Schrik zit er in
bij kandidaten
Emit
Lakenhal: geen rampenplan, wel 'zakboekje'
Betere controle op taak AZ
Olivetti: elk jaar 10.000
computers voor onderwijs
Toch hard werken voorgoede cijfers
Regio
WOENSDAG 20 MEI 1992
Na ontdekking van fraude bij geschiedenis
Vervolg van voorpagina
Officieel weet niemand nog van iets, maar de schrik zit er
bij leerlingen en scholen goed in. Het bericht dat bij het
eindexamen D voor mavo en lbo fraude is gepleegd heeft
gezorgd voor de nodige onrust. „Vlak voor het begin van
het examen handelskennis vanmorgen, reageerden ver
schillende leerlingen angstig. Zij wilden van mij weten
wat er nu ging gebeuren, maar ik weet nog helemaal van
niets", zegt conrector H. Verhoog van de Leidse Louise
de Colignyscholengemeenschap. Er zijn nog geen aan
wijzingen dat illegale exemplaren in de Leidse regio te
recht zijn gekomen.
Zekerheid daarover kan er ook
pas komen wanneer de bron
van de eind-examenfraude
wordt achterhaald. Tot zover
moeten mavo- en lbo-leerlin-
gen met geschiedenis in hun
pakket de datum 2 juni, direct
na afloop van alle examens, vrij
houden. „Dat is inderdaad heel
zuur als je op dat examen hebt
lopen ploeteren", zegt Tromm,
rector van het Agnes College.
„In zo'n situatie groeit bij leer
lingen de angst dat zij het de
tweede keer minder doen. Daar
komt nog eens de teleurstelling
bij, want zij denken dat zij klaar
zijn, nooit meer die boeken
hoeven in te kijken en dan kun
nen zij nog eens gaan zitten.
Dat valt niet mee." Directeuren
van de scholen in de regio kun
nen slechts speculeren over wat
en waar het fout is gegaan. De
eindexamenopgaven zijn dit
jaar op 6 mei bij de scholen af
geleverd.
„De directeuren moeten dan
controleren of alles aanwezig is.
Daarna gaan de verzegelde en
veloppen de kluis in. En daar
moeten zij tot aan de examens
blijven", legt Tromm uit. Het is
volgens hem mogelijk dat bij
een van de scholen een envelop
is blijven slingeren of dat ergens
een kluis is opengebroken.
De directeuren vinden het
vreemd dat het bewuste exa
men via de fax is verspreid.
„Dat is natuurlijk niet zo slim
van die persoon", zegt Tromm.
„Die kun je beter voor jezelf
houden. Tenminste, wanneer je
daar profijt van wilt trekken.
Het kan zijn dat er sprake is van
een brutale stunt om te laten
zien wat er allemaal niet kan.!
„Dat de redactie van De Tele
graaf ook een exemplaar heeft
gekregen wijst daar wel een
beetje op."
Voor de leerlingen is het vol-
gens Pley, rector van het Boven-
tura College, te hopen dat de
fraude achterhaald wordt en
niet iedereen het examen hoeft
over te doen. „Dan kan het blij
ven bij uitsluiting van de leer
lingen die daarvan geprofiteerd
hebben. Maar dan hou je wel de
onzekerheid dat mensen op on
eerlijke wijze aan een goed cij
fer komen. Dat is een onbevre
digend gevoel."
Het is overigens niet de eerste
keer dat bij eindexamens fraude
wordt gepleegd. Enkele jaren
geleden werden opgaven ver
duisterd bij de staatsdrukkerij
en kwamen ook illegale exem
plaren in de omgeving van Lei
den terecht. Tegen de straf zijn
destijds door een Leidse leerling
verschillende rechtzaken ge
voerd. Het is echter nog nooit
voorgekomen dat alle leerlingen
als 'gevolg van fraude een vak
moesten overdoen.
