behalve Van Gaal
Iedereen verandert,
Sport
Philidor 2 redt vege lijf
VRIJDAG 8 MEI 1992
Van der Wiel buigt maar één keer
LEID1NAlleen Stefan van Blitterswijk heeft schaakgrootmeester
John van der Wiel tijdens een kJoksimultaan op een nul getrac-
teerd. De ex-Leidenaar, die het ter gelegenheid van een trai
ningssessie van de jeugd van LSG opnam tegen veertien tegen
standers, won de overige partijen.
Langeweg beste pikeur van Europa
billund Hugo Langeweg heeft de Europese titel voor be
roepspikeurs veroverd. I lij bleef de Belg Vergaerde één overwin
ning voor. Beiden behaalden 1J 0 punten. De trainer uit Schager-
brug begon de laatste dag met een riante voorsprong van 22
punten op de concurrentie. Langeweg trof het echter slecht met
de hem toegewezen paarden. Het gevolg was een magere oogst,
waardoor zijn voorsprong sterk slonk.
Ajax staat op de drempel van een nieuwe internationale
hoofdprijs: de verovering van de UEFA-Cup. Torino is de
laatste horde die de Amsterdamse club op zijn triomf
tocht door Europa moet nemen. In Turijn sloten de par
tijen anderhalve week geleden met 2-2 af; woensdag
volgt in het Olympisch Stadion de eindafrekening. Stapt
Ajax feestend van het veld, dan betekent dat ook het eer
ste grote succes voor Louis van Gaal, sinds 28 september
van het vorige jaar technisch directeur en opvolger van
Leo Beenhakker in De Meer.
Louis van Gaal: „Ik vind het niet verstandig van Advocaat dat hij Van Breukelen heeft gevraagd door te gaan
bij het Nederlands elftal." foto archief
LEIDEN RUUD DOBBELAAR
SCHAAKMEDEWERKER
De Leidse schaakcompetitielei-
der Karei Verbiest kan opge
lucht ademhalen, nu de degra-
datiescbade uit de derde klasses
van de KNSB-competitie be
perkt is gebleven tot twee
teams: Philidor 3 en Voorscho
ten. Philidor 2 wist, ondanks
verlies in de laatste ronde, het
vege lijf te redden. Het lager ge
klasseerde Caïssa 2 liet het na
melijk eveneens afweten.
Gevolg van deze ontwikkelin
gen is, dat naast AAS 2 en Lei
derdorp, alleen Katwijk 2 nog
versterkt uit de Leidse promo
tieklasse verdwijnt. Bij degrada
tie van Philidor 2 zou ook
Oegstgeest het haasje zijn ge
weest, wat een wel erg drasti
sche ingreep in de Leidse com
petitie had betekend. Opvallend
was in die landelijke siotronde
het positieve optreden van de
twee degradanten. Met winst op
Watergraafsmeer en VHS 2 red
den Philidor 3 en Voorschoten,
als mosterd na de maaltijd, de
eer. In de tweede klasse B werk
ten LSG 2 en de Zwarte Pion
hun duels tegen Caissa en HMC
2 als een formaliteit af.
De LSG-reserves toonden
zich tegen Caïssa strijdlustiger
dan in voorgaande duels, maar
moesten wel snelle nederlagen
van Wim van de Pol en Raoul
van Ketel slikken. Een te oppor
tunistische aanpak van Ron
Landsbergen betekende zelfs 0-
3. Stefan van Blittererswijk zorg
de vervolgens met een zege
voor nieuwe hoop op een gelijk
spel. Rustige remises van Sjaak
Sibbing en Aldert Westra Hoek-
zema volgden: 2-4. Toen echter
Arco van Duivenbode zijn voor
deel tot remise liet glippen, was
het uit met de pret. MarkThiele
brak af in een stelling die ook al
niet meer dan remise biedt, wat
de eindstand op 3-5 voor Caïssa
zal brengen.
l)c Zwarte Pion liep nog
slechts theoretisch degradatie
gevaar. Tegen het reeds gede
gradeerde HMC 2 liepen de za
ken niet op rolletjes. Captain
Marcel van Velzen moest met
een niet te overbruggen tijdach-
terstand inspringen voor de niet
opgekomen loost van Hal, ter
wijl ook Aad van de Poel snel
voor onoverkomelijke proble
men stond. De verliespartij van
Sjaak Kamps betekende zelfs 0-
3. Daar stonden echter wel ze
ges van Richard Godijn en Rob
van de Aardweg en een snelle
remise van Jos Lemmers tegen
over. De redding kwam vervol
gens toen John van Dijk een
moeilijke positie op remise kon
houden en kopman Jan Bakker
aan een klein voordeel juist vol
doende had: 4-4.
