CFO stemt
in met cao
ambtenaren
De CD A-strategie of: de kunst van het zwartepieten
mi wtëk...
Binnenland
Rode Kruis bezint zich op nieuw Europa
klkwwnwfó
VRIJDAG 15 MEI 1992
5
Leven ruim vier procent duurder
den haag De kosten van levensonderhoud zijn tussen vorig jaar
half april en dezelfde periode dit jaar 4.4 procent duurder ge
worden. Tussen half maart en half april van dit jaar is hei leven
met 0.5 procent gestegen. Dit blijkt uit de prijsindex van het
Centraal Bureau voor de Statistiek. Tussen half maart en half
april werden onder andere kleding, schoeisel en abonnementen
voor telefoon duurder.
Delft Instruments: geen illegale export
delft» Directeur Kingma van Delft Instruments, dat tijdens de
Golfoorlog illegaal nachtkijkers naar Irak exporteerde, ontkent
dat zijn bedrijf illegaal strategische goederen naar China heeft
uitgevoerd. Volgens hem zijn de goederen naar een dochteron
derneming in Duitsland gegaan en van daaruit naar China. Vol
gens het weekblad Vrij Nederland zou het Delftse bedrijf 'tien
tallen helderheidsbuizen' hebben uitgevoerd naar China. Die
buizen kunnen in tanks en bij de artillerie als richtkijkers wor
den gebruikt.
'Rijke meer belasten voor student'
Rotterdam De Rotterdamse hoogleraar arbeidsverhoudingen
Pim Fortuyn vindt dat vermogende ouders met studerende kin
deren meer belasting moeten betalen. Dat is een betere oplos
sing voor de tekorten bij studiefinanciering dan beperking van
de basisbeurs, vindt Fortuyn. De hoogleraar oppert het plan in
het universiteitsblad van de Vrije Universiteit, Ad Valvas.
Geen verplicht Nederlands in Tilburg
Tilburg Het Tilburgse plan om te korten op de uitkering van
buitenlanders die geen Nederlands willen leren, is van de baan.
Er is een grote wachtlijst voor cursussen Nederlands in Tilburg.
Dat probleem moet eerst worden opgelost, vindt een raads-
meerderheid.
Twee jaar cel voor homeopaat
den haag De Haagse rechtbank heeft gisteren een 40-jarige ho
meopaat tot twee jaar cel veroordeeld wegens zware mishande
ling. De Hagenaar werd onmiddellijk in hechtenis genomen om
dat hij heeft verklaard de geneeskunst volgens zijn eigen princi
pes te blijven uitoefenen. Een van de slachtoffers van de man
was een vrouw uit Dreumel, die in het voorjaar van 1990 bij hem
in behandeling was voor een middenoorontsteking. Ze werd pas
in het ziekenhuis opgenomen toen ze nagenoeg op sterven lag
met een longontsteking.
'Nederland moet om kernstop vragen'
den haag De PvdA-fractie vindt dat Nederland in navolging van
Frankrijk moet oproepen tot een wereldwijde stop van kem
proeven. Dat blijkt uit schriftelijke vragen van de Kamerleden
Van Traa en Valk aan minister Van den Broek van buitenlandse
zaken. De Franse regering besloot onlangs de kemproeven in
dat land op te schorten en drong er bij andere kern mogendhe
den op aan hetzelfde te doen. Die handelwijze verdient „actieve
steun", zo vinden beide Kamerleden.
ANP Algemeen Nedertintfe Pmbufiu GPO GrmrenvNiperi^r fV*v*r«nl
Leden zonder enthousiasme akkoord
den haag gpd
De leden van christelijke CFO zijn als eerste akkoord met
de cao-afspraken die de bonden onlangs met minister
Dales van binnenlandse zaken hebben gemaakt over de
lonen en andere arbeidsvoorwaarden van het overheids
personeel. Op grond van de nieuwe cao krijgen ambtena
ren met terugwerkende kracht tot 1 april een salarisver
hoging van 3 procent. Op 1 januari 1993 komt daar nog 1
procent overheen. Bovendien wordt in september een
uitkering-ineens verstrekt ter grootte van 6 procent van
het salaris over die maand.
bonden moeten doen om mi
nister Dales zo ver te krijgen dat
de vut in elk geval tot 1995 blijft
bestaan.
