'Ik ben aan het eind van mijn latijn' Expositie over eigenaardige verkiezingen in Indonesië Cultuur Kunst Koren en orkest op dreef in 'Israël in Egypt' Spaanse museum-oorlog om 'Guernica' van Picasso Zoeterwoude Jazz: terug naar de swing Aanwinst voor collectie Lakenhal WOENSDAG 13 MEI 1992 9 Margriet de Moor wint AKO-literatuurprijs 1992 'Theater op locatie' leiden Kortom Produkties begint morgen met het project The ater op locatie'. Het project duurt een maand. Het stuk dat wordt gespeeld, heet 'Langsheen een brokkelig pad', en gaat morgen in première. De opvoering vindt plaats op een zorgvuldig geheim gehouden plaats. Mensen die de voorstelling bij willen wonen, moeten in café De Burcht verzamelen en worden vandaar naar de plek van de voorstelling gebracht. Omdat er maar 25 mensen per keer bij de voorstelling kunnen zijn, is het raadzaam zich van tevoren aan te melden (tel. 140866). Totaal wordt 'Langsheen een brok kelig pad' tien keer opgevoerd. Judith Leysterprjs '92 voor Dora Dolz Amsterdam De kunstenares Dora Dolz (1941) krijgt dit jaar de Judith Leysterprijs voor haar hele oeuvre. De prijs, die voor de derde keer wordt toegekend, bestaat uit een bedrag van 10.000 gulden en een overzichtstentoonstelling van haar werk. Dolz, oorspronkelijk afkomstig uit Spanje, woont en werkt in Rotter dam. Zij kreeg bekendheid door haar landschapsschilderijen en haar monumentale keramische sculpturen, aldus de Judith Leyster Stichting. Van haar werk zegt de jury onder meer dat het een op timale verbinding is van twee culturen, waarin nu eens niet de grote schildertraditie van Nederland en Spanje het uitgangspunt is, maar de keramiek. Nederlander koopt 'zeldzaam' servies Amsterdam Een 186-delig servies, dat rond 1774 bij de porse leinfabriek Meissen werd vervaardigd voor Jacob Reepmaker, in 1787 burgemeester van Rotterdam, is gisteren bij Christie's in Amsterdam voor 460.000 gulden geveild. Een Nederlandse parti culiere verzamelaar in het buitenland werd de nieuwe eigenaar. Het servies is, na een korte periode van bruikleen aan het Rot terdams Historisch Museum Schielandhuis, sinds de 18de eeuw in het bezit van de familie Reepmaker geweest. Afgemat door het literaire circus rondom haar nominatie nam schrijfster Margriet de Moor gisteravond de AKO-li- teratuurprijs 1992 voor haar roman 'Eerst grijs dan wit dan blauw' in ontvangst. Juryvoorzitter Wim Duisenberg overhandigde haar in het Amsterdamse hotel The Grand de oorkonde en het aan de prijs verbonden geldbedrag van 50.000 gulden. Margriet de Moor in gesprek met juryvoorzitter W. Duisenberg. FOTO ANP muziek recensie udy van der spek Concert: 'Israël In Egypt' van G.F. Handel, door de Chr. Zang en Oratoriumvereni ging Soli Deo Gloria en het Vocaal Ensem ble Ricercare o.l.v. Marcel den Duik, m.m.v. Renate Arends en Claire Munting (sopraan), Esther Been (alt), Marten Sme ding (tenor), Anton Saris en Pieter Hen driks (bas), Hans de Jong (orgel) en het Randstedelijk Begeleidingsorkest. Ge hoord 12/5, Grote of Jeroenskerk, Noordwijk Binnen. In zijn oratoria laat Handel zich door vele voorbeelden in spireren. Van Carissimi in Italië nam hij het principe over het koor een werkelijk dramatische functie in de handeling te laten spelen. De manier waarop hij de koorpartijen componeerde is beinvloed door de rijke Engelse koortraditie, met name door Purcell. Ook elementen uit de Duitse protestantse kerkmuziek zijn te horen en op instrumen taal gebied maakte Handel ge bruik van de kleurrijke Franse orkestklank: Handel was niet voor niets een cosmopoliet. De twee koren Soli Deo Goria en Ricercare onder leiding van Marcel den Duik waagden zich dit jaar gezamenlijk aan 'Israël