'Deuren EG
open voor
nieuwe leden'
Italiaans parlement zoekt 'morele'president
Ruzie over levering
Mirages aan Taiwan
Buitenland
Akkoord in Zuid-Afrika
over overgangsregeling
'Mannen moeten lege
wagenstellen mij den"
Winst Bush
en Clinton
WOENSDAG 13 MEI 1992
A'P A/r*xr E'tfKr Prw A.NF A,(cr-r*r" N«VJ'X?\ Pr-vtxyr*u AffAaouMPtn
Franse minister wil verkoop doorzetten
Pleidooi Britse koningin in Straatsburg
De Britse koningin, Elisabeth II, heeft gisteren in een re
de voor het Europees parlement in Straatsburg gepleit
voor verdere uitbreiding van de EG. Ze trotseerde in haar
rede de kritiek van de anti-EG-lobby van de regerende
Conservatieve partij met de uitspraak dat verschillen in
tradities van de nationale parlementen onbetekenend
zijn tegen de achtergrond van het bewezen streven van
de Europeanen naar verbroedering en democratie."
De kersverse Europese democratieën moeten niet buiten de EG worden
gehouden. Dat betoogde de Britse vorstin gisteren bij een bezoek aan
het Europese parlement in Straatsburg. foto afp
johannesburg p van nuusenburg
De Zuidafrikaanse regering, het
ANC en de Zulu-beweging Inka-
tha hebben in hoofdlijnen over
eenstemming bereikt over een
overgangsregeling. Het akkoord
waarvan het bestaan gisteren
werd bevestigd, werd maandag
avond gesloten, drie dagen voor
het begin van Codesa II, de ron
de-tafelconferentie waar 19 po
litieke organisaties onderhande
len over de toekomst van het
land. De zwarte oppositie krijgt
daarmee voor het eerst een, zij
het beperkte, zeggenschap over
het regeringsbeleid.
De overeenstemming voor
ziet in een 19 leden, tellend ka
binet, de Uitvoerende Over-
gangsraad (UOR) en zes onder
raden die zijn belast met politie,
defensie, financiën, stabiliteit
en veiligheid, lokaal en regio
naal bestuur, en buitenlandse
zaken. Twee onafhankelijke
commissies zullen verkiezingen
voorbereiden voor een grond
wetgevende vergadering en toe
zicht houden op de media, met
name radio en tv die in staats-
handen zijn.
De UOR en de onderraden
hebben tot taak 'het politieke
speelveld' te egaliseren, opdat
er 'vrije en eerlijke' verkiezingen
gehouden kunnen worden met
gelijke kansen voor alle deelne
mende partijen. De huidige,
blanke minderheidsregering
blijft bestaan, maar wetgeving
die naar het oordeel van UOR in
strijd is met bovengenoemd ge-
lijke-kansen-beginsel, kan door
de UOR worden geblokkeerd
worden. De besluiten in de
UOR en onderraden moeten
met een meerderheid van 80
procent genomen worden.
Het toekennen van uitvoeren
de bevoegdheden aan de UOR
en onderraden is een concessie
van de regering, die deze orga
nen aanvankelijk alleen een ad
viserende rol had toebedeeld.
Aan het akkoord is een langdu
rig touwtrekken voorafgegaan.
Begin deze week bestond zelfs
het gevaar dat Codesa II vrijdag
zou beginnen, zonder dat er
overeenstemming over een
overgangsregering was bereikt.
straatsburg anp-gpd
De Britse koningin zei dat het
van cruciaal belang is dat „onze
gemeenschap haar deuren
opent voor nieuwe leden". Zij
wees er op dat de gemeenschap
de oude en jonge democratieën
op het continent „die zich
steeds sterker op de EG richten,
niet in de steek mag laten". En
dat net op de dag dat de Eu
ropese Commissie een eerste
debat wijdde aan de uitbreiding
van de Gemeenschap. „We
moeten vertrouwen tonen", zei
Elisabeth II, „want met elke uit
breiding is de EG sterker gewor
den".