LEIPEN JOOST BOUWMEESTER
De stedelijke musea in Leiden
zien niets in het opstellen van
een rampenplan, zoals het Cen
ttaai laboratorium voor Onder
zoek van Voorwerpen van Kunst
en Wetenschap in Amsterdam
voor ogen heeft. Het Centraal
Laboratorium (CU w'i dat,
naast de Rijksmusea, ook de
stedelijke musea worden ver
plicht een calamiteitenplan op
te stellen.
Onderzoek van het CL toont
aan dat 99 procent van de 800
musea niet over een calamitei
tenplan beschikt. Volgens het
bestuur van de Leidse musea
De Valk en De Lakenhal is het
'niet nuttig' om maatregelen op
papier te zetten die getroffen
dienen te worden in een ramp
situatie, zoals brand. „In de
praktijk kan je er toch niets
mee", verklaart H. van de Lelie,
directeur van museum De Valk.
Het Centraal Laboratorium
heeft inmiddels voor de musea
een handleiding samengesteld
als ondersteuning bij het opstel
len van een rampenplan. De
handleiding met de titel
'voor het kalf verdronken is'
bevat een actielijst van twaalf
stappen die moeten worden ge
nomen vóór, tijdens en na de
ramp.
Volgens H. Meijden, hoofd al
gemene zaken bij het stedelijk
museum De Lakenhal, hebben
de werknemers van het muse
um wel een 'zakboekje' gekre
gen waarin verschillende richt
lijnen in staan in geval van
brand. „Voorkomen is beter dan
genezen", zegt hij. „Een goede
alarminstallatie en een strict
rookverbod moeten er voor zor
gen dat er geen brand ontstaat.
Mocht zo'n ramp zich wel voor
doen dan moeten de mensen
eerst in veiligheid worden ge
bracht en dan de kunstwerken."
De Lakenhal beschikt echter
niet over zogenaamde 'sprink
lers', een sproei-installatie die
bij rookontwikkeling automa
tisch in werking wordt gezet.
Die is met opzet weggelaten,
om op die manier de kunstwer
ken zo min mogelijk door water
aan te tasten en te vernielen.
Een brand in een museum
v^rgt een speciale aanpak van
de brandweer, meent brand
weercommandant C. van der
Meyden. „Daar waar dure schil
derijen aanwezig zijn wordt de
brand eerst goed bekeken, om
de schade zoveel mogelijk te
beperken. Dit kan inhouden dat
een groter deel van het muse
um afbrandt, maar het doel was
eerst die dure schilderijen in be
scherming te brengen. Dus je
bepaalt van moment tot mo
ment wat er eerst moet worden
gedaan. Het is een voortdurend
afvragen wat voorrang moet
krijgen", aldus Van Der Mey
den.
De Nederlandse Museum
Vereniging in Amsterdam staat
achter het nieuwe plan van het
CL De directeur van de vereni
ging, H.W. Brinkman, slaat de
kritiek van de stedelijke musea
van de hand ('onzin'). Volgens
hem is het 'pertinent noodzake
lijk' dat alle musea in Nederland
over een rampenplan beschik
ken.
Het Leidse museum de Lakenhal: 'Eerst de mensen, dan de kunstwerken'
archieffoto hielco kuipers
ZOETE RMEER/LEIDEN
Academische ziekenhuizen moeten beter verant
woording afleggen over hun wetenschappelijke
taak. De ziekenhuizen krijgen een ruime bijdrage
voor de 'werkplaatsfunctie die zij hebben voor de
medische faculteiten, maar er wordt te weinig ge
controleerd of dat geld wel aan het goede doel
wordt uitgegeven.
Dat is het advies dat de Commissie Profilering
Klinische Research, onder voorzitterschap 'van
prof.dr. D. de Wied, dinsdag aan minister Ritzen
(onderwijs) en staatssecretaris Simons (volksge
zondheid) heeft aangeboden.
