Islamitische oppositie aan
de macht in Azerbajdzjan
Overleg ANC en Pretoria in het slop
Iraakse Kurden verwachten veel van vrije verkiezingen
Buitenland
Geen uitstel van betaling
voor Olympia and York
Gevechten in Somalia
Nieuw bestand in Bosnië
lijkt stand te houden
Replica naar juiste plaats
'Zimbabwe heeft maïs,
graan en soja nodig'
ZATERDAG 16 MEI 1992
7
Agencr France p-r«* ANP Algernon
Kleuters omgekomen bij busongeluk
taipei Twintig kleuters en drie volwassenen zijn gisteren in de
Taiwanese stad Lungtan. 30 kilometer ten zuiden van de hoofd
stad Taipei, omgekomen toen de bus waarin zij zaten vlam vatte
en helemaal uitbrandde. De Taiwanese televisie meldde dat de
startmotor van de bus in brand was gevlogen.
Willy Brandt uit ziekenhuis
keulen» Willy Brandt, de voormalig bondskanselier van West-
Du iisland, is uit het ziekenhuis ontslagen waar hij vijf dagen ge
leden wegens buikklachten werd opgenomen. In het Universi
teitskliniek in Keulen is Brandt onderzocht door de arts die vorig
jaar oktober een gezwel in zijn dikke darm verwijderde.
Vonnis 'Engelen des Doods' bevestigd
wenen Het Hooggerechtshof van Oostenrijk heeft gisteren een
streep getrokken onder een van de spectaculairste processen
van het land. Het Hof bevestigde de veroordeling van vier ver
pleegsters die in een Weens ziekenhuis tientallen oude hulpbe
hoevende zieken hebben gedood. Van de 'Engelen des Doods'
zoals ze worden genoemd, kregen er twee levenslang, één 20
jaar gevangenisstraf en de laatste 12 jaar.
'Explosies munitiedepot sabotage'
moskou In de Russische stad Vladivostok vinden nog steeds
explosies plaats in een brandend munitiedepot van de marine.
De explosies vergroten de kans dat nabijgelegen raketopslag
plaatsen de lucht ingaan en daardoor ook olieopslagplaatsen in
brand raken. Een functionaris van de Russische marine heeft
gisteren gezegd dat de explosies en branden mogelijk zijn ver
oorzaakt door sabotage.
Etiopië stelt verkiezingen uit
nairobi» Etiopië heeft zijn eerste vrije verkiezingen, die vanwege
etnische conflicten al enkele maanden zijn verschoven, opnieuw
^twee weken uitgesteld. De Etiopische radio zei dat het parle
ment had besloten de verkiezingen tot 21 juni uit te stellen op
verzoek van de Verkiezingscommissie.
Oude Britse bankbiljetten gestolen
londen De Britse politie heeft gisteren de aanhouding van acht
personen bekend gemaakt in verband met diefstal van uit de
roulatie genomen bankbiljetten uit een opslagplaats van de
Bank of England. De politie wilde niets zeggen over de waarde
van de buit, maar de Daily Mail berichtte dat in de loop der ja
ren wel voor 50 miljoen pond (165 miljoen gulden) was verdwe-
Aardverschuivingen in Tadzjikistan
moskou Bij aardverschuivingen als gevolg van zware regenval
zijn in de Centraalaziatische republiek Tadzjikistan meer dan
200 mensen omgekomen. Bij de hulpverlening worden troepen
van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS) ingezet.
Verblijfplaats van president Moetalibov onbekend
De banken die in Groot-Brittan-
nië vorderingen op het onroe
rend-goedconcem Olympia and
York hebben in verband met
het kantorencomplex Canary
Wharf zullen niet aansturen op
uitstel van betaling, zoals wel is
gebeurd in de VS en Canada. Elf
Britse banken hebben van het
concern nog zo'n een miljard
dollar tegoed.
Begin deze maand verstrek
ten de banken nog 38 miljoen
dollar om het werk aan het bij
na voltooide complex in ieder
geval voor een maand door te
laten gaan.
Vóór het overleg verklaarde
Steve Miler, de belangrijkste on
derhandelaar van Olympia and
York, er optimistisch over te zijn
in de Bosnische hoofdstad Sara
jevo is gisteren een nieuw be
stand bereikt tussen de strijden
de Serviërs, moslims en
Kroaten. Het staakt-het-vuren
werd onmiddelijk van kracht.
Het was vrij rustig in de stad.
