Rtv show
'Ach, Danny Kaye, die heb ik nog zien komen'
Regionale omroepen willen niets 2,
met Hilversum te maken hebben
Johnny Carson houdt 't na 30
jaar talkshows voor gezien
VRIJDAG 22 ME11992
14
Maagd van Orléans op consult
Lkeer ons leven of
gaan wc met z'n al
len, zij het telkens in een andere
gedaante, op herhalingsoefe
ning? F.n beschikken sommigen
onder ons over een voorzienige
blik die hen in staat stelt om bij
tijds passende maatregelen te
treffen om reeds onderweg zijn
de ongewenste visite te ontlo
pen? Is ons lijf niet meer dan de
verpakking die wordt wegge
gooid en leeft onze ziel op de
een of andere manier voort?
Vragen, vragen, vragen.
Het enige dat in het onder
maanse zeker is, is dat niets ze
ker is. En dat maakt het leven zo
ongemeen boeiend. Lang niet
alles laat zich beredeneren, be
wijzen en wetenschappelijk ver
klaren. Sinds jaar en dag pro
beert Veronica op zondagmid
dag de luisteraars op Radio 5
met het programma 'Het Zwar
te Gat' duidelijk te maken dat
vanuit het luchtledige tussen
hemel en aarde dingen op ons
afkomen, die ieders verstand te
boven gaan. Zoals Veronica het
bewuste radioprogramma we-
mystcrieuze en het
neembare hoorbaar."
De microfoon staat open voor
mensen met mystieke ervarin
gen en (vermeende) waarne
mingen, afkomstig vanachter de
horizon der logica. Voorzover
dit gebied deskundigheid toe
laat, worden elke zondag ex
perts naar de studio gehaald al
waar ze zich buigen over de
'signalen' die luisteraars vanuit
het Zwarte Gat menen op te
vangen.
Dat reïncarnatie een onderwerp
is dat tot de verbeelding
spreekt, blijkt deze zondag. In
de studio een schilderes, die
zich naar het schijnt in deze
materie heeft verdiept, en een
psychodynamische therapeut.
De man die zelf struikelt over
dat inderdaad moeilijke woord,
zeet niet van plan te zijn het
volk uit te leggen wat dat be
roep precies behelst. Hij zou
ook wel gek zijn! Stel je voor dat
anderen ook gaan doen wat hij
doet, dan kan hij zijn praktijk
wel gedag zeggen.
Het blijft dus gissen naar wat
zijn dagelijkse bezigheden pre
cies inhouden, maar gelukkig is
onze psychodynamische thera
peut niet bang zichzelf bloot te
geven. Als jocnie van negen
smeet hij z'n speelgoed subiet
in de hoek. Boekjes lezen over
Tibet vond hij opeens veel inte
ressanter. Als opgeschoten jon
gen mediteerde hij met een Ti
betaanse vriend. En die meende
in hem een Tibetaan in Wester
se gedaante te herkennen. De
psychodynamische therapeut
van nu nam de mededeling van
toen voor kennisgeving aan. Ie
dereen vuurt wel eens een losse
flodder af. nietwaar?
Later, als psychodynamische
therapeut, zette hij voor het
eerst voet op Tibetaanse bo
dem. Het verhaal is te frappant
om niet te vertellen. Wat wilde
namelijk het geval? Meneer
maakte deel uit van een groepje
mensen dat op pad ging naar
een klooster annex drukkerij,
gesitueerd in het midden van
het absolute niets. Onderweg
kwam het gezelschap geen ster
veling tegen. En de bewegwijze
ring van de Tibetaanse ANWB
maakt de vreemdeling niet zó
wegwijs dat een wandeling
wordt ontdaan van de moei
lijksfactor die vossejachten en
speurtochten zo spannend ple
gen te maken.
Tja, daar stonden ze dan in die
natuurlijke doolhof. En uiter
aard gingen er allerlei stemmen
op. De een nog or\|>ekookter
dan de ander. „We moeten naam
rechts", meende een enkeling,
die zijn onwetendheid verborg
achter wijsneuzigheid. „Nee
hoor. laten we maar rechtdoor
gaan", opperden anderen. En
wat zei de psychodynamische
therapeut? Inderdaad, linksaf
was volgens hem de weg naar
de monniken annex drukkers.