Prof. dr. W.Th. Daems, decaan van de medi
sche faculteit van de Rijksuniversiteit Leiden, wil
vooralsnog niet reageren op het advies van de
commissie. Hij liet vanmorgen weten nog niet op
de hoogte te zijn van de inhoud van rapport.
Daems wil bovendien niet alleen het standpunt
van de faculteit formuleren, maar samen met het
Academisch Ziekenhuis leiden naar buiten tre
den. De commissie vindt dat academische zie
kenhuizen het wetenschappelijk onderzoek een
zwaarder accent moeten geven. Ze hebben daarin
immers een cruciale rol. Nu krijgen deze zieken
huizen daar wel extra geld voor, maar het is niet
duidelijk of dat in de praktijk ook aan dat doel
wordt besteed en niet aan bij voorbeeld patiën
tenzorg. Zo'n academisch ziekenhuis heeft im
mers ook gewone ziekenhuistaken.
De commissie-De Wied stelt voor een instantie
in het leven te roepen die de academische zie
kenhuizen op dit punt gaat controleren. Nu is het
zo dat universiteit en ziekenhuis samen elk jaar
een plan opstellen; dat plan zou voortaan door
zo'n instantie gecontroleerd moeten worden. Dat
orgaan moet dan bekijken of de speciale voorzie
ningen goed gespreid worden over het land. Op
gezette tijden moet het vervolgens controleren of
het geld ook echt aan die voorzieningen is uitge
geven.
De commissie vindt ook dat de 'topreferentie-
functie', waarbij het ziekenhuis diagnostische of
therapeutische kennis ontwikkelt die elders niet
bestaat, apart betaald moet worden. De financie
ring daarvan verdient bescherming en moet niet
afhankelijk zijn van de gewone verdeling van geld
op basis van aantallen patiënten.
In het advies van de commissie-De Wied, die
haar bevindingen overigens de komende tijd nog
verder zal uitwerken, staat ook dat de academi
sche ziekenhuizen tot een betere wetenschappe
lijke taakverdeling moeten komen, zodat ze niet
allemaal dezelfde specialismen ontwikkelen. Ook
moet binnen het ziekenhuis verschil worden ge
maakt. Afdelingen die hoogwaardig wetenschap
pelijk onderzoek doen moeten daarvoor meer
geld krijgen dan de afdelingen die niet aan die
hoge normen voldoen.
De commissie-De Wied was door minister Rit
zen en staatssecretaris Simons in september 1991
ingesteld. In de onderwijsbegroting had minister
Ritzen daarbij nog vermeld, dat op termijn beke
ken moest worden of wel alle academische zie
kenhuizen de academische status moeten behou
den. Volgens een woordvoerder van Onderwijs is
dat idee nog niet van tafel; het advies van de
De Wied speelt bij de beantwodVding
i een belangrijke rol.
AMSTERDAM/LEIDEN
ERIC JAN WETERINCS
Computergigant Olivetti wil
jaarlijks 10.000 computers leve
ren aan leerlingen in het be
roepsonderwijs. Dat is in ieder
geval het doel van de overeen
komst die het' Leidse bedrijf
heeft gesloten met het CPB, het
(Centraal Projectenbureau Be
roepsonderwijs. Op die manier
moet het computergebruik in
het onderwijs worden vergroot
door leerlingen thuis over een
apparaat te laten beschikken.
Op school gaat dan geen tijd
verloren met het aanleren van
elementaire vaardieheden. Het
ministerie van onderwijs staat
positief tegenover het project,
maar heeft er verder geen be-
Initiatiefnemei en uitvoerder
van het BoL'ero-project (Be-
roepsonderwijsl-ecrobject) is
het CPB, een particuliere stich
ting die Op bedrijfsmatige basis
projecten uitvoert voor net be
roeps- en volwassenenonder
wijs. De drie in liet jnójei t sa
menwerkende partijen (naast
het CPB en Olivetti is dat soft
wareproducent Willold) dragen
allen een deel van het risico, zo
verklaarden woordvoerders bij
de presentatie gistermorgen in
Amsterdam. „Wij zijn ons ervan
bewust dat het onderwijs geen
kapitaalkrachtige partij is."
