Autoschadehuis milieubewust
ElfcUfc
Geneeskunde weerlegt
kritiek van commissie
CDA wil provincie deel
van strop laten betalen
Regio
'Ik zie het als een voordeel'
'Mensen en wetenschappelijk onderzoek'
VRIJDAG 22 MEM 992
Water gezuiverd en lucht gefilterd in nieuw bedrijfspand
N WESTERLAKEN
Het Autoschadehuis bouwt aan
de Rooseveltstraat in Leiden
een nieuw bedrijf waarin vooral
rekening is gehouden met het
milieu. Geen druppeltje water
gaat de deur uit alvorens het is
gezuiverd; lucht die wordt afge
voerd, wordt eerst gefilterd. Ge
luidsoverlast is er niet meer. In
de vloer komt grondverwarming
waardoor stofvorming wordt te-
gegaan.
De eerste paal ging gisteren de
grond in en in april of mei 1993
is de nieuwbouw klaar. Direc
teur J. Laman zegt, dat Leiden
dan een bedrijf heeft dat ner
gens ter wereld staat. Volgens
hem wordt het een beziens
waardigheid waar mensen uit
alle delen van de wereld naar
komen kijken als het in bedrijf
is. „We spelen nu al in op de
toekomst. Want de eisen om het
milieu te beschermen worden
steeds scherper."
Het personeel van het Auto
schadehuis heeft in twintig bij
eenkomsten zijn wensen over
de inrichting kenbaar gemaakt.
En daarmee is nadrukkelijk re
kening gehouden. Zo krijgt elke
werkplek een eigen hefbrug. In
het huidige onderkomen staan
er maar een paar. Voordeel: de
reparateur hoeft niet meer op
z'n knieën te werken en de klant
kan ook de schade onder zijn
auto bekijken. In de spuiterij,
waar op elf plaatsen tegelijk kan
worden gewerkt, kan iedere
werknemer vieze luchtjes afvoe-
Manager P. Engels zegt dit er
over: „Bij ons ruik je over een
een jaartje geen verflucht meer
of rook, die door het werken
met een lasapparaat wordt ver
oorzaakt. Dat komt niet alleen
de individuele werknemer ten
goede, maar ook zijn collega's.
Ze worden niet meer blootge
Leidse doet eindexamen havo in ziekenhuis
LEIDEN JOOST BOUWMEESTER
Niet op een klapstoel achter
een goedkoop tafeltje in een
grote gymzaal, maar in bed in
een eenpersoonskamer op de
elfde verdieping van het AZL.
In kamer 24, doet dit jaar Pa
tricia Houwaart uit Leiden
haar eindexamen havo.
De 19-jarige leerling van het
Holtland College in Leiden viel
afgelopen maandag op de weg
naar huis flauw, net na het
maken van het examen wis
kunde. In het ziekenhuis aan
gekomen bleek dat Patricia
een zogenaamd trombose
been had, een propje in een
van de aderen versperde haar
bloedsomloop.
„Ik zie het als een voordeel
dat ik hier lig. Hier kan ik rus
tig leren en op school loop je
elkaar toch maar op te jutten.
Ik heb hier alles: een televisie,
telefoon en een mooi uit
zicht", zegt Patricia.
Hoewel het examen niet op
school wordt gemaakt blijft de
procedure hetzelfde. Onder
toeziend oog van vader Houw
aart opent de lerares de enve
loppe met opgaven. „Er moe
ten volgens de voorschriften
twee mensen aanwezig zijn",
verklaart Patricia. „Ik denk dat
mijn vader de lerares moet
controleren. Zodra ik met het
examen begin gaan zij een
boek lezen. En als ik klaar ben
moeten er eerst drie handte
keningen worden gezet, voor
dat het examen weer in de en
veloppe mag."
Na ieder examen komen en
kele medeleerlingen even bij
haar op bezoek. Patricia: „Ik
houd zelfs een kleine agenda
bij, want anders komen alle
mensen tegelijk. Nu verspreid
ik ze een beetje."
Patricia mag niet uit haar
bed komen. In de zon zitten is
er dus ook niet bij. „Ik baal
wel dat ik nu niet naar het
strand kan", zegt ze. „Ik hoop
dat ik zaterdag weer naar huis
mag, anders is iedereen al
bruin en ik nog spierwit.
Straks denken ze nog dat ik
een toerist ben."
Na de havo wil Patricia
heel toepasselijk de verple
ging in. „Een van de verpleeg
sters, die hier stage loopt,
volgt momenteel de opleiding
die ik hierna wil volgen. Ze
vertelt me alles over de oplei
ding en dus weet ik wat ik kan
verwachten."
