'Publiek mag zijn spijt betuigen'
Mamma-mia
Cultuur&Kunst
Duitse Elias geen
vlammende getuigenis
'The Dream King' vlak uitgewerkt
Ook Raad voor de Kunst
onderzoekt plan d'Ancona
Familieconcerten Alphen op de tocht
Schijven van 50 ton
WOENSDAG 6 MEI 1992
redactie ciesvanwoore
Guarneri Trio in Leiden
leiden Het Guarneri Trio geeft op zondag 10 mei een koffiecon
cert in de Stadsgehoorzaal. Het is het laatste van dit seizoen. Het
Guarneri Trio speelt het eerste pianotrio van Schubert en het
derde pianotrio van Brahms. Leden van het Guarneri Trio zijn
pianiste Danièle Dechenne, violiste Eeva Koskinen en cellist
Jean Decroos. Het concert begint om 11.30 uur.
Zuidelijk Toneel gelast première af
eindhoven Het Zuidelijk Toneel in Eindhoven heeft de première
van de studioproduktie Kwartet afgelast. De voorstelling zou op
8 mei in Eindhoven voor het eerst worden gespeeld. De regis
seur en de spelers hebben, naar eigen oordeel, niet de basis we
ten te leggen voor een voorstelling waarmee zij zich konden ver
enigen, aldus de zegsman. Tot eind mei stonden 16 voorstellin
gen geprogrammeerd in Eindhoven, Amsterdam, Rotterdam,
Breda en Den Bosch.
Elias v
landse Handelvereniging, m.m.v. het
Randstedelijk Begeleidingsorkest en Jan
Jansen orgel. Solisten: Hanneke Kaasschie
ter, sopraan, Eleonora Volkert, alt; Alex
Vermeulen, tenor en Jan Alofs, bas. Diri
gent: Thijs Kramer. Gehoord op 5 mei in
de Pieterskerk, Leiden
Dankzij de speurzin van Thijs
Kramer heeft Leiden na de we
reldpremière in Amsterdam
kennis kunnen nemen van de
oorspronkelijke Duitse versie
van dit indrukwekkende orato
rium van Mendelssohn. Je zou
kunnen spreken van een 'res
tauratie van een revisie', want
de tot nog toe bekende versie
was een bewerking die Men
delssohn voor zijn Engelse op
drachtgever maakte. Hierdoor
werden vele aanpassingen en
wijzigingen aangebracht.
In hoeverre het originele ma
nuscript, dat Thijs Kramer in
Engeland opspoorde, te verkie
zen is boven de bewerking is
iets dat alleen beoordeeld kan
worden door beide partituren
naast elkaar te leggen en nauw
keurig te vergelijken. Op som
mige plaatsen wijken tekst en
muziek inderdaad aanzienlijk af
van wat ik in mijn oude pia
no-uittreksel (uitgave Kretzsch-
mar) aantrof. Vooral in de reci
tatieven waren grote verande
ringen aangebracht, maar ook
in de aria's misten passages, of
waren herhalingen toegevoegd.
Hoe interessant dit ook is
voor musicologen, voor het pu
bliek in de Pieterskerk, die in te
genstelling tot het Amsterdamse
Concertgebouw verre van uit
verkocht was, doen al die fines
ses er niet toe. Wezenlijk is de
beleving van dit prachtige maar
wel wat lang uitgesponnen
werk, waarin een aantal sublie
me aria's en koorstukken voor
komt, geschreven met die melo
dieuze en verfijnde toets die
Mendelssohn eigen was. Het
zijn kenmerken die de tot in de
puntjes verzorgde koorzang van
de Nederlandse Handelvereni
ging karakteriseren
Het was een beetje 'gaaf maar
braaf en misschien dat daar
door toch de vonk niet echt op
de toehoorders wilde over
springen. De intimiteit van de
klank en de akoestiek van de
Pieterskerk waren twee moeilijk
met elkaar te verenigen facto
ren. De indruk van het geheel is
in deze kerk nu eenmaal sterk
afhankelijk van de plaats waar
men zit, hoe vervelend het ook
is om dat steeds weer te moeten
zeggen.