Philidor 2 hield bij De Uil
voortdurend oog op de ontwik
kelingen bij rivaal Caissa 2. On
danks de degradatiedruk start
ten de Leidenaars hoopvol, met
een zege van Henk van Loon en
bekeken remises van Pim Brag-
gaar en kopman Wim Vriend.
Een snelle nederlaag van nood-
invaller Paul Oudshoorn kon
die pret niet drukken. Omdat
inmiddels duidelijk was dat 27?
bord punt voldoende zou zijn
om degradatie te ontlopen,
schoof Ab Smit zijn linies han
dig dicht en dwong hij daarna
de belangrijke remise af: 27,--2
'li. Toen zij zich eenmaal veilig
wisten, vergooiden Leen van
Ofwegen, Anne Reedijk en Ca
roline Slingerland hun goede
stellingen en verloor Philidor
alsnog met 57i-2'/i.
De reeds vaststaande degra
datie en de door de competitie
leider in mindering gebrachte
matchpunten wegens het dit
seizoen niet aantreden van de
zieke maar wel opgestelde Aart
Huizer, werkten bij Voorscho
ten tegen VHS 2 als een rode lap
op een stier. In de siotronde
ontworstelden kopman Frits
Fritschy en Bert Houweling zich.
aan de pressie van hun tegen
standers en tekenden zij voor
belangrijke punten. Ook Mar
kus Driessen droeg een steentje
bij door te riskante offers van
oud LSG-er René Duchéne be
kwaam af te straffen. Erik Bon-
gers sleepte met noest verdedi
gen een nuttige remise in de
wacht, een resultaat dat Marco
Combé al in een vroegtrijdig
stadium had bereikt. Sander Hi-
larius nam vervolgens vanuit
betere positie het beslissende
halfje voor zijn rekerllng. De re
gelmatige verliespartijen van
Charles van der Ven en Murp-
hen Wise stonden de zege toen
niet langer in de weg: 47.-37.'.
Philidor 3 bereikte tegen de
reserves van Watergraafsmeer
een verrassende 6-2 dank zij ze
ges van Vergeer, Rijnbeek, Van
de Net, Van Schie en Stikvoort.
Van Steenwijk en Van de Wijn
gaard waren bovendien nog
goed voor halve punten 6-2.
AVENHORN JAN MENNECA
GPD-VERSLAGGEVER
I
„Maar", zegt yan Gaal, „ais we
alleen mijn succes. Het zal het
succes zijn van de technische
staf, van de medische staf, van
het bestuur, maar vooral van de
spelers".
Maar een coach heeft toch er
ken n i ng nod ig?
„Dat klopt. Ik geniet momen
teel ook van iedere minuut,
maar ik prik wel door die eufo
rie heen, want een dag later kan
het al weer omgedraaid zijn. Ik
heb op 28 september al geroe
pen dat Ajax met dit elftal een
hoofdprijs zou kunnen halen en
dat verkondig ik nog steeds. Ik
ben niet veranderd, de mensen
eromheen zijn veranderd, de
media, het publiek. De spelers
zijn in principe ook niet veran
derd. Ai hebben ze in het begin
enige moeite met mij gehad,
omdat ik ze toch wel een ijzeren
discipline heb opgelegd. Maar
dat is voorwéardescheppend
geweest. Het uiteindelijke doel
is geweest de speldiscipline te
rug te brengen." „Met speldisci
pline bedoel ik, het op tijd spe
len van de bal, het op tijd vrijlo-
pen, de manier waarop je een
bal aanspeelt naar je medespe
ler in relatie tot je tegenstander,
het collectief denken bij balbe
zit en bij balverlies. Maar voor
dat je aan die onderdelen toe
komt, moet je eerst zorgen dat
je groep een eenheid is, dat ze
de kwaliteiten van elkaar ken
nen en leren kennen. In het be
gin waren de spelers niet ont
vankelijk, dus moest ik het ze
opleggen. Nu zijn ze wel ont
vankelijk en nemen ze in de
groepsgesprekken het heft zelf
in handen. Ik heb ze kennelijk
kunnen overtuigen."
