Bestand verbroken
Slowaken zoeken naar eigen oplossingen
Intelsat-6 op nippertje gered
Buitenland
Hulp Malawi opgeschort
Duitse ambtenaren tegen cao-akkoord
Onlusten in Nigeria
door tekort brandstof
Russische troepen moeten
sneller weg uit Litouwen
Politie dreigt met nationale actie
Israël woedend over Amerikaanse
steun voor terugkeer Palestijnen
CA Pi CANAVERAL. De bemanning
van het ruimteveer Endeavour
heeft de lntelsat-6 van een stuw-
motor voorzien en de communi
catiesatelliet in een nieuwe baan
om de aarde gebracht. De drie
astronauten Pierre Thuot, Ri
chard Hieb en Thomas Akers
wisten gisteren, nadat drie eer
dere pogingen waren mislukt, tij
dens een ruimtewandeling de sa
telliet met de hand vast te grij
pen. De satelliet werd vervolgens
aan een grijparm bevestigd en in
het laadruim van het ruimteveer
getakeld. Daar werd de nieuwe
stuwmotor ingebouwd. De astro
nauten waren overigens alle drie
buiten de shuttle aan het werk.
Normaal gesproken moet er één
in het veer achterblijven.
FOTO» AP
DONDERDAG 14 ME11992
Uitvinder margarita overleden
san diegoCarlos Herrera, de uitvinder van de margarita, de te
quila-cocktail met een randje zout om het glas, is deze "Week op
90-jarige leeftijd overleden. Herrera. die vijfjaar geleden uit
Mexico naar de VS verhuisde, ontdekte de maragarita bij toeval
toen hij een drankje uitprobeerde vooreen klant die alleen tegen
tequila kon maar de drank niet graag puur dronk. Herrera sloeg
aan het experimenteren en vond de margarita uit, genoemd
naar showgirl Marjorie King.
Radio-actief zeewier bij Sellafield
londenOp een strand bij de omstreden kerncentrale van Sella
field, in het noordwesten van Groot-Brittannië, is radio-actief
zeewier aangespoeld. Dat heeft een woordvoerder van de eige
naar van Sellafield, British Nuclear Fuels (BNFJ, gisteren gemeld.
Volgens hem vormt het wier geen gevaar voor de volksgezond
heid.
Greenpeace bezet verbrandingsoven
Brussel Een groep Greenpëace-activisten heeft gisteren de ver
brandingsoven van Brussel, met een capaciteit van 500.000 ton
de grootste van België, enkele uren bezet. Enkele actievoerders
waren, net als collega activisten een dag eerder in Rotterdam, in
de grijpkranen geklommen. Dit uit protest tegen een nieuw
Brussels afvalstoffenplan waarover deze maand moet worden
beslist. Volgens Greenpeace houdt dit plan geen rekening met
de wensen van de meeste Brusselaars die volledig van afvalver
branding willen afzien.
Misschien nieuw proces agent LA
los angles Openbare aanklagers in Los Angeles proberen een
nieuw proces te krijgen tegen een van de blanke agenten die
vrijuit gingen na mishandeling van de zwarte Rodney King. De
agent tegen wie wellicht een nieuw proces zal worden gevoerd,
is Laurence Powell. Officier van Justitie Reiner gaf toe dat het
proces „oude wonden openrijt, maar dat genezing begint met
recht. En in de zaak van King was geen recht."
Fidel Ramos voorlopig op kop
manila» De voormalige Filipijnse defensie-minister Fidel Ramos
heeft gisteren de leiding bij de presidentsverkiezingen overgeno
men van zijn aartsrivale Miriam Santiago. Dat blijkt nu 4,2 mil
joen van de naar schatting 25 miljoen uitgebrachte stemmen
zijn geteld. De Kiescommissie waarschuwde de kandidaten en
hun aanhangers niet voortijdig de overwinning te gaan vieren,
omdat het nog tenminste een week zal duren voor alle stemmen
zijn geteld. Vanaf vandaag mogen de partijen geen eigen uitsla
gen meer publiceren.
Opnieuw gevechten in Zuid-Ossetië
moskou In Zuid-Ossetië, een deelstaat van de republiek Geor
gië, zijn gisteren opnieuw hevige gevechten uitgebroken tussen
Georgicrs en Osseten. Beide groepen geven elkaar de schuld van
het oplaaien van de etnische onlusten waarbij sinds begin deze
week zeker 40 mensen zijn omgekomen. De Zuid-Osseten stre
ven naar hereniging met de Noord-Osseten als een deelstaat van
de Russische federatie. Georgië beschouwt het gebied als zijn ei
gen historische grondgebied.