Ook de vier solisten konden
"ondanks op zich goede zang
prestaties toch niet echt over
het voetlicht komen, deels door
een gebrek aan volume, maar
ook door te weinig overtui
gingskracht. Vooral Elias (bas)
had prachtige ingetogen mo
menten, maar groeide niet uit
tot een allesbeheersende cen
trale figuur. Het Randstedelijk
Begeleidingsorkest voegde zich
feilloos en met grote souplesse
in het geheel. Deze goed gezon
gen Elias wilde echter geen
vlammend getuigenis worden.
Paul van Vliet drie avonden in Leiden zonder typetjes
Spottend met de samenleving, de tijd èn zichzelf, Europa
als het ontwikkelingsland van de toekomst. De theater
show '92 van Paul van Vliet gaat over de herrie en het la
waai, het gekwetter van de praatshows op televisie, het
milieu en de modieuze hang naar perfectionisme. Geen
typetjes als 'Bram van de commune', 'Majoor Kees' of
'Baron Taetz van Avezate', maar een doorlopend verhaal.
Grimmiger dan voorgaande shows. Soms. Maar altijd is
er de troost van zijn poëtische liedjes.
den haag/leiden
annemiek ruygrok
moeten toch met
een warm gevoel de nacht in
stappen". Paul van Vliet: mor
gen is hij in 'zijn' Leidse
Schouwburg, waar het allemaal
27 jaar geleden begon.
„Als ik in Leiden ben, ga ik al
tijd langs de huizen waar ik ge
woond heb: het Rapenburg,
molen De Valk, van waaruit ik
met Liselore getrouwd ben, het
Pieterskerkhof en de Groenha-
zengracht. Ik heb veel aan Lei
den te danken. Daar is het alle
maal begonnen. In die tijd kon
je als student nog anderhalf of
twee jaar niks doen. Zeker als je
rechten studeerde. Na je kandi
daats zette je je studie gewoon
even stil, ging liftend de wereld
rond. Heb ik ook gedaan."
Na zijn succesvolle jubileum
show van het vorige seizoen,
ging Paul van Vliet, als altijd,
achter een blank vel papier zit
ten. De show was het sluitstuk
van 25 jaar professioneel caba
ret geweest, maar in plaats van
gezapig achterover te leunen,
wilde Van Vliet weer verder. On
bewust verscheen er een ver
haal op papier, waarin geer
plaats is voor typetjes als 'Ma
joor Kees' of 'Bram van de
mune'. ,,Dat merkte ik pas
ik het af had. „Hé, geen typet
je", dacht ik. Het is een doorlo
pend verhaal geworden. Anders.
Ik durf meer van mezelf bloot te
geven. Nu. Het is het verhaal
van een man in deze tijd. Een
persoonlijk verhaal van iemand
die in Nederland woont en zich
verbaast en ergert."
Ruimte
Het lawaai, de oppervlakkig
heid, de egotripperij, het niet
naar elkaar luisteren. "De show
gaat over het menselijk onver
mogen om ruimte voor elkaar te
scheppen."
Dus alleen maar kommer en
kwel?
„Oh nee, er wordt veel gelachen
en gegrinnikt. Maar het pro
gramma is misschien iets be-
schouwender dan de mensen
van mij gewend zijn. Er zijn
meer stille momenten. Lawaai
is er al genoeg. Ik begin zacht,
met een klein liedje. Nauwelijks
hoorbaar, zodat de mensen ge
dwongen worden écht te luiste
ren. En zo eindig ik ook."
Het gekwetter op televisie kan
hem mateloos ergeren. „Daar
om heb ik uiteindelijk voor het
theater gekozen. Ik doe geen te
levisie meer. De intimiteit van
het theater heeft op mij een
grote aantrekkingskracht. Thea
ter is het leukste vak van de we
reld. Het is echt m'n leven. In
het theater heb ik alles op orde.
