BVD wijst Russen uit
De paradox van Simons
Operatie helpt bij epilepsie
Binnenland
Akkoord in metaal
'D$ RliIJS) YAï f DE
GKZOi ÏDHEID
Zilveren Kruis wil ziekenfonds
Verhuizen naar de buren
VRIJDAG 24 APRIL 1992
ANP Algtmttn Nederland* Persbureau CPO Gemeerncbappe*ake Perv>r"d
Politie lost 72 inbraken op
wognum Met de aanhouding van een 39-jarige Amsterdam
mer heeft de politie van het Noordhollandse Wognum 72 inbra
ken opgelost in bedrijven in Noord- en Zuid-Holland, Utrecht,
Flevoland en Gelderland. De buit bestond uit computer- en fax
apparatuur, autoradio's, cassetterecorders, geld en drie auto's
met een totale waarde van circa een half miljoen gulden. De po
litie betrapte de man op 3 apriJ op heterdaad tijdens een inbraak
bij een bouwbedrijf in Spanbroek. De man pleegde de meeste
inbraken alleen. De politie verwacht vier handlangers aan te
houden, maar die zouden slechts bij een klein aantal inbraken
betrokken zijn geweest. Van de buit zijn slechts een TV, een vi
deorecorder en een laserprinter teruggevonden.
Heroïnelijn naar Portugal opgerold
Rotterdam De narcoticabrigade van de Rotterdamse politie
heeft een bende opgerold, die sinds begin vorig jaar tientallen
kilo's heroïne van Nederland naar Portugal heeft gesmokkeld.
Een van de hoofdverdachten zou vanuit zijn cel in het huis van
bewaring in Rotterdam en later in de Amsterdamse Bijlmerbajes
de smokkel hebben georganiseerd. De man onderhield vanuit
de gevangenis persoonlijke en telefonische contacten met leve
ranciers, afnemers in Portugal en koeriers. In totaal zijn 22 ver
dachten aangehouden, tien in Nederland en twaalf in Portugal.
Twee Rotterdammers werden in Portugal op heterdaad betrapt,
toen zij vijftien kilo heroïne het land in wilden smokkelen. Bij
een vrouw in Beverwijk werd nog eens een kilo in beslag geno
men.
Bonden geven toe bij ziekteverzuim
Geen verband met arrestaties in Frankrijk en België'
Een trap na. Zo ervaart Leonid Tsjemoesjkoer, ex-corres
pondent van de Russische krant Komsomolskaja Pravda,
zijn uitzetting uit Nederland. Gisteren werd bekend dat
hij en zijn collega's Yevgeni Klesjkov van Tass en Leonid
Lipojakov van Novosti plus een anoniem gebleven han
delsattaché van de Russische ambassade wegens spiona
ge Nederland moeten verlaten. De Binnenlandse Veilig
heidsdienst zou hen twee jaar lang in de gaten hebben
gehouden.
MOSKOU HANS GELEUNSE
Terug in Moskou ontkende
Tsjemoesjkoer gisteren dat hij
heeft gespioneerd. Hij houdt
het er op dat hij is teruggeroe
pen door zijn werkgever wegens
reorganisatie. Hij wilde gister
avond alleen nog kwijt dat hij
een nieuwe baan krijgt op de
commerciële afdeling van de
Komsomolskaja. Voor de chef
van het bureau Europa van Tass
kwam het bericht over spionage
van Klesjkov nogal onverwacht.
„Wij hebben er geen enkele in
formatie over. Het enige wat wij
weten, is dat ook Tass op grote
schaal aan het reorganiseren is
en bijna de helft van de buiten
landse correspondenten heeft
teruggeroepen". Hij houdt er op
dat Klesjkov in het kader van
die reorganisatie naar huis is
geroepen.
Volgens BVD-zegsman De
Vries is het viertal met stille'
trom vertrokken nadat het mi
nisterie van buitenlandse zaken
de Russische ambassade van
een en ander op de hoogte had
gebracht. Van een echte uitwij
zing is volgens hem geen spra
ke. Hen is, aldus De Vries, 'in
duidelijke taal te verstaan gege
ven dat ze maar beter konden
vertrekken'.
Minister van binnenlandse
zaken Dales, onder wie de BVD
ressorteert, sprak anderhalf jaar
geleden over ongeveer 25 per
sonen wier activiteiten niet
door de beugel kunnen. Volgens
de BVD-woordvoerder heeft een
'aanzienlijk deel' van deze 25
Nederland inmiddels verlaten.