Het project gaat voorlopig
drie jaar duren en richt zich op
het gehele beroepsonderwijs.
Het CPB streeft ernaar 10.000
computers per schooljaar af te
zetten, 'maar het project staat
of valt voor een groot deel met
de resultaten van het eerste
jaar', aldus een woordvoerder.
In het eerste iaar wordt de aan
dacht vooral gericht op het
middelbaar beroepsonderwijs,
dat in het schooljaar '91-'92 on
geveer 450.000 leerlingen telde.
Het totale beroepsonderwijs tel
de in het (bijna) afgelopen
schooljaar volgens cijfers van
het Centraal Bureau voor de
Statistiek ruim 800.000 leerlin-
gan.
Ix«erlingen, docenten en
scholen krijgen de beschikking
over een standaardmodel, dat
1800 gulden kost. Verwijten dat
.Ik type computer te beperkte
mogelijkheden zou bieden, ver
werpt CPB-directeur H. Frasa.
„Voor het onderwijs voldoet de
ze machine goed. De ontwikke
lingen in de computerwereld
gaan zo snel dat je pas met je
pensioen de beste en goed
koopste machine kunt kopen.
Maar daar schieten de leerlin
gen van vandaag niets mee op."
MBO-scholen moeten steeds
meer taken zelfstandig uitvoe
ren, die tot voor kort door het
ministerie van onderwijs wer
den gedaan. De uitbouw van
het computeronderwijs is een
van de gebieden waarop de
scholen het heft in eigen hand
moeten nemen. Het is dan ook
de bedoeling dat in de toekomst
op grotere scholen zogenaamde
'service-punten' ontstaan. Al
leen als iedereen dezelfde ma
chine gebruikt kan deze ontwik
keling slagen, meent Frasa.
Olivetti-directeur K. van Osch
toonde zich tevreden. Niet de
technische mogelijkheden van
de machine, maar de prijs was
uiteindelijk voor het CPB door
slaggevend voor zijn bedrijf te
kiezen. „Het verschil van onze
machine met andere merken is
minimaal. Het enige bijzondere
is de prijs." Slechts een op de 22
leerlingen in Nederland be
schikt thuis over een computer
en dat is erg weinig in vergelij
king met het buitenland. In
Duitsland heeft de helft van alle
leerlingen thuis een PC staan en
in de Verenigde Staten staan
voor iedere leerling zelfs twee
computers klaar. Hoeveel capa
citeit daarvan benut wordt voor
spelletjes is niet duidelijk.
Roeland van Westerop mag eventueel vieren halen voor alle vakken
NOEN RUN «RUUD SEP
Buiten schijnt de zon en voor
alle vakken is een vier voldoen
de om het eindexamen te halen.
Toch zit Roeland van Westerop
uit Leimuiden dezer dagen hard
te blokken voor zijn eindexa
men vwo. „Het is zonde om het
nou nog te verpesten en goede
cijfers kunnen later nog weieens
van pas komen. Ik zeg tegen
mezelf: nu nog even twee we
ken hard leren, straks heb ik
nog de hele zomer om van de
zon te genieten", vertelt de 18-
jarige leerling van het Alphense
Ashram-college.
„Voor geschiendenis stond ik
8,5. Dan wil ik daar toch wel
graag een negen van proberen
te maken. Maar dat is niet ge
lukt. Ik heb uitgerekend dat ik
voor mijn examen een 7,2 had.
Dat wordt dus een acht. Voor
economie-1 had ik een 7,3 voor
mijn schoolonderzoeken. Voor
mijn examen kom ik op een 7,7.
Dat hangt er dus nog om."