Begin juni verkiezingen Etiopie
addis abeba In Etiopië worden op 6 juni aanstaande de eerste
vrije verkiezingen in de geschiedenis van het land gehouden.
Dat is gisteren bekend gemaakt door de interimregering die on
geveer een jaar geleden het dictatoriale regime van president
Mengistu Haile Mariam opvolgde.
Italië nog steeds zonder president
rome» Ook bij de tweede stemronde voor de verkiezing van een
nieuwe president in het Italiaanse parlement is gisteravond geen
beslissing gevallen. Van de twaalf kandidaten behaalde de chris
ten-democraat Giorgio de Giuseppe met 284 stemmen het beste
resultaat. Vandaag vindt de derde ronde plaats en morgen de
vierde.
PARUS-LU5AKA Rtr
Westerse donorlanden hebben
gisteren de hulp aan Malawi
voor zes maanden bevroren.
Vertegenwoordigers van de di
verse landen besloten in Parijs
lot de opschorting van de voor
1992/93 gereserveerde steun
wegens de belabberde situatie
van de mensenrechten in het
Afrikaanse land. De donorlan
den zetten hun humanitaire
hulpprogramma's voort. Deze
hebben betrekking op de hulp
aan slachtoffers van de heersen
de droogte en aan vluchtelingen
uit het door burgeroorlog ge
teisterde buurland Mozambi
que. Alle andere projecten wor
den stilgelegd. Een delegatie
van internationale vakbonden
berichtte gisteren dat zij een
glimp heeft opgevangen van de
gedetineerde oppositieleider
Chakufwa Chihana. „Hij heeft
wat gewicht verloren maar ziet
er voor het overige goed uit. Hij
leek niet mishandeld", zo ver
klaarde delegatielid Andrew
Kailembo vanuit Blantyre, de
grootste stad en het commer
ciële centrum van Malawi. Chi
hana werd op 6 april na terug
keer uit ballingschap direct ge
arresteerd.
Malawi was vorige week het
toneel van ernstige ongeregeld
heden waarbij zeker 22 burgers
het leven lieten.
Nieuwe aanvallen op Bosnische hoofdstad Sarajevo
Met zware artillerie is vanochtend in de Bosnische
hoofdstad Sarajevo het één dag oude bestand dat eenzij
dig door de Bosnische Serviërs was afgekondigd, aan flar
den geschoten. Ooggetuigen zeiden dat Servische en
Moslim-milities verantwoordelijk zijn voor de mortier
en artillerie-explosies die de hoofdstad op zijn grondves
ten deden schudden.
Canadees, gewond. Secretaris
generaal Boutros Ghali heeft
gisteren gezegd de situatie in
Bosnië te gevaarlijk te vinden
om er vredestroepen naar toe te
sturen. In een rapport aan de
Veiligheidsraad vraagt Boutros
Ghali zich bovendien af of het,
gegeven de verslechterende si
tuatie in het voormalige Joego
slavië, nog wel 'praktisch' is om
het 10.000 man tellende VN-
vredeskorps in Kroatië te hand
haven.
Radio Sarajevo beschuldigde
Servische troepen ervan de stad
te belegeren. Maar ooggetuigen
meldden dat ook de door Ser
viërs gecontrolleerde buitenwij
ken onder vuur lagen. Een be
jaardentehuis dat in gebruik is
bij VN-militairen, onder wie 60
Nederlanders, is onder vuur ko
men te liggen. Bij de beschietin
gen raakte een VN-militair, een
De schuld voor de huidige
burgeroorlog legt Boutros Ghali
bij de Servische bevolking van
Bosnië-Hercegovina. „Alle in
ternationale waarnemers zijn
het met elkaar eens, dat de Ser
viërs van Bosnië-Hercegovina
met steun van het federale le
ger, etnisch zuivere gebieden
willen creëren".
