Adulyadej in te grijpen.
Woensdagavond laat riep hij
Suchinda en Chamlong bij zich
om hen gezamenlijk te laten
oproepen tot een einde aan het
geweld. Gezien de staat van
dienst van Chamlong is het niet
verwonderlijk dat de koning de
twee mannen op gelijke voet
behandelde.
Chamlong gaf de aanzet tot de
protestactie door op 6 mei een
hongerstaking te beginnen. Hij
bezwoer niet te zullen eten tot
Suchinda zou zijn afgetreden.
Enkele dagen na het begin van
zijn actie verplaatste hij zich
met de demonstanten van het
parlementsgebouw naar een
veiliger geacht terrein bij het
Monument voor de Democra
tie. Door het hongeren ver
zwakt, moest Chamlong de ac
tie liggend vervolgen.
Na zes dagen begon Chamlong
weer te eten. met het argument
dat hij energie nodig had om de
strijd voort te zetten. Veel van
zijn volgelingen begrepen niet
waarom Chamlong - die bekend
staat als een van de weinige eer
lijke Thaise politici zijn
woord niet had gehouden, maar
zij bleven hem steunen. Bordin
Phayaphrom, een 24-jarige ver
koper. vond dat Chamlong zijn
belofte niet had verbroken, om
dat de situatie imiddels gewij
zigd was. „Suchinda is niet de
enige die de regering kan lei
den, maar Chamlong is wel de
enige die het volk kan leiden",
zeihij.
Chamlong werd voor het eerst
bekend toen hij in 1981 terug-
Chamlong wordt vlak na zijn arrestatie geboeid weggevoerd door leden
van de oproerpolitie. foto afp
trad als medewerker van de
toenmalige premier Prem Tin-
sulanonda, uit protest tegen ee
door de regering ingediende
wet voor legalisering van abor
tus. In 1985 gaf hij zijn militaire
loopbaan eraan om als onaf
hankelijk kandidaat mee te din
gen naar het burgemeester
schap van Bangkok. Hij presen
teerde zich als een man van het
volk, kleedde zich in een een
voudige blauwe boerenkiel en
behaalde een grote overwin
ning. Zijn burgemeesterssalaris
schonk hij aan de stad.
Bij de algemene verkiezingen
van 22 maart kreeg Chamlongs
partij Kracht van Deugd het
merendeel van de stemmen in
de hoofdstad, voornamelijk
door de persoonlijke aantrek
kingskracht van haar leider.
Chamlong is een opmerkelijke
verschijning door zijn in Thai
land ongebruikelijke korte haar
dracht en militaire gestalte. Hij
eet een maaltijd per dag en
heeft, conform het buddhisti-
sche voorschrift tot onthouding,
sinds 1979 geen sek meer gehad
met zijn vrouw.
Om zijn collega-politici ervan te
overtuigen dat hij niet uit is op
politiek gewin is Chamlong tij
dens de protestdemonstratie af
getreden als partijleider. Ook
heeft hij herhaaldelijk gezegd
dat hij een overwinning van het
volk naderhand niet zal uitbui
ten. „Ik wil gewoon Chamlong
zijn. Dat betekent dat ik geen
minister, vice-premier of pre
mier zal worden", zei hij.
De voortdurende aandacht van
de media lijkt Chamlong echter
niet onwelgevallig. Hij gaf pers
conferenties weg in Thais en
Engels en liet zich staande op
zijn busje met kennelijk plezier
door de menigte toejuichen.
Irak wordt nooit meer zo krachtig als voorheen
De leerlingen van een meisjes
school in Baghdad vierden vori
ge maand Saddam Husseins
55ste verjaardag met het afknip
pen van hun paardestaart. Als
teken van loyaliteit stuurden ze
die op aan de Iraakse leider.
De verering van de president
begint weer groteske vormen
aan te nemen, zelfs gemeten
naar vooroorloogse normen. Ie
dere straat herbergt Saddams
afbeelding, afwisselend uitge
dost als Kurdisch leider, westers
zakenman of Arabische sjeik.
Ineens prijkt zijn portret ook op
het nieuwe vijf-dinar biljet. Het
vorige bankbiljet van vijf dinar
werd nog opgesierd met een be
roemde waterval in Koerdistan.
De talrijke portretten en de
massa-verering hebben een
duidelijk doel: iedere Iraki ervan
te doordringen dat Saddam nog
altijd hun leider is en dat zijn
regime onverslaanbaar is.
Uitgekiend beleid
En het werkt. Geen enkele Iraki
die ik tijdens een rondreis door
het land tegenkwam, verwacht
dat hij opstapt. „We hebben de
Tarot (kaarten die de toekomst
voorspellen) geraadpleegd,
maar die voorspelde dat hij hier
over twee jaar nog is", zei een
vrouw in Baghdad somber.
Steeds weer zeggen Iraakse
vrienden dat ze verwachtten dat
er weinig zal veranderen. Som
migen beschouwen het overle
ven van Saddam als het resul
taat van het uitgekiende beleid
van Washington of Londen.
