Flatbewoner gooit nog
steeds alles bij elkaar
r
Over leven
Wachten op voer
TietltjeSactie VOOr gOede VOgelwet Windmolens verstoren vogels
MILIEUTIPS
'Jacht op
muskusrat
volstrekt
onnodig'
REDACTIE MONICA WESSEUNG
Lage stortkosten funest voor scheiden afral
Burgers in de laagbouw zijn consequenter in het geschei
den inzamelen dan bewoners van hoogbouw. De deelna
me aan gescheiden inzameling van afval is trouwens
sterk regio-gebonden en hangt bovendien af van het
soort woning. In Flevoland, Zeeland en Limburg wordt
vrijwel geen huisvuil gescheiden opgehaald. Zuid-Hol
land ligt op het gemiddelde niveau, Noord-Holland
scoort beter.
den haag q Monica wesseung van het Infopunt weer veel vra
gen over stankoverlast. „Dat
blijkt een groot probleem in ge
meenten die net zijn begonnen.
Met een paar simpele tips, zoals
droog houden en geen etensres
ten erbij gooien is het probleem
op te lossen. In gemeenten waar
langer wordt ingezameld weten
de mensen dat wel."
Naast het beantwoorden van
vragen, houdt het Infopunt zich
ook bezig met de mate waarin
gescheiden wordt ingezameld,
hoe het vuil wordt verwerkt en
wat de prognoses zijn. Op 1 ja
nuari 1994 wordt gescheiden in
zameling verplicht. Daamen
hierover „De prognose is dat
tegen die tijd een zeventig pro
cent van de gemeenten geschei
den zal inzamelen". Met name
gemeenten in Flevoland, Zee
land en Limburg liggen ver ach
ter. De reden hiervan ligt vol
gens de consulent voor de
hand: „De stortkosten in die
Dat blijkt uit onderzoeken van
het GFT Infopunt in Den Haag.
Het infopunt is ruim een jaar
geleden opgezet door het mi
nisterie van volkshuisvesting,
ruimtelijke ordening en milieu.
Doel van het punt is de ge
meenten helpen en begeleiden
bij het in- en uitvoeren van ge
scheiden vuilinzameling.
Vrijwel alle gemeenten die
beginnen met gescheiden inza
melen, vragen advies bij het
Infopunt. Welke bakken moeten
worden gebruikt? Hoe vaak
moet er worden opgehaald?
Welke vrachtwagens zijn het
best te gebruiken? Gemeenten
die al langer gescheiden inza
melen, komen veelal met vra
gen over de manier van schei
den. Mogen kattekorrels nou
wel of niet bij gft-afval? Met de
zomermaanden voor de deur
verwacht consulent T. Daamen
provincies zijn laag. Invoering
van gescheiden inzameling
vraagt hoge investeringen en
die zijn in die provincies dus
niet rendabel te maken." Fries
land 'wint': daar zamelt bijna 90
procent van de gemeenten al
gescheiden in.
Hoogbouw
De helft van ons huishoudelijk
afval bestaat uit groente-, tuin
en fruitafval. In de gemeenten
tot 30.000 inwoners wordt van
het huishoudelijk afval, 40 pro
cent via de gft-bak opgehaald.
Dat betekent een respons van
80 procent. In gemeenten groter
dan 30.000 inwoners ligt dit
percentage net boven de dertig
procent. Daamen weet voor het
verschil tussen grote en kleine
gemeenten geen sluitende ver
klaring te geven. „Kleinere ge
meenten liggen vaak op het
platteland. Daar is er wellicht
meer tuinafval. Bovendien heb
ben kleinere gemeenten relatief
meer laagbouw en die woon
vorm scoort altijd al hoger."
Hoogbouw is en blijft een
probleem, zo blijkt uit de woor
den van Daamen. De geringe
deelname van bewoners van
hoogbouw wijt hij aan twee za
ken. Aan de ene kant is en blijft
het ongemakkelijk om speciaal
voor het legen van het emmer
tje helemaal naar beneden te
moeten lopen. Daar komt bij
dat de betrokkenheid bij de af
valinzameling bij hoogbouw la
ger zou zijn. „Een eigen groen-
container nodigt meer uit tot
gescheiden inzamelen dan een
groencontainer van de hele
flat."
