Turkije waarschuwt Armenië
Suchinda steunt op legerkliek
Buitenland
Kroatië vraagt hulp voor
opvang van vluchtelingen
'Britse soldaten in
Golfoorlog vermoord'
Zwitsers vragen snel lidmaatschap EG
Roemenië vergeven van
Duits chemisch afval
DINSDAG 19 MEI 1992
Akkoord over naleving Start
Washington De Verenigde Staten hebben overeenstemming
bereikt met de vier kernmachten van het Gemenebest van Onaf
hankelijke Staten ((/OS) Rusland, Witrusland, Oekraïne en
Kazachstan over de naleving van het Start-verdrag ter beper
king van de strategische kernwapens. Daartoe wordt komend
weekeinde in Lissabon een extra protocol ondertekend en aan
het akkoord toegevoegd. Het Start-verdrag, oorspronkelijk geslo
ten tussen de VS en de Sovjetunie, is door het uiteenvallen van
het Sovjet-rijk nooit geratificeerd.
Italië blijft zonder president
rome» Ook de negende stemronde heeft gisteren geen nieuwe
Italiaanse president opgeleverd. Een groot aantal afgevaardig
den stemde blanco of deed niet mee, als gevolg waarvan geen
van de kandidaten de vereiste absolute meerderheid behaalde.
De moeizame verkiezing is trouwens geen unicum voor Italië.
Het record aantal rondes werd in 1971 bereikt, toen er 23 nodig
Leone te kiezen.
Kroatië en Slovenië tot VN toegelaten
new york» Zonder stemming heeft de Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties gisteren de aanvragen van Kroatië en Slovenië
om tot de VN te mogen toetreden gehonoreerd. De twee nieuwe
leden worden in de Algemene Vergadering opgenomen tijdens
een nog vast te stellen bijeenkomst. Met de toelating van Kroatië
en Slovenië bestaan de Verenigde Naties, die bij hun oprichting
in 1945 51 leden telden, uit 175 landen.
Luikse agenten eten nog steeds niet
luik» De hongerstaking van Luikse politieagenten om hoger
loon af te dwingen is gisteren de vierde week ingegaan. Al twaalf
agenten zijn dermate verzwakt dat zij in een ziekenhuis moesten
worden opgenomen. Negentien andere agenten zetten gisteren
de actie in net hoofdkantoor van hun vakbond voort. Veel agen
ten hebben als onderdeel van het protest hun dienstwapen inge
leverd.
Serenade voor jarige paus
Vaticaanstad Opus Dei-pelgrims hebben gisteren de jarige
paus Johannes l'aulus II op het St. Pietersplein een serenade ge
bracht. Ook de leider van Opus Dei, mgr. Alvaro del Portillo, die
gistermorgen op het plein voor meer dan 100.000 pelgrims de
mis opdroeg, feliciteerde de paus met zijn 72e verjaardag. Na de
mis reed de paus in zijn pausmobiel het St. Pietersplein op om
de pelgrims, die voor de zaligverklaring van Opus Dei-oprichter
Jose Maria Escriva de Balaguer naar Rome zijn gekomen, te
groeten.
Chevron aan de slag in Kazachstan
Washington 1 let Amerikaanse olieconcern Chevron gaat twee
reusachtige olievelden in Kazachstan ontginnen. Het concern en
de republiek hebben daartoe een gezamenlijke onderneming
opgericht. Het project krijgt een looptijd van veertig jaar. In die
tijd worden investeringen van 38 miljard gulden verwacht. Van
de verwachte winst gaat 80 procent naar Kazachstan en 20 pro
cent naar Chevron. Het Amerikaanse concern zal de voormalige
Sovjet-republiek tevens een handje helpen bij de bouw van
scholen en ziekenhuizen en het aanleggen van wegen en andere
infrastructuur.
Grens enclave Nachitsjevan moet worden gerespecteerd
Strijd Bosnië gaat door ondanks bestand
ZAGREB/SARAJEVO Rtr/DPA/AFP
Kroatië heeft de rest van Europa
om hulp gevraagd bij het op
vangen van een groeiend aantal
vluchtelingen uit de buurrepu-
bliek Bosnië-Hercegovina. Een
hoge VN-medewerker voor
vluchtelingenwerk heeft ver
klaard dat het hoogst urgent is
duizenden mensen te redden
die als gevolg van gevechten in
Bosnië als ratten in de val zit
ten.
