'Duitsland is geen
rem op economie'
Anton Dreesmann, de laatste tycoon
Economie
Thailand vreest economische
terugslag na sociale onrust
Boete van 338 miljoen
dollar voor accountants
Bedrijven voor goede
ideeën onderscheiden
DONDERDAG 21 MEI 1992
9
IBM neemt belang in Buil
parijs IBM neemt voor ruim 100 miljoen dollar een belang van
5.68 procent in de Franse Cie. des Machines Buil. de moeder
maatschappij van het computerbedrijf Buil SA. De voorwaarden
voor de deelneming zijn gisteren goedgekeurd door de directie
van Buil, aldus The Wall Street Journal.
FNV achter supermarkt-cao
utrecht» De leden van de Dienstenbond FNV gaan akkoord met
de nieuwe tweejarige cao voor de supermarkten (170.000 werk
nemers). De 150 leden die de diverse ledenvergaderingen van de
vakbond hebben bezocht, stemden unaniem voor het onder
handelingsresultaat dat op 12 mei werd bereikt. Flet akkoord
voorziet in een loonsverhoging van in totaal 10,3 procent.
Fiat voor 3,6 miljard in zee met Polen
Warschau De Italiaanse autoproducent Fiat gaat voor ongeveer
2 miljard dollar (3,6 miljard gulden) een joint venture aan met
de Poolse branchegenoot FSM (Fabryka Samochodow Malolitra-
zowych). Fiat en de Poolse demissionaire minister van financi
ën, Olechowski, hebben gisteren de overeenkomst ondertekend.
Het is de grootste investering van een westerse onderneming in
Polen.
Schikking in fraudezaak Salomons
new york In de fraudezaak rond de gerenommeerde Newyork-
se investeringsbank Salomon Inc. is een schikking getroffen. Sa
lomon heeft belooft 290 miljoen dollar (516 miljoen gulden) aan
boetes en schadelooststelling te betalen. Dat heeft de voorzitter
van de Amerikaanse beurscommissie (SEC). R. Breeden, gisteren
bekendgemaakt. Salomon zal niet worden vervolgd. Salomons
werd ervan beschuldigd in het voorjaar 1991 niet-bestaande op
drachten te hebben gegeven bij veilingen van Amerikaans over-
heidspapier.
Honda boekt winstdaling 213 procent
Tokyo» De brutowinst van het Japanse autoconcern Honda is
vorig jaar met 21,3 procent gedaald tot 66,94 miljard yen (931
miljoen gulden). Volgens Honda is de winstdaling te wijten aan
verliezen op de effectenbeurs door de dalende koersen en de ge
daalde verkoop van motoren.
DNB-directeur verwijt EG-landen afschuiven eigen schuld
Regeringen en economen wijzen de Duitse eenwording
ten onrechte aan als rem op de economie van de EG-lan-
den. Volgens prof. dr. A. Wellink, één van de vier direc
teuren van De Nederlandse Bank (DNB), was de eenwor
ding tot nu toe echter zelfs een stimulans voor de econo
mieën van de buurlanden.
DEN HAAG GPD
Wellink zei dat gisteren tijdens
een lezing bij de Nederlandse
Organisatie voor de Internatio
nale Kamer van Koophandel in
Amsterdam. Volgens de DNB-
directeur verdoezelt de vele kri
tiek op Duitsland het falen van
de critici zelf. „De straf voor ei
gen ontsporen komt dan im
mers niet zo hard aan."
De Bondsrepubliek presteert
volgens Wellink op bijna alle
terreinen beter dan het EG-ge-
middelde. ondanks de moeilijke
omstandigheden van het mo
ment. „De scherpte van de kri
tiek op Duitsland illustreert
naar mijn gevoel dan ook veel
eer hoezeer de rest van Europa
afhankelijk is geworden van de
Duitse economie", aldus Wel
link.
De DNB-directeur gaf toe dat
de Duitse eenwording een hoge
rente heeft veroorzaakt, en
daarmee een rem op de econo
mieën van de EG-landen is.
