EG weer machteloos
in crisis Joegoslavië
Buitenland
—•r»
Strasser voorlopig
leider Sierra Leone
Azeri's vallen hoofdstad
Nagorno-Karabach aan
Aung San Suu Kyi
herenigd met man
Radicale Afghaanse verzet valt Kabul aan
iè|P
Europese Economische
Ruimte stap dichterbij
Werkverslaving voorzichtig bespreekbaar in Japan
'Jaguar op
continent
produceren'
MAANDAG 4 MEI 1992
Gorbatsjov twee weken in VS
Santa barbaraDe voormalige Sovjet-president Michail Go-
ratsjov is zaterdag in California aangekomen voor een bezoek
van veertien dagen aan de Verenigde Staten. Gorbatsjov werd in
Santa Barbara ontvangen door zijn voormalige rivaal Roanld
Reagan (links op foto). Gorbatsjov zal op vier universiteiten een
lezing houden en grote bedrijven en financiële instellingen be
zoeken. Verder zal hij ex president Jimmy Carter ontmoeten en
lunchen met president George Bush. fotoap
Opvarenden Vikingschepen gered
alicante Elf Noorse bemanningsleden van twee nagebouwde
Vikingschepen zij gisteren voor de kust van zuidoost-Spanje ge
red nadat hun schepen tijdens lechts weer waren gezonken. De
schepen, de Saga Singlar en de Oseberg, waren op weg naar we
reldtentoonstelling in Sevilla en waren donderdag vertrokken uit
Valencia. I let was de bedoeling dat de Vikingschepen een plaats
zouden krijgen naast drie replica's van schepen waarmee Co
lumbus 500 jaar geleden naar Amerika voer.
Parlementslid bekent bomaanslag
Johannesburg I let rechtse Zuidafrikaar^e parlementslid Koos
Boiha heeft bekend vorig jaar de bomaanslag gepleegd te heb
ben op een zwarte basisschool, zo meldde de krant Rapport gis
teren. Botha zegt tot zijn daad gekomen te zijn uit frustratie over
de verdwijning van de apartheid en de opkomst van zwarte poli
tieke groeperingen. Bij de aanslag vielen geen slachtoffers.
Tanker in brand op Egeïsche Zee
athene Een Russische tanker, de Geroi, heeft gisteren op de
I geïsche Zee na een botsing met een vrachtschip bij het eiland
Skiros enkele duizenden ton ruwe olie verloren. Een brand die
aan boord van de tanker uitbrak kon snel worden geblust. Nie
mand raakte gewond.
Bush zeker van kandidatuur
Washington President George Bush is officieel verzekerd van
de kandidatuur voor het presidentschap namens de Republi
keinse Partij. Bush veroverde zaterdag in Maine de stemmen
van 22 Republikeinse afgevaardigden naar de conventie van de
partij deze zomer. In de staat Wyoming won Bush nog eens acht
afgevaardigden, hetgeen zijn totaal op 1.114 brengt. Dit is negen
stemmen meer dan nij nodig heeft voor de kandidatuur.
Twee-derde Schotten voor referendum
londen Meer dan twee-derde (68 procent) van de Schotten wil
dat er een referendum gehouden wordt over hun politieke toe
komst en hun regering. Dit blijkt uit een opiniepeiling waarvan
de uitkomst gisteren is afgedrukt in de Schotse editie van de
Sunday Times. De ondervraagde Schotten geven de voorkeur
aan een beperkte autonomie met een eigen parlement binnen
hel Verenigd Kopinkrijk (47 procent), terwijl 27 procent volledi
ge oanfhankelijkheid wil en 23 handhaving van de status-quo.
Etiopiërs eisen hun huizen terug
in Addis Abeba hebben
huizen, geconfisqueerd
Mengistu. De regering
t name niet in het cen-
i vreest voor lange ge-
de overgangsregering,
scha-
addis abeba» Tienduizenden inwoners
zaterdag betoogd voor de teruggave va
onder het vroegere regime van preside
heeft de teruggave nog niet geregeld, n
trum,en zuiden van het landi omdat m
rechtelijke procedures. De president ve
Meles Zenawi, heeft beloofd dat ontheemde eigenaars
deloosstelling zullen krijgen.
Buitenlanders weg na staatsgreep
Kapitein Valentine Strasser, de
woordvoerder van de militairen
die woensdag in Sierra l,eone
de macht grenen, is benoemd
tot leider van ae 19 leden tellen
de Voorlopige Nationale Rege
ringsraad. lot hen behoren
twee ex-ministers uit de rege
ring van de afgezette president
Momoh. De raad bestaat uit 13
militairen en 6 burgers.