De koningin bepleitte zelfs de
toelating van de Oosteuropese
landen tot de Gemeenschap, de
'groene loten' aan de Europese
stam, zoals zij ze noemde. Die
moeten 'beschermd en gevoed'
worden. Niet alle EG-landen
zullen blij zijn met deze verkla
ring van Londen, nu de discus
sie over uitbreiding nog hele
maal op gang moet komen.
De „Euro-sceptici" van de
Conservatieven hadden maan
dag al lucht gekregen van deze
voorgenomen rede en gewaar
schuwd dat de koningin hier
door persoonlijk betrokken zou
kunnen worden in de interne
strijd van de partij tussen voor-
en tegenstanders van een sterke
Europese Gemeenschap. Ook
haar opmerking dat het Euro
parlement „een steeds belang
rijker rol speelt" in de gemeen
schap viel bij deze vleugel niet
in goede aarde.
Waarnemers in Straatsburg
geloven dat de regering van pre
mier John Major via de speech
van de vorstin verder afstand
heeft willen nemen van de har
de Europese lijn die Majors
voorganger, Margaret Thatcher,
voorstond. Dat de koningin
voor het Europees parlement
mocht verschijnen, was daar
voor op zich zelf al een aanwij
zing.
Thatcher heeft zich jarenlang
verzet tegen een optreden van
'the Queen' voor het Europees
Parlement in Straatsburg. Zo'n
hoog bezoek zou de EG-instel
ling te veel eer bezorgen.
Oppositiepartij Labour rea
geerde verheugd op de rede van
de koningin. De partij ziet daar
in een bewijs dat Major defini
tief afstand heeft genomen van
Thatcher. Labour vroeg zich
echter wel af waarom Major de
veranderende kijk op de EG niet
zelf in het Lagerhuis bekend
maakt, maar dit via de koningin
naar buiten brengt.
De Franse Nationale Assem
blee heeft vanmorgen met over
weldigende meerderheid de
grondwetswijzigingen goedge
keurd die nodig waren om de
Eg-akkorden van Maastricht te
bekrachtigen. Het Deense par
lement heeft gisteren de EG-
voorstellen voor een politieke
en economische unie goedge
keurd. Het Verdrag van Maas
tricht werd met 130 tegen 25
stemmen aangenomen. De De
nen wacht nog wel een referen
dum.
PAHUS HANS GERTSEN
correspondent
Binnen de Franse regering lijkt
een ernstig verschil van mening
te zijn ontstaan over de eventu
ele levering van 100 Mirages
aan Taiwan. Minister loxe (de
fensie) pleitte gisteren in een ra
dio-interview voor de levering
van de ultramoderne Mirage
2000-5 gevechtsvliegtuigen aan
Taiwan. Maar minister Dumas
(bui ten land si* zaken) lijkt mor
dicus tegen een dergelijke
transactie, die ongetwijfeld ern
stige gevolgen zou hebben voor
de Franse betrekkingen met Pe
king.
De woordvoerder van het mi
nisterie van buitenlandse zaken
weigerde gisteren ieder com
mentaar op de uitlatingen van
Joxe, die liet doorschemeren dat
de zaak in principe rond was.
De interministeriële werkgroep
die alle wapenexporten beoor
deelt, zou al akkoord zijn. In de
wandelgangen van het ministe
rie van buitenlandse zaken
werd dat echter ten stelligste
ontkend.