In Sarajevo is het hoofdkwar
tier van het VN-vredeskorps ge
vestigd, terwijl daar ook VN-
fiinctionarissen zitten die hu
manitaire hulp coördineren. Al
les bij elkaar gaat het om onge
veer 100 man. De manschappen
in Sarajevo zullen worden ver
plaatst naar Belgrado en Za
greb. De Nederlandse militairen
zeggen de maatregel te betreu
ren. „De bewonbers van de stad
gaan ons aan het hart", aldus
een woordvoerder.
berlun hans hoog en puk
correspondent
De Duitse bond van overheids
personeel OTV heeft het be
stuur een daverende draai om
de oren gegeven door het vorige
week bereikte cao-akkoord af te
wijzen. Hoewel het officiële re
sultaat van de stemming pas
vanmiddag bekend wordt,
stond gisteravond al vast dat
minder dan de helft van de le
den akkoord gaat met de nieu
we cao.
Het bestuur wil deze motie
van wantrouwen echter nege
ren en de stakingen niet laten
hervatten. Veel anders zit er
voor voorzitter Wulf-Mathies en
haar cao-commissie niet op. De
bevolking zou een nieuwe sta
king niet accepteren en de over
heid wenst geen cent boven de
5,4 procent plus hoger vakantie
geld en een eenmalige uitkering
uit te gaan.
Voor Wulf-Mathies, sinds tien
jaar aart de top van de OTV kan
deze nederlaag snel een staartje
hebben. Volgende maand wil zij
worden herkozen en met een
succesvolle staking had ze de
afgevaardigden kunnen impo
neren. Nu staat ze voor de puin
hopen, veroorzaakt door een
staking die niemand heeft ge
wonnen en eigenlijk volstrekt
overbodig was.
nairobicpd
Grote delen van de Nigeriaanse
stad Lagos zijn gisteren bezet
door met stokken uitgeruste
jongeren uit onvrede met het
huidige brandstoftekort en eco
nomische ontberingen. Zij heb
ben tientallen wegversperringen
opgericht en in brand gestoken
en automobilisten lastig geval
len. Zeker twee burgers vonden
de dood.
Het militaire regime van pre
sident Ibrahim Babangida heeft
in verband met de onlusten een
aantal noodmaatregelen afge
kondigd en het leger gemobili
seerd om het hoofd te bieden
aan de brandstofcrisis en ervoor
te zorgen dat benzinetankers
hun plaats van bestemming bt
reiken. Zwaar bewapende oj
roerpolitie heeft in de hele sta
posities ingenomen, met nair
op de bruggen die leiden nat
het commerciële district va
Lagos.
De ongeregeldheden in c
voormalige hoofdstad van Nig(
ria volgden op een oproep va
studenten voor een algemen
staking tegen het Babangida-ri
gime, dat verantwoordeli;
wordt gesteld voor de branc
stofcrisis en de economisch
ontberingen die de bevolkir
thans ondergaat. De inflatie
gigantisch hoog en drijft de pri
zen van leverensmiddelen e
brandstof naar onaanvaardbai
hoogten.
vilnius hans gertsen
correspondent frankruk
De Litouwse regering wil dat
Rusland meer haast maakt met
het terugtrekken van de naar
schatting 100.000 soldaten, die
nog in de onafhankelijke Balti-
sche republiek aanwezig zijn.
Dat heeft de Litouwse president
Lansbergis gisteren duidelijk
gemaakt aan de Franse presi
dent Mitterrand, die momenteel
een driedaags staatsbezoek
brengt aan de drie Baltische re
publieken.
De Russische president Jeltsin
heeft Litouwen in het verleden
toegezegd dat de troepen bin
nen afzienbare tijd zouden wor
den teruggehaald, maar volgens
de Litouwse regering is daar
nog weinig van terecht gekc
men. De Russen beroepen zie
op materiële problemen zoal
gebrek aan huisvesting.
Veel Litouwers menen echtt
dat het slechts een voorwendsi
is om de soevereiniteit van de i
maart 1990 onafhankelijk gc
worden republiek te beperkei
President Mitterrand heeft zij
ambtsgenoot morele steun toe
gezegd bij de oplossing van he
probleem. Volgens Mitterran
moet het probleem van de Rus
sische troepen in de Baltisch
.staat in CVSE-verband (Confy
rentie voor Veiligheid en S3
menwerking in Europa) worde
geregeld omdat zowel Litouwe
als Rusland lid zijn van die oi
ganisatie.
brussel Het Nationaal Syndi
caat van de Belgische Politie
(NSBP), een van de bonden ach
ter de al ruim twee weken oude
hongerstaking van Luikse agen
ten, heeft gisteren gedreigd met
een „nationale actie" tegen de
„onverzettelijke houding" van
de Luikse gemeenteraad.