Maar zij heeft ook geleid tot een
explosie van de export naar
Duitsland. Bovendien hebben
de landen waar de geldontwaar
ding (inflatie) lager is dan
Duitsland een voordeel. Zij heb
ben relatief goedkopere pro-
dukten en kunnen beter con
curreren. Dat weegt op tegen
het nadeel van de hoge rente.
Wellink wijst er verder na
drukkelijk op dat de rente op
langlopende leningen be
langrijker dan de korte rente
momenteel niet extreem hoog
is. „Ten opzichte van het niveau
vlak voor de Duitse eenwording
is de lange rente in veel landen
gedaald, na een aanvankelijke
stijging."
De conclusie van de DNB-
topman is dan ook dat de Duit
se eenwording over het geheel
genomen een stimulerende in
vloed had op de buurlanden.
Wel \indt hij dat op termijn de
hoge. korte rente meer na- dan
voordelen oplevert. Verlaging
van de rente is desondanks pas
zinvol als de landen met een
hoge inflatie (Portugal. Italië en
Spanje) deze beteugelen.
„Zeer teleurstellend" vindt
Wellink de prijsontwikkeling in
Nederland. „Wij hebben bijna
dezelfde inflatie als Duitsland
zónder het excuus van inpas
sing van Oost-Duitsland, een
economie met ongeveer het
zelfde inwonertal als Neder
land."
Wat de Nederlandse over
heidsschuld betreft is hij min
der somber. De bankier ver
wacht zelfs dat Nederland kan
voldoen aan de eisen die bij het
EMU-verdrag van de EG-top in
Maastricht zijn afgesproken.
Het tekort op de rijksbegroting
is weliswaar iels groter dan ge
wenst, maar gezien de veel for
ser oplopende tekorten van
Duitsland. Groot-Brittannië en
de Verenigde Staten is duidelijk
beter gepresteerd, zo meent
Wellink.
Boek 'Moed, macht en miljoenenbeschrijft ondergang dynastie
HAARLEM JANINE BOSMAr
In sommige landen, zoals Ame
rika, zorgen biografieën en
autobiografieën regelmatig voor
de nodige opschudding.
Meteen wordt zo'n boek een
bestseller omdat iedereen die er
ook maar in dénkt voor te ko
men, haar de winkel rent om
een exemplaar te bemachtigen.
Thuis wordt de aankoop met
trillende handen doorgebla
derd, waarbij de onvermijdelij
ke vraag luidt: hoe ben ik afge
schilderd?
In Nederland komt zoiets niet
voor. Niets lijkt hier zo interes
sant of scandaleus dat het een
ware run op de Bruha veroor
zaakt. Een 'golfje' nieuwsgierig
heid lijkt het maximaal haalba
re. Het boek 'Anton Drees
mann; moed, macht en miljoe
nen' van Jeroen Terlingen is
daar in ieder geval wel toe in
staat.
De Vrij Nederland-journalist
beschrijft in 147 spannende pa
gina's de opkomst en onder
gang van Anton Dreesmann, ex-
topman van Vendex Internatio
nal en de laatste 'tycoon' van
Nederland. Hij heeft in zijn ar
beidzaam leven tegen heel wat
schenen geschopt, op heel wat
tenen getrapt en heel wat men
sen onderuit gehaald, zoals zijn
'kroonprins' Arie van der Zwan.
Om hem als vice-voorzitter van
Vendex in 1988 te wippen, hees
de doodzieke Dreesmann zich
volgens zijn eigen woorden 'aan
zijn eigen grafzerk omhoog'.
De Baas
Prof. dr. drs. Anton Dreesmann
(1923) was van 1971 tot en met
1988 De Baas van Vendex Inter
national. De bekendste poot
daarvan, het warenhuisconcern
Vroom Dreesmann, werd in
1887 door grootvader Anton sr.
opgericht, samen met vriend
Willem Vroom.
Als gevolg van de hechte fa
miliestructuur van het concern,
werd Dreesmann omringd door
ja-knikkers. Wie het niet met
hem eens was kon opdonderen.