De Franse minister van de
fensie lijkt met zijn uitlatingen
een beslissing te willen force
ren. Hij werpt zich op als pleit
bezorger van de Franse wapen
industrie en van vliegtuigbou
wer Dassault in het bijzonder.
londen rachel borrjll
the independent
De Londense politie raadt
mannen af om 's avonds laat
alleen te reizen met de onder
grondse of de trein. Die waar
schuwing kwam gisteren na
dat een man in de I-ondense
metro was verkracht. Mannen
wordt aangeraden lege cou
pé s en wagenstellen te ver
mijden. „Blijf in de buurt van
andere mensen, ook als ie op
het perron staat te WKMn
Trek bij problemen altijd aan
de noodrem", aldus het ad
vies van een woordvoerder
van de verkeerspolitie.
MANILA Rtr-AEC
Miriam Defensor Santiago, de
strijdlustige voormalige rechter
die volgens de eerste uitslagen
van de verkiezingen op de Fili-
pijnen een lichte voorsprong
heeft on haar BH llMBÜIWH,
heeft ae door de kerk opge
trommelde vrijwilligers gisteren
opgeroepen de stembureau 's te
blijvrn bewaken mn fraude te
voorkomen tijdens het langdu
rige proces van het tellen van de
stemmen.
Wegens het grote aantal na
men op de kieslijsten kost het
functionarissen wel 12 minuten
voor ze een resultaat van een
stembiljet kunnen vaststellen,
dat daarna met de hand wordt
opgesc hreven Het tellen van de
stemmen op de Filipijnen gaat
Dat bednjf verkeert in ernstige
moeilijkheden omdat het de af
gelopen vier jaar geen exportor
ders meer heeft gehad. Van de
speciaal voor de export ontwor
pen Mirage 2000-5 is nog geen
enkel e\empla.ir verkocht
De Banse beurs reageerde
onmiddellijk op de uitspraken
van loxe. De koers van de aan
delen Dassault steeg in luttele
minuten met ruim BCtH pIQ
cent. Met de order van de 100
gevechtsvliegtuigen is een be
drag van naar schatting 80 mil
jard franc (27 miljard gulden)
gemoeid. BOMBOdlHI heelt lai
wan de leverancier een aantal
grote civiele projecten in het
vooruitzicht gesteld, waaronder
de aanleg van een TG-spooriijn
en de bouw van een kemcen-
bak
Volgens het doorgaans goed
geïnformeerde dagblad Ir Mon
de ligt Piene loxe over de kwes
tie al maanden overhoop met
zijn collega Roland Dumas.
Dumas vindt dat de relaties met
China de doorslag moeten ge
ven. terwijl loxe de nadruk legt
op de grote commerciële belan
gen voor de Franse industrie.
ÜBl li|dt geen twijfel dat Pe
king de levering van 100 ultra
moderne gevechtsvliegtuigen
aan Taiwan met alle middelen
zal proberen te voorkomen.
Volgens de politie zouden
de twee mannen die verant
woordelijk 11n «OOI de \er
krachting „gemakkelijk" weer
kunnen toeslaan. Het slacht
offer zou ernstig 'getraumati
seerd' zijn door de verkrach
ting. Hij is onder behandeling
gesteld, Ook hij wordt onder
zocht of hij besmet is geraakt
met Eiids. De man. een 26-ja
rigc kunstenaar, heeft wel
nauwkeurige portretten kun
nen tekenen van zijn bela-
gers
Verkrachtingen zouden va
ker voorkomen, maar door
gaans niet worden gemeld.
tien dagen duren. Van het klei
ne aantal internationale waar
nemers dat over de lili pijnen is
uitgewaaierd om de veruezin-
gen te volgen, zijn nog geen
rapportages vernomen over het
verloop van de stembusstrijd
De politie in Manila voerde
gisteren de bewaking op rond
kr.u ht< i'it11.tI' - n 1i.ii
ningsmasten na de bomaansla
gen op dergelijke instailaties
maandagavond De explosie
venopruimingsdienst maakte
gisteren drie bommen onscha
delijk tr makrn I en van dr
bommen bestond uit 400 staven
dynamiet met tiidsontsteker.