De vut-leeftijd voor ambtena
ren ligt op 61 jaar, zij het dat zij
voor personeel van gemeenten
en provincies nog tot 1 januari
1993 op 59,5 jaar ligt. Tot 1 april
dit jaar konden rijksambtenaren
nog met 60 met vut. Dat vloeide
voort uit een tijdelijke regeling
die op 1 april automatisch op
hield te bestaan. Met mevrouw
Dales bleek over verlenging van
deze regeling niet te praten.
Arbeidsvoorwaardelijke prik
kels (inleveren van vrije dagen
en/of minder loon bij ziekte)
komen in de nieuwe ambtena
ren-'cao' niet voor. Betere bege
leiding en controle van werkne
mers die zich ziek hebben ge
meld, moeten het ziektever
zuim vooralsnog voldoende
omlaag brengen. De uitkomsten
van een aantal proefprojecten
zijn wat dat betreft bemoedi
gend. Op het ministerie van
binnenlandse zaken daalde het
ziekteverzuim in krap een jaar
tijds met een kwart.
De AbvaKabo, de ambtenaren
bond van de FNV, zal zich dins
dag over het onderhandelings
resultaat uitspreken. In een
brief aan zijn achterban heeft
het bondsbestuur zijn leden al
geadviseerd de afspraken als het
maximaal haalbare te aanvaar
den. De bond van hogere amb
tenaren CMHF zal zijn goed
keuring aan het onderhande
lingsresultaat onthouden. De
CMHF was het al meteen niet
eens met de uitkomst van de
laatste onderhandelingsronde,
omdat er te weinig voor de ho
gere ambtenaren in zat.
De algemene vergadering van
de CFO ging gisteren zonder
ook maar het minste enthou
siasme met de resultaten van de
onderhandelingen akkoord.
Men accepteerde het argument
van voorzitter en hoofdonder
handelaar Loek Poell dat er niet
meer uit te halen was. Teleurge
steld was de vergadering vooral
over de verlaging van de vut-
uitkering (van 80 naar 75 pro
cent). Die concessie hebben de
'Ontwikkelingshulp niet naar Oost-Europa
FOTO» MP
de nieuwe Europese ontwerpre
geling voor bloeddonatie vast
gelegd te krijgen dat het geven
van bloed vrijwilig en niet tegen
betaling mag §bm biadén
Timmer is ook weinig geluk
kig met de plannen van ae Eu
ropese Gemeenschap om een
eigen noodhulporganisatie op
te zetten. „Zo'n organisatie kan
voorlopig bij lange na niet de
zelfde hulp bieden als wij. De
EG heeft geen enkele structuur
en ervaring om dat te kunnen.
Bovendien dreigt de hulp dan te
gaan naar projecten die politiek
van belang zijn. Alleen hulp die
het goed in het nieuws doet.
zoals bij voorbeeld voedselhulp
aan Rusland. En dat terwijl in
Afrika miljoenen mensen van
de honger dreigen om te ko-
De koffertjes van
de 16.000 ver
pleegkundigen
van het Rode
Kruis in de voor
malige Sovjetu
nie worden
steeds leger. Me
dicijnen, ver
band, spuiten:
aan alles is ge
brek. In Rusland
is de farmaceuti
sche produktie
helemaal stil ko-
door een gebrek
aan grondstof
fen.
Hulp aan de
voormalige Oost
bloklanden is
daarom een van
de onderwerpen
die volgende
week aan bod
komen tijdens de
vierde Europese
conferentie in
Den Haag met
als motto 'Het Medewerkers
nieuwe Europa
heeft een nieuw Rode Kruis no-
dig'-
De lijst van deelnemende lan
den is beduidend omvangrijker
dan die van de derde, elf jaar
geleden in Budapest. Zo zijn er
Rode-Kruismedewerkers uit
Kroatië, Slovenië, Kirgizië en
Turkmenistan. Ook de wereld
gezondheidsorganisatie WHO
en Unicef zijn uitgenodigd.
De ontwikkelingen in Europa
gedurende de afgelopen jaren
zorgen voor een overdaad aan
gespreksstof. De omverwerping
van de communistische regi
mes in Oost-Europa, het uiteen
vallen van de Sovjetunie, Joego
slavië en de Europese
ding vragen van een
nale organisatie als het Rode
Kruis bezinning op de toe
komst. „Maar ook het ontmoe
ten van collega's uit andere lan
den maakt zo'n conferentie van
ri het Rode Kruis laden bloedplasma in na een aarbeving in Turkije.
groot belang", vindt Jaap Tim
mer, hoofd Internationale Za
ken van het Nederlandse Rode
Kruis.