Uit bezorgdheid over de re
cente ontwijdingen in Sierra
Eeone hebben de Verenigde
Stalen de afgelopen dagen 250
Amerikanen geëvacueerd en al
le at hterblijvers aangeraden het
land zo spoedig mogelijk te ver
laten. Frankrijk heeft een spe
ciaal vliegtuig gestuurd om haar
burgers uit het Westafrikaanse
halen. Groot-Brit-
reg i
moskou/ierfvan AFP-DPA-Rtr
Azerbajdzjaanse troepen heb
hen gisteren een aanval uitge
voerd op Stepanakert, de hoofd
stad van de Armeense enclave
Nagorno-Karabach. Bij de aan
val, waarbij pantservoertuigen
en gevechtshelikopters werden
mgez
zijn
•13
omgekomen.
liet Russische persbureau In
terfax meldde dat de aanval be
gon nadat Azerbajdzjaanse een
heden enkele heuvels ten zuid
westen van de stad hadden ver
overd. Vandaar rukten zij op
richting het centrum van Ste
panakert. Armeense strijders
zouden moeite hebben de aan
val af te slaan.
Ondanks de oplaaiende ge
vechten lijken nieuwe vredesi
nitiatieven te worden onplooid.
De Armeense president Ter-Pe
trosjan zou binnenkort een ont
moeting hebben met zijn Azer
bajdzjaanse ambtgenoot Ma-
medov, zo is uit diverse bron-
Erkenning Macedonië wordt niet uitgevoerd
Terwijl de strijd in Bosnië-
Hercegovina onvermin
derd doorgaat, hebben de
ministers van buitenlandse
zaken van de EG opnieuw
hun machteloosheid gede
monstreerd in de kwestie-
Joegoslavië. Hun overleg in
het Portugese Guimaraes
leverde zaterdag geen
nieuwe initiatieven op.
guimaraes-athene-skopje
Er komen geen maatregelen te
gen Servië, dat het geweld in
Bosnië op gang houdt. En Ma
cedonië wordt weliswaar er
kend als een onafhankelijke
staat, maar het aanhoudende
conflict met Griekenland over
de naam van de nieuwe repu
bliek verhindert het concretise
ren van die erkenning.
De twaalf besloten alleen om
de door Servië en Montenegro
uitgeroepen nieuwe Federale
Republiek Joegoslavië niet te er
kennen als de officiële opvolger
van het oude Joegoslavië.
Daarover kunnen volgens de
EG alleen afspraken worden ge
maakt tussen alle republieken
van de vroegere staat. Dat moet
dan gebeuren op de vredescon
ferentie over Joegoslavië, die
echter volledig in het slop is ge
raakt. De EG-landen nebben
geen enkele greep meer op de
gebeurtenissen in Joegoslavië.
De twaalf riepen het Joegosla
vische federale leger op zich uit
Bosnië terug te trekken. Het vol
gens de Duitse minister Gen-
scher door Servië betaalde en
bewapende leger wordt als
hoofdschuldige van het geweld
in Bosnië aangemerkt. „Maar
Bankbiljetten voor Mobutu
belangrijker dan voedsel
BRUSSEL PETER DE VRIES
CORRESPONDENT
De Zaïrese president Mobutu
blijkt op grote schaal bank
biljetten te laten drukken In
Duitsland, en vervoert dat
via het vliegveld van de Bel
gische kustplaats Oostende
naar zijn land. Transporten
van onder meer medicijnen
moeten daarvoor wijken.
Dat is het afgelopen week
einde aan het licht gekomen,
toen bekend werd dat een
Zaïrese Boeing 707-F don
derdag in Oostende zes pe
perdure privé-auto's van de
Zaïrese president heeft ge
lost en voor ruim 31 ton aan
nieuwe bankbiljetten innam.
Op de luchthaven ligt nog
ruim 200 ton andere vracht
te wachten op transport
naar de voormalige Belgi
sche kolonie.