'Universiteit leidt medisch student breed op'
N WESTERLAKEN
De faculteit geneeskunde er
vaart het niet als kritiek dat haar
studenten van alle Nederlandse
universiteiten het langst doen
over hun studie geneeskunde.
De visitatiecommissie kwam
onlangs tot de conclusie dat de
Leidse medische studenten na
vier jaar te weinig zijn opge
schoten.
Drs. F. Jansen, directeur van het
bureau scholing en nascholing,
geeft daar de volgende verkla
ring voor: „De Leidse studen
ten", zegt hij, „gebruiken de
volle zes jaar studiefinanciering.
Dat staat de wet toe. Ze volgen
in die periode extra onderwijs.
Zo kunnen zij zich zo breed
mogelijk scholen", legt de di
recteur uit. Volgens hem is er
geen sprake van te veel ballast:
stof waaraan de student in de
praktijk weinig heeft. Alles wat
het onderwijsprogramma biedt
hoort erin thuis, is zijn stellige
overtuiging.
Het percentage studenten,
dat in Leiden het artsenexamen
haalt, ligt heel hoog, vult prof.
dr. W.Th. Daems, decaan van
de faculteit, aan. Van alle stu
denten geneeskunde aan de
RUL slaagt tussen de tachtig en
vijfentachtig procent.
Directeur Jénsen vindt de stu
die geneeskunde niet té zwaar,
maar denkt dat studenten die
iets minder hard werken dan
gemiddeld, het moeilijk heb
ben. En zeker die studenten die
zonder scheikunde en natuur
kunde de medische studie doen
lopen meestal een achterstand
op. „Je ziet", vertelt Jansen, „dat
deze mensen vrij vroeg afval-
Stages
De visitatiecommissie stelt, dat
studenten na de eerste fase van
hun studie niet zijn opgeleid tot
zelfstandig onderzoeker. Prof.
Daems zegt dat de faculteit die
pretentie ook niet heeft. Pas
wanneer de tweede fase - de zo
genaamde aio-opleiding - is af
gerond, kan de student als zelf
standig onderzoeker functione-
De kritische opmerking van
de commissie over stages in het
buitenland van studenten bio
medische wetenschappen, deelt
Jansen eveneens niet. Indien de
.biomedische student een on
derzoek wil doen dat in Leiden
niet mogelijk is, dan mag hij
naar het buitenland. „Wij hou
den de mensen zeker niet te
gen". zegt Jansen. „In het vierde
jaar is dat, onder die voorwaar
de, toegestaan, in het vijfde en
zesde jaar mogen ze dat zelf uit
maken. Blijven ze binnen de
Europese Gemeenschap, dan
kunnen ze een beroep doen op
geld uit het Erasmusfonds."
De verschillen in studietijd
voor de richting geneeskunde in
Nederland zijn opmerkelijk.
Moeten de onderwijsprogram
ma's daarom niet beter op el
kaar worden afgestemd? Jansen:
„Elk programma heeft een kem
die voor alle faculteiten gelijk is.
Dat er verschillen zijn heeft met
de cultuur van de faculteit te
majcen. Leiden staat bekend om
Conservatief
Student biomedische weten
schappen Monique van der
Pauw vindt de faculteit conser
vatief. „Dat neem je als student
over", zegt ze. „Op die manier
verlies je toch een stukje per
soonlijkheid." Zij heeft er geen
moeite mee, dat het studiepak
ket breed is. „Daar heb ik be
wust voor gekozen", vertelt ze.
Monique doet de suggestie, dat
de faculteit de voorlichting ver
betert. Het eerste jaar wordt er
volgens haar te gemakkelijk te
gen de student gezegd, dat hij
ergens in het buitenland stage
kan lopen. „Kom je daarop te
rug, dan halen ze je over om
toch maar in Leiden te blijven."
Dies Teunissen, student ge
neeskunde, noemt het karakte
ristiek voor Leiden dat de stu
dent zelf moeite moet doen een
stageplek te vinden. Het studie
programma omschrijft hij als
zwaar, maar niet té zwaar. .Als
je er extra dingen bij gaat doen,
dan loop je de kans een jaar te
blijven hangen. Wanneer het
programma in Leiden en
Maastricht hetzelfde zou zijn.
dan was veertig tot vijftig pro
cent van de studenten na vier
jaar klaar met hun studie. In
vind overigens wel dat het door
stromen van het ene naar het
andere jaar soepeler kan. De vi
sitatiecommissie vindt dat ook.