Hij wilde niet zeggen of binnen
afzienbare tijd nog meer uitwij
zingen te verwachten zijn.
In Frankrijk zijn gisteren vijf
mensen opgepakt omdat zij
zouden hebben gewerkt voor
een netwerk van de SVR, de op
volger van de KGB. Vier zijn in
middels weer op vrije voeten,
maar een Belg wordt door de
Direction du Surveillance du
Territoir, de Franse BVD, nog
vastgehouden wegens 'geheime
contacten met een vreemde
mogendheid'. Veertien dagen
geleden wees België vier Rus
sen, onder wie twee diploma
ten, uit. Volgens De Vries be
staat er geen verband tussen de
drie affaires.
Na een nieuwe taaie onderhan
delingsronde hebben de me
taalwerkgevers en de bonden
elkaar gisteren gevonden over
een nieuwe cao voor de grootste
bedrijfstak in de marktsector.
De werkgeversorganisatie FWM
is bereid het resultaat te verde
digen voor hpar leden, maar wil
het geen principe-akkoord noe
men.
De bonden zijn na anderhal
ve week van stakingen in de
kleinmetaal uiteindelijk toch
akkoord gegaan met negatieve
prikkels' om het ziekteverzuim
terug te dringen, zij het op be
scheiden schaal en onder voor
behoud. Als het ziekteverzuim
over twee jaar niet met 1,13
procent is verminderd, moeten
werknemers bij de tweede ziek
melding in een jaar een vakan
tiedag inleveren. De FWM wilde
werknemers bij elke ziekmel
ding een dag laten inleveren
met een maximum van vier per
jaar. De partijen zijn verder
overeengekomen de lonen in
totaal met 9.25 procent te ver
hogen: 4.5 procent op 1 juni dit
jaar en 4.75 procent op 1 april
volgend jaar.
Na afloop zei werkgeverson
derhandelaar Vonk dat hij op
twee punten zijn mandaat had
overschreden: hij heeft teveel
loonsverhoging gegeven en te
weinig 'negatieve prikkels' bin
nengehaald Niettemin toonde
Vonk zich bereid om het resul
taat dinsdag positief aan de
FWM leden voor te leggen.
Er ligt ook een nieuwe cao
voor de textiel. Tot 1 januari
1994 krijgen de 22.000 werkne
mers er in totaal 8,75 procent
loon bij en er komen geen ne
gatieve prikkels voor het terug
dringen van het ziekteverzuim.
Valt de naam van staatssecretaris Simons,
dan is dat voldoende om veel Nederlanders
te brengen tot een uitbarsting van beurte
lings woede, wanhoop en onbegrip. Zijn
plan beoogt de kosten van de zorg te be
heersen door ruimer gebruik te maken van
concurrentie en het prijsmechanisme. Me
nig insider uit de zorgwereld gelooft niets
van de veronderstelde kostendrukkende
werking van het gewraakte plan-Simons.
Hun bewijs: nergens betalen de gebruikers
in verhouding zoveel voor gezondheids
zorg als in de Verenigde Staten, een land
waar de zorg de overheid nauwelijks een
zorg is en de consumenten grotendeels
zijn aangewezen op de markt.
De meeste mensen hebben geen enkel
zicht op de hoofdlijnen van het plan-Si-
mons. Door deze herziening van het stelsel
van ziektekostenverzekeringen gaat het
verschil tussen mensen in het ziekenfonds
(werknemers die bruto minder dan 55.000
gulden per jaar verdienen en uitkerings
ontvangers) en particulier verzekerden ver
dwijnen. Iedereen kan straks bij het zie
kenfonds of de particuliere verzekeraar van
zijn eigen voorkeur terecht. Deze zorgver
zekeraars nieuwe stijl zullen met elkaar
concurreren om de gunsten van de consu
ment.
Voor iedereen geldt straks dezelfde ba
sisverzekering, die 90 tot 95 procent van de
bestaande zorgvoorzieningen gaat omvat
ten. Om deze basisverzekering tot stand te
brengen, wordt de Algemene Wet Bijzon
dere Ziektekosten (awbz) stapsgewijs uit
gebreid met voorzieningen die nu nog val
len onder de Ziekenfondswet, particuliere
polissen, de regelingen voor het overheids
personeel en die voor een deel uit de rijks
begroting worden betaald (bejaardenoor
den).