Jouw woorden zijn in het begin
vaak in het belachelijke getrok
ken.
„De media hebben dat ge
daan. Net zo goed als ik het suc
ces van nu relativeer, relativeer
de ik toen ook. Natuurlijk heb ik
me er wel eens aan gestoord. Je
mag van mij schrijven wat je
wilt, als je mijn integriteit maar
niet aantast. Doe je dat wel
en dat is in het begin gebeurd
en dat ben ik ook niet vergeten
dan ben je voor mij van min
der niveau en dan behandel ik
je daar ook naar."
Wat moet er aan het huidige
Ajax nog veranderen?
„Weinig. Dit elftal staat er ga
rant voor dat je in Nederland
met PSV blijft strijden om de ti
tel en dat je ver komt in de Eu
ropa Cup. Er zijn zelfs nog
doorgroeimogelijkheden, om
dat Kreek, Bergkamp, De Boer,
Jonk en Roy, en misschien ver
geet ik er nog wel eentje, nog
niet aan hun top zitten. Er zijn
ook jongens, Pettersson, Blind,
Silooy, die wel aan hun top zit
ten. Die hebben de leeftijd be
reikt waarop ,ze niet meer beter
kunnen."
Je hebt Silooy in het elftal terug
gebracht.
„Ik tyeb Silooy een kans gege
ven omdat ik vind dat hij een
fantastische prof is. Ik kijk ver
der dan alleen naar voetbalkwa
liteiten. Ik kijk ook naar ie
mands mentale kwaliteiten, hoe
hij zich gedraagt binnen de
groep, of hij over dingen wil na
denken. Als de voetbalkwalitei
ten verder gelijkwaardig zijn,
dan kies ik voor Silooy."
In plaats van Vink.
„Ja."
Je hebt van Frank de Boer een
allround-verdediger gemaakt.
,,Ik kan, en dat is de kunst van
iedere trainer, de kwaliteiten
van spelers herkennen. In het
teamgeheel kan ik ze dan op de
juiste plaats zetten in relatie tot
de tegenstander. Dat kan ik heel
erg goed."
Je hebt ook Aron Winter veel
belangrijker voor de ploeg ge
maakt.
„Ik luister naar spelers dat
doen heel weinig trainers, heb
ik het gevoel en met wat ik
hoor doe ik ook wat. Maar alles
wat nu geschreven wordt, is ten
voordele van Louis van Gaal en
dat wil ik niet. Ik wil het hebben
over de spelers, want die doen
het allemaal. Ik heb ze alleen
maar de verantwoordelijkheid
gegeven waarop ze recht heb
ben."
Je hebt bijna iedereen bij Ajax
op een hoger niveau gebracht,
maar Stanley Menzo niet. Die
laat nog steeds te vaak houdbare
ballen glippen.
„Dat heeft er ook mee te ma
ken dat ik geen keeperstrainer
ben. Daarvoor heb ik een spe
cialist in dienst (Frans Hoek-
red.), die ik ook een nieuw
tweejarig contract heb gegeven.
Ik kan me niet inleven in de
keeper op dezelfde wijze waar
op ik dat met de spelers wel
kan. De fouten die Menzo heeft
gemaakt zijn de fouten van de
geest, niet van de techniek.
Maar Stanley is een perfecte
prof, hij is ook mijn derde aan
voerder."
Door Van Breukelen te vragen
zich ook na het EK beschikbaar
te willen stellen voor Oranje,
heeft bondscoach Dick Advocaat
een motie van wantrouwen over
Menzo uitgesproken.
„Ik vind het niet verstandig
van Advocaat dat hij Van Breu
kelen heeft gevraagd door te
gaan bij het Nederlands elftal.
Ik vind dat hij na het EK het ver
trouwen moet geven aan Men
zo en De Goey. Die moeten met
zijn tweeën dan maar uitmaken
wie de beste is."
Wat vind je van de ontwikke
ling van Bryan Roy?