Het zou de bedoeling zijn gr
hmm mn dt pkdi bdhbd
zonder stroom te zetten om
daarna in de verwarring met de
uitslagen te kunnen knoeien.
Mitterrand niet vervroegd weg
parus» De Franse president Mitterrand, wiens populariteit de
laatste maanden fors is gedaald, is niet van plan voor het eind
van zijn ambtsperiode in 1995 af te treden. Speculaties daarover
werden gev oed door het feit dat Mitterrand dit jaar een referen
dum wil houden over een grondwetswijziging waarbij de totale
zittingsperiode van een president wordt beperkt tot zeven jaar.
Mitterrand trok in 1981 het presidentieel paleis binnen en is nu
bezig aan zijn tweede ambtsperiode van zeven jaar.
Dossier Oswald vrijgegeven
Washington De Amerikaanse inlichtingendienst CIA zal het
dossier over Lee Harvey Oswald, dai handelt over de periode van
voor de moordaanslag op John F. Kennedy vrijgeven. Het dos
sier beschrijft het overlopen van Oswald naar de Sovjetunie in
1959 en zijn activiteiten na zijn terugkeer in de VS in 1961, aldus
CIA-directeur Gates.
Hongersnood op Madagascar
atananarivo In het zuiden van Madagascar sterven dagelijks 5
tot 20 mensen de hongerdood. Dat meldde de Madagascar- Tri
bune gisteren. De hongersnood wordt niet alleen veroorzaakt
door extreme droogte die zuidelijke Afrika momenteel teistert,
maar ook door de grote armoede van de plaatselijke bevolking.
Het Wereldvoedselprogramma van de VN heeft 5.000 ton graan
ter beschikking gesteld.
Rashid al-Solh nieuwe premier Libanon
bavrut De sunnitische islamiet Rashid al-Solh is door een
meerderheid van het Libanese parlement benoemd tot premier.
Naar verwachting zal president Hrawi de 66-jarige jurist van
daag opdracht geven een nieuwe regering samen te stellen. Al-
Solh volgt Omar Karami op die vorige week aftrad nadat in het
hele land rellen waren uitgebroken.
'Geen aids door tongzoenen'
rome» Je kunt geen aids oplopen door tongzoenen. Een officiële
Italiaanse commissie heeft vastgesteld wat al in grote kring be
kend was: aids wordt niet overgebracht via speeksel, ook niet bij
tongzoenen. Wanneer beide partners bloedende wondjes in de
mond hebben, is het oppassen geblazen, aldus de
Bush definitief naar milieutop
Washington De Amerikaanse president George Bush heeft gis
teren bekend gemaakt dat hij persoonlijk aanwezig zal zijn op de
milieuconferentie die de volgende maand het Braziliaanse Rio
de Janeiro wordt gehouden. Bedoeling is dat de conferentie
wordt bijgewoond door vertegenwoordigers van 160 landen, on
der wie zeker 60 staatshoofden. De belangrijkste gebeurtenis zal
de ondertekening zijn van een verdrag tegen het zogeheten
broeikaseffect.
'Homoseksualiteit strijdig met geloof
lOuisville De Verenigde Methodistische Kerk in de Verenigde
Staten blijft homoseksualiteit afwijzen als strijdig met het chris
telijk geloof. De synode van de kerk, de op een na grootste pro
testantse kerk in de VS, verwierp met grote meerderheid (710 te
gen 238 stemmen) een voorstel van een kerkelijke commissie
om de afwijzing van homoseksualiteit te herzien.
Santiago roept aanhangers
op stembureau's te bewaken
los jirones Een 80-jarige chole- ster. De man is één van de 63 slechts één patiënt aan de be- overleden. De bejaarde man is
rapatiënt krijgt in een veïdhospi- cholerapatiënten die tot nu toe in smettelijke ziekte, die zich lang- volgens persberichten niet langer
taal zijn medicijn toegediend het Middenamerikaanse Nicara- zaam maar zeker vanuit Zuid- in levensgevaar. foto ipa
door een behulpzame verpleeg- gua bekend zijn. Tot nu toe is naar Midden-Amerika verspreidt.