De Zwitser Nicolaas Keiler on
dervond dat aan den lijve. Keiler
runde in 1982 een adviesbureau
voor internationale onderne
mingen en ging bij Dreesmann
langs om hem als klant te strik
ken. Aan het einde van zijn ge
sprek met 'meneer Anton' was
Keller lid van de hoofddirectie
belast met de dienstensector en
buitenlandse belangen.
In 1986 nam hij ontslag. Aan
Terlingen legt hij uit waarom:
„Hij (Dreesmann) trok altijd het
kleed onder mij vandaan omdat
hij zelf wilde onderhandelen.
Dreesmann is een voortreffelij
ke man, een echte Loe Lap,
maar zo... zo... wispelturig. Ik
was maanden bezig met een
project en dan fietste hij als het
hem uitkwam dwars door alle
plannen heen. Er viel niet met
hem te werken, zeker niet als je
een eigen opinie had. Tegen
spraak kon hij moeilijk velen.
Een paar keer heeft hij me be
terschap beloofd, maar zo'n be-
Anton Dreesmann (hier gefotografeerd in 1982) was een man van uitersten. In het eerste interview dat hij ooit gaf (aan Terlingen In 1983) komt
zijn onstuimige karakter goed naar voren, giechelend („PgigigigigD en zelfs een keer een vliegtuig nabootsend („liililiijjjonnnnj.") archieffoto anp
lofte hield nooit lang stand. Het
was nu eenmaal zijn karakter
om Vendex als een eenmans
zaak te leiden."
Idioten
Anton Dreesmann was een on
dernemer. geen warenhuisman
zoals zijn broer Willem, van wie
hij het roer overnam bij diens
onverwachte dood in 1971. Kon
Willem bij de V D-families
Vroom, Dreesmann, Vehmeijer,
Rosenmöller en Berentzen geen
kwaad doen. over Anton waren
de verwachtingen niet bijster
hoog gespannen. Willem maak
te er immers geen geheim van
dat er in zijn leven twee idioten
waren: 'Mijn vrouw en mijn
broer'.
Anton Dreesmann had een
enorme geldingsdrang. Hij
moest en zou uit de schaduw
van zijn broer treden en dat
deed het concern uiteindelijk
geen goed. Eenmaal aan het
roer trok Dreesmann alle laden
open. 'Diversificatie' was het to
verwoord bij het inmiddels in
Vendex International omge
doopte Vroom Dreesmann-
concern. Aan de lopende band
kocht hij warenhuizen, winkels
en flinke aandelenpakketten
van detailhandelsconcerns in
binnen- en buitenland: Dillard's
(VS), Koninklijke Bijenkorf Be
heer, Edah. Sears/Sandiz (Brazi
lië), de lijst leek oneindig. Ande
ren keken verbaasd toe. „Ik
vond wel dat Dreesmann een
bietje wild te werk ging, maar ik
dacht dat hij investeerde vol
gens een strategie die ik niet
kende", aldus de Brabantse ex-
directeur van de vroegere su
permarktketen De Gruyter, J.
jurgens.
Dreesmann was een man van
uitersten. In het eerste interview
dat hij ooit gaf (aan Terlingen in
1983) komt zijn onstuimige ka
rakter goed naar voren: bulde
rend. giechelend („Pgigigigigi)
en zelfs een keer een vliegtuig
nabootsend („Iiiiiiiijjjonnnnj.")
Te laat
Het ging Vendex in de jaren ze
ventig voor de wind, maar in
1983, ten tijde van het inter
view, was de winst van de V
D-warenhuizen al aan het af
kalven. Dreesmann zag of wilde
dat niet zien. Zijn belangstelling
lag in het buitenland. Om de
warenhuizen, de ruggegraat van
het concern, te runnen had hij
zijn achterneef Ton Dreesmann
aangesteld, een slaafse ja-knik
ker die ondergeschikten de
wind van voren gaf en volgens
betrokkenen 'absoluut onge
schikt' was voor z'n vak. Bij
Vroom Dreesmann waren fa
miliebanden van oudsher be
langrijker dan kwaliteit, of je
moest het wel erg bont maken.