in Egypt', een oratorium wel niet zo beroemd als 'Messiah' maar ook een hoogtepunt in het oeuvre van Handel. Het werk is dubbelkorig, soms vier-, soms achtstemmig. De overigens schaarse aria's en duetten zijn gevoelvolle reflecties op de tekst. In de manier waarop Handel zijn koren componeer de is de beeldende weergave van de affecten een van de op vallendste kenmerken. zoeterwoude Zoeterwoude Jazz staat dit jaar in het teken van de 'swing en de versnapering'. Tijdens het festi val, dat zaterdag voor de derde keer in het dorp wordt gehou den, wordt minder luistermu- ziek ten gehore gebracht en er staan meer eettentjes in de Kla verhal. In de plaatselijke sporthal maken zaterdagavond tussen 20.00 uur en 01.30 uur een paar nationale jazz-vedettes hun op wachting. Jaap Dekker bijvoor beeld. De boogiespecialist is op speciaal verzoek gecontrac teerd, „omdat alles swingt als hij begint te spelen", aldus Wim van Leeuwen, beheerder van de hal en een van de organisatoren van Zoeterwoude Jazz. Ook op het programma: de Willick Square Jazzband, die van elk optreden 'een geweldige show' maakt, en de Frits Lan- desbergen Big Band. Die beken de Leidse formatie zorgt voor de traditionele swing tijdens Zoe terwoude Jazz, waar ook Ellen Strang en The Little Steamband zich presenteren. The Litte Steamband is een drie-persoons formatie uit Lei derdorp. bestaande uit vader en zoons. De ster van Ellen Strang is de laatste jaren sterk geste gen. Ze stemt haar repertoire af In 'Israël in Egypt' vindt men niet alleen duidelijke woord schilderingen, die soms geestig zijn, maar ook zeer indrukwek kende passages zoals bij 'The people shall hear'. Beide koren zongen onder de voorbeeldige leiding van Den Duik deze tekst zeer betekenisvol, diep en waar dig, evenals het monumentale slotkoor 'The Lord shall reign Schitterend maakte Den Duik ook van die woordschildering gebruik zoals in 'the horse and his rider', 'the waters overwhel med their enemies', 'wrath which consumed them as stub ble' en 'fearful in praises'. Soli Deo Gloria is duidelijk uit een dal opgestaan: er werd veel ho mogener en overtuigender ge zongen dan op de vorige uitvoe ring. Opvallend was de goede articulatie en helderheid van beide koren. Den Duik had goed gebruik gemaakt van de verschillen in bezetting en de mogelijkheden van beide koren uitstekend uitgebuit. Ook het Randstedelijk Bege leidingsorkest toonde grote klasse, het 'schilderde' realis tisch kikkerkoren, steekvliegen, tastbare duisternis en andere Egyptische plagen. De belang rijke orgelpartij werd pittig ver tolkt door Hans de jong. De over het algemeen jonge solis ten zongen met een goede dic tie, vol overgave. Twee zou ik er willen noemen: de sopraan Renate Arends met haar stra lende volle klank en de enige rot in het vak Marien Smeding, die de veeleisende aria 'The enemy said' buitengewoon indrukwek kend en overweldigend geweld dadig neerzette. op de omgeving waarin ze speelt: zo verzorgt ze romanti sche achtergrondklanken, po pulaire deuntjes of swingende jazz. Dat laatste brengt ze zaterdag ten gehore in de Klaverhal, waar wordt teruggegrepen op de for mule van de eerste editie van Zoeterwoude Jazz. Van Leeu wen: „Dat was een succesfor mule. Vorig jaar was het festival ook wel geslaagd, maar toen was de muziek meer gericht op de luisterende liefhebber. Nu mikken we weer op de bezoeker die gezellig komt swingen." Kaarten 17,ï>0 verkrijgbaar bij De Klaverhal, de filialen van de Rabobank Stompwijk- Zoeterwoude, kadoshop Berg in de Dorpsstraat in Zoeter woude en bij het Leidsch Dag blad. Telefonisch reserveren na 19.00 uur. Tel 01715-2427. Concert Clouseau zoeterwoude De Klaverhal bestaat in