Het NSBP hekelde de Luikse au
toriteiten omdat ze niet willen
onderhandelen en geen conces
sies doen terwijl door de actie
verzwakte agenten in het zie
kenhuis liggen en zo'n 200 ac
tievoerders hun dienstwapens
hebben afgegeven (zie foto). Bo
vendien heeft de Luikse overheid
geen oog voor de financiële ge
volgen van de staking voor de
gezinnen van de politiemannen,
aldus het N$BP.
Aan de hongerstaking doen on
geveer 525 van de ruim 680
Luikse agenten mee. De actie
voerders, wier werk door de
rijkswacht is overgenomen, ei
sen een loonsverhoging van 20
procent om het verschil in belo
ning met collega's in andere gro
te steden goed te maken.
FOTO BELCA
bratislava chris bowlby
Begin juni worden in Tsjecho-Slowakije
parlementsverkiezingen gehouden. Gis
teren is de verkiezingscampagne begon
nen. In Slowakije is het hoofdthema van
de strijd om de kiezersgunt of huidige fe
deratie van Tsjechen Slowaken moet
blijven voortbestaan en zo ja, in welke
vorm?
De Slowaakse hoofdstad Bratislava is
reeds ondergeplakt met verkiezingsaffi
ches. Maar niet alle reclameborden zijn
in beslag genomen door partijpropagan-
da. Tussen de uitingen van nationaal be
wustzijn en sociale rechtvaardigheid
prijken advertenties voor Duitse auto's
en Amerikaanse wasmiddelen. Voor veel
Slowaken geven die niet-politieke pos
ters hun echte aspiraties weer, maar dat
zal de politici er niet van weerhouden
het verkiezingsspel te spelen. En hun
campagne, zo voorspellen pessimisten,
zal 's lands totale stabiliteit ondermij-
De stemmen die begin volgende maand
worden uitgebracht vormen de eerste
echte test van de democratische ontwik
kelingen in Tsjecho-Slowakije. De ver
kiezingen in 1990 waren voor het meren
deel een referendum tegen het commu
nisme. Sinds die tijd zijn de brede anti
communistische alliancies in veel stukjes
uiteengevallen, die de komende paar
weken zullen strijden, zowel om zetels in
het Tsjechische en Slowaakse parlement,
als in net Tsjechoslowaakse federale par
lement.
In de Tsjechische republiek zijn tekenen
van een herkenbare Westeuropese ver
deling tussen brede sociaal democrati
sche, centristische en rechtse opvattin
gen over het economisch beleid. Maar
de Slowaakse politiek heeft een geheel
ander karakter. Hier zijn de gesprekken
over economie nauw verwoven met ge
voelige debatten over de nationale rech
ten van Slowakije.
Dit is niet het diepgewortelde nationalis
me zoals in andere centraal-Europese
landen voorkomt na het verdwijnen van
het communisme. De vlaggen-zwaaien-
de extreem-nationalistiscne Slowaken
die onmiddellijke vrijheid eisen voor
„Europós laatste kolonie" roepen'slechts
weinig enthousiasme op. Niettemin vin
den echter veel Slowaken dat de be
staande federatie te veel in het voordeel
werkt van de Tsjechen, in Praag.
Dit ongenoegen heeft de regeringscoali
tie van Slowakije ernstig verzwakt. De
christen-democraten zijn uit elkaar ge
gaan naar aanleiding van deze kwestie,
en hun partner, de Burgerdemocratische
Unie die vóór federatie is heeft vrij
wel al haar steun verloren.
De Beweging voor een Democratisch
Slowakije, onder leiding van de charis
matische en controversiële vroegere pre
mier Vladimir Meciar, heeft daar het
meest van geprofiteerd. De partij krijgt
in opiniepeilingen dertig procent van de
stemmen, meer dan twee keer zoveel als
zijn naaste rivaal.
Daaruit blijkt dat Slowaakse problemen,
zoals een hoge werkloosheid in de zware
industrie, om Slowaakse oplossingen
vragen. De algemeen secretaris van de
partij, Olga Keltosova, heeft het over Slo
waken „die de zaak in eigen hand gaan
nemen", om te bewijzen dat ze „even
goed zijn als de Tsjechen".
