Vrouwen en kinderen
uit Sarajevo gegijzeld
Azerbajdzjan dreigt twee oorlogen te verliezen
Buitenland
'Kennedy geraakt
door enkele dader'
Extreem droog in Frankrijk
Nigeria zet leger in
bij godsdienstrellen
'Graanprijs EG met
29 procent omlaag'
Ozal wil troepen naar
Nachitsjevan sturen
WOENSDAG 20 ME11992
Geen tol voor vrachtwagens
berlun Het plan van Duitsland om tol te heffen voor buiten
landse vrachtwagens is definitief van de baan. Het Europese Ge
rechtshof in Luxemburg deelde dit gisteren mee. De Duitse mi
nister van verkeer Krause betreurde het besluit en kondigde aan
dat nu naar een regeling wordt gezocht die in overeenstemming
is met het EG-recht.
Winst British Airways vliegt omhoog
londen De winst voor belastingen van de luchtvaartmaat
schappij British Airways (BA) is in het boekjaar 1991/92 omhoog
geschoten van 130 naar 285 miljoen pond (941 miljoen gulden).
De omzet nam met 5,8 procent toe tot 5224 miljoen pond (f
17,24 miljard). Daarmee heeft British Airways het afgelopen
boekjaar beduidend beter gepresteerd dan concurrenten als Air
France, Alitalia en Lufthansa.
Generaal Russisch minister van defensie
moskou De Russische president Boris Jeltsin heeft generaal Pa
vel Gratsjev, de eerste ondercommandant van de GOS-strijd-
krachten, tot minister van defensie van Rusland benoemd. Hij
zal aan het hoofd staan van het onafhankelijke Russische leger
dat begin mei formeel door Jeltsin in het leven werd geroepen.
Israël wil laatste joden uit Yemen halen
Jeruzalem» De Israëlische minister Sharon (huisvesting) heeft
gisteren onthuld dat Israël probeert 1.600 joden uit Yemen naar
Israël te halen. In 1949 en 1950 heeft Israël via een luchtbrug
30.000 Yemenitische joden uit Aden naar 'huis' gehaald. Dit ge
beurde bij een operatie die de codenaam „Magie Carpet" kreeg.
Enkele duizenden joden bleven in Yemen achter.
Clinton en Bush winnen weer primaries
portland George Bush en Bill Clinton hebben de Republikein
se en Democratische voorverkiezingen in de staten Oregon en
Washington gewonnen, maar Ross Perot behaalde als onafhan
kelijke kandidaat in Oregon ook een aanzienlijk aantal stem
men. Die tellen niet officieel, maar hebben wel waarde als poli
tiek signaal aan Washington en aan de Democraten dat er grote
ontevredenheid heerst over de huidige kandidaten.
Ultimatum bankiers voor Eurotunnel
londen Bankiers van Eurotunnel, het Brits-Franse consortium
dat zich bezighoudt met de bouw van de Kanaaltunnel, dreigen
de geldkraan dicht te draaien als Eurotunnel er niet in slaagt het
geschil met aannemer Transmanche Link voor augustus dit jaar
uit de wereld te helpen. Volgens de bankiers moet het geschil
zijn opgelost alvorens de huidige kredietlijn van 920 miljoen dol
lar is opgesoupeerd. Inzet van het dispuut is de vraag wie'er
moet opdraaien voor de enorme kostenoverschrijdingen bij de
bouw.