Een fotograaf van een
Vlaamse krant die het geld
transport fotografeerde, is
enige tijd achtervolgd door
veiligheidsagenten van Mo
butu. Volgens onbevestigde
berichten zou de lading die
moest wijken voor het geld
transport, hebben bestaan
uit voedsel. In oktober moest
al 6,8 ton geneesmiddelen
tegen cholera van Artsen
zonder Grenzen wijken voor
een soortgelijk geldtrans
port
De zes privé-auto's, Merce-
dessen waarvan sommigen
met gouden wieldoppen, zijn
donderdagnacht overge
bracht naar het Zwitserse
Genève, waar de president
van Zaïre een privé-verblijf
heeft
In Oostendse luchthaven
kringen werd gezegd dat dit
het derde geldtransport in
korte tijd is geweest
De EG heeft zijn waarnemingsactiviteiten in Bosnië opgeschort nadat het afgelopen weekeinde weer overal Bangkok Rtr-ind
werd gevochten. In Sarajevo bedekt een Bosnische militair het lichaam
niet als enige", zei minister Van
den Broek. „Ook Kroatië maakt
zich schuldig aan provocaties
en geweld". Maar het leger ver
hindert elke kans op een verge
lijk, zei hij. Omdat de EG met
Servië in gesprek wil blijven,
werd nu afgezien van sancties.
Het probleem-Macedonië
verdeelt de EG zelf. De andere
elf willen dat deze kwestie uit de
wereld is voor 11 mei, wanneer
de EG-ministers van buiten
landse zaken in Brussel weer
bijeen komen. Maar de kans
daarop is klein, omdat Macedo
nië noch Griekenland bereid lij
ken water in de wijn te doen. De
elf wilden zaterdag de Griekse
premier Mitsotakis, die ook mi
nister van buitenlandse zaken
is, niet zwaar onder druk zetten.
Hij kon Guimaraes dan ook bij
na triomfantelijk verlaten.
Ook Griekenland is bereid
Macedonië te erkennen, mits
dat een andere naam kiest.
Griekenland meent het alleen
recht op de naam Macedonië te
hebben. Minister Hans van den
Broek zei dat vin zowel Grie
kenland als Macedonië een ge
baar wordt verwacht. Waaruit
dat zou moeten bestaan zei hij
niet. Gebeurt dat niet, dan is het
volgens Van den Broek mogelijk
dat EG-landen op eigen houtje
diplomatieke en economische
betrekkingen met Macedonië
gaan aanknopen.
i doodgeschoten collega.
foto ap» david b
Het voldoet immers aan alle
EG-voorwaarden voor erken
ning. De Franse minister
Dumas zei dat niets hem ver
hindert „morgen een ambassa
deur naar Skopje te sturen".
Maar hij wil de zaak niet op de
spits drijven. Van den Broek
noemde de principe-erkenning
een gebaar naar Macedonië.
De president van Macedonië,
Kiro Gligorov, heeft zich giste
ren uitgesproken tegen het be
sluit zijn republiek pas te erken
nen als het zijn naam wijzigt.
Gligorov stelde dat het EG-be-
sluit in strijd is met het interna
tionale recht.
i 3?
tannië overweegt vooralsnog
geen evacuatie, maar heeft alle
Britten in Sierft Leone aangera
den zich zo onopvallend moge
lijk te gedragen.
De uittocht van Amerikanen
en Europeanen komt ondanks
de verzekering van de nieuwe
machthebbers in Sierra Leone
dat alle buitenlanders in het
land veilig zijn.
De staatsgreep in Sierra Leo
ne, die aan zeker 12 mensen het
leven heeft gekost, werd vorige
weck woensdag uitgevoerd door
een groep militairen die aan de
grens met Liberia heeft gevoch
ten. De militairen waren naar
Freetown gegaan om te klagen
over slechte leefomstandighe
den en gebrek aan geld, munitie
en voedsel. In plaats daarvan
namen zij de macht over.
De Myanmarese oppositieleid
ster Aung San Suu Kyi, die sinds
juli 1989 onder huisarrest staat,
is na een gedwongen scheiding
van twee jaar het afgelopen
weekeinde weer herenigd met
haar Britse echtgenoot.
De regerende militaire junta
gaf Michael Aris toestemming
om direct na zijn aankomst za
terdag in de hoofdstad Yangon
(Rangoon) naar het huis van
zijn vrouw te gaan, zo meldde
de staatsradio.
Meermalen uitte Aris grote
bezorgdheid over de gezond
heidstoestand van zijn vrouw,
die in 1991 werd geëerd met de
Nobelprijs voor de Vrede we
gens haar geweldloze verzet te
gen het brute regime. Ze wees
echter voorstellen van de junta
om naar het buitenland te ver
trekken van de hand.
Aung San Suu Kyi werd het
krachtigste symbool van de de
mocratische oppositie in Myan-
(Burma) na de bloedige on
derdrukking door de junta van
een nationale opstand in sep
tember 1988. Ze werd gevan
gengezet en leidde vanuit haar
cel haar Nationale Liga voor
Democratie die twee jaar gele
den de algemene verkiezingen
won. Maar de junta heeft tot op
heden de verkiezingsuitslag ge
negeerd.