Het bleek te kloppen. Tóch een
Tibetaan in Westerse verpak
king! Na een ontboezeming als
deze hoeft geen mens natuurlijk
nog te twijfelen. In elk geval
vaart een vrouw die beweert Je
anne d'Arc te zijn of althans
haar reïncarnatie blind op zijn
adviezen. De psychodyna
mische therapeut is er overi
gens niet helemaal van over
tuigd dat hij de Maagd van Or
léans tot zijn praktijk mag reke
nen. „Dat hoeft niet per se, me
vrouw kan ook met een bulk
schuldgevoelens zitten."
Wis- en natuurkundigen zijn
mensen die van nature voor al
les en nog wat het bewijs gele
verd willen zien. Maar denk nu
niet dat dergelijke berekende, in
elk geval niet als zweverig be
kend staande, types geen enkele
boodschap hebben aan al wat
tot dusver onbewijsbaar en on
verklaarbaar is gebleken. Me
vrouw de schilderes haast zich
dat wijdverbreide misverstand
uit de wereld te helpen. Want
was het niet de Griekse wijsgeer
Pythagoras die zich vorige le
vens kon herinneren? En dan
was er ook nog de Franse fysi
cus Jean Charon, over wie me
vrouw de schilderes weet te ver
dat bij hem heel v\
i de achterdeur z'r
zijn binnengekomen.
In het Zwarte Gat zit ook nog
een panel klaar om vragen van
luisteraars te beantwoorden. Zo
wordt ditmaal ene Wilfred ge
rust gesteld. Als pa maakte hij
zich zorgen om z'n driejarig
zoontje, dat voortdurend het
lied 'Zeg ouwe heer' inzette.
Kon hij gezien z'n leeftijd on
mogelijk kennen. Het deskundi
ge antwoord luidt dat kinderen
dikwijls over telepatische gaven
beschikken en uit het geheugen
van ouders pikken.
Het laatste woord in het Zwarte
Gat wordt wekelijks gegund aan
Winfried Povel, die de luiste
raars voorgaat in de chacra-oe-
fening. Luister naar die ont
spannen stem. Hij moedigt ons
aan helderder te denken. En
zegt Povel ook, de linker her
senhelft staat voor de feiten. De
rechter hersenhelft correspon
deert met onze vrouwelijke
kant, het gevoel.
't Is maar dat iedereen het weet.
En nu moeten we van Winfried
ontspannen gaan zitten. „Sluit
de ogen en laat vanuit de stuit
een wortel in de grond gaan. Tel
in jezelf van 0 tot 10 en voel
ontspannen de wortel in de aar
de zakken. Open je kruin, word
je bewust van je eigen gedach
ten en plaats problemen in een
denkbeeldige wolk boven het
hoofd. Als in stripverhalen. En
laat dan het wolkje wegvoeren
in de wind. Zo krijg je rust in je
hoofd. Ervaar dat er geen vra
gen meer zijn en geen antwoor
den. Ervaar de leegte en de stil
te. Draai daarna de zevende
chacra weer dicht, neem weg
die wortel die je verbindt met
de aarde en je staat weer met
beide benen op de grond."
CLOSE UP
STRIPS
Leo Fuld en zijn ontmoetingen met de groten der aarde
2:
BOLLEBOOM
HILVERSUM ALE VAN PUK
„Wij willen op maandag geen
nieuws met een christelijk rand
je, geen actualiteiten op dins
dag in een rooms-katholiek
hoesje, op woensdag met een
verbleekt sociaal-democratisch
sausje er op, op donderdag met
een liberale snit versneden, en
op vrijdag in een intellectueel
jasje gekleed. Dat wil niet zeg
gen, dat ik iets tegen intellectu
elen heb, overigens. Ik ben fan
van VPRO's Het Gebouw."
Jan Rietman, hoofd van de re-
gionele radiozender Flevoland,
heeft nog eens verwoord waar
om hij en een aantal van zijn
collega's afwillen van de lande
lijke en internationale actuali
teiten, die ze af en toe een half
uurtje noodgedwongen van de
Hilversumse actualiteitenzen
der Radio 1 aftappen.
Sommige collega's, zoals Nico
Haasbroek van Radio Rijn
mond, laten Radio 1 al helemaal
niet meer horen. Ze zijn er zelfs
toe overgegaan de Radio
nieuwsdienst, verzorgd door het
ANP, af te schaffen. Ze verzor
gen ieder uur hun eigen
nieuwsbabbel.
De meerderheid van de lei
ders van de regionale omroepen
wil een Radio Nieuws Centrale,
die in nauwe samenwerking
met de Wereldomroep vanuit
Hilversum actualiteiten uit de
rest van Nederland en de we
reld naar de regio doorsluist.