Ramos op grote voorsprong in Filipijnen
manila» De voormalige minister van defensie Fidel Ramos lijkt
in de Filipijnen af te steven op een overwinning in de presi
dentsverkiezingen van vorige week. Hoewel de telling van de
stemmen nog steeds langzaam verloopt begint Ramos een grote
voorsprong op te bouwen. Na telling van 39 procent van de on
geveer 25 miljoen uitgebrachte stemmen had de door president
Corazon Aquino gesteunde kandidaat volgens het officiële or
gaan dat de telling bijhoudt 2.177.037 stemmen, ruim een half
miljoen meer dan de flamboyante corruptiebestrijdster Miriam
Santiago.
correspondent
De vier artsen die in 1963 de
neergeschoten president Ken
nedy onderzochten, zijn er ook
nu nog absoluut van overtuigd
dat hij van achteren werd ge
raakt door twee kogels, die wer
den afgevuurd door een enkele
dader. Dat is de kern van een
artikel in het gezaghebbende
Amerikaanse medische tijd
schrift Journal of the American
Medical Association (JAMA). Het
artikel is het resultaat van zel
den eerder toegestane inter
views met de betrokken artsen.
Het artikel bevestigt de resul
taten van de officiële onder
zoekscommissie onder leiding
van rechter Warren, die in 1964
tot de conclusie kwam dat Ken
nedy door een enkele moorde
naar, Lee Harvey Oswald, werd
doodgeschoten.
De uitspraken van de artsen
spreken de kern van allerlei sa
menzweringstheorieën tegen,
Geheim overleg over Bosnisch-Kroatisclie confederatie
Meer dan zevenduizend vrouwen en kinderen uit de
Bosnische hoofdstad Sarajevo die op weg waren naar de
Kroatische havenstad Split, worden sinds gistermiddag
vastgehouden in het Servische bolwerk Ilidza. De Servi
sche milities die hen hebben gegijzeld, eisen in ruil voor
de vluchtelingen een vrije aftocht voor de Joegoslavische
militairen uit de Maarschalk-Tito-kazerne in Sarajevo.
SARAJEVO AFP/DPA/AEP/IND/Rtr
Het vluchtelingenkonvooi werd
volgens een verslaggever tegen
gehouden in de voorstad Ilidza,
op ongeveer 10 kilometer af
stand van Sarajevo, Een Servi
sche politieman verklaarde dat
het konvooi pas kan doorreizen
„als onze soldaten en hun fami
lies de Maarschalk-Tito-kazeme
hebben verlaten".
Aan het begin van de middag
eisten de gijzelnemers de terug
gave van hun doden die bij de
gevechten zijn omgekomen en
stonden ze erop dat voor ieder
moslim-kind een Servisch kind
de stad kan verlaten. „We geven
u 24 uur de tijd voor een vreed
zame oplossing voor uw en ons
drama", aldus de Serviërs. Wat
er daarna met de vluchtelingen
zal gebeuren, werd niet nader
uitgelegd, maar in Bosnië wordt
met het ergste rekening gehou
den. Servische boeren uit de
omgeving kwamen de gegijzel
den melk en thee brengen.
De voedselsituatie in de voor
malige Joegoslavische republiek
wordt met de dag slechter.
Tienduizenden mensen dreigen
te verhongeren als de hulpkon
vooien van het Rode Kruis en de
VN-vluchtelingenorganisatie
opnieuw worden tegengehou
den door Serviërs. Deze waar
schuwing heeft de Bosnische
minister van buitenlandse za
ken, Haris Silajdzic, gisteren la
ten horen op een persconferen
tie in Washington.
Silajdzic beschuldigde de Ser
viërs ervan gebieden „etnisch te
zuiveren" en niet-Serviërs in
„concentratiekampen" onder te
brengen. Als voorbeeld noemde
hij de stad Dihac waar tiendui
zenden inwoners zonder le
vensmiddelen en een dak boven
hun hoofd het moeten zien vol
te houden.
De Kroatische televisie meld
de gisteren dat in het geheim
overleg wordt gevoerd over op
richting van een Bosnisch-
Kroatische confederatie. De re
geringsgezinde tv-zender drong
er op aan dat een dergelijke
overeenkomst zo spoedig mo
gelijk een feit moet worden.