septem ber tien jaar. Dat wordt gevierd met een speciaal feestje. De Bel gische groep Clouseau geeft in november een concert in de Zoeterwoudse sporthal. amsterdam cees van hoore In het juryrapport noemde hij haar roman „hoogst origineel" en een document „waarin de schrijfster laat zien hoe mensen als eenzame planeten in een leeg universum om elkaar heen blijven cirkelen, zonder ooit echt contact te hebben." De ju ry, die voorts bestond uit Elrud Ibsch, Jos Borré, Maarten 't Hart en Gerda Meyerink, kwam una niem tot deze beslissing. Margriet de Moor, die met haar collega's Eric de Kuyper ('Grand Hotel Solitude'), Nico Dros ('Noorderburen), Nelleke Noordervliet ('Het oog van de engel'), Jacq F. Vogelaar ('De dood als meisje van acht') en Joost Zwagerman ('Vals licht), tot de zes genomineerden be hoorde, was erg blij met de prijs. „Maar sorry, ik ben ook aan het eind van mijn latijn. Het eerste dat ik ga doen is even lekker vakantie houden. En dan weer aan het werk. Interviews geef ik voorlopig niet meer." Maarten 't Hart schitterde tij dens de prijsuitreiking door af wezigheid. Hij bleek plotseling getroffen door een aanval van migraine. Voorzitter Duisenberg toonde zich enigszins aange brand over de recente kritische uitlatingen van 't Hart in de Ne derlandse pers. In vraagge sprekken met De Telegraaf en Elsevier vertelde 't Hart dat de juryleden een groot aantal ro mans die kans maakten op de prijs niet hadden gelezen. Dui senberg: „Ik heb die stukken nog niet onder ogen gehad, ik was in het buitenland. Maar mede-juryleden hebben mij op de hoogte gebracht. Dit is hoogst ongelukldg. Ik vind niet dat je zoiets kunt doen. Of hij leiden De verzameling tekenin gen in De Lakenhal is verrijkt met een pasteltekening van de Engel se kunstenaar Charles Howard Hodges. Het portret van Amoldi- ne Brantsen, dat rond 1800 ge maakt moet zijn, is een gift van de Vereniging van Belangstellen den in De Lakenhal. Amoldine Brantsen werd in 1751 in Arnhem geboren en trouwde met de Leidse hoogle raar Johan Cunaeus. In 1807 kwam zij om bij de buskruitramp daarom afwezig is? Ik weet het niet. Migraine kan inderdaad zomaar ineens opkomen." Hanneke, de vrouw van Maarten 't Hart, liet weten dat haar man erg naar de avond toe had geleefd. Maar helaas, hij was ziek geworden. „Nee hoor, het heeft niets te maken met die stukken in de pers. Hij is echt ziek. Maar weet u wat u doet? Belt u morgen nog eens terug." Martin Ros, mede-directeur van 't Harts uitgeverij De Arbei derspers, viel haar, gezeten ach ter een gulle cognac, bij. „Maar ten houdt helemaal niet van dit soort bijeenkomsten. Hij is geen man van late avondjes. Na ach ten kun je niet meer op hem re kenen. Ik heb wel eens 's avonds iets met hem afgespro ken, en dan belde hij steevast af met de mededeling dat hij de schijterij had. Nee hoor, hier zit helemaal geen kwade opzet achter. Zo is hij nu eenmaal. Hij houdt niet van verplichtingen." Martin van Amerongen, hoofdredacteur van de Groene Amsterdammer, die zijn mede werker en AKO-nominant Jacq F. Vogelaar morele steun ver leende, had de indruk dat Maar ten 't Hart „zich binnen de jury veel slaafser heeft opgesteld dan hij in de pers heeft voorgewend. Maar het gekke is dat je uit die stukken nooit de waarheid zal kunnen destilleren. Als er een journalist op de stoep van Maarten staat, gaat hij meteen een show opvoeren." Zinsbegoocheling Tegen het moment van de prijs uitreiking betrad minister Hedy d'Ancona van WVC het Amster damse hotel The Grand. Net op tijd om te horen hoe de organi satie van de AKO-prijs bekend maakte dat Bemlef een proces die een deel van de Leidse bin nenstad in puin legde. De leven digheid van