Inzamelen van alle groenres-
ten is één ding, het verwerken
ervan een ander. In 1994 telt
Nederland 15,2 miljoen inwo
ners die gezamenlijk ongeveer
2,3 miljoen miljoen ton groen
afval produceren. Dat moet al
lemaal tot compost worden ver
werkt. Veruit de grootste ver
werker is op dit moment de
VAM in Wijster. De capaciteit is
nu voldoende maar de hoeveel
heid gft-afval groeit met de dag.
Er worden de komende jaren in
Nederland nieuwe composte-
ringsinstallaties bijgebouwd. In
de loop van dit jaar wordt er
meer afval aangeboden dan er
kan worden gecomposteerd.
Vanaf halverwege volgend jaar
is er wel weer voldoende ruimte
omdat er dan een aantal nieuwe
installaties bijgebouwd zullen
zijn. Tussen nu en eind 1993 zal
waarschijnlijk de VAM tijdelijk
bijspringen."
holendrecht» Twee pas uit het ei gekropen
kokmeeuwen kijken reikhalzend uit naar het
moment dat hun ouders terugkeren met voer.
Ze zijn geboren in de grote meeuwenkolonie
van het verkeersknooppunt Holendrecht bij
Amsterdam. Dit gebied is praktisch onbereik
baar voor belagers als mens, hond en herme
lijn en daarom zeer in trek bij kokmeeuwen
en tientallen visdiefjes. Op het moment dat
de foto werd genomen, waren biologen bezig
met een telling van de kolonie. Op het kruis
punt Nieuwe Meer worden meeuwen overi
gens niet met rust gelaten. Daar worden In
opdracht van Schiphol eieren geraapt omdat
de kolonie risico's zou opleveren voor het
vliegverkeer.
FOTO MARTIJ N Ol JONGi
Ziekten in de fruitteelt
boxtel Het milieu-educatie en voorlichtingscentrum De Kleine
Aarde in Boxtel houdt op zaterdag 23 mei een cursusdag over
ziekten en plagen in de fruitteelt. Er wordt die dag veel aandacht
besteed aan het herkennen van ziekten en plagen zoals kanker,
fruitmot en schurft. Het biologisch bestrijden van schimmels,
bacteriën en insecten wordt belicht. De lessen duren van 10.00
tot 16.30 uur, deelname kost 75 gulden (inklusief cursusmateri
aal en lunch). Nadere informatie en opgave kan bij De Kleine
Aarde, telefoon 04116-84921
Mei dierentuinmaand
Rotterdam De Nederlandse dierentuinen houden traditiege
trouw in mei een speciale actie. Dit jaar is dat 'Een wereld, één
natuur', een actie die erop gericht is de bezoekers duidelijk te
maken dat de natuur een eenheid vormt. In Zuid-Holland doet
diergaarde Blijdorp in Rotterdam mee aan de actie. In de tuin is
een route uitgezet waarmee de samenhang tussen dieren en
planten duidelijk wordt gemaakt.
Project bescherming hoogveen
emmen Nederland en Ierland beginnen een project ter bescher
ming van het hoogveen in beide landen. Het gaat om het 2000
hectare grote natuurgebied Bargerveen bij Emmen en het hoog
veengebied Clara's Bog in Ierland. Het Bargerveen bevat de
laatste restanten levend hoogveen in Nederland. Er groeien bij
zondere plaYiten zoals lavendelheide, beenbreek, zonnedauw,
veenbes, eenarig wollegras en een aantal veenmossoorten. Ier
land maakt gebruik van de kennis bij staatsbosbeheer voor de
instandhouding van Clara's Bog. Op 27 mei wordt het samen
werkingsproject officieel in Ierland ondertekend.