In het vToegere Joegoslavië
zijn zeker 1,2 miljoen mensen
op drift. De regering in Zagreb
beeft dringende verzoeken om
hulp gestuurd naar de CVSF., de
Conferentie over Veiligheid en
Samenwerking in Europa. Met
Oostenrijk, Duitsland, Italië,
Hongarije en Slovenië wil Kroa
tië op zo kort mogelijke termijn
overleggen over de vraag of de
ze landen enkelep van de onge
veer 350.000 Bosnische vluchte
lingen kunnen opnemen.
Het Hoge Commissariaat
voor de Vluchtelingen van de
Verenigde Naties (UNHCR) zal
er op aandringen dat de Eu-
oxford charlfs oulton
correspondent
Een speciale onderzoeksjury in
Oxford heeft gisteren twee
Amerikaanse piloten feitelijk
beschuligd van moord. De
Amerikanen vuurden tijdens de
Golfoorlog op 26 februari vorig
jaar twee geleide raketten af op
twee gepantserde Britse troc-
pentransportvoertuigen.
Ze verkeerden in de veron
derstelling tl.U liet 11 .i.ik.se voei
tuigen waren. Bij de actie wer
den negen Britten gedood. De
families van de negen had om
een speciaal onderzoek ge
vraagd.
De lijkschouwer. Nicholas
Gardiner had de onderzoeksjury
gewaarschuwd dat een uit
spraak waarin de Amerikanen,
die weigerden te getuigen, al
leen kon worden genomen als
er sprake was van 'een bijzon
dere bewijslast'. De jury vond
na vijf uur beraadslagen dat dit
bewijs er inderdaad was. Als de
Amerikanen zich zorgvuldig aan
Turkije heeft Armenië gisteren gewaarschuwd een aanval
op Nachitsjevan te staken. De Armeense operatie tegen
de Azerbajdzjaanse exclave zal ernstige gevolgen hebben,
zo zei plaatsvervangend eerste-minister Erdal Inonu in
Ankara in een telefoongesprek met de Armeense minister
van buitenlandse zaken, Raffi Hovannisian, in Jerevan.
ANKARA-MOSKOU AFP-DPA-Rtr
In Nachitsjevan braken gisteren
opnieuw gevechten uit tussen
Azerbajdzjaanse en Armeense
strijders. De Azeri's leden bo
vendien een gevoelig verlies in
de strijd rond de Armeense en
clave Nagomo-Karabach in
Azerbajdzjan. De Armeniërs
slaagden erin de strategisch be
langrijke plaats Latsjin te ver
overen en daarmee een verbin
ding tussen Armenië en de om
streden enclave tot stand te
brengen.
De Turkse bewindsman waar
schuwde de Armeense minister
dat Turkije de aanval op Na
chitsjevan „niet kan accepte
ren". Ankara wijst iedere poging
af met geweld internationaal er
kende grenzen te veranderen,
aldus Inonu. Turkije heeft'een
12 kilometer lange grens met
Nachitsjevan dat voor het
grootste deel ligt ingeklemd tus
sen Armenië en Iran. Bij de ge
vechten van gisteren bij Sadarak
in de buurt van de grens met
Turkije zouden, zeker elf doden
zijn gevallen en 4C
wond zijn geraakt.
De Armeense radio meldde
dat Armeense strijders een deel
van Nachitsjevan hebben inge
nomen. Volgens de zender
voerden „vrijheidsstrijders" met
succes een actie uit tegen Azer
bajdzjaanse eenheden die
vanuit Nachitsjevan Armeense
grensdorpen hadden bescho
ten. Aan Armeense kant vielen
vijf doden in de strijd, aldus de
zender.
Het parlement van Azerbajd
zjan heeft gisteren de nationa
listische leider Isa Gambarov tot
interim-president benoemd en
vervolgens zichzelf ontbonden.
Het parlement droeg daarnaast
de macht over aan de Nationale
Raad, een stap die met luid ge
juich werd begroet door opposi
tie voerende afgevaardigden en
betogers buiten het parlements
gebouw.
Gambarov is de eerste niet-
communistische leider in Azer
bajdzjan in bijna zes decennia.
Zijn verkiezing bevestigt de
door de oppositie
regering die in handen
ex- communisten.
Rellen in Kenya
na geruchten
over bloedbad
In de Kenyaanse hoofdstad Nai
robi zijn gisteren rellen uitge
broken naar aanleiding van ge
ruchten over een massamoord
die
zijn
school in de bergen ten noor
den van Nairobi. De regering
heeft gezegd dat de geruchten
niet op waarheid berusten en
opgeroepen tot kalmte. Journa
listen die de school bezochten
zeiden dat er gewoon les werd
gegeven.