De toestemming voor Aris'
bezoek aan zijn vrouw is een
van de verrassende ontwikke
lingen sinds het aantreden van
generaal Than Shwe als junta
leider en premier op 24 april.
Generaal Than Shwe werd door
velen beschouwd als iemand
van de harde lijn, die bovdidien
onder invloed staat van het
hoofd van de veiligheidsdienst,
Khin Nyunt. Daarnaast zou ex-
dictator Ne Win achter de
schermen nog steeds aan de
touwtjes trekken.
Het is daarom als een volsla
gen verrassing gekomen dat het
Myanmarese leger in korte tijd
48 politieke gevangenen, onder
wie leden van Aung San Suu Ky
i's partij, heeft vrijgelaten, toe
stemming heeft verleend voor
het familiebezoek, het offensief
tegen de Karen en andere etni
sche bevolkingsgroepen langs
de grens met Thailand heeft af
geblazen en heeft toegezegd dat
een groot deel van ae 200.000
islamitische vluchtelingen, die
in de afgelopen maanden door
het Myanmarese leger naar
Bangladesh zijn veijaagd, mag
terugkeren.
Verdrag in Portugal ondertekend
guimaraes anp-gpd zijn om deze landen al in 1995
tot de EG te laten toetreden.
De ministers van buitenland
se zaken van de twaalf en van
de zeven landen van de Europe
se Vrijhandelsassociatie (EVA)
ondertekenden zaterdag in de
Portugese stad Porto het ver
drag over de 'Europese Econo
mische Ruimte', waarmee de
EG-landen en Oostenrijk, Zwe
den, Finland, Noorwegen, IJs
land, Zwitserland en Liechten
stein vanaf volgend jaar een
vrijhandelszone willen gaan
Het normale leven keert langzaam terug in de Afghaanse hoofdstad Kabul, ondanks dat ten zuiden van de stad w
straat werd gisteren weer gewoon handel gedreven, zij het nog op beperkte schaal. Veel meer dan brood was er
serkhab apKabul aan te vallen als de militie Na de val van Najibullah
van Rashid Dostum de hoofd- dreigde Hekmatyar ook al Kabul
Ten zuiden van de Afghaanse stad niet verlaat. De uit Oezbe- aan te vallen, als de regering
hoofdstad Kabul zijn vandaag ken en Turkmenen bestaande van de gevluchte president niet
zware gevechten uitgebroken, militie werd opgericht door de de macht aan hem zou overdra-
Het radicale verzet van Hekma- verdreven president Najibullah gen. Uiteindelijk werd in het
tvar probeert op te rukken naar en werkt samen met verzetslei- buurland Pakistan een compro-
de hoofdstad. Hekmatyar had der Masud, de huidige minister mis bereikt tussen de verschil-
gisteren al opnieuw gedreigd van defensie. lende verzetsgroepen. Sibgha-
/eer hevig wordt gevochten. Op
nog niet te krijgen. foto epa
tullah Mojadiddi, die vorige
week na een ballingschap van
20 jaar in Kabul terugkeerde, is
voor twee maanden tot leider
van de voorlopige regeringsraad
benoemd. Hij heeft zaterdag
voorgesteld Najibullah en leden
van diens regering
verlenen.
De EG-landen willen hun ban
den met Turkije aanhalen.
Sinds de Golfoorlog is Turkije
niet langer alleen een NAVO-
bondgenoot, maar ook een
partner in een politiek gevoelige
regio. Op voorstel van hun Brit
se collega Hurd besloten de EG-
ministers van buitenlandse za
ken zaterdag te gaan nadenken
over nauwere politieke, maar
ook economische betrekkingen
met Ankara. De Europese kri
tiek op de Turkse houding te
genover de Kurden werd daarbij
maar gemakshalve terzijde ge-
In het Portugese Guimaraes,
waar de ministers informeel bij
een waren, bleek ook dat toetre
ding van landen als Oostenrijk,
Zweden en Finland tot de Eu
ropese Gemeenschap minder
snel zal gaan dan deze landen
zelf hopen. Volgens EG-com-
missaris voor buitenlandse be
trekkingen mr. Frans An-
driessen zal het niet makkelijk
TOKYO ERIC TALMADGE
In een kleine, kale kamer zit een groep
mannen van middelbare leeftijd op klap
stoeltjes. Om beurten vertellen ze over
hun verslaving en hoe die is ontstaan.