Minder lozingen op Rijn
Rotterdam Het gemeentelijk havenbedrijf van Rotterdam heeft
opnieuw een overeenkomst met een Duits bedrijf gesloten,
waarin is afgesproken dat de lozing van schadelijke stoffen op de
Rijn zal worden verminderd. Met het in Duisburg gevestigde
DK-recycling und Roheisen is overeengekomen dat de lozingen
van zink, cadmium en lood aanzienlijk worden teruggebracht.
DK verwerkt jaarlijks 400.000 ton ijzerhoudende afvalstoffen.
Door met vervuilers overeenkomsten te sluiten wil het havenbe
drijf bereiken dat het slib in de Rotterdamse havens schoner
wordt. Na het baggeren hoeft het slib dan niet naar een speciale
opslagplaats worden gebracht, maar kan het in zee worden ge-
Nog te vaak vindt de reinigings
dienst klein chemisch afval tus
sen het gewone huisvuil in de
wijkcontainer of de minicontai-
ner. Ook staat het nog vaak bij
het grofvuil. De reinigers die het
huisvuil ophalen mogen en wil
len dit klein chemisch afval niet
meenemen. Alleen de reinigers
van de Chemocar zijn daartoe
bevoegd. Mensen die kca op
een verkeerde manier aanleve
ren, kunnen zelfs worden be
boet.
Heel vaak kan klein chemisch
afval opnieuw worden gebruikt.
Het deel dat niet herbruikbaar
is, wordt verbrand bij 1400 gra
den Celsius. Door deze hoge
temperatuur wordt de uitstoot
van schadelijke stoffen zo veel
mogelijk voorkomen.
Fotochemicaliën
Een flink aantal doe-het-zelf fo-
Een kievit broedt haar eieren uit onder een nestbescherming. De bescherming zorgt ervoor dat de eieren niet
worden platgetrapt door de koeien of worden vernield door de maaimachine. foto martijn de jonge
zeist ten een wettelijke regeling te niet volgens de Europese nor-
kunnen voorbereiden, roept Vo- men is geregeld. Daar is wel een
De Nederlandse Vereniging tot gelbescherming op een tientje wet voor in aantocht. Dit najaar
Bescherming van Vogels is een te storten. neemt de Tweede Kamer de
actie begonnen tegen de be- In februari is de Nederlandse Flora-en Faunawet aan, die on-
dreiging van wilde vogels in Ne- regering voor de tweede keer der meer de bescherming van
derland. De vereniging vindt de door het Europese Hof van Jus- vogels regelt,
bescherming van wilde vogels titie veroordeeld, omdat in ons Vogelbescherming vindt nu al
slecht geregeld. Om met juris- land de bescherming van vogels dat de wet onvolledig is. Vol
gens de vereniging denken de
meeste mensen ten onrechte
dat de vogelbescherming in Ne
derland goed geregeld is. Er gel
den nu voornamelijk oude wet
ten, zoals de Vogelwet uit 1936.
In de praktijk kunnen ongestraft
dingen gebeuren als het kapot
stoten van zwaluwnesten, het
verstoren van reigerkolonies en
het maaien van gras waarin jon
ge grutto's huizen.
Vogelbescherming pleit er
voor dat de nieuwe wet de be
scherming van alle vogels regelt
en dat alleen in uiterste nood
zaak bij schade aan gewassen
jacht op vogels is toegestaan.
Verder wil de vereniging dat er
een einde komt aan het rapen
van kievitseieren en dat er een
verbod komt op het vangen van
vogels in de vriie natuur. Ten
slotte dienen de leefgebieden
van broed- en trekvogels veilig
gesteld te worden.
Vogelbescherming zegt
400.000 gulden nodig te hebben
om juristen te betalen om corri
gerende wetsvoorstellen in te
kunnen dienen. Men kan tien
gulden storten op postgiro
148890 ten name van Vogelbe
scherming te Zeist, onder ver
melding van 'tientje'.
tografen gooit nog steeds de
ontwikkelaar, fixeer en spoelba-
den door de gootsteen. Dat kan
echt niet. In de waterzuiverings
installaties is het heel moeilijk
de zwaar giftige stoffen als zilver
en fenol uit het water te halen.