Terwijl ik in mijn privéleven
nogal chaotisch ben. Tussen
acht en elf uur 's avonds klopt
de wereld voor mij. Dat is na
tuurlijk een schijnwereld, maar
toch voelt 'tzo."
Zijn creativiteit valt niet te
onderdrukken, zegt de nu 56-ja-
rige cabaretier. Maar hij wil niet
eindigen als Heintje Davids. „Ik
hoop dat ikzelf op tijd weet te
stoppen. Of dat desnoods ie
mand anders me weet tegen te
houden. Maar ik kan nog niet
op m'n lauweren rusten. Schrij
ven wordt steeds belangrijker.
Ik wil nog eens een roman
schrijven. Over een heel ingrij
pende periode in mijn leven: de
zomer van 1978. Maar daar
moet ik veel tijd voor maken, als
je een boek schrijft moet je het
ook goed doen."
Hij haat modieuze aanpassin
gen. Als individualist, 'loner'
i gevoel de nacht in stappen
noemt hij zichzelf, wenst hij
niet mee te doen met trends in
het vak. De 'harde' methoden
van sommige cabaretiers staan
ver van hem af. Het oppoetsen
van oude successen is hem
eveneens vreemd."
De maatschappelijke actuali
teit loopt als een rode draad
door zijn show heen. „Opa in
zijn tanga die in de sauna dood
blijft. Een mooie dood schijnt
het te zijn. Daarover gaat een
tekst. De fitness-rage, die one
venredige aandacht voor het ei
gen lichaam, dat streven naar
perfectie, vind ik walgelijk. Ter
wijl onvolkomenheden juist
mooi kunnen zijn. Een vol
maakte dag bestaat bij de gratie
i de regenbuien van de
Spijt
„Er zit ook een lied over Leiden
in. Eigenlijk gaat het over spijt.
In mijn studententijd bezocht ik
eens per week een mevrouw
aan de Witte Singel. Een vrien
din van m'n moeder. Daar at ik
dan. Ik speelde op haar verzoek
altijd een Russisch kinderliedje
op de oude vleugel. Die vleugel
heb ik later van haar gekregen.
Dat liedje gaat erover dat ik er
spijt van heb haar nooit meer te
hebben opgezocht. En toen ik
een keer kwam, zat ze in een
verpleeghuis en kende me niet
meer. De vleugel had ik inmid
dels ingeruild voor een nieuwe.
Daarvan heb ik nog altiid spijt.
Dat ik haar niet eens heb opge
zocht, dat altijd maar uitstelde.
En dat ik die vleugel zomaar
heb ingeruild."
Het publiek wordt ook uitge-
nodiga om zijn spijt over iets te
betuigen. „Maar weinig mensen
durven voor die speciale micro
foon te gaan staan. Ik zou het
geloof ik zelf ook niet durven. In
de foyer staat daarom een spijt-
bus. Daarin kunnen mensen
hun spijt kwijt. En dat lees ik
dan voor."
Theatershow '92 heet zijn
programma eenvoudig. Omdat
net over het heden gaat. Dat
foro»«fs/o»N
Europa er een rol in speelt, valt
niet samen met de op stapel
staande eenwordjng. ..Als strak
jes iedereen in de wereld gehol
pen is. kan de wereld aan Euro
pa gaan werken Dat is het ont
wikkelingsland van de toe
komst. Vandaar een nummer
over dU i trope Seel om et n
beetje schone vis. de bezinnen
de glimlach van Hawaii, wat
schone lucht en helder water
We hebben het zelf in de hand
om het ui te keren Ik geloot in
energie en ondanks «lies in de
ioekomsL
Paul van Vliet: Theatershow
'92; donderdag 7, vrijdag B en
zaterdag 9 mei in de leid»e
Schouwburg.
dans Gezien 5/5 feidse Schouwburg
Introdans heeft in het seizoen
van zijn twintigjarig jubileum
vier voorstellingen gemaakt.