Het gerucht dat gewapende
leden van de Kalenjin-stam de
school hadden aangevallen en
enkele leraren en leerlingen
hadden gedood, leidde tot rel
len in de arme wijken in en
rond Nairobi en in de plaatsen
Limuru en Naivasha, iets ten
noorden van de hoofdstad. Ei
waren geen meldingen van do
den of gewonden.
Religieuze rellen
in noord-Nigeria
In het noorden van Nigeria zijn
moslims en christenen met el
kaar slaags geraakt en aan het
plunderen geslagen, waarbij
kerken en auto's in brand wer
den gestoken en een groot aan
tal doden is gevallen. Dat heeft
de regering van de deelstaat Ka-
duna gisteren gezegd.
De rellen begonnen in de
plaatsen Zonkwa en Zango
Kataf en sloegen zondag over
naar de Kadunase hoofdstad
Kaduna. De deelstaatregering
sprak van „een enorm verlies
aan levens" in met name Zon
kwa.
De oorzaak of aanleiding van
de rellen was niet onmiddellijk
duidelijk, maar het ziet er naar
uit dat het oproer voortvloeide
uit religieuze tegenstellingen en
los stond van de onlusten die
vorige week in elf steden uitbra
ken. Die rellen vonden plaats
tijdens een door vakbonden ge
organiseerde proteststaking te
gen de economische moeilijk
heden in Nigeria.
ropese landen een open beleid
gaan voeren wat politiek asiel
betreft. Dat zei Jose Maria Men-
diluce, een gezant van de UNH
CR, gisteren. Tot nu toe worden
de vluchtelingen niet erkend als
asielzoekers, maar beschouwd
als tijdelijke gasten die korte tijd
mogen blijven.
De toestand in Bosnië-Her
cegovina blijft onveranderd
slecht. Servische troepen heb
ben afgelopen nacht opnieuw
aanvallen uitgevoerd op de
Bosnische hoofdstad Sarajevo,
ondanks het nieuwe bestand
dat gisteravond werd gesloten.
Met mortieren werden burger
doelen in het centrum van de
stad bestookt. Ook werd voor
het eerst de stad Bihac, in het
westen van Bosnië, beschoten.
Een van de drie vertegen
woordigers van het Rode Kruis
in Sarajevo is vannacht bezwe
ken aan zijn verwondingen die
hij gisteren had opgelopen. De
man. een 32-jarige Zwitser,
raakte levensgevaarlijk gewond
toen hij met twee collega's een
konvooi gewonden begeleidde
naar het ziekenhuis in Sarajevo.
Zwitserland vraagt „op korte
termijn" het lidmaatschap aan
van de Europese Gemeenschap.
De uit zeven leden bestaande
Federale Raad, het Zwitserse
kabinet, zei in een verklaring
dat het besluit het vervolg was
op het referendum van zondag,
waarin de kiezers hun goedkeu
ring gaven aan toetreding van
Zwitserland tot het Internatio
nale Monetaire Fonds (IMF) en
de Wereldbank.
Dat referendum werd gezien
als een belangrijke graadmeter
voor de steun van de bevolking
voor Zwitsers EG-lidmaatschap.
De Zwitserse regering vindt dat
de tijd rijp is voor toetreding tot
de EG, aldus de verklaring. Het
besluit wordt morgen in het
parlement en op een persconfe
rentie uitvoerig toegelicht.
Toetreding tot internationale
orgarflsaties ligt in het sinds jaar
en dag neutrale Zwitserland
zeer gevoelig. Vanuit de indu
strie en de bankenwereld werd
echter al langere tijd op het EG-
lidmaatschap aangedrongen.
De EG is de belangrijkste han
delspartner van Zwitserland. Al
in oktober vorig jaar had de
Zwitserse regering besloten toe
treding tot de Gemeenschappe
lijke Markt tot doel van haar
buitenlands beleid te verklaren.
Zwitserland had de afgelopen
jaren al toenadering tot de EG
gezocht. Belangrijke stap was
het begin mei gesloten akkoord
tussen de EG en de Europese
Vrijhandelsassociatie (EVA),
waarvan Zwitserland lid is. In
dit akkoord over de Europese
Economische Ruimte (EER) ver
plichten de EVA-landen zich de
EG-regels over vrijheid van ver
keer voor personen, goederen
en diensten met ingang van 1
januari over te nemen. De Zwit
serse bevolking moet zich later
dit jaar in een referendum over
het EER-verdrag uitspraken.