Omgekeerd kunnen de regio
stations hun nieuws van natio
nale betekenis hij de Nieuws-
centrale lozen. Dat nieuws kan
dan desgewenst door Radio 1
worden uitgezonden.
„Als wij de huidige Radio 1
wel eens een half uurtje door
prikken horen onze luisteraars
de ene dag correspondent Pietje
Puk in dienst van de KRO het
laatste nieuws uit Sarajevo
doorgeven en de volgende och
tend spreekt dezelfde corres
pondent namens Verónica onze
luisteraars toé," klaagt Rietman.
Zijn collega's, onder wie veel
uit Hilversum weggesaneerde
omroepmedewerkers, voegen er
aan toe, dat ze het zat zijn me
dedelingen over komende pro
grammaonderdelen van Hilver
sumse zenders, die in Radio 1
verpakt zijn, zonder meer uit te
zenden. Het vervolg horen de
regio-luisteraars vaak niet.
„Want," zo zeggen ze, „onder
zoeken tonen aan, dat de mees
te luisteraars hun toestel heb
ben afgestemd op een station.
En niet op een programma.
Slechts weinig luisteraars scha
kelen van station naar station."
Minister d' Ancona (WVC)
BOES
Leo Fuld in zijn gloriejaren.
Maar mijn wortels waren er uitgeroeid."
Vandaar dat hij weer vertrok. Naar Enge
land, naar Frankrijk, waar hij van 1951
tot 1956 vaak vertoefde en naar Israël.
„Daar ben ik zeventien keer geweest. Op
de dag van de erkenning van de staat Is
rael heb ik 'Where can I go' geschreven.
Dat is door eenentachtig artiesten opge
nomen. Zelf heb ik er ook veel succes
mee gehad."
Vervlakking
Platenhoezen getuigen van Fulds we
reldroem. Foto's illusteren zijn verhalen
over ontmoetingen. Met Einstein bij
voorbeeld. „Zo'n bescheiden mens. Ik
was op zijn feestje toen hij vijftig jaar
was getrouwd. Iemand vroeg aan hem:
'Meneer Einstein, wat is het succes van
uw huwelijk?' 'Tja,' zei Einstein, 'we heb
ben in het begin afgesproken dat mijn
vrouw de kleine beslissingen zou nemen
en ik de grote. Maar nu ik erover nadenk:
grote beslissingen hoefden er nooit te
worden genomen.'
„Dat is mooi, hè? Ach, er zijn zo veel
herinneringen. Ik heb in Egypte opgetre
den, in 1955. Kan je je dat voorstellen, in
die tijd? Het was nog onder Nasser. Ik
heb in Buenos Aires gestaan." Een affi
che getuigt ervan: 'Leo Fuld, la sensacion
de Europa'. „Dat is een Nederlander nog
nooit overkomen. Ik heb gezongen in
Ethiopië, op de bruiloft' van een klein
dochter van Haile Selassie. Ik ben in
1951 getuige geweest bij het huwelijk
van de violist Isaac Stem."
ARCHIEFFOTO
Foto's, foto's. Fuld met koningin Wil-
helmina in Londen, Fuld met Frank Si
natra in New York, Fuld met Charles
Aznavour in Parijs. Er is zo veel. En er
komt nog steeds meer bij. „Ik schrijf nog
steeds. Ik heb compleet uitgewerkte
shows Jiggen. Maar wie kent in Neder
land het showvak? Ik heb nog tientallen
liedjes in de kast liggen. Maar wie kan ze
zingen? Weet je wie ik een hele grote
vind? Wim Koopmans. Die man wordt
hier onvoldoende gewaardeerd. En Lee
Towers. Veel mensen vinden Lee niet
goed, maar ik vraag me dan of hoe het
komt dat die man miljoenen fans heeft."
„Ik heb een aantal sketches voorge
legd aan Rijk de Gooijer: dat is een echte
vriend van me. Een groot acteur. Mis
schien dat hij volgend seizoen een paar
dingen van me in zijn programma op
neemt. „En wat betreft zangeressen-
mijn liedjes zijn niet voor alle stemmen
geschikt. Laatst hoorde ik Saskia, van
Saskia en Serge. Ik denk dat die mijn
liedjes goed zou kunnen zingen."
„Voor mij is het nog steeds belangrijk
dat een liedje inhoud heeft. Maar er is
zo'n vervlakking. Je hoort het in de taal.
Dan zeggen ze: 'ik zie het niet meer zit
ten.' Wat dan, denk ik op zo'n moment.