En toen was het te laat. Van
der Zwan, die op 1 januari 1988
in dienst trad als Dreesmanns
beoogde opvolger, presenteerde
op 27 juni een drastische reor
ganisatieplan voor de waren
huizen waarbij 2.100 van de
12.000 arbeidsplaatsen werden
geschrapt. Dreesmann. die
thuis herstelde van een hersen
bloeding, was woedend. J. C.
Nathans, voorzitter van de Cen
trale Ondernemingsraad van V
D herinnert zich: „Drees
mann, de vuisten geheven, het
gezicht nat van tranen: 'Van der
Zwan gaat er aan, ik maak hem
kapot!"
Het waren, zo suggereert Ter
lingen, echter niet de ontslagen
waar Dreesmann zich tegen
keerde, maar het feit dat Van
der Zwan onder meer de Brazi
liaanse dochterbedrijven wilde
verkopen. Over de Braziliaanse
poot' van het concern gaf
I )reesmann in het jaarverslag al
jarenlang hoog op (ook al waren
ze nauwelijks winstgevend) en
verkoop ervan betekende in zijn
ogen gezichtsverlies. Dus be
raamde hij in alle stilte vanuit
zijn villa in Laren en geholpen
door zijn kinderen een coup te
gen Van der Zwan. die in febru
ari 1989 leidde tot diens aftre
den.
Maar ook de rol van Anton
was uitgespeeld. Iedereen wist
nu immers hoe belabberd het
bekendste warenhuis van Ne
derland er voor stond. De
laatste 'tycoon' trok zich om ge
zondheidsredenen terug als
hoogste baas, waarmee tegelij
kertijd de laatste Dreesmann uit
de top van het warenhuiscon
cern verdween. Sindsdien wor
den zijn aankopen één voor één
verkocht om geld vrij te maken
voor de gezondmaking van de
'ruggegraat'.
Anton Dreesmann werd rbnd
kerst vorig jaar getroffen door
een derde hersenbloeding. Hij
revalideert moeizaam volgens
zijn kinderen, want sinds de
coup in '89 komt hun vader
'niet meer onder de mensen'.
Albert Heijn zag Anton Drees
mann voor het laatst bij toeval
tijdens een vlucht naar Zwitser
land. ..Ik vond hem een beetje
een lieve man geworden, dat
zou ik vroeger niet hebben ge
zegd."
Talrijke betrokkenen vertellen
in het boek over 'meneer An
ton', over hun eigen rol en die
van anderen, over wie goed was
en wie fout. Ze helpen Terlin
gen (en de lezer) met zijn
speurtocht naar het antwoord
op de vragen wat Dreesmann
ertoe dreef het concern zo uit te
breiden dat het een wankelend
moloch werd en waarom hij een
stokje stak voor Van der Zwans
noodzakelijke reorganisatie
plannen voor de warenhuizen.
'Anton Dreesmann; moed.
macht en miljoenen' biedt voer
genoeg voor een filmscript. Ja,
dat wordt rennen naar de win
kel geblazen.
Jeroen Terlingen, Anton Drees
mann; moed, macht en miljoe
nen. Uitgeverij StrengholL Prijs
f34,90.
Forensen in Bangkok ondervonden gisteren grote hinder van barricades van zakken cement die door demon
strerende studenten waren opgeworpen foto ap» ierome dela
INTER PRESS SERVICE
De gevechten in de Thaise
hoofdstad Bangkok lijken korte
metten te hebben gemaakt met
het beeld van Thailand als een
Aziatische modelstaat. In de
Thaise zakenwereld wordt ge
vreesd dat de buitenlandse in
vesteringen en de opbrengsten
van het toerisme zullen teruglo
pen en Thailand zijn image van
rustig een land waar alles onder
controle is. heeft verspeeld.