„Ik denk dat Bryan heel veel
doorgroeimogelijkheden heeft,
want hij is momenteel heel
goed bezig. Bryan is nu ontvan
kelijk. Je ziet nu ook dat hij veel
meer in dienst van het elftal
speelt. In een gesprek dat ik met
hem heb gehad kon ik zien dat
hij open stond voor wat ik met
hem voor ogen heb. Dat is meer
doen dan alleen linksbuiten
spelen. Als hij op de plaats van
Kreek staat, moet hij ook spelen
als Kreek en niet als Roy. Hij
moet de taak van die positie
dan overnemen. Bryan is altijd
op handen gedragen omdat het
accent in Nederland ligt op het
balletje trappen en niet op al
die andere disciplines waarover
ik het altijd heb en die ik min
stens zo belangrijk vind."
Van Loen, Groenendijk en
Vink zijn gedegradeerd tot bank
zitter.
„Van Loen en Groenendijk
zijn niet gedegradeerd, die zijn
gepromoveerd, want die zijn bij
een fantastische club terecht
gekomen. Vink is de enige van
wie je kunt zeggen dat hij gede
gradeerd is."
Maar Van Loen is gekomen
met de gedachte dat hij basis
speler zou worden.
„Dat is dan een verkeerde ge
dachte geweest. Als ik een spe
ler koop is het eerste dat ik hem
zal zeggen, dat hij geen basis
plaats heeft. Dat heb ik geleerd
van wat er is gebeurd met Van
Loen en Groenendijk. Als ik een
jeugdspeler aantrek zeg ik ook
altijd dat hij geen basisplaats
heeft."
Tegen een jeugdspeler zeg je
dat wat gemakkelijker dan tegen
iemand die drie miljoen heeft
gekost, zoals Van Loen.
„Drie miljoen, tien miljoen-
...dat is de markt, die heb ik niet
bepaald."
Maar als jij iemand voor drie
miljoen koopt, koop je hem toch
met de bedoeling hem een basis
plaats te geven.
„Nee, hij moet eerst maar
eens laten zien dat hij beter is
dan degene die ik heb."
Als je dat niet denkt, koop je
hem toch niet voor drie miljoen.
Van Gaal: „Een topclub als
Ajax moet minimaal zestien ge
lijkwaardige spelers hebben,
daarbij bekleedt Van Loen nog
de belangrijke spitspositie en
heeft het verleden jaar ontbro
ken aan 'scorend vermogen'.
Vandaar de aankoop John van
Loen."
Behoort Ajax al weer tot de
Europese top?
„Qua voetbal, technisch/tac
tisch, kunnen we ons meten
met iedere ploeg. Over het
mentale/fysieke gedeelte, waar
we toch de grootste stap vooruit
hebben gemaakt, heb ik nog
mijn twijfels."
Ajax werkt met een begroting
van 16 miljoen gulden, AC
Milan en Barcelona doen dat
met begrotingen van rond de
honderd miljoen gulden.
„Het zit hem niet alleen in de
begroting. Wat moet AC Milan
nou met Papin? Massaro moet
dus weg, want waar moet Papin
anders spelen? Dan moet ik
eerst nog zien of Papin wel sa
men met Van Basten kan voet
ballen. Wie heeft Milan nog
meer gekocht? Savicevic. Maar
kan Rijkaard dan nog wel voet
ballen, want ze mogen maar
drie buitenlanders opstellen. En
Savicevic is een kanjer hè."
Ajax heeft een fantastische
jeugdopleiding.
„Ja, iedere club zou eigenlijk
naar zo'n jeugdopleiding moe
ten streven, maar niet iedere
club doet dat. Niet iedere coach
geeft ook kansen aan Jonk en
Kreek, dus daar ligt het ook aan.
PSV heeft ook goede jeugd. PSV
Al wint ook wel eens van Ajax
Al, maar van PSV Al breekt
nooit iemand door. Omdat ze
bij PSV de kans niet krijgen;
omdat ze bij PSV weer een paar
miljoen stoppen in aankopen.
Twan Scheepers heeft vorig jaar
toch goed gevoetbald. Die
vormde een ideale combinatie
met Romario, maar ze kopen
Kieft. Wie heeft er nu gelijk?
PSV, omdat Kieft een fantas
tisch seizoen heeft gedraaid? Als
Scheepers was blijven staan,
had die misschien ook wel een
fantastisch seizoen gedraaid
Maar die kans gaven ze hem
niet. Ajax doet dat wel. Frank de
Boer werd gewoon opgesteld
toen hij 18 was. Met Richard
Witschge gebeurde dat ook en
met Ronald de Boer ook."