Het vierde, een choreografie
van Ton Wiggers, is een ballet
waarin het verhaal van de
Beierse koning Ludwig II wordt
uitgebeeld. Deze koning was
een zonderling vorst en daar
door een dankbare figuur om
een theatervoorstelling over te
maken. Zijn belangstelling ging
naar heel andere dingen uit dan
staatszaken. Hij was een dro
mer die hield van zwanen, ope
ra's (vooral Wagner fascineerde
hem) en homoseksuele liefde.
Toen in 1870 de Erans-Duitse
oorlog uitbrak, sloot hij zich he
lemaal op in zijn excentriciteit
en eenzaamheid. Zo n leven
heeft iets vertederends, maar
was ook uitermate tragisch: wat
hij zocht was een sprookje dat
voortdurend botste met zijn
werkelijke omgeving.
In zeventien scènes worden
kenmerkende momenten uit
Ludwigs leven op het toneel ge
zet: zijn geboorte, voorafgegaan
door een zwanendans, zijn kro
ning. zijn verloving met prinses
Sophie, zijn verhouding met de
hofkapper en intrigant Mayr, de
oorlog, privé-voorstellingen aan
zijn hof, de verbreking van de
verloving, een nachtmerrie, een
scène met stalknechten in een
hut, zijn eenzaamheid en zijn
dood. Vooral in de eerste helft
worden de decadentie en de
onhandige situaties waarin de
vorst verzeild raakt met humor
weergegeven. Behalve met dans
wordt veel van het verhaal met
mime uitgedrukt, wat met de
mooie kostuums en de sfeervol
le belichting vaak mooie tafere
len oplevert.
Toch stelt 'The Dream King'
teleur. De uitwerking van het
boeiende verhaal is te vlak. Voor
veel momenten is een erg voor
de hand liggende oplossing ge
kozen, zoals de dans van de sol
daten en de wijze waarop de af
gewezen prinses Sophie rea
geert. De tragiek van de gebeur
tenissen komt nauwelijks tot ui
ting. De intrigant die Ludwigs
verloving regelt is te veel een ty
petje en dat geldt ook wel voor
andere rollen. Hartstocht en
verlangen van de vorst worden
met cliché-matige gebaren
weergegeven en als hij sterft,
bestaat zijn doodsstrijd uit niet
veel meer dan een wild gekron-
kel. De rouw van ziin omgeving
maakt voornamelijk indruk
door het Requiem van Brahms
dat erbij te horen is: de dansers
beperken zich tot langzaam lo
pen en stilstaan lammer dal
die muziek zo slordig wegge
draaid wordt!
De Raad voor de Kunst zal zo
spoedig mogelijk een reactie
uitbrengen op het Kunstenplan
van minister d'Ancona. De mi
nister is in haar plan nogal afge
weken van het advies van de
raad.
De raad zal vooral reageren
op de door de minister voorge
stelde regeling dat de gezel
schappen 20 procent aan eigen
inkomsten moeten verwerven.
„Dat plan is zomaar uit de lucht
komen vallen", aldus woorvoer-
der Van der Ploeg.
De raad zal de gezelschappen
benaderen om te vragen wat de
Het moet opgemerkt worden
dat er ook originele vondsten
waren. In de scène waarin Lud
wig gekoppeld moet worden
aan prinses Sophie, bestaat de
begeleidende muziek uit een
opname waarop de dirigent
Karl Bohm 'Isoldes Liebestod'
van Wagner met het orkest re
peteert: telkens worden de ver
heven liefdesldanken onderbro
ken door vinnig
dat de voor elkaar bestemde
prins en prinses in onhandige
poses brengt. Ook mooi gevon
den Is het feit dat het leger in de
oorlogsscène uit vrouwen be
staat. Terwijl zij hun krijgshafti
ge dans uitvoeren, gaat (.udwig
op in zijn intimiteiten met zijn
vriend Mayr, waardoor de kloof
tuvsen zijn verlangen en wat er
om hem heen gebeurt treffend
tot uiting komt.
pen haag anpregeling voor hen gaat beteke
nen. De Vereniging van Neder
landse Toneelgezelschappen
heeft organisatiebureau Boeren-
schot inmiddels gevraagd die
gevolgen te onderzoeken
De reactie van de Raad voor
de Kunst krijgt de vorm van een
advies, aldus Van der Ploeg. De
minister krijgt dat ongevraagd.