Gehuld in een walm sigaretterook geven
ze uiting aan hun gevoelens van machte
loosheid, de wil om zich aan te passen
en het verlangen om geaccepteerd te
worden. Ze hebben het niet over drugs
of alcohol. Ze zijn verslaafd aan werk en
noemen zichzelf Anonieme Workaholics.
„Zeventien jaar lang heb ik gedaan wat
het bedrijf van me vroeg", zegt een man.
Hij vertelt hoe hij zichzelf diep in de
schulden stak om toekomstige klanten
mee uit eten te kunnen nemen, alleen
maar om de beste vertegenwoordiger
van zijn regio te worden.
„Mijn huwelijk dreigde op de klippen te
lopen, ik had het contact met mijn kin
deren verloren. Het bedrijf was alles voor
me. Niets anders was belangrijk", zegt
de man, die inmiddels ontslag heeft ge
nomen en een winkel in deegwaren is
begonnen, waar hij nog altijd dagen van
tien tot twaalf uur maakt.
Volgens de arts Satoru Saito, die de
groep drie maanden geleden opzette,
dreigen veel Japanners ten prooi te val
len aan werkverslaving door de enorme
druk die op hen wordt uitgeoefend zich
te vereenzelvigen met hun werk. „Net als
alcoholisten hebben workaholics het ge
voel dat ze de situatie niet in de hand
hebben", zegt Saito. „Wat ik doe is iets
dat in onze samenleving tot nu toe als
normaal en gezond werd beschouwd tot
ziek bestempelen", aldus Saito. „Werk
verslaving is in verschillende gradaties
een probleem van alle Japanse volwasse-
Saito biedt de deelnemers aan de groep
geen pasklare oplossingen. Hij raadt ze
Bijvoorbeeld niet aan vaker op vakantie
te gaan-of meer te doen aan lichaamsbe
weging. Het gaat hem er meer om men
sen zover te krijgen dat ze inzien dat ze
verslaafd zijn en behandeling nodig heb
ben.
Hartaanvallen en beroertes, die beide in
veel gevallen te maken hebben met
stress, vormen de tweede en derde
doodsoorzaak in Japan, na kanker. On
derzoeken geven aan dat ruim eenderde
van alle werknemers bang is ten prooi te
vallen aan karoshi. wat zoveel wil zeggen
als het zich letterlijk dood werken.
Vorig jaar bracht de gemiddelde Japanse
werknemer volgens het ministerie van
arbeid 2.044 uur door op kantoor, grof
weg 100 uur meer dan de gemiddelde
Amerikaan. Onbetaald overwerk is een
doodnormaal verschijnsel. Een campag
ne om mensen ertoe aan te petten het
aantal vakantiedagen 14 dagen, de
Amerikaan heeft er 9, de Nederlander
zo'n 30 waarop ze recht hebben ook
daadwerkelijk op te nemen, heeft slechts
in beperkte mate Succes gehad. Toch be
ginnen steeds meer vooraanstaande za
kenlieden de gevaren van werkverslaving
in te zien.
Eerder dit jaar gaf de president van Sony,
Akio Morita, de aanzet tot een maat
schappelijke discussie door Japan op te
roepen zich aan te passen aan de elders
gangbare normen en praJctijken, om te
voorkomen dat het land van de buiten
landse markt wordt gestoten. Hij sprak
zich uit voor langere vakanties en betere
betaling. „Het probleem is eindelijk een
onderwerp geworden waarover wordt
gesproken", zegt Saito, „maar in de
praktijk is nog maar heel weinig veran
derd."
De Europese Commissie
komt over enkele weken met
een rapport over de toekomsti
ge omvang van de EG.
londen dpa
Britse vakbonden hebben ver
ontwaardigd gereageerd op mo
gelijke plannen de produktie
van de Jaguar naar het buiten
land te verplaatsen.
Ford, sinds twee jaar eigenaar
van de Britse Jaguar, zou vol
gens geruchten overwegen de
produktie naar het Europese
continent te verplaatsen. „Ie
dereen die denkt dat mensen
een Jaguar kopen die buiten
Groot-Brittannië is gebouwd, is
gek", aldus vakbondleider John
Allen zaterdag in een reactie.
De nieuwe directievoorzitter
van Jaguar, Bill Hayden, wijdt
de problemen ten dele aan de
verouderde produktiemiddelen
in Coventry. De huidige fabriek
is volgens Hayden de meest pri
mitieve die hij ooi buiten Rus
land heeft mogen aanschou-