Heathrow wil
capaciteit
verdubbelen
londen ap
Op het Londense vliegveld He
athrow, met 40 miljoen passa
giers per jaar de drukste van Eu
ropa. zal een vijfde terminal
worden gebouwd die de capaci
teit van de luchthaven begin
volgende eeuw moet verdubbe
len tot 80 miljoen passagiers
jaar. Dat heeft het Britsé lucht
havenbedrijf BAA PLC gisteren
bekendgemaakt. Het project
gaat 900 miljoen pond (bijna 3
miljard gulden) kosten. Volgens
algemeen directeur van BAA.
John Egan, is de uitbreiding no
dig om de voorsprong die He
athrow heeft op concurrenten
op het vaste land te handhaven.
Vooral het Parijse vliegveld
Charles de Gaulle is een grote
concurrent voor Heathrow. De
nieuwe terminal biedt plaats
aan 60 vliegtuigen. De eerste fa
se van het project moet in 2002
klaar zijn en dan tien miljoen
passagiers per jaar kunnen ver
werken. In 2016 moet het pro
ject zijn voltooid.
correspondent
In het presidentieel paleis op het Qui
rinaal. de hoogste van Rome's zeven
heuvelen, staat de troon van de laatste
koning van Italië. President Cossiga
liet hem kort voor zijn aftreden uit de
schuur halen waar hij was opgeslagen
sinds 1946, het jaar waarin het Itali
aanse volk koos voor een republiek.
Een symbolische geste van de grillige
Cossiga, die een 'Tweede Republiek'
wil en een staatshoofd met meer
macht. Vanaf vandaag stemt het par
lement over wie op die troon mag
plaatsnemen.
De verkiezing van de negende presi
dent van de republiek, die geacht
wordt dit ambt tot 1999 uit te oefenen,
hebben plaats in het Huis van Afge
vaardigden. Montecitorio. Behalve de
630 afgevaardigden, zullen 350 sena
toren. 11 senatoren voor het leven en
58 vertegenwoordigers van de regio
nale regeringen acte de presence ge
ven. In totaal 1014 personen zullen
één voor één naar voren moeten ko
men om hun stem in de um te depo-
De kans dat bij de eerste stemming al
een winnaar uit de bus komt, is vrij
wel uitgesloten. Er is nog geen enkele
uitgesproken favoriet, maar boven
dien moet tijdens de eerste drie ron
den een kandidaat tweederde van de
stemmen halen.
In de daaropvolgende ronden heeft hij
of zij genoeg aan de helft plus één. El
ke stemming zal drie uur in beslag ne
men en er zullen er daarom niet meer
dan twee per dag kunnen plaatsvin
den.
De presidentsverkiezing geldt als een
test-case voor het moderne en hervor
mingsgezinde Italië, en vindt plaats
op een politiek uiterst 'heet' moment.
Ten eerste is er de erfenis van Cossiga.
Hij trad af. omdat hij gedesillusio
neerd was over de politieke partijen
die er maar niet in slaagden een rege
ring te vormen.
Cossiga liet tijdens zijn emotionele te
levisietoespraak weten dat de partijen
de verkiezingsuitslag van 6 april, die
moet worden uitgelegd als een motie
van wantrouwen tegen alle grote par
tijen en een roep om hervormingen, al
vergeten waren.
Cossiga trad ook af, omdat hij geen
enkel middel meer had om de partijen
tot de orde te roepen. In het laatste
half jaar van zijn mandaat mocht hij
nog wel de premier-formateur aanwij
zen. maar bijvoorbeeld niet het parle
ment naar huis sturen en verkiezingen
uitschrijven. Iets wat zijn opvolger wel
kan doen. Cossiga hoopte dat het
nieuwe parlement een sterke presi
dent zal kiezen die boven de partijen
staat en zich wil inzetten voor hervor
mingen en het terugbrengen van de
moraal in de politiek.