Het bestand werd gesloten
tussen vertegenwoordigers van
het Bosnische presidium, de
Bosnische Serviërs en het Joe
goslavische Federale leger. Ge
neraal Lewis MacKenzie, plaats
vervangend hoofd van de VN-
missie in Sarajevo, bemiddelde
bij de gesprekken.
Het bestand betekent niet dat
de VN-militairen in Sarajevo,
onder wie 60 Nederlanders, di
rect zullen vertrekken. „Het
wachten is op een besluit van
de Veiligheidsraad over het ad
vies van VN-secretaris-gene-
raalBoutros-Ghali, die verplaat
sing naar Belgrado heeft voor
gesteld", aldus een woordvoer
der van het ministerie van de
fensie in Den Haag.
Bulgarije heeft zijn ambassa
deur in Belgrado teruggeroe
pen. Afgelopen dinsdag volgden
de Verenigde Staten en Oosten
rijk het besluit van de twaalf lid
staten van de EG om hun am
bassadeurs uit de Servische
hoofdstad terug te trekken. Bul
garije is het eerste voormalige
communistische land dat op
deze wijze protesteert tegen de
gevechten in Bosnië-Hercegovi-
De VN-vredesmacht heeft gis
teren in het oosten van Kroatië
een begin gemaakt met" haar ei-
BAKOE Rtr/DPA/AFP
Een woordvoerder deelde mee
dat het oppositionele islami
tische Volksfront de controle
over de voormalige Sovjet-repu
bliek heeft overgenomen. Vol
gens het persbureau Interfax
bevond president Moetalibov
zich niet in het paleis toen dat
in handen viel van de oppositie.
Hoeveel slachtoffers er vielen is
onbekend.
Tienduizenden mensen ver-
De oppositie heeft gisteren de macht overgenomen in de
Kaukasische republiek Azerbajdzjan. Na felle vuurge
vechten werden het parlementsgebouw en het presiden
tiële paleis ingenomen. Volgens het persbureau Toeran is
het leger overgelopen naar de oppositie.
zamelden zich op het plein voor
het parlement om de overwin
ning „op Moetalibov" te vieren.
Het Volksfront veroverde eerder
al de televisiezender van Azer
bajdzjan. Een leider van het
Front zei op de televisie de
macht stevig in handen te heb
ben.
Waar Moetalibov zich bevindt
is onduidelijk. Het parlement
had de voormalige communisti
sche leider donderdag opnieuw
tot president benoemd, twee
maanden nadat hij gedwongen
werd af te treden omdat hij te
zacht zou optreden in de rtijd
met Armenië om de enclave
Nagomo-Karabach.
Moetalibov riep onmiddellijk
na zijn benoeming de staat van
beleg uit, verbood elke politieke
activiteit en schortte de presi
dentsverkiezingen, die voor 7
juni op het programma ston
den, voor onbepaalde tijd op.
Het Front, wiens leider Abul-
fez EIchibeyn favoriet was voor
de zege, riep zijn aanhangers
gisteren op weerstand te bie
den. Tienduizenden mensen,
voorafgegaan door enkele pant
serwagens en honderden bewa
pende mannen, trokken van het
hoofdkwartier van het Front op
naar het parlement. Toen zij
daar aankwamen openden aan
hangers van Moetalibov het
vuur vanuit Hotel Moskou aan
de overkant.
Honderden betogers schoten
alle kanten op in een poging
aan de kogelregen te ontkomen.
Daarop brak er een verwoed
vuurgevecht uit. Toen het sdhie-
ten ophield had het Front het
parlementsgebouw in handen.
Waar de aanhangers van Moe
talibov waren" gebleven was niet
duidelijk.
Het Front is voorstander van
een algehele breuk met Rusland
en de rest van de voormalige.
Moetalibov wil Azerbajdzjan in
het Gemenebest van Onafhan
kelijke Staten (GOS) houden.
johannesburg p.v nuusenburg
correspondent
De onderhandelingen over een nieuw poli
tiek bestel in Zuid-Afrika zijn gisteren langs
de afgrond gegaan. De regering en de groot
ste zwarte oppositiebeweging ANC wisten
ondanks koortsachtig overleg geen over
eenstemming te bereiken over het belang
rijkste twistpunt in de onderhandelingen:
de meerderheid waarmee de toekomstige
grondwet moet worden aangenomen. De
onderhandelingen dreigen daardoor volle
dig in het slop te raken.