Jij zou je niet thuisvoelen bij
PSV?
„Tuurlijk wel. Maar als ik daar
als coach zou komen, zou het
beleid anders worden. Dat het
beleid dan helemaal over de
kop zou gaan, wil ik niet zeg
gen, Keulen en Aken zijn ook
niet op één dag gebouwd, maar
de structuur zou wel verande
ren. En anders nemen ze me
SPORTAGENDA
KNVB-AMATEURS
EERSTE KLASSE A: Ri|fisburgse 8oys
wi|k, Barendrecht ARC, Noordwi|k - Spi|H<
so. FC Lissp - Excelsior Maassluis. Roitenb
NSW, VitMM Delft Hooriansdam, Quick
VIERDE KLASSE A. kampioenscompcti
HOOFDKLASSE A: Elinkwi|k RCH, DCV - Aal
smoor. ADO 70 Hollandia, Papendrecht -
DHC, EDO - Stormvogels, Alphense Boys - AFC,
Wilhelmus - DWV
EERSTE KLASSE B: '-.Gravendeel UVS
VIERDE KLASSEC, promotie: BTC SVLV
AFDELING LEIDEN
HANDBAL
EERSTE KLASSE F: Saturn
EERSTE KLASSE F: Quintu
HOCKEY
HOOFDKLASSE: F
OVERGANGSKLA!
OVERGANGSKLASSE A
HONKBAL
EERSTE KLASSE 0: Alphians
KORFBAL
HOOFDKLASSE k
EERSTE KLASSE D: Fides F
RIJNDELFLAND A: OnsEil;
SOFTBAL
OVERGANGSKLASSE: UW 1
TENNIS
EERSTE H
n Du.n ETC 2
r Tennis GSTC;
TWEEDE K
7: Zee on C
DERDE KLASSE 1
Alkmaar 2 - Unicum 3, 5: Merlenhove
Niouw-Vennep. 6: TEAN Shot 3. Vleut M<
Dekker Tennis 2. 7: De Munmk Bakkun
MLTV Leidse Hout; 8: Delftse TB Zet
Du.n 2
VIERDE KLASSE: Zandvoort 5 Merenw.|i
Munmk 2, Oegstgeest NWTL, Zoeterwou
Orante TC 3, Lisse - Zandvoon 4, Boekho'
TIOD. Hillegom 2 - Zwaanshoek. Be Qun
TEAN 2. Vlaardingon - Unicum 4, Hoofddo
TURNEN
SPORT OP TV
15 00-15.30 Sportne
18.30-19 00 Sportnet
KI0S(N)-De Dana
TWEEDE KLASSE F: De Algemene-De Tovers
19 00-19.30 Sportnet: Motorsport Supe
19 30-20.00 BRT 1: Sport
19 30-20.00 Sportnet NBA Basketbal
20 00-20.30 Sportnet World Sports.
E 2: Popeye 3 - Hillegom; 3:
2.00 EURO: Sportnieuws.
2 00 8RT 2 Sport
2.30Sportnet: Atletiek.
uil 1.1 RO Boksen.
2 30 Ned 3 Studio Sport Jc
22.45-23.15 Old 2: Die Sport-RePortage
23 30-01 00 EURO: Tennis.
00 00-01 30 Sportnet: Boksen
01 00-01 30 EURO. Sportnieuws.
01.30-02 30 Sportnet Autosport, r
02.30-03 00 Sportnet; Autosport
03 00 05 00 Sportnet Boksen
05 00-07.00 Sportnet Forte snook
Zoetermeer (sporthal Veur) aa 10.30 uur
WIELRENNEN
TRIMKALENDER
RUN-BIKE-RUN
SCOREBORD
VOETBAL
ITALIË: Bekei
0) 22 Baggil
30.000
1-0 (strafschop). Toeschouwers
6 JAAR: Groep B: Nederl,
Raven (PSV) 1-0
Scheidsrechter,
s: 300 Roemenie - Spanje
BASKETBAL
GOLF
I, 2 Montgomery (GBr)
il (Spa), Claydon (GBr),
JUDO
Tweede ronde:
<ansing tegen Zangerl (Oos).