Ik hoop dat de faculteit het ad
vies van de commissie daarover
volgt."
steld aan stank. Kijken we naar
de afdeling waar de schade aan
het metaal wordt gemaakt,
daarin komen speciale wanden.
Wanden, die het geluid absor
beren. Voor de mensen die daar
werken betekent dat, dat ze niet
meer met van die oordoppen
hoeven op te lopen. Vanzelf
heeft de buurt ook geen hinder
meer van geluidsoverlast.
Directeur Laman geeft on
middellijk toe dat een goed
functioneren van een modem
bedrijf als dat van het Autoscha
dehuis ook afhankelijk is van de
medewerking van het perso
neel. „Dit moet", geeft hij als
voorbeeld, „wel de apparatuur
in werking stellen waarmee de
vieze luchtjes worden afge
voerd. Maar daar heb ik alle
vertrouwen in. Het zal duidelijk
zijn dat de mensen zich in een
schoon bedrijf lichamelijk beter
zullen voelen. Gevolg daarvan is
weer dat het ziekteverzuim te
rugloopt en het rendement van
de onderneming omhoog gaat.
Dus heb je een beter bedrijfsre
sultaat."
Laman onthult dat de auto-
schadebranche behoorlijk in
beroering is. Overkoepelende
organisaties voorspellen dat
veel bedrijven ophouden te be
staan, omdat ze de kosten niet
kunnen opbrengen die de ko
mende jaren moeten worden
gemaakt om aan de milieu-ei
sen te voldoen. Als gevolg van
die eisen, zegt hij. wordt het re
pareren van schade aan auto's
voor het jaar tweeduizend zo'n
dertig tot vijftig procent duur
der.
Na mislukken van project vuilverbranding
LEIDEN •MEINDERTV
De provincie Zuid-Holland
moet meebetalen aan de mil-
joenenstrop die het niet door
gaan van de vuilverbranding in
Leidschendam veroorzaakt.
Dat vindt het Samenwerkings
verband CDA-fracties regio
Leiden die over dit onderwerp
een bezorgde brief naar de
Tweede Kamer heeft gestuurd.
De briefschrijvers willen dat
ook vanuit het parlement actie
wordt ondernomen om aan de
prijsstijgingen voor afvalver
werking een eind te maken.
De CDA-fracties uit Leiden,
Alkemade, Oegstgeest, Voor
schoten, Warmond en Zoeter-
woude zijn 'ernstig bezorgd'
over de laatste ontwikkelingen
rond het afblazen van de bouw
van een vuilverbranding in
Leidschendam. Op dit mo
ment is er in de voorbereidin
gen een kleine 100 miljoen gul
den geïnvesteerd door 35 ge
meenten die het Samenwer
kingsverband Afvalverwijde
ring Zuid-Holland -West (SA-
VA) vormen en waarbij alle ge
meenten uit de Leidse regio en
Duin- en Bollenstreek zijn aan
gesloten.
Volgens een van de onderte
kenaars van de brief, de Voor-
schoiense CDA-fractievoorzit-
ter W.J. Valkenburg, moet ook
de provincie Zuid-Holland een
helpende hand toesteken om
de lasten te dragen. „De pro
vincie heeft de 35 gemeenten
altijd gestimuleerd en aange
moedigd om bij Leidschendam
een ultramoderne afvaloven te
bouwen. De belangen van
Zuid-Holland, dat nog steeds
omkomt in het afval, waren
daar immers zeer mee ge
diend. Nu de zaak niet door
gaat mogen de gemeenten niet
in hun eentje met de strop blij
ven zitten. Zij moeten met het
provinciebestuur om de tafel
gaan zitten voor een schade
vergoeding." aldus Valken
burg.
Behalve een eerlijke verde
ling van de lasten willen de
briefschrijvers tevens dat de
schade beperkt blijft tot de
huidige 100 miljoen gulden.
Veel hangt volgens de plaatse
lijke politici daarbij af van mi
nister Alders van milieu, die
zijn goedkeuring moet geven
aan een tien-jarenplan voor
het afval. Pas na die goedkeu
ring kunnen de gemeenten de
finitief een streep zetten door
het mislukte vuilverbrandings
project en beginnen met het
saneren van de miljoenen-
schade. De CDA-politici ver
wijten Alders een te trage be
sluitvorming waardoor de
schadepost onnodig elke
maand met enkele miljoenen
Kulden oploopt door rentovei
lies. Dat betekent volgens hen
dat de verwerkingsprijs in de
I eidee regio, die toch al tol de
hoogste van het land behoren,
nog meer de pan uitrijst.