Snelheid is geboden, want het
Kunstenplan, een onderdeel
van de Cultuurnota, wordt op
15 juni door de Tweede Kamer
behandeld Het nieuwe advies
van de Raad voor de Kunst zal
dan ook globaal van aard zijn
en zich niet per gezelschap uit
spreken.
alphen aan den run
marjolein van rotterdam
Ondanks het grote succes in het afgelopen
seizoen stopt de culturele stichting Cornells
de Vlaming naar alle waarschijnlijkheid met
het geven van familieconcerten in de Ouds-
hoornsekerk. De gemeente Alphen heeft de
subsidiekraan dichtgedraaid. Alleen als de
stichting op stel en sprong een andere geld
schieter vindt, gaan de concerten volgend
seizoen door.
Met de familieconcerten op zondagmid
dag heeft de stichting volgens bestuurslid
en organisator Nelleke Petersen een gat in
de markt gevonden. „Het is een heel goede
formule. Het programma is steeds heel ge
varieerd. Muziek wordt afgewisseld met een
praatje of een grapje. En er spelen, net als
4
in dnze gewone concerten, alleen maar top-
musici. Vorig jaar hadden we bijvoorbeeld
Theo Olof, Han de Vries en Thomas Zehet-
mair. We hebben met die zondagmiddag
concerten een heel eigen publiek. We rich
ten ons op kinderen èn op oudere men
sen."
De twee doelgroepen lijken op het eerste
gezicht nogal tegenstrijdig. Nelleke Peter
sen: „In de praktijk blijkt dat ontzettend
mee te vallen. Wel hielden we de eerste keer
ons hart vast. maar het verliep allemaal per
fect. De ongeveer 75 aanwezige kinderen
gedroegen zich prima en de ouderen ver
maakten zich ook enorm."
Voor het komende seizoen staan er voor
lopig dus nog geen familieconcerten op het
programma. Doordat de stichting de ge
meentelijke subsidie moet ontberen, moest
ze, met spijt in het hart, opties op artiesten
laten verlopen. Het geld kon zo gauw nog
niet ergens anders vandaan worden ge
haald. En genoegen nemen met artiesten
van minder allooi wil de stichting ook niet.
„Dan worden we een concurrent van de
muziekschool. En dat willen we nu net niet.
Nu zijn wij juist de enige die concerten als
deze organiseren", zegt Petersen.
Maar zelfs als er volgend seizoen geen fa
milieconcerten zijn. wil dat niet zeggen dat
de populaire concerten in de Oudshoornse-
kerk definitief van de baan zijn „We zijn
druk op zoek naar nieuwe sponsors of an
dere subsidiegevers. We hopen dat de pro
vincie nog iets extra's wil bijdragen Zomaar
opgeven doen we de familieconcerten zeker
niet."
spaarnwoude Nadat de zware hijsklus op 8
april mislukte, zijn gisteren de enorme beton
nen schijven van elk 50 ton geplaatst als on
derdeel van een kunstwerk van de Leidse
kunstenaar Frans de Wit De 'recreatieschij
ven' staan op een heuvel van grofvuil in het
kunst-, sport- en recreatieproject van Spaarn-
woude. Tussen de schijven loopt een trap
naar boven. In juni wordt het project feestelijk
in gebruik genomen.
FOTO ANP
VOUWPLU
kwaliteit voor een
kadoprljs
normaal
J&^nu
o.a. filialen In Katwijk en Sassenhelm
BUGGY PLU
in vele
vrolijke
kleuren
kadoprijs
SHOPPER
In lente-dessin
normaaL24A*
kadoprljs
Leiden, Haarlemmerstraat 161,
