Kabinet wil
ziektegeld
toch korten
Geen uitleg over 'buitenlandruzie'
Skaafwonde en Duitse herders op zonnige rampenoefening
Kok vreest hogere
rente in Duitsland
Binnenland
Spoorwegen mogelijk
in vier delen gesplitst
Bonden verbijsterd over
bod kabinet voor zorg
WOENSDAG 20 MEI 1992
0"W*«H»ppf4l*.C Pi
Agenten aangereden bij controle
hank» Een automobilist heeft afgelopen nacht twee rijkspolitie
mensen bij een alcoholcontrole aangereden. Het incident vond
plaats op de afrit van de A27 bij Hank. De chauffeur van de auto
met een Frans kenteken remde aanvankelijk, maar gaf even later
gas en schepte de politiemensen. Beiden liepen verwondingen
op. De politie vermoedt dat dezelfde man eerder bij een controle
een stopteken heeft genegeerd. Daarbij raakte niemand gewond.
Straaljager bezorgt Hengelo schrik
^nschede De leiding van de vliegbasis Twenthe zal een officiële
klacht indienen bij de Duitse luchtmacht over de capriolen die
een piloot van een Duitse Phantom maandag uithaalde boven
Hengelo. De piloot maakte een navigatievlucht en kwam per on
geluk boven Hengelo terecht. Het vliegtuig maakte lawaai en
produceerde grote hoeveelheden rook. De leiding van de basis
neemt het incident hoog op, te meer omdat het neerstorten van
een F-16 in februari van dit jaar de Hengeloërs nog vers in het
geheugen ligt.
den haag gpd
utrecht gpd
De ondernemingsraad (OR) van
de Nederlandse Spoorwegen
houdt er sterk rekening mee dat
het spoorbedrijf wordt opge
deeld in vier werkmaatschappij
en. Het gaat dan om Algemeen,
Goederen, Reizigers en Infrabe-
heer. Deze vier zouden dan on
derdeel uitmaken van een hol
ding NS, waarvan de aandelen
vooralsnog voor honderd pro
cent in handen blijven van de
Staat.
De OR loopt hiermee vooruit
op de rapportage van de com
missie-Wijffels, die in opdracht
van minister Maij van verkeer
de relatie tussen overheid en NS
onderzoekt. Aanleiding is de be
paling van de Europese Com
missie dat het railnet in Europa
niet langer gemonopoliseerd
mag worden door de nationale
spoorwegmaatschappijen.
-Wijffels zal op
5 juni haar rapport presenteren.
Volgens de OR is de constructie
met vier werkmaatschappijen
de meest logische. NS werken
op dit moment al met een ver
gelijkbare onderverdeling in
diensten. Daar komt bij dat
Wijffels al eerder heeft meege
werkt aan de privatisering van
de PTT. Ook toen is gekozen
voor een holding met werk
maatschappijen.
De Vervoerbond FNV rea
geerde vanochtend negatief op
het idee. „Versterking van de
spoorwegen vinden wij nodig,
maar de ervaring van zusteror
ganisaties uit de hele wereld
leert dat het deze kant in elk ge
val niet op moet", zegt FNV-be-
stuurder Korteweg. De bond
denkt verder dat meer concur
rentie leidt tot duurdere trein
kaartjes in de Randstad en min
der treinen in dunner bevolkte
gebieden.
Oltmans vlucht ambassade in
johannesburg p. van nuusenburg
correspondent
De omstreden Nederlandse
journalist Willem Oltmans heeft
vanochtend zijn toevlucht ge
zocht in de Nederlandse am
bassade in Pretoria. Oltmans is
volgens een eigen verklaring be
dreigd door de Zuidafrikaanse
Nationale Inlichtingendienst, de
j NIS. Hij wordt er volgens hem
van beschuldigd een agent te
zijn van de Amerikaanse gehei
me dienst CIA.
De eerste secretaris van de
ambassade zei vanochtend dat
de verklaring van Oltmans 'ge
verifieerd' wordt. Tot er duide
lijkheid is over zijn positie, kan
Oltmans op de ambassade blij
ven, aldus Sondaal. Oltmans
woont sinds enkele jaren in Jo
hannesburg, waar hij free-lance
journalist is.