In 1989 zijn de gezinsverzorging en de
geestelijke gezondheidszorg al naar de
awbz overgeheveld, op 1 januari 1992 wa
ren de medicijnen aan de beurt. Medisch
specialisten, huisartsen en bejaardenoor-
Flip de Kam Frans Nypels
den zullen de komende jaren volgen.
Zodra het nieuwe stelsel volledig is inge
voerd (dat zal wel 1996 of 1997 worden)
worden de kosten van de zorg voor 82 pro
cent gedekt uit de awbz-premie. Die pre
mie is door alle Nederlanders verschuldigd
over hun inkomen in de eerste belasting
schijf (tot 50.000 gulden) en wordt gelijk
met de loon- en inkomstenbelasting gehe
ven.
In de eindfase van Simons bedraagt de
awbz-premie volgens huidige ramingen 13
procent (tegen 5,8 procent vorig jaar, en
7,3 procent dit jaar). Tegenover deze forse
premiestijging staat dat werknemers geen
ziekenfondspremie meer hoeven te beta
len. Ook de omvang van de particuliere po
lis is tot een minimum gereduceerd, want
bijna alles zit in de collectieve zorgverzeke
ring.
Doelmatig
De resterende 18 procent van de zorguitga
ven wordt straks gefinancierd uit vaste pre
mies en eigen betalingen, zoals eigen bij
dragen bij de gezinsverzorging. Verzeker
den betalen de vaste premie aan hun eigen
verzekeraar. Die premie is lager, naarmate
verzekerden kiezen voor een groter eigen
risico. De vaste premie kan per verzekeraar
verschillen, doordat de ene maatschappij
doelmatiger werkt dan de andere. Verzeke
raars kunnen voorts een lagere premie bie
den, naarmate zij goedkopere contracten
weten af te sluiten met aanbieders van
zorgvoorzieningen. Zij zijn niet langer ver
plicht met iedere arts of elk ziekenhuis een
contract te sluiten en gaan straks onder
handelen over omvang, prijs en kwaliteit
van de dienstverlening.
De consumenten zullen - althans in
theorie - de goedkoopste verzekeraar uit
zoeken. Zij mogen desgewenst elke twee
jaar opnieuw hun kegs bepalen. Verzeke
raars moeten iedereen die zich meldt ac
cepteren. Verder mag de premie niet wor
den afgestemd op iemands individuele
ziekterisico. Aan elke gegadigde moet voor
hetzelfde pakket voorzieningen dezelfde
premie in rekening worden gebracht, los
van zijn leeftijd en zijn gezondheidstoe
stand. Verzekeraars zullen dingen naar de
gunsten van de consument door te concur
reren met kwaliteit, prijs en breedte van
hi'i vmekerde pakket Door de versterkte
werking van het marktmechanisme zakken
de tarieven en de verzekeringspremies, zo
neemt het kabinet in navolging van de
commissie-Dekker aan.
Zal het plan-Simons de toets van de
praktijk doorstaan? Hoogstwaarschijnlijk
niet. De aanbieders op de zorgmarkt staan
al jaren te trappelen om extra voorzienin
gen tot stand te brengen. De consumenten
popelen om daarvan gebruik te maken.
Door de aangekondigde versoepeling van
aanbodregulerende wetgeving krijgen
zorgproducenten meer speelruimte. Op
deze markt geldt: aanbod schept vraag. Het
voorzieningengebruik dijdt uit. Dat hoeft
niet te leiden tot hogere kosten, wanneer
concurrentie tussen zorgaanbieders de
prijzen onder druk zou zetten. De regering
mikt hierop.
Superverzekeraars
Zo zal het echter niet gaan. Ziekenfondsen
fuseren nu aJ in hoog tempo. Het aantal
ziekenfondsen is inmiddels meer dan ge
halveerd. Fondsen en particuliere verzeke
raars klonteren samen tot reuzekartels. Er
blijven volgens Ingewijden straks slechts
vijf of zes, ten hoogste tien superverzeke
raars over. Ook de aanbieders verenigen
hun krachten. Daarom zullen de superver
zekeraars straks over de tarieven onder
handelen met de landelijke organisaties
van huisartsen, specialisten en ziekenhui
zen.
Zo ontstaat een marktvorm die vergelijk
baar is met de arena waarin werkgevers
verenigingen en vakbonden worstelen over
de verbetering van de arbeidsvoorwaarden.