Hou deze stoffen daarom apart.
Ze kunnen worden afgegeven
bij het kca-depot en de chemo
car. Resten film en fotopapier
zijn ook chemisch afval. Ze be
vatten zware metalen en mogen
niet bij het normale huisvuil.
Verfblikken
Veel verf bevat tetpentijn,
schimmelwerende middelen,
zware metalen en andere min
der milieuvriendelijke stofjes. In
verven op waterbasis zitten ook
zware metalen. Alle verfblikken
moeten daarom als klein che
misch afval worden ingeleverd.
Na reiniging worden de blikken
opnieuw gebruikt.
Spaarlampen en TL-buizen
Spaarlampen en TL-buizen be
horen ook tot klein chemisch
afval. TL-buizen bevatten gas
sen die moeten worden afge
vangen. In spaarlampen zitten
zware metalen. Deze moeten
worden gescheiden van het
glas. Gloeilampen kunnen ge
woon in de glasbak. De metalen
uit de lamp worden met een
magneet uit het glas gehaald.
leiden monica wesseung
Er moet zo snel mogelijk een
eind komen aan de hetze tegen
de muskusrat. Het dier veroor
zaakt geen schade aan de na
tuur. De rattenvangers met hun
grote laarzen, vallen en kooien
echter wel. De muskusratten-
jacht moet ten einde komen, te
meer daar het vangen van een
ftaar honderdduizend nauwe-
ijks effect heeft op de vermeen
de schade aan dijklichamen en
Dat schrijft Kritisch Faunabe
heer in het jongste nummer van
haar blad Argus. Kritisch Fauna
beheer twijfelt in hoge mate aan
de argumenten die provincies
en waterschappen aanvoeren
om de muskusrat (geen familie
van de gewone rat) zo intensief
te jagen. De dijken worden vol
gens Kritisch Faunabeheer
geenszins ondermijnd: daar
voor is de muskusrat een te
goede graver en bouwer van
gangenstelsels. De schade be
perkt zich tot het af en toe weg
zakken van koeien en trekkers
in holen. „Deze voorvallen zijn
vervelend maar rechtvaardigen
absoluut niet de jacht op de
muskusrat", aldus de stichting.
Het is nonsens te zeggen dat
belangrijke dijklichamen wor
den belaagd: deze zijn vrijwel
altijd voorzien van basalten of
betonnen wapeningen en die
krijgt ook de muskusrat niet
klein.
De muskusrat hoort hier van
nature niet thuis. Toch is vol
gens Kritisch Faunabeheer nog
nooit bewezen dat deze exoot
aan de natuur en het natuurlijk
evenwicht schade zou hebben
aangericht. De jagers verstoren
dat evenwicht wel. ook al omdat
in de kooien en vallen veel an
dere dieren dan de muskusrat
terecht komen.
De schade veroorzaakt door
de muskusrat is miniem. Zelfs al
zou er veel schade zijn. dan
heeft jagen volgens de stichting
oosterbierum
Nieuwe parken met windmo
lens voor de opwekking van
elektriciteit kunnen beter niet
worden aangelegd in voor vo
gels belangrijke trek- en pleis-
tergebieden. Omdat veel van
deze gebieden liggen in de voor
windenergie eveneens belang
rijke kustzones en waterrijke
delen van Nederland zal er een
afweging moeten plaatsvinden
tussen de opbrengsten van
windenergie en hinder voor vo-
gels.
Dit is een van de conclusies
uit een onderzoek van het Insti
tuut voor Bos- en Natuuronder
zoek in opdracht van dB sa
menwerkende Elektriciteits Pro
ducenten (SEP) naar de moge
lijke hinder van windparken
voor vogels. Volgens de SEP kan
voor de vogels onaanvaardbare
hinder wel degelijk worden be
perkt of voorkomen als er een
verantwoorde keuze voor een
lokatie wordt gedaan. De op
stelling van de windmolens op
de vogelstand ter plaatse kan
ook beter worden afgesteld.
uit onderzoek is voorta geble
ken dat bij de proefwindcentra-
Ifl ven dB SGP in hel Friese Oos
terbierum windmolens niet
meer slachtoffers onder vogels
maken dan het verkeer of hoog
spanningsmasten. Wel kan er
sprake zijn van aanzienlijke ver
storing van pleisterende of
langstrekkende vogels.