Vertegenwoordigers van de
Partij voor Democratische Actie
en van de Kroatische Democra
tische Gemeenschap, de be
langrijkste partijen van
moslems en Kroaten in Bosnië,
zouden het al eens zijn gewor
den over nauwe politieke sa-
menwrfking. Behalve voor de
snijd tegen de „Servische agres
sor" zullen zij zich inzetten voor
de soevereiniteit van Bosnië-
Hercegovina.
Bosnië, waar de strijd russen
Serviërs, moslims en Kroaten
onverminderd doorgaat, wordt
mogelijk nog deze week lid van
de Verenigde Naties. Daarover
heeft de Veiligheidsraad giste
ren tijdens een besloten zitting
overeenstemming bereikt. De
raad ging een dag eerder al ak
koord met de toelating van
Kroatië en Slovenië.
volgens welke Kennedy niet al
leen van achteren, maar ook in
zijn voorhoofd werd geraakt. De
president zou volgens die theo
rie (zoals in de film JFK van Oli
ver Stone) het slachtoffer zijn
geworden van een complot,
waarbij meer dan één moorde
naar zou zijn betrokken. Maar
volgens JAMA-hoofdredacteur
Lundberg is de film JFK niet
meer dan „een handig verzin
sel".
Het belangrijkste bewijs dat
Kennedy alleen van achteren
werd geraakt, is volgens het ar
tikel de redenering van de pa
thologen James Joseph Humes
en J. Thornton Boswell. Volgens
hen laat een kogel altijd een
klein gat achter op de plaats
waar hij de schedel binnen
dringt, en een veel groter gat op
de plaats waar hij de schedel
weer verlaat. Het weerspreekt
tegelijkertijd, dat de president
van voren zou zijn geraakt door
een tweede moordenaar, aldus
de pathologen.
ancenis Een vrouw
schept zand uit de
droge bedding van de
rivier de Loire. In ver
band met de extreme
droogte zijn in zes
Franse departementen
extra maatregelen ge
nomen. De Fransen
hebben in drie jaar
niet zo'n droge en he
te (30 graden Celsius)
lente gehad, foto
LAGOS»
In het noorden van Nigeria is
gisteren voor de derde achter
eenvolgende dag fel gevochten
tussen groepen moslims en
christenen. Honderden men
sen zijn bij de rellen gedood,
tientallen gebouwen werden
geplunderd en in brand gesto
ken. Relschoppers raakten ook
slaags met het leger dat naar
de deelstaat Kaduna is ge
stuurd om de rust te herstel
len.
Volgens een westerse diplomaat
in Kaduna hebben het leger en
politie het centrum van de stad
onder controle maar wordt el
ders in de stad nog fel gevoch
ten. Ziekenhuizen en klinieken
worden overspoeld met mensen
die allerlei verwondingen had
den opgelopen door wapens als
knuppels, stenen, messen, pijl
en boog en speren met gifpun-
De rellen tussen moslims en
christenen staan niet op zich
zelf. Het land, met 110 miljoen
inwoners het dichtstbevolkte
land van Afrika, heeft al diverse
uitbarstingen van religieus ge
weld meegemaakt. Zo kwamen
in maart in de noordoostelijke
stad Jalingo 15 mensen bij rel
len om het leven. Vorig jaar ok
tober eisten ongeregeldheden
in Kano, de grootste stad in het
noorden van het land, 300 le-
Een groot deel van de Nigeri-
aanse moslims hangt de 'Afri
kaanse islam' aan die gods
dienst als een privé-zaak be
schouwt en tolerant is tegen
over andere godsdiensten. In de
noordelijke deelstaten Bauchi
en Sokoto komt echter een
agressievere vorm van islam
voor. Vorig jaar ontstonden in
Bauchi hevige gevechten, toen
shi'itische moslims de invoering
van de islamitische wetgeving
(sharia) wilden afdwingen. Bo
vendien zijn ook onder christe
nen fundamentalistische sekten
actief die in onverdraagzaam
heid niet onderdoen voor hun
islamitische geestverwanten.