Zwitserland is na Zweden,
Oostenrijk en Finland het vierde
EVA-lid dat wil toetreden tot de
EG. Tot de EVA behoren verder
Noorwegen, IJsland en Liech
tenstein. Dit drietal overweegt
eveneens een aanvraag in te
dienen.
Onder voorwaarde van anoni
miteit wijzen EG-ambtenaren in
Brussel erop dat de onderhan
delingen met de Zwitsers moei
lijk zullen verlopen. De eutrali-
teit van Zwitserland, het gedrag
van het land bij de onderhande
lingen over de EER, en de tran-
sitproblemen voor vrachtauto's
zijn slechte voor tekenen, aldus
de ambtenaren. Sommige EG-
landen, die voor uitbreiding van
de Gemeenschap van de Twaalf
zijn, en andere aanvragers van
het lidmaatschap zijn bang dat
de Zwitserse aanvraag zal leiden
tot een vertraging in de toetre
ding van andere landen tot de
EG.
BUKAREST DPA/Rtr
Roemenië is geschrokken van
de ontdekking van honderden
tonnen Duits giftig afval in en
rond kleine dorpen in de regio
Sibiu in Transsylvanië. De
vondst heeft geleid tot angst
over mogelijke gevaren en een
roep om maatregelen om de in
voer van gevaarlijke chemica
liën te verbieden.
De Roemeense minister van
milieu, Marcian Bleahu, maakte
gisteren bekend dat in totaal
450 ton chemisch afval is ge
vonden. Daarbij gaat het om
lakken, verfsoorten, oplosmid
delen en bestrijdingsmiddelen.
Een krant noemde de affaire in
Sibiu „een ecologische bom".
Minister Bleahu wees iedere
verantwoordelijkheid van zijn
ministerie voor de affaire van de
hand. De werkelijke aard van de
goederen was onbekend omdat
de Duitse autoriteiten de expor
ten als „economische goede
ren" hadden bestempeld, aldus
de bewindsman.
Volgens een vertegenwordiger
van Greenpeace ligt in Duits
land nog 60.000 ton chemisch
afval op vernietiging te wach
ten. Afval dat naar Roemenië zal
kunnen worden uitgevoerd als
Bukarest geen tegenmaatrege
len neemt.
de bestaande voorschriften en
afspraken hadden gehouden en
hun bevelen hadden nagecon-
troleerd. dan was het ongeluk
niet geheurd.
Mark Stephens, de advocaat
die de familieleden van de om
gekomen soldaten vertegen
woordigde, zei na afloop: „de
Amerikanen hebben de zonen
van deze moedige ouders ver
moord. Ze zullen ter verant
woording worden geroepen
Hij waarschuwde dat de uit
spraak voor de nodige opschud
ding zou zorgen.
„President Bush heeft gelo
gen. John Major heeft het parle
ment voorgelogen over deze
zaak. Dit is een duidelijke doof
potaffaire, maar de jury heeft
het doorzien." Volgens Step
hens moeten de dossiers zo snel
mogelijk aan de officier van jus
titie worden overhandigd, zodat
de twee Amerikaanse piloten
officieel in staat van beschuldi
ging kunnen worden gesteld
wegens moord.
VERTALING MARGREET HESUNGA
AMSTERDAM FRANS BIECKMANN
Chamlong Srimuang, de Thaise oppositieleider en immens populaire e
enigszins excentrieke ex-gouvemeur van Bangkok, protesteert met eei
gebalde vuist tegen premier Suchinda. Kort na deze opname werd
Chamlong gearreseteerd. foto a
Slechts met bruut geweld lijkt het Thaise
leger in staat premier Suchinda
Kraprayoon, tot voor kort de hoogste mili
tair in het land, in het zadel te kunnen
houden. Het is echter de vraag of de ambi
tieuze en eveneens in het nauw gebrachte
voormalige collega's van Suchinda hem
nog lang de hand boven het hoofd zullen
houden. Suchinda ligt van alle kanten on
der vuur, en inmiddels doen geruchten de
ronde over een nieuwe militaire coup.
Het was Suchinda zelf die vorig jaar. op 23
februari, een staatsgreep tegen de democra
tisch gekozen regering van premier Chati-
chai Choonhavan leidde. De Thaise bevol
king reageerde opmerkelijk lauw op deze
coup, en in het jaar daarna wist Suchinda
als sterke man achter de schermen zijn
macht uit te breiden.