De bloedige straatgevechten
tussen demonstranten en poli
tie en leger hebben de Thaise
hoofdstad Bangkok het aange
zicht van een slagveld gegeven.
Doorlopend worden arrestaties
verricht. Duizenden mensen
zijn gearresteerd, er zijn hon
derden gewonden en het do
dental is gerezen tot zeker 40.
De Bangkok Post schreef in een
commentaar dat het imago van
Thailand is gedaald tot niets
meer dan een „bananenrepu
bliek".
De Thaise economie wordt
vooral getroffen door de ge
weldsuitbarsting omdat deze zo
zwaar afhankelijk is van buiten
landse investeringen en het toe
risme. „De economische voor
uitgang van het afgelopen de
cennium zal een terugslag krij
gen als gevolg van de gebeurte
nissen van de afgelopen da
gen," voorspelt Surin Pitsuwan,
die niet alieen politicoloog is
maar ook voor de oppositie in
het parlement zit.
„De huidige onrust stuurt de
Thaise toeristenindustrie de
nacht in. Het zal veel geld kos
ten daar weer uit te komen,"
zegt de voorzitter van de Thaise
Hotel Associatie, Jatuporn Siha
naitkathakuL Hei toerime, de
belangrijkste bron voor buiten
landse inkomsten, is nog steeds
bezig aan een inhaalmanoeuvre
na het inzakken van het markt
als gevolg van de Golfoorlog en
de internationale recessie.
Waarnemers vrezen dat de
buitenlandse investeringen in
Thailand, die toch al minder
zijn als gevolg van de economi
sche recessie, nog verder zullen
afnemen als gevolg van de on
rust. De beurs bijvoorbeeld rea
geerde scherp op de onlusten.
De aandelen aan de effecten
beurs van Bangkok kelderden
dinsdag met 8,9 procent De
beursindex verloor 65 punten
om te sluiten op 667,8. Van de
verhandelde fondsen sloten er
262 lager en een schamele 3 ho-
ger.
Exporteurs in Thailand ma
ken zich zorgen dat de levering
van hun produkten vertraging
zal oplopen omdat bedrijven
platliggen als gevolg van de
noodtoestand in Thailand. .Als
de situatie niet verandert kun-
Het accountantskantoor Price
Waterhouse is veroordeeld tot
het betalen van 338 miljoen
dollar wegens het verknoeien
van een controle van bedrijfs-
boeken. De jury van het Hoog
gerechtshof in de Verenigde
Staten oordeelde dat Price Wa
terhouse zich niet schuldig had
gemaakt aan misdadige praktij
ken. Was dat wel het geval ge-
wees dan had het accountants
kantoor meer dan een miljard
dollar moeten betalen.
De Britse bank Standard
Chartered nam in januari 1987
United Bank uit Arizona over
voor 335 miljoen dollar. Stan
dard had daaraan voorafgaand
aan Price Waterhouse gevTaagd
de boeken van United te con
troleren In mei 1988 verkocht
Standard 1 Jnitad waar, von 206
miljoen dollar. Volgens Stan
dard had Price Waterhouse veel
te hoog opgegeven van de fi
nanciële positie van United en
hadden de accountants ver
zuimd te wijzen op dubieuze
debiteuren van de bank.
De jury vond dat Price Wa
terhouse in gebreke was geble
ven en kende Standard ruwweg
het bedrag voor de aankoop van
United toe als schadevergoe
ding. Price Waterhouse was er
niet van onder de indruk. „We
zijn verzekerd en de dienstver
lening aan de klanten wordt
niet verstoordaldus een
woordvoerster. Het proces heeft
bijna een jaar geduurd.
nen we er niet zeker van zijn dat
er nieuwe orders zullen ko
men." zegt Vorapong Pitch-
pongsa. \ice-voorzitter van de
associatie van rijstexporteurs.