„De geloofwaardigheid van
het milieubeleid in de Leidse
regio is in het geding," zo staat
in de brief. Acceptatie van dat
beleid dreigt wederom be
moeilijkt te worden wanneer
de vuilverbranding definitief
tot het verleden behoort, en
vervolgens flinke prijsstijging
daarvan weer het gevolg zijn,
zo stellen de CDA'ers. Zij zijn
teleurgesteld in minister Al
ders. omdat hij nooit bereid
bleek om wat aan de torenho
ge reinigingsrechten in de
Leidse regio te doen.
Sjoerd Bruin (19) gaat na het vwo geneeskunde studeren in Utrecht
LEIDEN «KAREN TANGEL
Hij weet heel goed wat er van
afhangt en daarom is het extra
spannend. De 19-jarige Sjoerd
Bruin uit Zoeterwoude zit voor
zijn eindexamen vwo en ufil
daarna geneeskunde gaan stu
deren, 'het liefst in Utrecht'.
Twee jaar geleden maakte hij,
na het succesvol afronden van
de havo, de overstap naar het
vwo op het Bonaventura Colle
ge in Leiden. „Het vwo is veel
spannender dan het havo-exa
men. Toen was ik nog niet zo
met mijn toekomst bezig, maar
nu weet ik precies wat ik wil, je
weet wat ervan afhangt."
Door de schoolonderzoeken
die hij een paar weken geleden
heeft gehad, heeft hij zich goed
kunnen voorbereiden op de
examens. Naast Nederlands en
Engels doet de Zoeterwoude-
naar de exacte vakken: natuur
kunde, scheikunde, biologie,
wiskunde-B en economie-1. „Ik
heb vepl tijd in de schoolonder
zoeken gestoken, dus nu kan ik
de stof min of meer gewoon
herhalen. Het heeft ook niet
veel zin met die exacte vakken
om nu nog te gaan leren. Aan
de hand van de examenbundel
waarin alle examens van de af
gelopen jaren staan, kun je
doelgericht oefenen, dat is het
belangrijkste. Alleen bij biologie
moet je veel feiten kennen."
Op het schoolplein wordt na
gepraat over het examen Ne
derlands-samenvatting wat net
achter de rug is en worden de
scores voor andere examens be
paald. „Als ik een 4,2 voor m'n
economie haal, kom ik op een 5
uit", roept een jongen optimis
tisch. „Dat doet echt iedereen",
vertelt Sjoerd. „Van te voren uit
rekenen wat je moet halen.
Daar gaat bijna meer tijd in zit
ten dan in het leren van de exa
mens."
De afgelopen twee jaar op het
vwo zijn voor Sjoerd voorbij ge
vlogen. Door de overstap van
havo naar vwo kwam hij in een
omgeving terecht en
Zoeterwoudse scholier Sjoerd Bruin: „Eigenlijk ging het allemaal vanzelf."
moest gelijk hard aanpoten,
maar het ging goed. „Eigenlijk
ging het allemaal van zelf. Het
was weer eens wat anders, een
nieuwe omgeving. In het begin
is het wel even wennen natuur
lijk. Andere leerlingen, leraren
en een ander schoolsysteem.
Op mijn vorige school zeiden
we gewoon je en jij tegen lera
ren, maar hier mag dat niet. Ik
vind dat wel goed, want in de
praktijk kan dat ook niet zo-
Naam: Sjoerd Bruin
Vak: Biologie (vwo)
Vooraf
„Biologie is het enige vak waar je veel voor moet leren. Je moet
alles heel precies weten. Welke stoffen brengen welke reactie te
weeg, dat soort dingen. Je krijgt bijvoorbeeld vier stellingen,
waarsan je moet aangeven welke juist zijn. Meestal zijn er twee
waar je het precies van weet, maar over de andere twee twijfel je.
Dan kan de hele vraag soms toch nog fout zijn. Ik sta er wel goed
voor, een zeven gemiddeld na m'n schoolonderzoeken. Als ik
een 6.3 voor m'n examen haal, krijg ik een zeven op m'n eind-
lijst. Daar ga ik voor!"
Achteraf
„Het was een moeilijk examen, er zat een aantal nieuwe dingen
in, over 'non-disjunctie' bijvoorbeeld. Dat zei me niet zo veel.
Het zal er om hangen, denk ik. Net als de vorige keren, net een 6
of iets eronder. Ik vrees dat het geen 7 wordt. Ik heb wel alle vra
gen gemaakt en ook nog na gekeken. Ik heb alle tijd benut die ik
had, maar dat doe ik altijd."
maar en dat moet je leren."