„Bush kan met de huidige toe
stand leven. Een verzwakte Sad
dam komt hem beter uit dan
een verbrokkeld Irak en een
toename van de Iraanse in
vloed", zo sprak een Iraki.
De steun van het volk dankt
Saddam verder aan een aantal
andere gebeurtenissen. Zoals
toen de shi'itische steden in het
zuiden van Irak vorig jaar maart
in opstand kwamen. Hun slo
gans waren toen expres fanatiek
om de sunnitische moslims
(waartoe ook Saddam behoort)
en de christenen in Baghdad
vrees aan te jagen. De intelli
gentsia van de middenklasse,
die vorig jaar de Iraakse leider
en zijn daden veroordeelde,
vroeg zich toen ineens nerveus
af wat er met haar zou gebeuren
wanneer een shi'itisch regime
de macht zou overnemen. Der
gelijke angsten worden aange
moedigd door het regime.
Gedijen bij armoede
Saddam gedijt bij de armoede
in zijn land. Het volk wijt die ar
moede, veroorzaakt door de
VN-sancties, meer aan de gealli
eerde landen dan aan Saddams
invasie van Kuwayt. Iraki's zien
de sancties als wraak van Was
hington, waar gewone mensen
meer de dupe van worden dan
hooggeplaatste functionarissen
van het regime. Ze zeggen
rechtuit of in bedekte termen
dat ze niet denken dat de sanc
ties hen van Saddam of de
Ba'ath-partij zullen bevrijden.
„We worden misschien wel een
soort Cuba. Als Saddam aan
blijft, kan het embargo nog wel
twintig jaar voortduren", aldus
een Iraakse functionaris.
Middelpunt
Spreken met Iraki's moet in het
geheim. De veiligheidsdiensten
Irak hangt vol portretten van zijn leider Saddam Hussein in vele gedaan
ten, hier in de stad Basra als Arabier. foto afp Bernard estrade
zijn immers overal. Maar wie
het lukt een gesprek aan te kno
pen, valt op dat de Iraki's, on
danks de 'verering', veel meer
kritiek op hun leider hebben
dan vroeger.
Verder vragen ze je aan één stuk
door naar informatie, want lo
kale kranten, televisie en radio
zijn sinds de oorlog compleet
vleugellam gemaakt, marionet
ten van het regime. Zo was Irak
het enige land ter wereld waar
de pers stellig beweerde dat La
bour in Groot-Brittannië de ver
kiezingen had gewonnen.
De enige krant die iets onafhan
kelijks uitstraalt is Babel, onder
redactie van Saddams zoon
Odai, bekend vanwege de
moord op zijn vaders lijfwacht,
Kamil Hanna Jajo, in 1988. Dat
'incident' had echter geen blij
vende invloed op Odai's groei
ende rol in het maatschappelij
ke leven. Vorige maand werd hij
hoofd van de schrijversunie en
onmiddellijk bewerkstelligde hij
een loonsverhoging van 25 pro
cent voor journalisten.
Saddams uitgebreide familie uit
het noordelijke stadje Takrit is
altijd het middelpunt geweest
van de macht sinds de Ba'ath-
partij in 1978 de macht greep.
Maar de partij zelf speelde ook
een rol. „Nu is het allemaal een
familieaangelegenheid, waarbij
de partij een marginale rol
speelt", aldus een diplomaat.
Smallere basis
De m^htskring rond de presi
dent ziet er momenteel als volgt
uit: Ali Hassan al-Majid (neef
van Saddam) is minister van
defensie, Watban (halfbroer) is
adviseur van de president en
belast met militaire industrieën.
Odai krijgt steeds meer macht,
net als zijn twee jaar jongere
broer Qusai, die belast is met de
veiligheidsdienst en de geheime
dienst.
Deze machtsconcentratie
maakt een staatsgreep in Bagh
dad vrijwel onmogelijk. „De ba
sis van het regime is smaller,
maar wel erg stevig", aldus een
hooggeplaatste functionaris. Al
leen in Kurdistan (Noord-Irak)
heeft het regime ernstige poli
tieke en militaire nederlagen
geleden sinds de opstand.
Hoewel het in Irak gemeen
goed is om te zeggen dat presi
dent Saddam sterker is dan ooit,
is dit dus niet echt waar. Hij is
aan de macht gebleven, maar
de oorlog en de sancties hebben
zijn invloed wel verzwakt. Vol
gens diplomaten in Baghdad
bezit hij nog altijd tweeduizend
tanks (vroeger zesduizend),
maar zijn leger is nu inferieur
aan dat van Turkije of Iran.
De diplomatieke afzondering is
nog steeds bijna totaal. De oüe-
export is niet hervat. Irak is dus
niet de 'gekooide leeuw' waar
over Saddam het vorige week
tijdens een televisietoespraak
had. De Iraakse leider fantaseert
graag, maar fantasie is nog altijd
niet de werkelijkheid, ook niet
in Irak.