De democratische Slowaakse beweging
houdt vol dat ze liever willen onderhan
delen dan de Tsjechisch-Slowaakse rela
tie verbreken. Dit zou echter alleen ge
beuren na een declaratie van Slowaakse
soevereiniteit en de introduktie van een
grondwet, en een aparte president voor
de Slowaakse republiek. Tegenstanders
menen dat dergelijke stappen echter bij
zonder destabiliserend werken, en een
agressieve reactie kunnen uitlokken van
Tsjechische zijde.
Maar het bitterste campagnedebat zal
over Meciar zelf gaan. Hij werd vorig jaar
ontslagen als Slowaakse premier wegens
vermeende incompetentie. En een Slo-
waaks parlementair comité heeft on
langs bevonden dat hij een agent is ge
weest van de communistische geheime
politie, en dat hij als minister van bin
nenlandse zaken heeft geprobeerd te
rommelen met de dossiers van het oude
regime, vlak na de revolutie van 1989.
Meciar heeft al die beschuldigingen ont
kend en volgens zijn aanhangers maken
deze aanvallen hem alleen nog maar po
pulairder.
Het is nu aan de kiezers om zelf hun oor
deel te geven over Meciar en het in even
wicht brengen van de Slowaakse soeve
reiniteit met economische veiligheid.
Verdedigers van de Tsjecho-Slowaakse
federatie beloven acties uit de achter
hoede. Maar tegelijkertijd praten ze wee
moedig over de onstuimige dagen van
1989, toen eenheid simpel was en het
nationalisme een irrelevante echo leek
uit het verre verleden.
vertaling: monique eggermont
ad bloemendaal
correspondent
De betrekkingen tussen de Ver
enigde Staten en Israël zijn gis
teren verder verzuurd, door
Washingtons weigering zijn
steun in te trekken aan VN-
resolutie 194. Die resolutie
uit december 1948 bepaalde
dat Palestijnen die tijdens de
eerste Israëlisch-Arabische oor
log zijn gevlucht of verdreven,
recht hebben op terugkeer of
schadevergoeding.
Premier Yitzhak Shamir
noemde gisteravond het Pales
tijnse recht op terugkeer „een
holle frase". Hij zei dat dat recht
„exclusief is gereserveerd voor
de joodse natie" en sprak de
hoop uit dat de Amerikanen als
nog hun standpunt zullen her-
In Israël zijn vrijwel alle poli
tieke partijen het erover eens
dat Palestijnse vluchtelingen
zich nooit meer in hun oor
spronkelijke woonplaatsen mo
gen vestigen. Die Israëlische op
vatting is in 1950 vastgelegd in
de „Wet op de Terugkeer", vol
gens welke alleen joden en hun
directe familieleden het recht
hebben zich in Israël te vesti
gen.
Het Palestijnse recht op te
rugkeer staat onvermijdelijk
centraal in de werkgroep over
het vluchtelingenvraagstuk, als
onderdeel van de multinationa
le vredesonderhandelingen. Die
werkgroep Is nu bijeen in Ot
tawa. Israël boycot dat overleg,
omdat Palestijnen van buiten
de bezette gebieden zijn uitge
nodigd. Syrië en Libanon laten
het eveneens afweten, zij het
om andere redenen. Zij menen
dat er eerst vooruitgang moet
worden geboekt in het bilaterale
overleg: de rechtstreekse be
sprekingen tussen Israël en zijn
Arabische buren.
De Amerikanen hebben Israël
laten weten dat ze een discussie
over het recht op terugkeer in
de werkgroep niet steunen.
Maar Tutwiler zei dat Washing-
landen niet kan
verbieden aan de orde te stelle)
wat ze willen.
De reacties in Israël op d
voortdurende Amerikaans
steun aan resolutie-194 zij!
buitengewoon fel. De Likud ei
andere rechtse partijen, maa
ook linkse groeperingen stekej
hun kritiek niet onder stoelen o
banken. Volgens onderministe
van algemene zaken Benjamii
Netanyahu (Likud) probeet
Amerika „verouderde positie
van meer dan veertig jaar gele
den" nieuw leven in te blazen
Daardoor zouden de Amerika
nen „onrealistische verwachtin
gen bij de Arabieren" wekkei)
„wat een probleem schept vod
de onderhandelingen".
Arabieren, Israëli's en andé
ren zijn gisteren in Wenen wc
bijeengekomen om te pratei
over de verdeling van hö
schaarse water in het Midden
Oosten. De voorzitter van di
conferentie waarschuwde voo
te hoge verwachtingen, ver
deeld als de 18 deelnemend)
landen zijn.