JDhl .in een wiwowmul efféi i
hebben," zegt hfl
„Ons imago is bezoedeld." re
ageert Preteen Thalemgsri, uit
voerend directeur van de Thaise
Raad voor Handel. „Wat Thai
land nu nodig heeft is een poli
tieke agenda die stabiliteit voor
de lange termijn verzekert
Maar de ironie wil dat juist de
economische vooruitgang de
politieke onrust heeft voortge
bracht. Volgens Nikhom IC, co
lumnist van het vooraanstaande
dagblad Nation tekent zich nu
een scherp contrast af tussen
het leger, dat geweigerd heeft
zichzelf te hervormen, en de
moderne middenklasse. Deze
middenklasse, die wordt ge
vormd door het zakenleven, de
liberale media en de universitei
ten, heeft geprofiteerd van de
economische vooruitgang en
eist nu politieke hervormingen.
„Wat de democratiseringsbe
weging zich niet geheel schijnt
te realiseren, is dat vanwege dit
verschil in ontwikkeling, het le
ger en de huidige door militai
ren gesteunde regering de kiem
van hun eigen ondergang in
zich dragen." zegt Nikhom.
Groter tekort
Amerikaanse
handelsbalans
WASHINGTON KRE
De VS hebben in maart een te
kort op de handelsbalans ge
boekt van 5,82 miljard dollar,
aanzienlijk meer dan het tekort
in februan van 3,29 miljard dol
lar Dat blijkt uit de nieuwste
cijfers van het Amerikaanse mi
nisterie van handel. De import
van de VS nam in maart met 4.5
procent toe tot 42,79 miljard
dollar Vooral de invoer van
brandstof steeg sterk De export
daarentegrn kromp 2.1 procent
tot 36.97 miljard dollar In de
handel met Japan liep het tekort
op van 2.97 tot 3,99 miljard dol
lar Op de handelsbalans met de
EG werd een surplus behaald
van 2,45 miljard dollar.
Oeso laat geen
landen meer toe
De Organisatie voor Economi
sche Samenwerking en Ontwik
keling (Oeso) houdt de groeien
de groep aspirant-leden voorlo
pig buiten de deur De club van
24 industrielanden beseft dat de
n reu we wereldorde het noodza
kelijk maakt de banden aan te
halen met Oost Europa. Latijns-
Amerika en A/ie maar \Tee\t
dat toelating van nieuwe leden
de organisatie minder homo
geen en effectief zal maken. Dit
is duidelijk geworden tijdens de
dinsdag geeindigde jaarlijkse
ministersvergadering van de
OESO in Panjs Hoofdpunt van
de agenda was daar hei definië
HINGIIO GPD
rol
r de
organisatie in de op dnft ge
raakte internationale verhou
dingen.
Piet er van Vollenhoven heeft
vanmorgen in Hengelo, op de
jaarlijkse bedrijfsonderscheidin-
gendag van het Ideeencentrum,
onderst heldingen uitgereikt
aan directeuren van negen be
drijven.
Het zijn de nv PGEM Energie-
mij voor (icldcriand en
Flevoland in Arnhem. Drecht-
werk in Dordrecht. Camptna
Melkunie in 's Hertogenbosch,
Coöperatie Suiker Unie UA in
Rrnl.i N|iiik Bepak in Utrecht
i miI Imam la Karioada PI
lo Pak in Eerbeek. Verenigde
Spaarbank in Utrecht, en Rijks
waterstaat Directie Flevoland in
i alynad
Bij het Ideeëncentrum zijn
ruim 460 bedrijven, organisaties
en instellingen aangesloten. Uit
de gegevens van de leden van
het centrum is een reprrsenta
lief beeld te vormen van <le
ideeënontwikkeling in Neder
land De in totaal 9495 ideeen
die in 1990 en 1991 werden in
gebracht, leverden een totale
bespanng op van maar liefst
103 miljoen gulden.
In totaal werd aan beloningrn
een bedrag van bijna elf mifioen
gulden uitgekeerd. De ervaring
leert dat een geïnvesteerde gul
den in het ioeeëmysteem ge
middeld minstens vier gulden
aan besparing oplevert. In de
industriële sector levert een gr
investeerde gulden zelfs wel
tien tot vijftien gulden op.