Het ANC had gedreigd de tweede voltalli
ge Conventie voor een Democratisch Zuid-
Afrika, Codesa, te verlaten als een akkoord
over deze kwestie zou uitblijven. In Codesa
onderhandelen 19 partijen over een nieuwe
grondwet. Hoewel ANC-leider Ramaphosa
de regering van kwader trouw beschuldig
de, besloot het ANC Codesa niet te verlaten.
Het eerder bereikte akkoord over een over
gangsregering zal daardoor nog door Code
sa kunnen worden bekrachtigd.
Beide hoofdrolspelers probeerden giste
ren vergeefs een compromis te bereiken
over de vraag met welke meerderheid in het
overgangsparlement de nieuwe grondwet
moet worden aangenomen. Het ANC vond
een tweederde meerderheid genoeg. De re
gering en de Zulu-beweging Inkatha wilden
een meerderheid van 75 procent.
Na verwoede onderhandelingen leek een
compromis binnen handbereik: een meer
derheid van 70 procent voor de
grondwet en een van 75 procent voor een
vitaal onderdeel van de grondwet, het
handvest voor burgerrechten. Het compro
mis strandde echter, omdat de regering en
Inkatha ook voor de bepalingen over de au
tonomie van de regio's (waarin het land
wordt opgedeeld) een meerderheid van 75
procent wilden. Dat vond het ANC onaan
vaardbaar.
Het conflict werd nog verscherpt doordat
de regering de toekomstige senaat een
doorslaggevende rol wil laten spelen bij
mogelijke wijzigingen van de grondwet, en
een voorstel van het ANC om een impasse
bij het opstellen van de grondwet via een
referendum te doorbreken.
dat Canary Wharf niet het
slachtoffer zou worden van de
problemen bij het concern. De
Britse regering heeft al laten we
ten de ontwikkelingen nauwge
zet te zullen volgen.
Canary Wharf is een prestige
project, waartoe het initiatief
werd genomen door de rege-
ring-Thatcher. Het project
moest het vervallen district
Docklands nieuw leven inbla
zen. De voormalige premier
lokte beleggers met lage belas
tingen naar de Docklands om
zo haar visie op de „glorie van
het particuliere ondernemer
schap" gestalte te geven. De
blikvanger van het complex, een
59 verdiepingen tellende kan
toortoren, wordt inmiddels „de
gedenk-obelisk van Thatcher"
genoemd.
SARAJEVO Rtr/DPA/AFP/anp^1"
viërs en Kroaten betwiste re
gio's die het federale Joegoslavi
sche leger tijdens de burgeroor
log in Kroatië in bezit heeft ge-
kismayu Bij de Somalische havenplaats Kismayu is deze week fel strijd geleverd door troepen van generaal Aideed e
schoonzoon van de verdreven president Barre, generaal Morgan. Daarbij zijn enkele burgers gewond geraakt
dpsseldorf Een replica
standbeeld van de Duitse keizer
Wilhelm I is gisteren vanuit Dus-
seldorf overgebracht naar zijn his
torische plaats, Deutsches Ede
(Duitse hoek) tussen de Rijn en de
Moezel. Het origineel werd In
1945 getroffen door een Ameri
kaanse bom. foto em
den haag hans jacobs
Maïs. graan en soja en de mid
delen om nieuwe, diepere wa
terbronnen te boren is datgene
dat Zimbabwe het eerst en het
meest nodig heeft om de drei
gende hongersnood het hoofd
te bieden. Dat zei president Ro
bert Mugabe gistermiddag op
een persconferentie in Den
Haag De Zimbabwaanse presi
dent was in de residentie als
gastspreker op het zogenaamde
Global Panel.
Door aanhoudende droogte
zijn in oostelijk en zuidelijk Afri
ka door de extTeme droogte de
oogsten mislukt. Zimbabwe al
leen al heeft 1,5 miljoen ton
maïs nodig om de ergste nood
van de bevolking te ledigen.
„De kinderen zullen het eerst te
lijden hebben", voorspelde
Mugabe.
Voor buurland Malawi is er
een bijkomend probleem. Door
de burgeroorlog in Mozambi
que zijn voedseltransporten
naar het straatarme land prak
tisch onmogelijk. „We onder
handelen met de guerrillabewe
ging Renamo om te kijken of er
een bestand of een vrijgeleide
voor voedseltransporten moge
lijk is", aldus Mugabe. Malawi
moet behalve de eigen bevol
king ook nog eens naar schat
ting een miljoen vluchtelingen
te eten geven.