Zes jaar lang heeft de Leimui-
denaar op het Ashram-college
gezeten. Hij heeft het daar best
naar zijn zin gehad. „Het is ge
woon gezellig, maar er wordt
ook wel gepresteerd. Een school
die alleen maar gezellig is - daar
heb je ook niets aan. Maar de
resultaten op het Ashram zijn
altijd goed. Dat er nu zo veel
aanmeldingen zij voor het
Ashram vind ik terecht. Ze krij
gen eindelijk de erkenning waar
ze recht op hebben."
Roeland slaagt voor het eind
examen, dat staat voor hem als
een paal boven water. Voor her
examens zou hij ook gewoon
geen tijd hebben. „Ik wacht niet
op de uitslag. Vanaf 1 juni werk
ik vijf weken lang als een soort
manusje van alles bij het Avio-
dome op Schiphol. Dan ga ik
drie en halve week naar Frank
rijk. Daarna zit ik nog twee we
ken thuis - dat kan ook heel
leuk zijn - en vervolgens begin
nen de introductiedagen voor
de universiteit."
„Ik ga sociale geografie stude
ren. Tenminste, het eerste jaar.
Daarna wil ik internationale
economie gaan doen. Maar
daaraan kan je pas beginnen
nadat je je propedeuse sociale
geografie hebt gehaald. Het is
een nieuwe studie waar ze pas
dit jaar mee begonnen zijn. F.r
zit economie in, maar ook poli
tiek, cultuur en geschiedenis. Ik
denk dat ik me ga specialiseren
op Oost-Europa. Ik ben er vaak
geweest en er kan daar veel ver
beterd worden. Maar wij kun
nen ook veel van hen leren. Ze
zijn daar veel gemoedelijker,
veel gastvrijer. En je kan er lek
ker eten."
De leerlingen van het Ashram-college hangen tussen twee examens door op het schoolplein in de zon. „Het
is gewoon gezellig, maar er wordt ook wel gepresteerd", weet Roeland van Westerop. foto ben de bruyn
Internationale
een vak dat je alleen in Utrecht
kunt studeren, dus de keus van
de universiteit was snel ge
maakt. „Wat wel opvalt bij al
die introductiedagen is dat alle
universiteiten één van de beste
van Nederland zijn. Dat zeggen
ze tenminste. Maar Utrecht
heeft dit jaar de meeste aanmel
dingen gehad. Dat is toch een
goed teken.
„Vanuit Leimuiden is het an
derhalf uur reizen naar Utrecht.
Daar zal ik wel aan moeten
wennen. Ik ga wel langzaam
een kamer zoeken, maar ik zit
er niet mee om nog even thuis
te blijven. Ik denk ook dat het
beter is om het eerste jaar nog
niet op kamers te gaan. anders
is de overgang zo groot. Want je
wordt straks toch in het diepe
Naam: Roeland van Westerop
Vak: Duits (VWO)
Vooraf
„Ik denk dat ik een zeven haal. Ik haal altijd zevens voor Duits.
Maar het is wel moeilijk. Sinds vorig jaar krijg je acht teksten,
waaronder een paar hele korte met maar één vraag erbij. Die
mogen ze van mij wel weglaten. Verder heb je sinds vorig jaar
niet meer bij alle vragen vier mogelijkheden. Bij sommige vra
gen heb je maar drie keuzes, bij andere wel zes. Dat is niet echt
lekker."
Achteraf
„Ik was een kwartier voor tijd klaar. Ik dacht dat ik het wel goed
gemaakt had. Maar toen ik ging vergelijken met anderen, had ik
wel erg veel verschillen. Pas bij vraag twintig begon het allemaal
een beetje op elkaar te lijken. Je hebt vaak twee mogelijkheden
die erg veel op elkaar lijken. Als je dan steeds verkeerd gokt. dan
ga je de boot in. Het nadeel van zo n multiple choice examen is
dat je geen boek onder je kussen kan leggen. Dat werkt echt! Al
hoewel, bij geschiedenis had ik dat gedaan en toen heb ik erg
onrustig geslapen en het examen verpest."