86 kg (25 deelnemers): Tweede ronde:
(Zwi) wint van Smeets (Ned), beshssin
kansing, eerste ronde: Smeet:
van Riedlsperger (Oos),
j. Smeets
ng tegen Tsiestakov(Sov)
95 kg (22
Hoedt (Ned)
5 kg (19 deelnemers). Tweede ri
(Ned) wint van Durmus (Tur), ipp
Ie Raven wint van Sto.kov (Bul) n
TENNIS
Edberg(Zwe/l) -Cla-
send (VSt) en Selby-Green (GBr) 70. 96.
Ni|ssen/Suk (Ned/Ts|/3) - GOllner/Prmi
6-2 6-3 Afgebroken partijen: Becke
Furlan (Ita) 4-6 15-15, Stich (Dui)
Hoogendoorn (Ned)
5 7-5. Jagerman (Ned/4) -
EERSTE KLASSE 2
3-18 Popeye GS
)z (Spa), 5 Pagnin (Ita), 6.
lugowaard 3-16 Oekker Tennis 3-10 (Aus), 9 Elliot (GBr),
TWEEDE KLASSE 7
n Duin 3-13 ETC/0VD 2
WATERPOLO
PRE-OLYMPISCH TOERNOOI
Groep E: Frankrijk - Gr.ekenlanc
0-3 1-2), Mexico-China 7-8
l. Mexico 3-0(18-23). Grit
WIELRENNEN
RONDE VAN SPANJE
does^aparovftGOS) 162
Montoya (Spa) 49.52 27, 2.
Rominger (Zwi) 1 07, 3, Cut
Delgado (Spa) 1.34, 5. Ech,
Giovanetti (Ita) 2.36, 7. Pe
12.30, 16. Rooks 14.01. 34. De V
s 1.17.30, 129. Nijdam 1.20.27,
134. Talen 1.23.10, 137. Harmeling 1.23.34,
3-13 143. Nijboer 1.27.49, 145. Van Poppel
3-9 1.28.19, 156. Siemons 1 35.14, 159. Solle-
VIERDAAGSE DUINKERKEN
4.52.34 (37,981
:ita) 185,2 ki
(Dui), 4. Cesarini (Ita). 5. Spruc
2. Scherrenburg, Hav
Tsiechoslowakiie 3-1 (21-32). Australië en Cu-
Nederiand) naar halve finales
8 mei China - Mexico. Nederland - Tsiechoslo-
Mottet (Fra)0.06. 5. Lelli. 10. V
IJSHOCKEY
KPRAAG
iremgde Staten 8-1
ind-Dui
Zweden - Zwitserland, Tsjechoslo-
Toch nog titel
voor Van Nispen
BENNEBROEK*
De Zilk heeft er lang op moe
ten wachten, maar Van Nis
pen heeft het kampioen
schap van de vierde klasse
zondag in West 1 tóch be
haald. In de tweede beslis
singswedstrijd kregen de Zil-
kers Geel Wit '20 gisteravond
in Bennebroek met 4-1 op de
knieën. Afgelopen zondag
was het duel tussen beide
ploegen zelfs na tweemaal
een kwartier verlenging on
beslist geëindigd (2-2).
Ook gisteravond waren
beide elftallen aan elkaar ge
waagd. De vroege voor
sprong van Van Nispen (1-0
door Jeffrey Hagedoorn)
deed Jacques Schouten vrij
wel onmiddellijk weer te
niet: 1-1. Hagedoorn zorgde
er halverwege de eerste helft
opnieuw voor dat de Zilkse
aanhang kon juichen (2-1).
Tot de pauze hield Van Nis
pen die voorsprong intact.
De beslissing viel uiteinde
lijk een kwartier voor tijd.
Frits Klinkenberg, die Fred
Nijland verving, scoorde op
aangeven van Erik Nijland 3-
1. Dat de dezelfde invaller
vier minuten voor tijd ook
nog voor 4-1 zorgde, was al
leen nog belangrijk voor de
statistiek. De avond kon toen
voor Van Nispen al lang niet
meer stuk.
De kampioenen werden
vervolgens op een rondrit
door De Zilk onthaald. In de
plaatselijke kantine duurde
de feestelijkheden daarna tot
in de kleine uurtjes.