De situatie in de voormalige
Sovjetunie neemt in elk geval
een belangrijke plaats in op de
agenda. Het tekort aan medicij
nen, vooral in kinderziekenhui
zen, baart het Rode Kruis grote
zorgen. De internationale hulp
verlening mag evenwel niet
worden gefixeerd op Oost Euro
pa, zo meent Timmer. Hij be
luistert de wens in het CDA-
kamp om ontwikkelingsgeld te
besteden aan Oost-Europa dan
ook met zorg. „We voelen in die
kwestie meer voor het stand
punt van minister Pronk. De
hulp aan Oost-Europa mag niet
ten koste gaan van de hulp aan
Derde-Wereldlanden".
Ook de Europese eenwording
heeft gevolgen voor de interna
tionale hulporganisatie. In het
voetspoor van hun regeringen
proberen de Westeuropese Ro
de-Kruisverenigingen hun orga
nisatie beter op elkaar af te
stemmen, vooral bij zogenoem
de grensoverschrijdende hulp-
nlrning. Timmer „De proce
dure is nu zo dat er bij natuur
rampen, oorlogsgeweld en der
gelijke een verzoek om hulp
vanuit Genève komt, van het in
ternationale comité van het Ro
de Kruis. We streven er naar om
met ander Westeuropese lan
den zoals België, Duitsland en
Frankrijk goede afspraken te
maken over grensoverschrij
dende hulpverlening. We kun
nen dan sneller opereren
Het Rode Kruis bemoeit zich
ook nadrukkelijk met de be
sluitvorming op Europees ni
veau. Zo heeft de organisatie
zich er voor ingespannen om in
den haag henri krufthof
De politicoloog en jurist Elco
Brinkman is een leerling van de
mislukte politicologiestudent
Hans Wiegel. De Friese com
missaris der koningin staat er
zich nog altijd op voor Brink
man te hebben 'ontdekt'. Sinds
Brinkman topambtenaar werd
op het destijds door Wiegel ge
leide ministerie van binnen
landse zaken zijn zij goede
'vrinden'.
Zonder de CDA-fractievoor-
zitter te kort te doen, zijn er wel
trekjes in hem te vinden die
rechtstreeks van de oude WD-
goeroe afkomstig zijn. Zijn per
fecte gevoel voor politieke stra
tegie bij voorbeeld kan niet an
ders dan goedkeurende knikjes
van Wiegel teweegbrengen. On
danks zijn niet-afgemaakte stu
die beheerst Hans Wiegel de
politiek tot in de vingertoppen.
Je kunt slechtere leermeesters
hebben.
Het politieke gevoel komt
Brinkman dezer dagen goed
van pas. Het behoeft voor de
gemiddelde krantenlezer geen
betoog meer dat het mis is in de
coalitie van CDA en PvdA. De
vraag daarbij is al lang niet
meer of het kabinet zal breken,
maar wanneer en hoe. Maar
vooral is de vraag belangrijk wie
in de beeldvorming de schuld
zal krijgen van de val van het
kabinet.
Om die vraag te kunnen be
antwoorden moeten we kijken
naar het aloude Hollandse kin
derspelletje, zwartepieten. De
gene die aan het eind van dat
spel de zwartepiet in handen
heeft, heeft verloren. Dat kan ie
der kind vertellen. Opvallend in
politiek spannende tijden is tel
kens weer dat er maar één partij
is die aan het begin en niet pas
aan het einde van het spel zich
die hoofdregel realiseert: het
CDA.
Zwartepieten
Het laatste spelletje politiek
zwartepieten is volop aan de
gang. De eerste tekenen daar
van kwamen in Texel naar bui
ten. CDA-fractievoorzitter
Brinkman opende daar de aan
val op de coalitiepartner. Niet
rechtstreeks natuurlijk, daar is
Brinkman te slim voor. Nee, hij
spoorde het kabinet aan meer
daadkracht te tonen. En tegelij
kertijd noemde hij daarbij enke
le punten die voor het CDA be
langrijk waren en waarvan hij
wist dat de PvdA die
niet leuk zou vinden.
Maar dat was ei
genlijk nog niet eens
het belangrijkste van
die toespraak. Hij
vond dat het kabinet
voor de rest maar
niet te veel meer
overhoop moest ha
len. Nu eerst de be
sluiten uitvoeren,
zonder telkens nieu
we ideetjes naar bui
ten te brengen. Bijna
zonder uitzondering
waren die besluiten
buitengewoon ver
velend voor de
PvdA: korting op de
wao-uitkeringen,
ontkoppeling van Io
nen en uitkeringen,
om er maar eens
twee te noemen.