Voorlopige uitslagen
Geschiedenis mavo-C:
2 C; 6 D; 7 D; 8 C; 10C; 11 A;
13 A; 14 B; 15 B; 17 B; 18 A;
23 B; 26 B; 27 C; 28 C; 29 A;
30 A; 31 C; 32 C; 34 C; 38 A,
40 D.
Geschiedenis mavo-D:
2 B; 4 A; 6 D; 7 D; 9 C; 10 B;
12 A; 13 C; 14 B; 17 C; 18 B;
19 A; 23 D; 24 B; 27 B; 28 C;
29 B; 30 A; 31 B, 32 C; 33 C;
36 A; 39 C.
Engels mavo-D:
1 B; 2 C; 3 B; 4 B; 5 B; 6 A; 7 B;
8 D; 9 C; 10 D; 11 B; 12 C; 13
B; 14 C; 15 C; 16 B; 17 A; 18
D; 19 A; 20 B; 21 B; 22 B; 23
C; 24 A; 25 A; 26 A; 27 C; 28
C; 29 A; 30 D; 31 C; 32 A; 33
C; 34 A; 35 C; 36 A; 37 C; 38
A; 39 C; 40 D; 41 A; 42 B; 43
B; 44 B; 45 A; 46 C; 47 C; 48 A;
49 D; 50 C.
Engels mavo-D:
1 A; 2 B; 3 A; 4 B; 5 C; 6 A; 7
C; 8 D; 9 C; 10 C; 11 B; 12 C;
13 C; 14 A; 15 A; 16 A; 17 C;
18 C; 19 A; 20 D; 21 D; 22 A;
23 B; 24 C; 25 B; 26 A; 27 C;
28 D; 29 A; 30 C; 31 C; 32 B;
33 B; 34 A; 35 A; 36 A; 37 B;
38 B; 39 B; 40 B; 41 B; 42 C;
43 C; 44 C; 45 A; 46 B; 47 B;
48 B; 49 C; 50 C.
Duits havo:
1 D; 2 C; 3 B; 4 B; 5 C;
B; 8 A; 9 A; 10 A; 11 A;
13 A; 14 C; 15 B; 16 B;
18 C; 19 C; 20 C; 21 D;
23 A; 24 C; 25 D; 26 A;
28 A; 29 B; 30 A; 31 A;
33 D; 34 B; 35 A; 36 D;
38 D; 39 B; 40 C; 41 E;
43 A; 44 D; 45 C; 46 B;
48 B; 49 D; 50 B.
Duits vwo:
1 D: 2 C; 3 A; 4 D; 5 A;
B; 8 A; 9 C; 10 D; 11 C;
13 B; 14 A; 15 C; 16 C;
18 A; 19 D; 20 E; 21 A;
23 A; 24 C; 25 A; 26 B;
28 C; 29 B; 30 C; 31 A;
33 B; 34 C; 35 C; 36 B;
38 D; 39 D; 40 A; 41 B;
43 C; 44 B; 45 D; 46 E.
48 D; 49 C; 50 D.
6 C; 7
12 A;
17 C;
22 A;
27 B;
32 A;
37 B,
42 A;
47 A;
gegooid op de universiteit. En ik
vind het ook wel leuk thuis."
„Ik hoop dat het examen
Duits goed gemaakt wordt. Dat
zou vooral leuk zijn voor de do
cent. Halverwege het jaar werd
onze lerares ziek en kregen we
een invaller. Die heeft ontzet
tend zijn best gedaan, maar hij
had toch het idee dat we achter
uit waren gegaan. Ik heb ook te
gen hem gezegd dat ik achteruit
ben gegaan: ik had altijd een ze
ven en nu sta ik voor mijn
schoolonderzoeken een 6,9.