Suchinda's macht is gestoeld op een mili
taire vriendenkliek. Die kliek is klas 5 van de
Chulachomklao Militaire Academie, militai
ren die allemaal in 1958 afstudeerden. Klas
5 is inmiddels een gevreesde naam in de
Thaise politiek geworden. De meeste van de
138 afgestudeerde officieren vormen samen
een hechte groep die bijna alle hoge leger
en politieposten onder controle hebben ge
kregen. Nu lijken ze uit te zijn op de politie
ke macht. De vorig jaar opgerichte Sa-
makkhi Tham-partij wordt algemeen met
Klas 5 geassocieerd.
De geweldloze staatsgreep die vorig jaar
een einde maakte aan de regeerperiode van
premier Chatichai werd onder auspiciën
van klas 5 uitgevoerd. Alhoewel corruptie
als hoofdreden werd genoemd, stellen
waarnemers dat de pogingen van Chatichai
om de macht van Klas 5 in te dammen de
eigenlijke oorzaak van de coup geweest is.
Na de staatsgreep werd de Nationale Vre-
desraad (National Peacekeeping Council,
NPC) ingesteld, een militaire junta waarin
Suchinda en andere Klas 5-leerlingen een
overheersende stem hadden. In het jaar tot
aan de verkiezingen van afgelopen maart
wist Klas 5 onder de onbetwiste leiding van
Suchinda haar macht in de Thaise strijd
krachten te consolideren door andere mili
tairen op een zijspoor te zetten.
De jongste verkiezingen werden gewonnen
door een coalitie van vijf pro-militaire par
tijen, die er echter niet in slaagde een ge
loofwaardige kandidaat voor he^premier-
schap voor te dragen. De leider van de Sa-
makkhi Tham-partij, Narong Wongwan,
werd afgewezen door de NPC vanwege zijn
vermeende banden met de heroine-mafia.
Om uit de impasse te komen werd generaal
Suchinda op 7 april tot premier benoemd.
Suchinda die, hij is geen parlementslid,
steeds had verkondigd deze positie niet te
willen bezetten, ging schoorvoetend ak
koord. Voortdurend gekonkel tussen de co
alitiepartijen dwong Suchinda er vervolgens
toe concessies te doen aan die partijen. Zo
moest hij elf van corruptie beschuldigde
ministers van de afgezette premier Chati
chai in zijn 48-koppige kabinet opnemen.
De benoeming van Suchinda werd als kie
zersbedrog aangemerkt en legde de kiem
voor het huidige protest. De protesten wor
den aangevoerd door de gisteren gearres
teerde Chamlong Srimuang, c
populaire en enigszins excentrieke ex-gou-
vemeur van Bangkok. Chamlongs machts
basis ligt in de hoofdstad, waar hij bij de
verkiezingen 32 van de 35 zetels behaalde.
De kiezers in Bangkok worden gezien als
graadmeter voor de werkelijke stemming in j
het land omdat hier omkopepj en stem-
dwang niet zo'n rol spelen als op het platte
land.
De Thaise maatschappij is de afgelopen ja-
ren snel gemoderniseerd, zowel in cultu
reel, economisch als in politiek opzicht. De
groeiende middenklasse wil behalve mate
riële welvaart ook democratische vrijheid.
Chamlong (56). zelf een gewezen generaal
(uit Klas 7, een twee jaar jongere lichting
dan die van Suchinda) raakte met zijn pro
test dan ook een gevoelige snaar. Cham
long, die streng boeddhistisch is, voert
campagne voor een corruptie vrije regering.
Toen de afgelopen dagen zijn protest de
steun kreeg van honderdduizenden Thai,
vond Suchinda het tijd om in te grijpen. En
hij gebruikte daarvoor het enige middel dat
hij kende: geweld.
Inmiddels nemen temidden van de chaoti
sche ontwikkelingen de coupgeruchten ook
toe. Vooral de naam van lucht maarschalk
Kaset Rojananin, nu nog een bondgenoot
van Suchinda en ook een voormalige leer
ling van Klas 5, gaat daarbij over de tong.
Het zou betekenen dat nu ook binnen Klas
5 scheuringen beginnen op te treden. Dat
kan te maken hebben met de persoonlijke
ambities van mensen als Kaset, maar kan
ook een poging zijn het roer over te nemen
van Suchinda, die de ontwikkelingen in
Thailand niet onder controle heeft weten te
houden.
Moslim-krijgsgevangenen worden in vrachtwagens afgevoerd naar gevangenissen in Pal
strijders door Servische troepen gevangen genomen.
30 kilometer ten zuidoosten
Sarajevo. De afgelopen dagen zijn zo'n 500 mosllm-
foto ap» zoranpetrovic