het portret de fijne kleurnuances en de soberheid van de compositie wijzen, vol gens De Lakenhal, onomstotelijk naar Hodges als maker van dit meesterwerkje. Hodges werd in 1764 In Lon den geboren en kwam in 1792 naar Nederland. Hij kreeg op drachten van de stadhouderlijke familie in Den Haag en het ste delijk patriciaat van Amsterdam. tegen de belastingdienst van de gemeente Amsterdam heeft aangespannen. Bemlef won in 1987 de AKO-prijs met zijn ro man 'Publiek geheim' en daar om meent de belastingdienst nog steeds een vordering op hem te hebben. De AKO-orga- nisatie sprak ten overstaan van minister D'Ancona de hoop uit dat daaraan in de toekomst iets zou kunnen gebeuren. De ge meente Haarlem had wat dat betreft al het goede voorbeeld gegeven: Louis Ferron hoefde na het winnen van de prijs in 1990 geen extra belasting te be talen. Uitgever Wouter van Oor schot noemde de keuze van de jury een rechtvaardige. „Jam mer natuurlijk dat mijn debu tant Nico Drost niet heeft ge wonnen, maar ik heb met deze uitslag wel vrede. Margriet de Moor is een rasschrijfster. Ik vind het alleen jammer dat de andere kandidaten nu helemaal niets krijgen. Ze hebben weken lang meegedraaid in deze tom bola en misschien was een troostprijs toch wel op zijn plaats geweest. Een gulden of zesduizend de man lijkt me re delijk. De AKO-literatuurprijs is opgezet om de mensen tot meer lezen te brengen, maar dat zie ik niet zo zitten. De naam AKO is bekender gewor den en daar gaat het natuurlijk allemaal om. Maar over een grotere belangstelling voor lite ratuur maak ik me geen illu- De schrijver P.F. Thomése, die vorig jaar de prijs won, zag het allemaal vanuit de verte aan. „Wat de AKO-literatuur prijs voor mij heeft gedaan? La ten we zeggen dat ik er meer autoriteit door heb gekregen. Als ik nu iets publiceer in een of andere landelijke krant, denken ze: o ja, dat is Thomése. Met zijn mening moeten we reke ning houden. Dat is wel een aardig uitvloeisel, je wordt er wat zelfverzekerder door. Maar als ik dit hier zie is het toch één grote zinsbegoocheling. Haarlem en Leiden. Zo kon hij de belangrijkste portrettist van Hol land worden. Veel Nederlandse musea bezitten werk van Hod ges. Ook De Lakenhal heeft ai zes doeken van hem In bezit Het portret van Amoldine Brantsen wordt, door zijn hoge kwaliteit, als een belangrijke aanwinst beschouwd voor de collectie van het stedelijk muse- rorow* MADRID CPD Tussen het wereldberoemde Prado Museum en het eveneens in de Spaanse hoofdstad geves tigde Reina Sofia Museum voor moderne kunst is onenigheid ontstaan over het bezit van Pi casso's meest bekende schilder werk, de Guernica. Op dit mo ment is het indrukwekkende schilderij van Picasso nog in een dependance van het Prado in het Retiro Park te bewonde ren. Maar de Spaanse minister van cultuur, Jordi Sole Tura, heeft besloten dat dat vanaf vol gende maand afgelopen is. Want dan zal het ruim een jaar geleden officieel geopende Rei na Sofia voor het eerst zijn ei gen kunstbezit tonen en daar valt volgens directrice Maria Corral en de regering-Gonzalez ook de Guernica onder. Het morele eigendomsrecht van de Guernica is in Spanje al vele jaren een omstreden kwes tie. Picasso schilderde de Guer nica in 1937 voor het Spaanse paviljoen van de Wereldten toonstelling van Parijs. Hij had de opdracht daarvoor gekregen van de regering van de Tweede Republiek, die toen in een bur geroorlog verwikkeld was met de latere dictator, generaal Franco. Het schilderij is Picas so's verbeelding van het bom bardement op het Baskische stadje Guernica door de Duitse Luftwaffe. Bij dit bombarde ment van 26 april 1937 kwamen meer dan duizend mensen, voornamelijk vrouwen