De uitkomsten van die onderhandelingen
zijn onvoorspelbaar. Dit model staat ver af
van de marktvorm van volledige concur
rentie. waarbij honderden aanbieders en
vele tientallen verzekeraars met elkaar in
de slag zijn. Door fusies en kartelvorming
van aanbieders vervliegt de marktdroom
van Simons in rook. Zo vervluchtigt tegelijk
het zicht op kostenbeheersing, tenzij de
minister van economische zaken kartelvor
ming effectief zou weten te verijdelen. Die
kans is klein.
Verzekeraars zullen hun marktaandeel
eerder proberen te verruimen door fraaie
(en dure) pakketten aan te bieden, dan
door elkaar te beconcurreren met lagere
premies. Consumenten hebben straks
meer keuze Zij zullen hun nieuwverwor-
ven keuzevrijheid gebruiken om meer zorg
te verzekeren, en zullen minder letten op
de hoogte van de premies. Zo maakt ook
de toegenomen soevereiniteit van de klan
ten de beoogde kostenbeheersing tot een
Botte.
Het vorige kabinet besefte al dat in het
nieuwe stelsel niet eenvoudig een bo
vengrens kan worden gesteld aan de zorg
consumptie. Om te voorkomen dat een
wildgroei van voorzieningen opbloeit,
wordt het geld dat verzekeraars uit de
awbz-pot krijgen aan een limiet gebonden.
Maar dat kan helemaal niet. Nu al geeft de
awbz in theorie iedereen recht op zorg.
Wachtlijsten in de awbz zijn onwettig. Wie
naar de rechter loopt, krijgt waarschijnlijk
zijn gelijk. In het nieuwe stelsel geeft de
wet aan verzekerden recht op 'zorgclus-
ters'. Een zorgcluster is een klomp van sa
menhangende voorzieningen, die deels in
eikaars plaats kunnen treden. Zo kan
kraamhulp (voorziening) worden geboden
door vroedvrouw, huisarts of gynaecoloog,
sir.B.s gi-rfi (te «Ml mom Op hulp Uj ge
boorte, maar de verzekeraar kan bijvoor
beeld in de polls opnemen dat bevallingen
bij voorkeur worden gedaan door de goed
koopste aanbieder (vroedvrouw). Wie dat
niet wil, kan een andere verzekeraar kie
zen imdii dto imm oom mi hotel te
gesloten met dure producenten, betekent
die keuze wel een hogere premie.
De centrale budgettering wordt opgebla
zen, wanneer verzekerden in de toekomst
bij de rechter om extra voorzieningen vra
gen die nodig zijn om wettelijk gegaran
deerde zorgclusters voor iedereen bereik
baar te houden. Snoeit de overheid in de
awbz pot en zijn er daardoor onvoldoende
vroedvrouw» (te imi)i eten ndten po
tiënten zich baserend op hun wettelijke
rechten - de overheid via de rechter dwin
gen alsnog meer geld ter beschikking te
stellen. Zo dreigt de zurgscctor na de stel
selherziening tot een gigantische open-
einderegeling te verworden.
Dat is de paradox van Simons: meer
markt betekent duurdere zorg.
Touroperators
maken vuist
tegen giganten
HAARLEM ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
Onder meer om beter tegenspel
te kunnen bieden aan de reisgi-
ganten Holland International en
Arke hebben 23 kleinere tour
operators gisteren de Orange
Group of Travel opgericht. Met
ongeveer 450.000 vakantiegan
gers en een omzet van een half
miljard gulden wil de Orange
Group binnnen twee jaar uit
groeien tot de derde reisorgani
sator in Nederland.
Door gezamenlijke inkoop
van accommodaties en vervoer
willen de 23 touroperators tot
scherpe aanbiedingen komen.
Ook gaan ze reisleiders en hos
tesses aanstellen die in het bui
tenland zullen optreden na
mens de hele groep
Voorzitter Schötz (A-Reizen)
sloot gisteren niet uit dat de
groep snel groter wordt. Er
wordt nog gepraat met vijf an
dere reisorganisaties die be
langstelling hebben getoond.
Voor na 1993 denkt de nieuwe
groep aan het opzetten van een
reisbureau-keten en aan sa
menwerking met een lucht
vaartmaatschappij.
Levertransplantatie
AMSTELVEEN ANP
De Ziekenfondsraad heeft
staatssecretaris Simons geadvi
seerd levertransplantaties op te
nemen in het 'ziekenfondspak
ket'.Volgens «ie i ramus Uni
versiteit zijn de overlevingskan
sen aanzienlijk verbeterd; onge
veer 60 procent van de patiën
ten is na tien jaar nog in leven.
De kosten bedragen ongeveer 3
ton per ingreep.