Eind dit jaar moet in Nigeria
een nieuwe grondwet van
kracht worden die een einde
moet maken aan het militaire
regime van president Ibrahim
Babangida. Dit door de militaire
leiding geregisseerde democra
tiseringsproces verloopt mede
door de godsdienstige twisten
bepaald niet vlekkeloos.
Al bij de voorbereiding van de
grondwet kwam het tot een
conflict tussen de moslims en
christenen. Beide partijen ac
cepteerden niet langer het com
promis over de invoering van de
sharia uit 1978. Dit compromis
hield in dat de islamitische wet
geving enkel van toepassing zou
zijn in de deelstaten die dit
wensten, en uitsluitend op mos
lims die dit wilden. De moslims
eisten echter later dat de sharia
geldig zou zijn in geheel Nige
ria. De christenen kwamen
daarop terug van hun toezeg
ging. Babangida schortte het
debat over de grondwet vervol
gens op.
Ondanks de felheid van de
gevechten, waarbij menige kerk
en moskee het moet ontgelden,
zijn de godsdienstrellen nooit
uitgelopen op een nationale op
stand. Dat is een gevolg van de
uitgestrektheid van het land en
de grote verscheidenheid aan
godsdienstige groepen binnen
zowel de islam als het christen
dom. Deze groepen opereren
volkomen onafhankelijk van el
kaar.
Portugal komt met comprpmis-voorstel
brussel gpd-anp
De graanprijs gaat binnen de
EG met 29 procent omlaag. Dat
is de kern van een nieuw com
promis over de landbouwher-
vormingsvoorstellen van de Eu
ropese Commissie. Het com
promis werd afgelopen nacht
door het Portugese voorzitter
schap van de EG gepresenteerd
aan de landbouwministers van
de twaalf lidstaten in Brussel.
In het vorige compromis van
het Portugese voorzitterschap
werd nog een daling van ruim
27 procent voorgesteld, maar
dat was voor landbouwcommis
saris MacSharry absoluut on
aanvaardbaar. Het nieuwe
voorstel wordt vandaag bespro
ken.
Het nieuwe compromis zal in
de huidige vorm waarschijnlijk
wel door de landbouwcommis
saris kunnen worden geaccep
teerd, zij het niet van harte, al
dus een woordvoerder. Een fik
se daling van de graanprijs, ge
koppeld aan een inkomens
steun aan de boeren, vormt de
spil van de omstreden hervor
mingsvoorstellen van MacShar
ry' om de landbouwuitgaven in
de Gemeenschap te beteugelen.
Het nieuwe compromis
handhaaft de extra korting van
3 procent op de melkquota van
boeren. Onder andere Neder
land, Denemarken en leriand
voelen weinig voor deze korting
omdat uit een geheim rapport
van de EG Ls gebleken dat enke
le zuidelijke lidstaten de super
heffing ontduiken.
Die lidstaten (Italië. Grieken
land en Spanje) eisen een ver
hoging van ile qimu. man
voordat daar sprake van kan
ztyn, /uilen n eersi mm-ten
aantonen dat ze de bestaande
quota-regeling daadwerkelijk
toepassen, aldus het compro-
de de woordvoerder van de Ne
derlandse minister Bukman
(landbouw) het compromis
„een serieuze poging om tot za
ken te komen'
De Europese Rekenkamer
vindt dat de EG slordig om
springt met speciale program
ma's voor steun aan achterge-
hle\en regio's m de genie, n
schap, de Derde Wereld en de
landbouw. PndnÉn den
'structuurfondsen' de laatste ja
ren te hervormen, zijn tot nu
toe mislukt omdat de EG-lan
den weigeren akkoord te gaan
met voorstellen die beogen de
overproduktie in de lidstaten
aan te pakken.