en kin deren, om het leven. Het schilderij van Picasso is sindsdien het artistiek symbool van de strijd tegen Franco en meer in het algemeen een mo nument tegen elke vorm van oorlogsgeweld. Omdat Spanje al snel na de Wereldtentoonstel ling van 1937 definitief in han den van Franco viel. gaf Picasso de Guemica in bruikleen aan het Museum voor ^Moderne Kunst in New York. Hij liet het schilderij na zijn dood wel aan de Spaanse staat na, onder voorwaarde dat het niet voor de dood van Franco naar Spanje zou worden gebracht of dat de democratie zou zijn hersteld. In 1981 was dat zo ver en werd het schilderij vanuit New York naar Madrid gebracht, hoewel de Amerikanen zich daar slechts met moeite in schikten. Omdat er geen geschikte plaats voor het schilderij was In een van de bestaande musea in Madrid, kwam het schilderij voorlopig in een dependance van het Prado Museum in het vlakbij gelegen Retiro Park te hangen. Het argument daarvoor was dat Picasso van 1936 tot 1939 dus tijdens de burger oorlog zelf directeur van het Prado was geweest. Maar met name de socialisten van premier Felipe Gonzalez hebben zich steeds op het standpunt gesteld dat de Guer nica een plaats moest krijgen in een nieuw museum dat geheel gewijd zou zijn aan de Spaanse modeme kunst. Dit museum is het Reina Sofia. Ook buiten Madrid wordt trouwens nog altijd gestreden om het bezit van de Guernica. Barcelona lange lijd de woonplaats van Picasso en het Baskische stadje Guemica hebben evenmin de hoop opge geven dat zij ooit nog hel meest bekende scnUderij van Picasso een plaats kunnen geven. Zeer waarschijnlijk tevergeefs. Be langstellenden moeten er maar rekening mee honden dH d> Guemica vanaf eind juni in het Reina Sofia hangt Daar zal ook 'De (.mie Masturbador'. het absolute meesterwerk van de Catalaanse kunstenaar Salvador Dali. te zien zijn. Ook al een schilderij dat Barcelona met knarsende tanden aan zich voorbij Yag gaan. Over krap vier weken moeten de Indonesische kiezers naar de stembus om een nieuw parlement te kiezen. Dat gaat heel eigenaardig, blijkt uit een tentoonstelling van het Indoe, het Indonesisch documentatie en informatiecentrum, die giste ren is geopend. Op de (Ideine) tentoonstelling, die tot 30 mei in de hal van het stadhuis te zien is, hangen vooral politieke spotprenten. Eén ding komt uit deze cartoons heel sterk naar voren: verkiezingen in Indonesië gaan niet bepaald democratisch. De invloed die president Suharto voor en achter de schermen heeft is bij voorbeeld heel groot. Op een van de spotprenten is hii dan ook als een enorm dikke koning afgebeeld, die welwillend naar een aan zijn voet likkende onderdaan kijkt, en ondertussen een minder enthousiaste volge ling met een riek in de billen prikt. Indonesië precies weer zonder bij de preside slijmen kom je er niet Kandidaten uhh .1. drie partijen die Indonesië 'rijk' is. worden van tevo ren gescreend. Hierbij moeten ze een vragenlijst invullen, waarop onder meer de vraag *Wic is de door u OM bewonderd.- persoon?' staat. Van zelfsprekend is het enige goede antwoord: presi dent Suharto'. Ook wordt niet het hele Indonesische parle ment direct gekozen. Het volk best 400 parle mentsleden en de overige 100 benoemt prrsiden! Suharto zelf. Alle ambtenaren zijn verpik ht op dc grootste van de drie partijen, de Golkar, te stem men. De afgevaardigden van (ïolkar. steunen het beleid MB Suharto jjfl is MÉMI hun N«fcp ver onvoorwaardelijk- Voor Suharto, die in )*n l door het pari. ment herkozen hoopt te wor den, is dat uiteraard prettig, maar democratischer wordt de Indonesia he politiek er niet van RjgHKf

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1992 | | pagina 9