De zaak-Oltmans roept herin
neringen op aan de affaire-
Klaas de Jonge. De Jonge werd
in juli 1985 gearresteerd wegens
sabotage. Hij wist echter aan de
Zuidafrikaanse politie te ont
snappen en zocht zijn toevlucht
in de Nederlandse ambassade
in Pretoria.
Premier Lubbers heeft gisteren
geweigerd nog in te gaan op de
ruzie van de afgelopen weken
tussen de ministers Van den
Broek en Pronk over de buiten
landuitgaven. WD'er Weisglas,
die de premier ter verantwoor
ding wilde roepen, noemde het
„ongehoord" dat de beide be
windslieden elkaar in het open
baar de les hebben gelezen. „De
minister-president is kennelijk
niet in staat dat te voorkomen",
aldus Weisglas.
„De premier doet alsof het al
lemaal niet gebeurd is. Ik vraag
me dan ook af of de minister
president nog wel bereid is te
staan voor dit kabinet", aldus
de WD'er. „Terugkijken is in de
politiek niet zo lonend", ant
woordde Lubbers. Hij wees er
op dat het kabinet inmiddels
een besluit heeft genomen over
de uitgaven voor het buitenland
en dat het meningsverschil
daarmee de wereld uit is. Eerder
had hij Pronk en Van den Broek
gevraagd bij hun publieke uit
spraken meer te letten op de
„eenheid van het regeringsbe
leid".
Ook de beide hoofdpersonen
zelf waren niet bereid nog in te
gaan op de ruzie die zij de afge
lopen weken hebben uitgevoch
ten. Pronk heeft maandag een
gesprek gehad met CDA-fractie-
voorzitter Brinkman, onder
meer over de harde kritiek van
diens fractie na het beëindigen
van de ontwikkelingsrelatie met
Indonesië.
Pronk wilde eerdere negatieve
uitspraken over het CDA niet
meer herhalen. Hij liet door
schemeren dat de kou uit de
lucht was na het gesprek met de
CDA'er. „Daarmee is een door
mij als lastig ervaren situatie
achter de rug."
Minister Kok (financiën) wil
de schade op met een staatsga
rantie verleende exportkrediet
verzekeringen voor het GOS
verhalen op de totale hulp van
ons land aan de republieken
van de voormalige Sovjet Unie
en Oost-Europa. Dit blijkt uit de
nota buitenlanduitgaven van
Kok en Lubbers.
Er staat op dit moment voor
1,7 miljard gulden aan export
kredietverzekeringen met
staatsgarantie uit. Als het GOS
dit jaar niets zou afbetalen, zou
dit een schade van ongeveer
200 miljoen gulden betekenen.
Gezien de staatsgaranties moet
Kok daarvoor opdraaien.
Het lijkt haast symbolisch voor hun verhouding van de afgelopen maanden: Van den Broek spreekt en Pronk
kijkt de andere kant op. foto anp ruud hoff
amsterdam nelly jacobs
What the heil betekent skaaf
wonde en blooduerlies"klinkt
het vanaf het eerste platform
van de Mobil-raffinaderij. De
Ierse reddingswerker Colin
Booth veegt het zweet van zijn
gelaat. Hij wil het vrouwelijke
slachtoffer zo snel mogelijk hel
pen, maar wordt daarin belem
merd door de terminologie op
de om haar nek hangende pa
tiëntenkaart.
Voor de steeds roder worden
de Ier is het abacadabra. Voor
de leiding van de grootscheepse
rampoefening Europe '92 is het
één van de zaken die in de toe
komst moeten veranderen.
„Een internationale kaart biedt
in zo'n geval uitkomst. Het is
zaak dat die er zo snel mogelijk
komt, dat is de les van van
daag", stelt rampcoördinator
Runsink vast.
Ruim 350 rampenbestrijders
uit tien landen waren gister
morgen met groot materieel
naar het terrein van de voorma
lige Mobil-raffinaderij bij het
Noordzeekanaal gekomen, om
voor de vierde keer een groot
schalige oefening te houden. De
voorbereiding duurde een jaar,
de kosten bedragen ongeveer
een miljoen gulden. Het doel
van de oefening is de uitwisse
ling van kennis en ervaring op
het terrein van de rampenbe
strijding. Daarom waren ook
125 waarnemers uit heel Euro-
pa en het Midden-Oosten naar
Amsterdam gekomen.