GEBIOLOGEERD
Voelen dieren pijn? Een vraag
waarop geen afdoende ant
woord komt. Maar onlangs
werd weer eens een discussie
gevoerd in het kader van proe
ven op dieren. De verweekte
stedeling is al gauw geneigd om
zo ongeveer alles wat een dier
overkomt als zielig te beschou
wen, terwijl de klassieke platte
lander over een groot aantal
dingen die beesten worden aan
gedaan de schouders ophaalt.
Wetenschappers die zelf dier
proeven uitvoeren, of daarbij
betrokken zijn. proberen al heel
lang objectieve maatstaven aan
te leggen om te bepalen wat
nou nog door de beugel kan en
wat niet. En dat is niet alleen
een ethisch vraagstuk (mag je
chimpansees heel langzaam
doodmaken op zoek naar een
geneesmiddel tegen AIDS. en zo
ja. hoeveel?) maar ook een we
tenschappelijk vraagstuk. De vis
die aan de haak spartelt zal bij
sommige mensen een plaats
vervangend pijngevoel in de
mond veroorzaken, maar wat
gaat er op dat moment om in
de vissekop? Heeft de vis pijn, of
ervaart hij alleen dat hij hinder-
li|k vastzit i >f ervaart de vis
zelfs dat niet, en is hij slechts
een soort machientje dat rea
geert op wisselende omstandig
heden? Dit is een filosofisch ge
bed zonder einde.
Een club wetenschappers heeft
geprobeerd het anders aan te
pakken. Wat zijn de voorwaar
den om pijn te kunnen voelen?
Een behoorlijk ontwikkeld ze
nuwstelsel. voorzien van 'recep
toren' op belangrijke plekken in
het lichaam die een waarschu
wing aan het brein geven wan
neer ergens schade wordt aan
gericht. Zonder die receptoren
geen pijn: wij hebben ze niet in
onze nagela en haren, en kun"
nen dus zonder vrees naar kap
per en pedicure. Insekten en
vrijwel alle andere ongewervel
de dieren ontberen zo n zenuw
stelsel. Ze hebben geen recepto
ren en dus is het toegestaan een
spin al zijn poten uit te trekken:
het doet geen zeer. Oesters mo
gen min of meer levend wor&n
geconsumeerd en kreeften kun
nen levend gekookt worden, bet
zal ze worst wezen
Op naar de gewervelden. Vis
sen. amfibieën en reptielen zit
ten op de wip. Er is nog veel on
bekend over hoe hun zenuw*,
stelsel werkt. Ze hebben de ver
eiste receptoren, maar of hun
hersens na prikkeling daarvan
pijnstillers gaan fabriceren
(zoals de menselijke hersens) en
of ze voldoen aan een aantal
verdere eisen aangaande vlucht
en vermijdingsgedrag die d<>r
de club wetenschappers is op
gesteld, is nog niet duidelijk. Al
leen van vogels en zoogdieren
weet de wetenschap het vrijwel
honderd procent zeker zij voe
len pijn. Zielig eigenlijk voor te.
I MMUJWIST VAM JX AMpSltew BtlJfT M
I llltSlAC 0NPUIDtli/X MAAR UAT
I RéTttfr RtprifUN
geen enkele 7.in. In de VS wrr-
den in 1914 al tien miljoen rat
ten per jaar weggevangen en
zelfs zo'n enorme bulk had geen
invloed op de populatieom-
vang. Kritisch Faunabeheer
constateert dat er argumenten
te over zijn om de vangkooi en
val meteen aan de wilgen te
hangen.