Als ze daar een begin mee
zouden maken, zouden bijvoor
beeld Derde Wereldland, n
meer kans krijgen hun prod tik
ten af te /etten De iieD ni.i
mer, het hoogste controle or
gaan van de EG, schrijft dat in
een kritisch evaluatierapport
dat gisteren is overhandigd aan
de ministers van financiën van
de I
De Turkse president Turgut Ozal heeft zich in Houston uitge
sproken voor het zenden Van troepen naar de Azerbajdzjaanse
exclave Nachitsjevan, dat ingeklemd ligt tussen Armenië, Iran en
Turkije.
Het Turkse staatshoofd zei voor het inzetten van Turkse troe
pen te zijn om te voorkomen dat zich in Nachitsjevan dezelfde
taferelen gaan afspelen als in Nagomo-Karabach, dat al vier jaar
het toneel is van gevechten tussen Azerbajdzjanen en Arme-
Armeense „vrijheidsstrijders" namen maandag een deel van
Nachitsjevan rond het dorp Sadarak in bij een actie tegen Azer
bajdzjaanse eenheden die Armeense grensdorpen hadden be
schoten.
De Armeense regering zegt niet bij de strijd te zijn betrokken.
Deze zouden zijn uitgevoerd door Kurden of door mensen uit
Karabach. Iran heeft de Armeense actie scherp veroordeeld.
De minister van buitenlandse zaken van Nachitsjevan, dat for
meel een autonoom Azerbajdzjaans gebiedsdeel is, verzocht
Turkije om wapenleveranties. Minister Riza Ibadov zei voorts
dat Armeense eenheden ook gisteren Sadarak, ongeveer 40 kilo
meter van de Turkse grens, met pantservoertuigen, helikopters
en andere /ware vVapens aanvielen. De stad zou evenals dorpen
in de omgeving zijn geëvacueerd. Bij de gevechten zouden zeker
elf mensen om het leven zijn gekomen en 50 gewonden zijn ge
vallen.
den haag diederik kramers
Al jaren woeden in de Kaukasische republiek
Azerbajdzjan twee oorlogen. De ene wordt uit
gevochten in de bergachtige enclave Nagorno-
Karabach waar de Armeense inwoners rich wil
len losmaken van Azerbajdzjan. In de andere,
die zich op het binnenlands-politieke vlak af
speelt, heeft het oppositionele Volksfront vorige
week de laatste ronde gewonnen door de macht
van ex-president Ajaz Moetalibov over te ne
men. Ondanks deze zege dreigt de politieke on
rust verder toe te nemen door de nederlagen te
gen de Armeniërs.
Het Volksfront, een coalitie van nationalistische
en islamitische bewegingen, heeft de macht in
middels stevig in handen. Zijn vice-voorzitter Isa
Gambarov werd maandag tot parlementsvoorzit
ter gekozen, en daarmee interim-staatshoofd tot
de presidentsverkiezingen van 7 juni. Ook stemde
het voor 90 procent uit communisten bestaande
parlement in met de overdracht van zijn be
voegdheden aan de Nationale Raad (Milli-Sjoera),
een verkleind parlement waarin oppositie en
communisten evenredig zijn vertegenwoordigd.
Daarop doekte de Opperste Sovjet zichzelf op.
Vorige week donderdag haalde datzelfde parle
ment Ajaz Moetalibov opnieuw binnen als presi
dent, nadat de afgevaardigden hem twee maan
den tevoren hadden afgezet. Eenmaal terug op
het regeringspluche kondigde hij de noodtoe
stand af, lastte de presidentsverkiezingen af en
schortte alle politieke partijen en organisaties op.
„Ik wil geen dictator zijn, maar als het nodig is
kunnen we daartoe overgaan", hield hij de jube
lende afgevaardigden voor.
„Een staatsgreep", riep het Volksfront, wier parle
mentariërs niet bij de stemming aanwezig waren.