'Doei' vind ik ook zo'n verschrikkelijke
uitdrukking. Op taalgebruik ben ik nog
heel fel. Maar in het algemeen ben ik wat
kalmer geworden. Want wat ik heb ge
leerd is: we zijn allemaal amateurs. Weet
je waarom? We leven niet lang genoeg
om professioneel te worden."
De vermaarde Amerikaanse televisiepersoonlijk
heid Johnny Carson (66) houdt het na 30 jaar
voor gezien. Vanavond presenteert de grijze emi
nentie van de talkshow via NBC zijn 4531ste en
allerlaatste 'Tonight Show'.
Zijn dalende populariteit heeft zijn pensioen
datum zeker bespoedigd en er ook toe bijgedra
gen dat de presentator annex komiek altijd een
typisch Amerikaans fenomeen is gebleven.
Carson was te belegen om in andere landen te
worden uitgezonden, zoals met de praatprogram
ma's van Oprah Winfrey het geval is.
Neemt niet weg dat John William Carson, ooit
goochelend de showbizz ingerold als The Great
Carsoni, toch wereldvermaard is. Vooral omdat
andere beroemdheden zijn Tonight Show' jaren
lang hebben geprezen als zo n beetje het sum
mum op het gebied van publieke erkenning. Wie
te gast was geweest bij Johnny kon zeggen dat-ie
het had gemaakt. Wie niet aan zijn zijde had ge
zeten, moest zich nog maar eens achter de oren
krabben.
In het zicht van zijn laatste optreden (voor het
eerst zonder gasten, vol favoriete herinneringen)
hebben al heel wat 'televisie-deskundigen' en
Tonight'-gasten zich gebogen over met name het
enorme uithoudingsvermogen van Carson, die er
buiten de NBC-studio s avontuurlijk op los leef
de: vier huwelijken, vele romances en allerlei za
kelijke ondernemningen.
Velen schrijven het duurzame succes van
Carson toe aan zijn grote innemendheid. 'Heb
eerbied voor je gasten en probeer ze niet te veel
Johnny Carson: hij leefde er avontuurlijk op los.
af te troeven', is zijn credo. Zijn interviews waren
altijd eerder vermakelijk dan informatief, vrijwel
voortdurend geënt op de gulle lach. Vandaar wel
licht dat de vriendelijke veteraan in de loop van
de jaren tachtig steeds meer terrein verloor aan
jeugdiger en hardere navolgers.
Maar weinig mensen kennen hem echt. Johnny
Carson is altijd zowel een allemansvriend als een
ongrijpbare grootheid gebleven: ogenschijnlijk
een vrij simpele all American boy. maar in werke
lijkheid een gecompliceerde persoonlijkheid, die
zijn talenten als televisiemaker perfect heeft kun
nen koppelen aan een zakelijk instinct. Zijn jaar
inkomen ligt al vele jaren ver boven de tien mil
joen dollar.
Z
0<
0
0
E
Chinezen verstonden hem natuurlijk
Verdriet
Fuld ging zelf, in 1936 van Londen naar
de Verenigde Staten, hiertoe uitgenodigd
door de impresario Clifford Fisher, die
onder anderen Edith Piaf ontdekte. Later
zou Fuld Piaf ook ontmoeten, „een lief
mens, heel bijzonder, heel bijzonder." In
Amerika zong Fuld onder meer in The
French Casino in New York. Na twee
jaar, in 1938, was zijn contract afgelo
pen. Hij ging terug, even naar Nederland
en toen weer'naar Engeland. „Ik had
geen zin om in Nederland te blijven: Ik
wist dat het mis zou gaan."
Over de oorlog spreekt hij liever niet.
„Ik had zes zussen en een broer. Een zus
heeft de oorlog overleefd. De anderen,
ook mijn vader en moeder, zijn ver
moord. In Rotterdam, waar we zijn op
gegroeid, ben ik nooit, nooit meer terug
geweest. Als ik zo op mijn leven terug
kijk, weet ik dat ik daar mijn mooiste tijd
heb gehad."
„Ik had een zwager. Hij was de beste
schrijver van streekromans die Neder
land ooit heeft gehad: Herman de Man.
Dat was een type! We liepen op een keer
's nachts door Rotterdam. De Man was
oer-katholiek, om de haverklap kwam
daar thuis de ooievaar. We liepen langs
het huis van de verloskundige. Herman
belt aan. Een dikke verloskundige doet
open, gepakt en gezakt. Ze zegt: 'Wat
kan ik voor u doen?' Waarop Herman de
handen naar haar opheft en uitroept:
"Verlos mij van de boze."