Zilveren Kruis, de grootste par
ticuliere ziektekostenverzekraar,
mag van de Ziekenfondsraad
een ziekenfonds oprichten. Zil
veren Kruis, dat al is gefuseerd
met enkele ziekenfondsen
waaronder Spaameland, wil een
'eigen' ziekenfonds om net be
drijven collectieve ziektekosten
verzekeringen te kunnen afslui
ten voor alle werknemers, onder
en boven de ziekenfondsgrens.
De verzekeraar schat dat in
bedrijven waarmee het al col
lectieve contracten heeft voor
de particulier verzekerden, on
geveer 200.000 ziekenfondsver
zekerden werken. Eén contract
voor het voltallige personeel
zou doelmatiger zijn en veel ad
ministratiekosten besparen, al
dus Zilveren Kruis. Voor het zie
kenfonds Spaameland heeft de
stap van Zilveren Kruis geen ge
volgen. De Ziekenfondsraad
stemde vooral in met de aan
vraag omdat staatssecretaris Si
mons van volksgezondheid
(overigens tegen het advies van
de raad in) een landelijk wer
kend ziekenfonds van verzeke
raar Ohra heeft erkend. Dan kan
dat aan Zilveren Kruis niet wor
den geweigerd, vond een meer
derheid.
Nieuwe technieken succesvol bij 90 procent patiënten
Hersenoperaties bij patiënten met ernstige epi
lepsie helpen zo goed dat deze ingrepen steeds
vaker en op steeds jongere leeftijd worden ver
richt. Op een internationaal wetenschappelijk
congres over epilepsie in Noordwijk bleek giste
ren dat dank zij de ontwikkeling van nieuwe me
dische apparatuur grote vooruitgang is geboekt
bij de behandeling van epileptici die niet gebaat
zijn bij medicijnen. 90 Procent van hen heeft baat
bij een ingreep.
„De nieuwe technologische mogelijkheden ma
ken de kans op een succesvolle behandeling veel
groter", aldus professor Aldenkamp van het Aca
demisch Ziekenhuis in Leiden, een van de organi
satoren.
De neurochirurgische ingrepen hebben bij 90
procent van de patiënten effect. Van de behandel
de patiënten had 70 procent helemaal geen last
meer van aanvallen. Bij 20 procent van hen ver
minderde het aantal aanvallen met meer dan de
helft.
Ongeveer 4,5 procent van de bevolking lijdt aan
een of andere vorm van epilepsie. Het is daarmee
de meest voorkomende hersenaandoening. Epi-
lepsie heeft meerdere verschijningsvormen. Som
mige mensen krijgen bijvoorbeeld slechts één
maal een aanval. „Dat maakt het onderzoek en
een goede medicatie juist zo gecompliceerd", al
dus Aldenkamp.
Er zijn op het ogenblik in Nederland ongeveer
100.000 mensen die chronisch lijden aan epilep
sie en langdurige behandeling nodig hebben.
Hun aantal groeit nog steeds èüs gevolg van de
toenemende bevolking en de vergrijzing. Epilep
sie ontstaat meestal op jongere leeftijd, maar ook
na het 65-ste levensjaar stijgt de kans op epilep
sie.
Met de huidige medicijnen kan 70 procent van
de gevallen goed onder controle worden gehou
den. De helft van de patiënten blijft na behande
ling aanvalsvrij. De overige patiënten zijn echter
moeilijk te behandelen. Bij een derde van hen
helpt geen enkele medicijn. Zij komen dan ook in
aanmerlcing voor een hersenoperatie.
Veel mensen beschouwen epilepsie, ook wel
vallende ziekte genoemd, nog als een geestesziek
te. Het is volgens de deskundigen echter een zui
ver lichamelijke kwaal. Het negatieve beeld van
epilepsie brengt de patiënt dikwijls in een maat
schappelijk isolement. Werkgevers aarzelen vaak
epileptici in dienst te nemen, ofschoon ze volgens
directeur 't Hooft van het Instituut voor Epilepsie-
bestrijding normaal kunjien werken. Hij pleit dan
ook voor meer voorlichting over de aandoening
en een betere sociale begeleiding van de patiën
ten.
den haag De spreekwoordelijke laatste loodjes wogen zwaar. Verhuizers tilden gisteren kasten en bureaus vanuit het oude kamergebouw In
een verhuiswagen om ze naar de nieuwbouw van de Tweede Kamer over te brengen. Overigens een ritje van pakweg 200 meter.
FOTO ANPHERMAN PtETERSE