Een dag later hadden ze de belangrijkste over
heidsgebouwen in handen en was Moetalibov op
de vlucht geslagen. De ex-president vertrouwde
op de veiligheidsdiensten, maar verkeek zich op
de legereenheden, die zich ostentatief neutraal
opstelden of de kant van de oppositie kozen.
Ook in een ander opzicht weegt de militaire fac
tor zwaar in de Azerbajdzjaanse politiek; elke ne
derlaag tegen de Armeniërs in de enclave Nagor-
no-Karabach lijkt een nieuwe politieke omwente
ling in Bakoe te veroorzaken. Met het Volksfront
aan het roer ziet het er niet naar uit dat de strijd
met de Armeniërs zal afnemen De oppositie
heeft steeds geklaagd dat Moetalibov zich te slap
opstelde, en de Armeense successen van de afge
lopen dagen hebben de verbittering in Bakoe al
leen maar doen toenemen.
Met de inname van Latsjin braken de Armeniërs
maandag door de Azerische corridor die Nagor
no-Karabach scheidt van Armenië, waarmee zij
voor het eerst een bcvoorradingslijn over land
kunnen openstellen ironisch genoeg hadden
Azerische troepen Latsjin verlaten om aan de
machtsovername in Bakoe deel te nemen Tevens
hebben Armeense „vrijheidsstrijders" gebied ver
overd in Nachitsjevan, een Azerbajdzjaanse en
clave ingeklemd tussen Armenië, Turkije en Iran.
De politieke verhoudingen in Azerbajdzjan staan
al op scherp sinds het bloedbad in Bakoe van ja
nuari 1990. Het Volksfront had destijds na massa
le betogingen in Bakoe nagenoeg de macht in
handen, maar na een reeks pogroms tegen de Ar
meniërs in de stad greep het Sovjet leger in Het
Kremlin liet ruim 200 doden en 700 gewonden
achter, en stelde de communistische technocraat
Moetalibov als zijn stadhouder aan
Door zijn bekering tot het nationalisme kon Moe
talibov het nog een tijdlang uitzingen, maar de
militaire tegenslagen in Nagorno-Karabach on
dermijnden zijn positie ten gunste van het Volks
front.
De val van Moetalibov, en de vorming van een re
gering van Volksfront en communisten, betekent
met het einde van het touwtrekken om de macht
in Azerbajdzjan. Nog steeds waken milities in Ba
koe tegen aanvallen van gewapende aanhangers
van de ex-president. De oppositie is met haar
tientallen nartijen en lïewegingen binnen en bui
ten het Volksfront al even verdeeld als de (al dan
niet bekeerde) communisten.
Van oudsher bood het communisme in Azerbajd
zjan de traditionele clans, als die van Bakoe-Sjir
van en Karabach. de mogelijkheid om hun heer
schappij te handhaven. Zo is de laatste tijd Geidar
Alijev. heer en meester over Nachitsjevan. als een
schim uit het verleden teruggekeerd op het poli-
tifte toneel /i|n populariteit «l.mkt hi| aan hit
tfjdpcifc-DiajiiJev, (ooo hQ oog Hd ra hi I pt d i
buro in Moskou was en er nog pais en vree in het
gebied heerste.
Maar in de Azerbajdzjaanse politiek wegen ideo
logische scheidslijnen uiteindelijk minder zwaar
dan het charisma van politieke persoonlijkheden.
Hierdoor hebben oppositie en ex communisten
al op verscheidene fronten kunnen samenwer
ken Maar als de oorlog de Azcri's verder in het
nauw dri|ft, zouden zij ook hun lot kunnen ver
binden aan een generalissimo die hen een mili
taire zege belooft.
- i, V f'Z-.
De lichamen van burgerslachtoffers van de strijd in Sarajevo liggen langs de kant van de straat Door de aanhoudende
gelijk de slachtoffers te bergen.
beschietingen is het onmo-
foto»epa