Die 'morele kwestie' beheerst mo
menteel volledig de presidentsverkie
zing. Oorzaak is het uitbreken van het
immense steekpenningenschandaal
in Milaan. Vooraanstaande leden van
de socialistische PSI. maar ook van de
christen-democratische partij en de
vroegere communistische partij PDS.
zijn de afgelopen dagen gearresteerd
of verhoord omdat ze geld hebben
aangenomen. De gebeurtenissen in
Milaan, maar daar niet alleen, hebben
aangetoond dat de politieke partijen
een bron van corruptie zijn en dat zij
handelen in het belang van zichzelf en
hun clientèle in plaats van dat van de
Het verzet tegen het zogenaamde par-
titocratische systeem en de roep om
een algehele schoonmatik is groter
dan ooit. De verkiezing van een 'mo
rele' president zou een positief signaal
kunnen zijn. vooral naar het gedesillu
sioneerde electoraat toe. maar een
probleem is dat dezelfde partiien die
nu onder vuur liggen de opvolger van
Cossiga kiezen. De strijd om de opvol
ging belooft een steekspel vol intriges
te worden, geheel volgens de beste
Italiaanse tradities.
Al geruime tijd circuleert een groot
aantal namen, maar het is nog vol
strekt onduidelijk wie een kans maakt.
Binnen de partijen zelf. met name de
christendemocratische DC. bestaan
grote tegenstellingen tussen hervor
mers en conservatieven, ledereen tast
af. rekent, peilt de stemming bii de
talloze stromingen en lanceert kandi
daten als proefkonijnen. Allianties
tussen partijen zijn. In tegenstelling
tot voorgaande verkiezingen, afwezig.
De verwachting is dat die pas tijdens
dc stemmingen zullen ontstaan
Degene die tot nu toe de beste kaar
ten heeft is Giovanni Spadolini, de
rondbuikige voorzitter van de Senaat
en momenteel plaatsvervangend pre
sident. Andere Kandidaten zijn pre
mier Andrrotti. secretaris Foriani en
partijpresident De Mita zijn kansheb
bers wtm pnn ra hm M dt vol
ledige steun van de DC. Cossiga wordt
ook nog als kanshebber genoemd.
Maar de belangrijkste externe kandi
(1.1.(1 IS dr 82 lange filOBOOf n HOHOf
voor het leven. Norberto Bobbio. Hij
heeft geen banden met politieke par
tijen en geldt als het geweten van Ita
lië. Zijn kandidatuur wordt gesteund
door de 165 parlementariërs van het
pact dat door referenda hervormingen
wil afdwingen IV christendemocraat
Mario Segni is de leider van deze
groep die vooral bestaat uit christen
democraten en ex-communisten.
President Bush en de Democra
tische gouverneur Bill Clinton
habbw gisteren met grmak
voorverkiezingen gewonnen in
dc staten Nebraska en West Vir
ginia
Volgens voorlopige cijfers
kreeg Bush 80 procent van de
RepuUkaÉDH stemmen in West
Virginia, en 85 procent in Ne
hraska. Voor (Tinton waren die
cijfers rrspeclievelitk 74 en 58
procent
Zowel Bush als (Tinton heb
ben nog één uitdager m hun n
gen partij Maar de Republikein
Buchanan kwam er bij de voor
verkiezingen van gisteren vrti-
wH niet aan te pas. terwijl de
Democraat lerrv Brown bet
maar nauwelijks heter derd
Voor Bush maakte de uitslag
niet zo veel meer uit. omdat hl|
door eerdere ovrrwtnningrn al
zeker is van de Republikeinse
nominatie. (Tinton heeft dlr ze
kerbeid nog niet. maar hij
maakt een goede kans de nomi
natie te winnen