Er blijkt meer voor verbete
ring vatbaar dan alleen de pa
tiëntenkaart. De brandslangen
van de deelnemende landen
sluiten niet op elkaar aan, de ra
dio's werken op verschillende
frequenties en de communica
tie loopt bepaald niet vlekke
loos, omdat lang niet iedereen
Engels spreekt. „Geen pro
bleem", vindt de vertegenwoor
diger van de Franse regering.
„Als iedereen Frans spreekt, zijn
we ook uit de brand."
Vliegramp
Het scenario van de ramp lag
Reddingswerkers bij de rampenoefening kijken toe hoe collega's een 'gewonde' per brancard vervoeren.
vast: Even na elven stort een
vrachtvliegtuig, dat even tevo
ren was opgestegen van Schip
hol, op de raffinaderij. Daar zijn
juist op dat moment veel perso
neelsleden bezig met onder
houdswerkzaamheden. De
technische dienst van het be
drijf is bezig met een inspectie
van de ammoniakopslagtank.
De denkbeeldige ravage is
enorm: De rampenbestrijders
zien zich geconfronteerd met
branden, instortingen, beknelde
mensen in bussen en auto's en
het vrijkomen van gevaarlijke
stoffen.
Als er voldoende 'bobo's' aan
wezig zijn, begint de brandweer
met het uitrijden van de extra
dikke waterslangen, die een re
cordlengte van 75 kilometer
kunnen bereiken. Dat is nodig,
zegt brandweerwaarnemer Van
Neervelt van de Gooi- en Vecht
streek: „Vreemd genoeg zijn er
in ons waterrijke land nog grote
gebieden waar nauwelijks blus
water te vinden is. Wij hebben
dat bijvoorbeeld in Laren."
Vanuit Frankrijk is al belangstel
ling getoond voor dit Neder
landse systeem.
Ondertussen worden de tien
tallen 'Lotusslachtoffers' (van de
Landelijke Vereniging tot Uit
beelding van Slachtoffers) uit
hun benarde posities bevrijd of
ter plaatse geholpen. Ze zien er
verschrikkelijk uit met hun le
vensechte, met klei geboetseer
de verwondingen. Noodverban
den, spalken, infusen, hechtma-
teriaal, alles gaat mee de stellin
gen op om eerste hulp te bie
den. Een gemoedelijke Belg
spreekt zijn 'slachtoffer' toe:
..Ach madammeke, is het zó
erg, da ge zo krijst."
Sonarapparatuur
Na een half uur is duidelijk dat
het weinig uitmaakt in welk
land je een ramp overkomt.
Duitsers, Ieren, Engelsen, Ne
derlanders en Grieken werken
allen vaardig en onverstoord.
„Die Grieken, wat zullen die er
nou van bakken, dachten we
eerst", vertelt Peter van Ostade
FOTO ANP MARCEL ANTONISSE
uit Rockanje, één van de net be
handelde 'slachtoffers'. „Nu
denk ik er wel anders over. Petje
af voor die lui."
De Grieken hebben dan ook
van alle aanwezige ploegen de
langste staat van dienst. Ze wer
ken met ultramoderne sonarap
paratuur. Zij waren de laatste
tijd aanwezig bij alle grote ram
pen waarbij zich instortingen
voordeden. Grote fotoborden
tonen dat. „De laatste jaren heb
ik heel wat keertjes moeten ver
zuimen op mijn werk", zegt
hoofdchirurg P. Theodossion.
Terwijl hij de pols van een net
'uit het puin geredde' Amers-
foortse voelt, vertelt hij van dé
rampen in Armenië en Turkije.
waar zijn team honderden
mensen onder het puin van
daan haalde. „Daarbij vergele
ken is dit een ontspannen feest
je. Daar was het echt."
Onder de warme Hollandse
zon komen de Grieken 'oude
bekenden' uit Armenië tegen.
De Technische Hilfs Werke uit
Saarland was bij die ramp met
een hondenbrigade aanwezig.
De Duitse herder Heiner, geko
zen uit meer dan honderd
soortgenoten vanwege zijn mi
raculeuze reukvermogen, vindt
deze pseudoramp dan ook
maar kinderspel. Binnen de
korste keren heeft hij de 'slacht
offers' onder het puih ontdekt.