De PvdA probeer
de toen nog kramp
achtig de zwartepiet
kwijt te raken door
er op te wijzen dat
de toespraak van
Brinkman vooral
voor de eigen gele
deren was bedoeld.
Brinkman moest
zich profileren als de
nieuwe leider van
het CDA. Ook de ei
gen achterban
moest maar eens
goed weten wie bin
nenkort de scepter
van de tot dan toe
onaantastbare Ruud
Lubbers zal overne
men.
Maar Brinkman
hield niet op. Na
Texel volgde er een
reeks toespraken,
waarin telkens steeds duidelij
ker voelbare speldeprikjes aan
de PvdA werden uitgedeeld.
Brinkman moest wel omdat in
de opiniepeilingen het CDA
duidelijk aan de WD begon te
verliezen. In het CDA-kamp be
gon de vrees te ontstaan dat de
malaise, waarin de PvdA sinds
vorig jaar zomer verkeert, zou
kunnen overslaan op het CDA.
Strategie
Er ontwikkelde zich een duide
lijke strategie in het christen
democratische kamp. Niet dat
daarover in de fractie uitvoerig
wordt gediscussieerd. Zo gaat
dat in het CDA-gezelschap nog
steeds niet. De fractievoorzitter
geniet het vertrouwen van de
gewone CDA'ers. Hij kan in ho
ge mate zelf bepalen welke kant
hij op gaat. Slechts een klein
ploegje vertrouwelingen staat
hem daar in bij.
Daar kan de PvdA overigens
nog wat van leren. Als er poli
tiek gevoelige onderwerpen
zijn, wil elk fractielid daarover
zijn zegje doen. Uit dat inge
bakken wantrouwen is ook de
woede van een groot deel van
de PvdA-fractie te verklaren
toen vice-voorzitter Leijnse
twee weken geleden plotseling
een koerswijziging inzette op
het gebied van de arbeidsonge
schiktheid. Dat had Leijnse
nooit mogen doen zonder de
hele fractie te raadplegen,
meende de PvdA'ers.
„Zo'n ruzie zul je in het CDA
nooit krijgen", zegt een invloed
rijk CDA'er. „De fractievoorzit
ter heeft wat dat betreft de han
den redelijk vrij. Maar niet al
leen daarom kan hij ongestraft
de druk op de coalitie opvoeren.
In onze fractie is zo langzamer
hand een meerderheid ontstaan
die het gezeur met de PvdA
meer dan zat is."
Natuurlijk is daarbij de rech
tervleugel van de CDA-fractie
het luidruchtigst. Die vond al
van het begin af aan dat de keu
ze voor een CDA-PvdA-kabinet
niet erg gelukJdg was. Aanvan
kelijk verzetten ze zich niet,
omdat de WD drie jaar geleden
zodanig in verwarring was. dat
daar ook niet mee te regeren
viel.
Maar de rechtervleugel heeft
inmiddels veel steun gekregen.
Zo sterk zelfs dat CDA'ers die
nog écht door willen met de
PvdA, met een kaarsje moeten
worden gezocht. De grote groep
christen-democraten die en
thousiast aan het kabinet be
gonnen, heeft inmiddels grote
twijfels gekregen.
Dat komt overigens niet door
een overmaat aan grote inhou
delijke verschillen. Die zijn er
wel en niet op de minste onder
werpen maar de gemiddelde
CDA'er kan nog regelmatig op
onderdelen zaken doen met de
collega's van de coalitiepartij.
Nee, de angst voor het risico dat
de malaise in de PvdA gaat af
stralen op het CDA speelt een
hoofdrol.
„Voor Brinkman zijn er nu
nog maar twee mogelijkheden.
Of het kabinet doet vrij nauw
keurig wat de CDA-fractie voor
schrijft, of het moet afgelopen
zijn", zegt een CDA'er. De
laatste weken hebben aange
toond dat hij nadrukkelijk naar
de laatste optie neigt.
Kinderspelletje
En dan pakken we het Oudhol
landse AndnpdMjt mm op
Want ten koste van alles moet
worden voorkomen dat het
CDA de schuld knjgt van de
breuk. Dat zou namelijk de
sastreuze gevolgen bij cle ver
kiezingen kunnen hebben.