Mugabe noemde de westerse
respons op de noodkreten uit
Afrika 'redelijk'. „Er zijn zoveel
rampen tegenwoordig We
moeten begrijpen dat niet ie
dereen direct voor ons klaar
staat." Desondanks pleitte
Mugabe voor uitbreiding van de
hulp fooi Mkfta Hi| waar
schuwde 'Europa' voor over-
concentratie op de problemen
van de Oosteuropese landen.
Concentratie die ten koste zou
gaan van de aandacht voor de
hulpbehoevende landen in on
der andere Afrika.
De meeste Nederlandse ker
ken voeren vanaf morgen een
week lang actie voor Hongerend
Afrika
Zie /aterdagbijlage: Hongers
nood bedreigt 17 miljoen men-
Verlies Europese luchtvaart
brussel rtrjaarverslag van dr awn i.itn
Gezien het grnngp verschil
met het verlies van 13 miljard
dollar In 1990. mag de conclusie
worden getrokken dat het her
stel van het passagiersaanbod,
dat ten tijde van de Golfoorlog
sterk was verminderd, maar
heel langzaam verloopt, aldus
de AEA. De associatie telt met
het toetreden van Balkan Hulga
nan Airlines in januari dit jaar
23 leden.
De leden van de Associatie van
Europese Luchtvaart maai
schappijen (AEA) hebben vorig
jaar een verlies geleden van 13
miljard dollar. In dat iaar wer
den al vele banen gesenrapt om
de kosten tc drukken en ook dit
jaar zullen er nog banen ver-
dwfrwu i'ai iin ti mam
ns-generaal van de AEA, Karl-
Heinz Neumeister, gisteren ge
zegd bij de presentatie van het
Vol verwachting maar ook met angsti
ge voorgevoelens maken de Kurden in
Noord-Irak zich op voor de verkiezin
gen die morgen in hun gebied worden
gehouden. Hoopvol omdat het de eer
ste échte vrije verkiezingen zijn die in
Iraaks Kurdistan worden gehouden,
waar de bewoners al decennia lang
naar autonomie streven. Angstig om
dat velen bang zijn dat Baghdad de
verkiezingen ziet als een poging van de
Kurden zich van Irak af te scheiden en
zal aangrijpen om het gebied met ge
weld te heroveren.
Het Iraakse leger werd vorig jaar
door de geallieerden gedwongen zich
uit het noorden terug te trekken nadat
miljoenen Kurden de bergen invlucht
ten uit angst voor repressailles na de
mislukte Kurdische opstand na de
Golfoorlog. Sinds een jaar hebben-de
Kurden nu praktisch zelfbestuur in dit
gebied dat onder bescherming staat
van de westerse alliantie.
De vrees dat de geallieerden zich te
rugtrekken en het Iraakse leger terug
komt, zit er goed in. „De militairen wil
len terugkomen", zegt Abdullah Abdel-
rahman Hussein, gezeten in zijn vij
genboomgaard,. „Iedereen heeft het er
steeds over dat zij ons vandaag of mor
gen weer zullen aanvallen. Ik denk er
altijd aan.", zo voegt hij eraan toe. Ge
regeld worden vanuit het zuiden scho
ten gehoord en Baghdad heeft een le
germacht van 100.000 man bij de de
marcatielijn paraat.
„We hebben aanwijzingen dat Sad
dam Hussein de verkiezingen wil ver
storen", meent ook kolonel Richard
Naab, de verbindingsofficier van de ge
allieerden in de Noordiraakse stad Zak-
ho, waar vorig jaar Nederlandse mari
niers een tentenkamp opzetten voor de
vluchtelingen.
De eventuele terugkeer van de mili
tairen en vooral de meedogenloze ge
heime politie is dan ook de belangrijk
ste kwestie in de verkiezingscampagne
voor de 100 zetels van het Kurdische
parlement en het presidentschap. Jalal
Talabani, een van de twee belangrijkst^
presidentskandidaten en leider van de
Patriottische Unie van Kurdistan (PUK)
belooft dat de machthebbers in Bagh
dad niets meer over Kurdistan of delen
daarvan te zeggen krijgen als hij geko
zen wordt. „Om vrede te hebben moe
ten we het Ba'athregime van Saddam
Hussein ver weghouden van Iraaks
Kurdistan", aldus Talabani.