Ook de manier waarop de
leerlingen met hun studie bezig
zijn, is op het vwo anders, seri
euzer. „Mijn klasgenoten hier
zijn veel nieuwsgieriger, ze wil
len meer weten. Ie beseft dat je
voor jezelf op school zit. Dat
stond me zeer aan."
Sjoerd Bruin is zeer 'positief
over de school en de afgelopen
twee jaar. Ook aan de examen-
stunt denkt hij met plezier te
rug. „Ik zat in de organisatie en
iedereen had een bepaald on
derdeel waar hij verantwoorde
lijk voor was. Met de groep heb
ben we via sponsors veel geld
kunnen binnenhalen en hadden
we een hele goeie band,
Brickhouse, op het feest. De le
raren waren eerst nog een
beetje benauwd dat het feest uit
dc hand zou lopen, maar er was
een enorme hechtheid ontstaan
in de groep door de goede sa
menwerking. Het feest verliep
perfect."
Na lang twijfelen heeft Sjoerd
besloten geneeskunde te gaan
studeren. Eerst zat hij nog aan
bedrijfskunde te denken vanwe
ge de goede financiële vooruit
zichten, maar nu weet hij vrij
zeker dat hij arts wil wórden.
„Ik heb bewust gekozen voor
een vak dat me echt ligt en waar
mogelijkheden voor zijn op de
arbeidsmarkt. Als je een baan
hebt waar je veel geld mee ver
dient, maar je vindt er niks aan.
FOTO HINK BOUWMAN
dan schiet je er ook niet veel
mee op." Het liefst wil hij gc-
r:ialiseerd arts worden „Op
manier kun je én met men
sen omgaan én kun je je met
een vonn van wetenschappelijk
onderzoek bezighouden.'
Voorlopige uilslagen
i RANS VWO
1 C; 2 b; 3 a; 4 a; 5 C; 6 C; 7 a; 8 d; 9 C; 10 C; 11 a; 12 a; 13 D. 14
d; 15 C; 16 C; 17 a; 18 C; 19 d; 20D;21 d; 22 C; 23 D; 24 A. 25 B.
26 iv 2728 H. 29 a. MI IID; 32 A 13 MD;3SD 6D;37
c; 38 c; 39 a. 40 c; 41 c; 42 a; 43 a. 44 a; 45 C; 46 I). 47 48 B;
n iv 5o
FRANS HAVO
1 D; 2 A; 3 D; 4 A; 5 C; 6 A; 7 A; 8 A; 9 A; 10 B; 11 A; 12 D; 13 C; 14
D; 15 A; 16 C; 17 A: 18 B; 19 C; 20 D; 21 A; 22 B; 23 D; 24 B. 25 A.
26 B. 27 B; 28 B; 29 B. 30 B; 31 A; 32 C 33 B. 34 A; 35 D. 36 A. 37
A; 38 D; 39 A. 40 B; 41 A; 42 B; 43 B. 44 A; 45 A; 46 C; 47 A. 48 A.
49 D; 50 B.
AARDRIJKSKUNDE MAVO-D
1 A;2D;3C;4C. 5 B. 6 B; 7 D; 8 A: 9 B; 10 F; 11 C; 16 F. 17 A; 18
F; 19 A; 20 B; 21 E; 22 Q23D 241 28 V 28 V II I 12 1>. 33 E.
34 A; 35 A; 36 A; 37 E; 38 C; 39 A; 40 B; 41 B.
BIOLOGIE HAVO
I l>, 2 A. 3 A; 4 A; 5 A: 6 C; 7 B; 8 B; 9 A; 10 D; 11 A. 12 B. MUM
C; 15 A; 16 C; 17 C. 18 B; 19 D; 20 C. 21 B; 22 A; 23 D; 24 C, 25 D.
26 A; 27 C; 28 C; 29 A; 30 C; 31 A; 32 B; 33 A: 34 B; 35 C; 36 C 37
B 38 B 39 A. 40 A; 41 C; 42 B; 43 C; 44 B; 45 C; 46 A. 47 C. 48 B.
49 B. 50 B
■OW VWO
ID.2A. 3 D; 4 C; 5 C; 6 D: 7 B; 8 D. 9 C; 10 B. II C; 12 C 13 B 14
A. 1 B lhD. 17D. 1MB 191) 20 .'I I» B 21C t B
26 A. 27 B 28 C. 29 B. 30 C; 31 C; 32 A; 33 C; 34 B; 35 A. 36 B. 37
B 38 A: 39 A: 40 A; 41 B. 42 B; 43 A; 44 C; 45 B; 46 C: 47 B. 48 B;
tuB ViA