Daarna geeft hij door een ruk
aan de lijn aan dat hij moet
plassen. En dat doet een ras
hond niet in het bijzijn van an
deren.
Astronauten
In het oostelijk deel van de raffi
naderij werken Nederlandse,
Duitse en Belgische brandweer
specialisten aan het bevrijden
van door ammoniak bedwelm
de personeelsleden. Gekleed als
astronauten dichten de red
dingswerkers de leidingen, doen
ze metingen en redden de ze
slachtoffers. „Het zijn de meest
eenzame werkers van de brand
weer", zegt een woordvoerder
van de Amsterdamse brand
weer. „Als ze eenmaal in dat
pak in een gebouw of schip zijn,
kunnen zij veelal geen kant
meer op. Het moeten dus wel
mensen zijn met lef en verant
woordelijkheid."
Na afloop tonen de organisa
toren zich positief over het ver
loop van de oefening. „Maar
echt tevreden zijn we nooit
Vooral het communicatiesys
teem en de onderlinge bericht
geving kunnen beter'zegt
Runsink. „Ik ben tevreden als
we wat leren van onze fouten,
zodat we in de praktijk straks
een aantal zaken kunnen verbe
teren", voegt de plaatsvervan
gende barndvveercommandant
van Amsterdam Schippers daar
aan toe. „Uit dit soort contacten
komt goede samenwerking
voort."
Voorstel verbiedt bovenwettelijke uitkering
Het kabinet wil af van volledige loondoorbetaling bij
ziekte. In een wetsvoorstel dat binnenkort naar de Twee
de Kamer gaat, wordt het verboden meer dan zeventig
procent van het loon bij ziekte te vergoeden uit de cen
trale ziektekassen. Als werkgevers en werknemers volle
dige doorbetaling wensen, moeten zij zich bijverzekeren.
De collectieve lastendruk (het beslag van premies en be
lastingen op elke verdiende gulden) daalt hierdoor, om
dat de verplichte ziektewetpremie omlaag kan.
den haag gpd
Vorig jaar al dreigde minister
De Vries (sociale zaken) de hon
derd procent doorbetaling bij
ziekte middels een 'paraplu-
wetje' te verbieden. De minister
meende dat de kosten voor
ziekteverzuim (in 1991 12,6 mil
jard gulden) te hoog opliepen.
Onder hevig protest van de so
ciale partners trok De Vries zijn
wetje in. Vakbeweging en werk
gevers mochten eerst zelf pro
beren het ziekteverzuim terug
te dringen. Met het nieuwe
wetsvoorstel valt de minister
toch terug op zijn oude stand
punt.
Onder de huidige ziektewet
bedraagt de wettelijke beta
lingsverplichting bij ziekte mi
nimaal zeventig procent van het
loon. Deze wettelijk verplichte
ziektewetuitkering wordt be
taald uit de centrale ziektegeld-
kassen van de bedrijfsverenigin
gen. In bijna alle cao's is even
wel ook de resterende dertig
procent doorbetaling via de
centrale kassen verzekerd. Voor
de wettelijke en de bovenwette
lijke uitkering wordt één geza
menlijke premie geheven.
Aan deze situatie moet het
voorstel een eind maken. Vol
gens het kabinet worden werk
nemers en werkgevers onvol
doende geprikkeld het ziekte
verzuim terug te dringen. De fi
nanciële verantwoordelijkheid
daarvoor komt geheel bij de so
ciale partners te liggen, als de
Tweede Kamer instemt met het
voorstel. De sociale partners
kunnen bij cao-onderhandelin
gen afspreken de bovenwettelij
ke ziekte-uitkering bij een parti
culiere verzekeraar onder te
brengen. Ook een aparte verze
kering via de bedrijfsverzekc-
ring blijft volgens een woord
voerster van sociale zaken mo-
grli|k
In beide gevallen wordt het
bovenwettelijk uitkeringsdeel
niet meer tot de collectieve las
tendruk gerekend. Het kabinet
heeft zien erop vastgelegd dat
die lastendruk niet verder stijgt
dan 53,6 cent per verdiende
gulden. De geringe verlaging
door de lagere ziextwetpremie
biedt het kabinet enig soelaas
op andere terreinen.