„Later is hij nog in mijn zaak in New
York geweest. Hij kwam veel te laat. Hij
was opgehouden, zei hij. Hij had een
smoking gepast en plotseling had-hij
zich afgevraagd hoe een neger er in een
smoking uit zou zijn. Had-ie urenlang
heel Harlem afgezocht."
In die tijd was Fuld zelf Amerikaans
staatsburger geworden. In 1948 was hij
nog even in Nederland teruggeweest, sa
men met zijn vrouw. „Ik heb altijd
heimwee naar Nederland gehouden.
Leo Fuld: „Ik heb nog tientallen liedjes In de kast liggen. Maar wie kan ze zingen?"
FOTO ROLAND DE BRUIN
Nico Haas
broek van Ra
dio Rijnmond
(rechts op de
foto) laat Ra
dio 1 helemaal
niet meer ho
ren. Rijnmond
heeft zelfs de
Radionieuws
dienst, ver
zorgd door het
ANP, afge
schaft De om
roep verzorgt
ieder uur een
eigen nieuws
babbel. FOTO
PETER SENTEUR
heeft inmiddels ook een duit in
het zakje gedaan door aan te
kondigen, dat de regionale om
roepen geen extra geld krijgen
voor het maken van aantrekke
lijke, al het nieuws coverende
actualiteiten-programma's. Dan
maar minder dan 12 uur per
dag uitzenden, vindt de minis
ter.
Ondertussen is de luister
dichtheid van de vijf Hilversum
se radio-zenders volgens de
nieuwste gegevens teruggelo
pen van 90 naar 60 procent, zijn
de regionale omroepen in hun
regio marktleider geworden en
neemt de beluistering van
steeds meer commercïele zen
ders fiks toe onder het motto
„alles wat nieuw is is interes
santer."
NOS-bestuurders geven
openlijk toe, dat het meerjaren
plan Radio op twee gedachten
hinkt. Programmaleiders ma
ken zich bij de nieuwe zen
derindeling van Radio 1,2,3, 4
en 5 meer bezorgd over het pro
bleem op welke zender de be
staande programma's het best
kunnen wórden geplaatst. Ter
wijl ze zich eigenlijk zouden
moeten bezig houden met de
vraag hoe ze gezamenlijk een
zender zo aantrekkelijk moge
lijk kunnen maken.
Hij heeft meer dan vijfhon
derd platen gemaakt. Over
de hele wereld zijn er dertig
miljoen van verkocht. In zijn eigen club
'De Sabhra' in New York ontving de in
ternationaal vermaarde jiddische zanger
tuvsen 1957 en 1966 vele groten der aar
de. Zelf schreef hij honderden liedjes,
waaronder 'Where can I go' en 'My Yid-
dishe Mama'.
Sinds 1987 woont Leo Fuld weer in
Nederland. In Amsterdam, niet in zijn
geboorteplaats Rotterdam met „te veel
nare herinneringenEn hij schrijft nog
steeds: sketches en liedjes.
We praten met hem in hotel Krasna-
polsky in Amsterdam. Ter ondersteuning
van zijn betoog heeft hij een aktetas vol
foto's, knipsels en affiches meegebracht.
„Het is nog geen procent van wat ik
thuis heb." Ook vertelt hij nog geen pro
cent van wat hij kan vertellen. Domweg
omdat er te weinig tijd is. Zesenzeventig
jaar heeft Fuld intens geleefd. Bovendien
streeft Fuld zelf wat dat betreft ook niet
naar volledigheid. „Wat gebeurd is, is ge
beurd. Daarna ga je weer wat anders
doen."
Aan de andere kant is hij er best trots
op. Al die reizen die hij heeft gemaakt,
de mensen die hij heeft ontmoet. Een
tijdperk passeert de revue. The Peters
Sisters, Eddy Constantine, Fats Waller,
Lionel Hampton („dat was een echte
vriend"), Benny Goodman, Charles
Trenet, de schrijver Leon Uris, VN secre
taris-generaal Dag Hammerskjöld („een
bijzonder fijn mens").
En Danny Kaye. „Ach ja, Danny Kaye.
Die heb ik nog zien komen. In 1936
woonde ik in een artiestenpension in
Londen. Ik zong toen met het orkest van
Jack Hylton in the London Palladium.
Kaye wilde zo veel, maar hij zei: 'Ik kom
maar niet vooruit.' Hij pakte gretig van
alles aan. Ook die trip naar China die
hem toen werd aangeboden. Daar heeft
hij dat bekken trekken geleerd. Want die