Daaruit zijn uitspraken van
Brinkman te verklaren, zoals hij
die onlangs deed in het partij
blad. „Ik heb wei
eens de indruk dat
het CDA de enige is
die het kabinetsbe
leid nog steunt." Of
de manier waarop
hij tijdens een van
zijn spreekbeurten
Wim Kok aanhaalde
om het CDA-stand-
punt over de wao te
verdedigen.
Uit Eil dat soort uit
spraken is af te lei
den dat Brinkman
zijn handen schoon
wil hebben voor de
komende verkie
zingscampagne. Hij
zal met een vroom
gezicht kunnen uit
leggen dat niet hij,
maar de PvdA het
kabinetsbeleid om
zeep heeft gehol
pen. Telkens op
nieuw zal hij herha
len dat het de socia
listen waren die niet
meer met dit kabi
net verder wilden.
Een artikel in het
wetenschappelijke
CDA-tijdschrift
Christen Democra
tische Verkennin
gen van de hand
van premier Lub
bers werd alom uit
gelegd als een soort
tussenbalans van
dit kabinet. Lubbers
somde daarin de
zegeningen van het
kabinetsbeleid op,
maar gaf tevens aan
waar nog veel moet
gebeuren.
„Dat was helemaal
geen tussenbalans",
1 van de inner circle
in het CDA. „Dat was een eind-
balans, een soort politiek testa
ment." Deze ingewijde meent
dat ook Lubbers afscheid van
hel kabinet aan het nemen is.
ook al ontkent hij zelf dat ten
stelligste.
In de PvdA-fractie begint dat
gevoel ook pijnlijk duidelijk te
worden. In Elsevier van deze
MtCk laai Wim Kok duidcli|k
blijken geïrriteerd te zijn over
de houding van verschillende
DA'ers. int lusief Lubbers.
Toen de premier twee weken
geleden de gevolgen voor de in
komens van het kabinetsbeleid
tijdens zijn persconferentie
openbaarde, ontstak Kok in
woede. Ondanks een gezamen
lijke verklaring van Lubben en
zest<
Kok zaterdagmorgen, verscheen
de laatste die avond toch in het
NOS-journaal, waarin hij de ka
binetsbesluiten weer op de hel
ling zette. Hetgeen Lubbers op
zi|n beurt in WOtda dMd 1 HM
steken.
Kwestie-Pronk
En dan is er nog de kwestie-
Pronk. Deze minister voor ont
wikkelingssamenwerking vindt,
tot ergernis van het CDA. dat al-
leen bi) versland heefl van dit
beleidsterrein en anderen
(vooral CDA'ers) er zich niet
mee moeten bemoeien. Zowel
CDA-minister Van den Broek
als de CDA-fractie steken die er
gernis niet onder stoelen of
banken.
In hetzelfde Elsevier laat Wim
Kok vsrti-n ai birr Pronk te
staan. „Als het CDA waarde
hecht aan het MOtB
de (oalitir met de PvdA dan zal
men de positie van coUem
Pronk en zijn verantwoordelijk
heid voor Ontwikkeling&samen
werking moeten respecteren",
aldus Kok.
Hier ligt meteen weer een po
tentieel breekpunt. ..Als Kok zijn
woorden gestand doet moet hij
het kabinet dan nu maar laten
vallen. Want sinds hij dat inter
view aan I a -
heeft Brinkman al weer twee
keer mdp krill! k (.[I Pmuk
geuit", zegi een CDA'er gretig.
En soepel laat hij daarop de
Cten volgen, waarop het ka
rt in de Komende weken zou
kunnen vallen. „Het nlan-
Simons, de inkomenspolitiek,
(Ir wan ril dr basisvorming
Voor dat laatste ligt ook nl een
strategie klaar. Als PvdAs laats-
secretaris Wallage vasthoudt
aan zijn eis dat scholen van
minder dan 240 leerlingen moe
ten verdwijnen, dreigt de Eer
ste-Kamerfractie van het CDA
de oppositie te gaan steunen in
het verzet tegen het wetsnni
werp. Wallage kan daarbij niet
rekenen op het onaanvaardbaar
van het kabinet, zo heeft ook
premier lubben al laten door
v hemeren I Ml k.Ul Ix ti ki rCl
dat Wallage zelf maar moet ver
dwijoen. maar of de PvdA frac
tie en overige PvdA-bewindslie
den dat zullen accepteren is
maar zeer de vraag. „Weer een
mooi breekpuntje", zegt de
CDA ingewijde bijna handen-
wnjvend