omhoog moeten om te voorko
men dat de pensioenrechten
van werknemers in de toekomst
worden aangetast. De kosten
van een verhoging van de pen
sioenpremie na 1992 zal het
Rijk betalen Dat gebeurt echter
alleen als de betrokken sectoren
met het bod ii
Bod nagenoeg hetzelfde, acties harder
den haag gpd
De bonden in de gezondheids
zorg hebben 'verbijsterd' gerea
geerd op het jongste voorstel
van het kabinet om het conflict
over de lonen op te lossen. Het
aanbod, vervat in een brief aan
de Tweede Kamer, is npmelijk
nagenoeg hetzelfde: de loons
verhoging van 3 procent moet
worden gefinancierd uit een
(tijdelijke) verlaging van de pre
mies van het pensioenfonds
PGGM. De overheid is daar
naast bereid zelf 0,56 procent
aan salarisverbetering bij te dra
gen en extra geld uit te trekken
voor verlichting van de werk
druk. De bonden hebben in
middels aangekondigd dat de
acties in de ziekenhuizen 'wor
den opgevoerd'.
De betrokken bewindslieden
(staatssecretaris Simons van
volksgezondheid, minister De
Vries van sociale zaken en mi
nister d'Ancona van wvc) willen
de pensioenpremie dit jaar met
5 procent verlagen. De komen
de vijf jaar zou de premie dan
jaarlijks met 1 procent weer
De overheid houdt zichzelf
voor de gek in haar beleid voor
de gezondheidszorg door con
stant mt te gun van een te lage
stijging van de kosten in de ge
zondheidszorg. Dat stelde ziek
tekostenverzekeraar Het Zilve
ren Kruis gisteren bij de presen
tatie van het jaarverslag over
1991 Volgens de directie van
Het Zilveren Kruis raamde het
ministerie van volksgezondheid
de stijging van de kosten in de
gezondheidszorg voor 1991 op 3
procent, maar in werkelijkheid
kwam de stijging volgens Het
Zilveren Kruis uit op 9 procent.
Er is sprake van een 'stelselma
tige onderschatting' van de
ziektekosten, aldus de verzeke
raar die vorig jaar 36.5 miljoen
gulden winst boekte.
Door 'onverantwoordeloonstijging
brussel pfter de vries
CORRESPONDENT
Minister Kok van financiën
vreest een nieuwe renteverho
ging in Duitsland, in reactie op
de dure loonakkoorden in de
metaal en bij de overheid. Na
afloop van een vergadering van
de EG-ministers van financiën
in Brussel noemde de minister
de loonsverhoging van 5.4 pro
cent „op het randje en eigenlijk
er overheen. In Nederland is zo
iets onverantwoord. Bij ons is
iets meer dan J procent al te
hoog", aldus Kok. Hij gaf daar
mee aan het niet eens te zijn
met de loonsverhogingen die
dit jaar in cao's zijn afgespro
ken.
Kok is bang dat de Duitse
loonsverhogingen de inflatie
zullen aanwakkeren, wat de
Bundesbank ertoe kan verleiden
de hoge rente niet te veriagen
en wellicht zelfs verder op te
schroeven. In dat ges-al moeten
de Europese landen in het Eu
ropees Monetair Stelsel (EMS),
waaronder Nederland, ook hun
rente verhogen De rente in Ne
derland is nu al boven de 9 pro
cent. Kok waarschuwde de Bun
desbank dan ook voor ..het ge
vaar van een economische ket
tingreactie ais heel Europa
wordt meegesleept in het kiel
zog van een renteverhoging".
De EG-ministers van financi
en bespreken sinds een aantal
maanden openlijk de toestand
van eikaars economie en schat
kist, met het oog op de defini
tieve totstandkoming van de
Europese Monetaire Unie in
1997 (EMU) Gisteren waren
Duitsland en Italië aan de beurt
om onder de loep te worden ge
nomen Italië kreeg meteen een
veeg uit de pan en kreeg te ho
ren dat hij zich „volstrekt de-
seeri voor de I Ml I als het
niet voor het einde van dit jaar
lukt een bezuiniging van maar
liefst 45 miljard gulden (30 000
1 ird lire) dooi tr viktiti