Hij ageert hiermee tegen zijn grote
rivaal Massoud Barzani, de leider van
de Democratische Partij van Kurdistan
(KDP), die in principe niet afwijzend
staat tegenover een verdrag met Bagh
dad. Barzani doet de uitlatingen van
Talabani af als verkiezingspropaganda
bedoeld om zijn positie „te ondermij
nen".
De KDP-leider wil de onderhandelin
gen over autonomie voortzetten die
vorig jaar na de Golfoorlog tussen de
Kurden en Baghdad begonnen en in
middels zijn vastgelopen. Hij is nog
steeds bereid om een akkoord te slui
ten met Saddam als de dictator instemt
met een aantal voorwaarden dat alle
Kurdische leiders, inclusief Talabani,
vorig jaar overeenkwamen. Overigens
wijst Barzani erop dat het helemaal
niet aan hem is om over een akkoord
met Baghdad te besluiten. „De uitein
delijke beslissing hierover moet in het
gekozen parlement worden genomen".
Talabani is na maandenlange onder
handelingen tot de conclusie gekomen
dat Saddam niet te vertrouwen is en
dat een akkoord over autonomie niet
mogelijk is zolang de Ba'athpartij in
Baghdad aan de macht is. De Iraakse
regering hield zich twintig jaar geleden
immers evenmin aan een verdrag over
autonomie dat in 1970 werd gesloten.
De verkiezingen zijn vooral bedoeld
om een bestuur te installeren dat brede
stean geniet in het gebied, waar sinds
een jaar een machtsvacuüm is en om
de verschillende Kurdische guerrilla
groepen onder één commando te
brengen. „Het gaat erom het vacuüm
op te vullen en niet om een onafhanke
lijke staat te vestigen", aldus een KDP-
KL
Talabani en Barzani genieten samen
de steun van circa 80 procent van de
vijf miljoen Kurden (eenderde van
Iraks bevolking). Volgens sommige
waarnemers maakt Barzani een goede
kans voor het presidentschap, maar zal
het de KDP niet lukken een meerder
heid te behalen in het parlement.
Barzani hoopt dat de stemmenslag
definitief een einde maakt aan dc op
vatting dat zijn partij voornamelijk zou
zijn gebaseerd op loyaliteit van boeren
in de bergen en dat Talabani vooral de
steun geniet van intellectuelen in dc
steden. Om te kunnen winnen moet
Barzani de gunst winnen van de ver
westerde stedelingen die neerkijken op
de traditionele Kurdische stammen
loyaliteit, op basis waarvan hij ooit het
KDP-leiderschap van zijn legcndari
sche vader Mullah Mustafa Barzani
Talabani, Barzani cn andere leiders
van de in totaal acht Kurdische partijen
die aan de verkiezingen deelnemen,
hebben bij bezoeken aan Iran en Tur
kije verklaard dat ze geen onafhankelij
kc staat nastreven /je begrijpen dat
een zelfstandig Kurdistan een nacht
merrie is voor deze landen, waar zich
eveneens miljoenen Kurden bevinden
die onafhankelijkheid nastreven.
Toch beschouwt Baghdad de op sta
pel staande verkiezingen wel degelijk
als «en «erste stap naar onafhankelijk
heid. Volgens Saadi Mchdi Saleh. dc
voorzitter van het iraakse nationale
parlement, zijn de ze illegaal „De
Iraakse grondwet staat niet toe dat ge
wapende groeptm verkiezingen organi
seren". zo zegt hij.
Nieuw proces
politieagent
Los Angeles
correspondent
Een van de vier agenwn die
ruim twee weken geleden werd
vrijgesproken in dc zaak-Rod
ney King, zal opnieuw moeten
terechtstaan. Een rechter in Los
Angeles heeft daartoe
De politie-agrn». Laurence
Powell, werd destijds op twee
van dr drie punten vrijgespro
ken Maar oj» één punt. ar aan
klacht dat hij onnodig vrel gr-
weid zou hebben gebruikt bij de
aanhouding van King, kon de
jury geen eenstemmigheid be
De drie andere agentrn wer
den op alle punten vrijgespro
ken. ondanks ren videoband
waarop duidelijk te zien was
hoe hrt viertal Rodney King in
elkaar sloeg. De vrijspraak zorg
de daarom voor verbijstering in
hrt hele land. en voor rellen in
Los Angeles die 51 mensen het
leven kostten.
