in~i
m
m
pi
pi
pi
pi
pi
Leven in quarantaine
'Nederland vindt eigen
cultuur niet interessant'
Rtv show
De dubbele betekenis van
'Natuurlijk Nederlands'
Kijkers negeren 'Rondom Tien'
WOENSDAG 22 APRIL 1992
10
ZOGEZEGD
Ik probeer steeds een kuif in
mijn haar te kammen. Het blijft
twee minuten zitten en dan
hangt het weer zoals het zelf wil,
slap en lelijk. Dus ik kan twee
dingen doen: óf ik geef het op. óf
er moet een hele sterke ventilator
op het podium komen." (Bono,
zanger van U 2 in Revu)
„Ik ben opgevoed in een tijd dat
men niet over seks sprak en het
zeker niet aanmoedigde om er
mee te experimenteren. Ik kom
uit een katholiek gezin in een
klein dorp waar de kerktoren bo
ven alle huisjes uitsteekt en waar
meneer pastoor het voor een
groot deel voor het zeggen
heeft." (Goedele Liekens in VARA
TV-Magazine)
Als tiener was ik in het alge
meen tamelijk brutaal, maar wat
meisjes betreft zeer verlegen. Als
een klasgenoot een feest gaf, zat
ik al een half jaar van tevoren in
de zenuwen welk meisje ik in vre
desnaam mee moest vragen. Het
is me nooit gelukt toen, als het er
op aankwam haakte ik altijd af."
(Frank Kramer in Studio)
„Ik moet er niet aan denken dat
mensen eeuwig mogen leven.
Lijkt me verschrikkelijk. Om gek
van te worden. De dood is toch
een prachtige zekering. Als de
dood niet bestond, had je al die
emoties, al die pijnen eventueel,
zonder dat er een redding in
zicht was." (Robert Long in Revu)
,,lk wil best een journalistiek pro
gramma op televisie presenteren.
Ik vind dus dat ze op korte ter
mijn Paul Witteman moeten ont
slaan, zodat ik aan de slag kan.
(Pieter Jan Hagens in VARA TV-
Magazine)
..Ik heb er behoefte aan om grap
pen over homo's te maken. Dat is
een groep die weieens een flink
stootje kan gebruiken." (Paul de
Leeuw in Revu)
Ik vind dat leden van de Twee
de Kamer te veel mieren en te
weinig stieren. De mieren zijn
nodig: er moet hard gewerkt wor
den. Maar van tijd tot tijd is het
10 meest bekeken programma's
van de afgelopen week
1% kijkdichtheid i$ ca. 133.000 kijkers van 6 jaar en ouder
dag:
wol
programma
Feijenoord-Monaco
omroep
NOS
•Wh
24%
Kijkers
x 1000
3.230
wo.j
Ajax-Genua
NOS
22%
3020
ma.
Journaal 20.00 uur
NOS
19%
2.520
za.
Oppassen
VARA
18%
2.440
za.
Flying Doctors
VARA
18%
2.400
vr.
Bijzondere wereld
TROS
16%
2.190
ma.
Goede Tijden
RTL-4
16%
2.120
do
Tweede Jeugdshow
RTL-4
16%
2.120
vr.
Leukste thuis
TROS
15%
2000
vr.
Wie ben ik
RTS-4
15%
1.960
Nieuwe cd Hans de Booy met Vlaamse liedjes
verfrissend om er als een stier te
genaan te gaan." (Dick Dolman in
VARA TV-magazine)
„Er is maar één manier om er
achter te komen of iemand eer
lijk is. Vraag het hem. Als hij ja
zegt, is 't een oplichter." (Grou-
cho Marx in VARA TV-magazine)
„ledereen verdient een kans om
naar de hel te gaan (Komiek
Norman Wisdom in VARA TV-ma
gazine)
„Nee, echte rituelen vlak voor de
uitzending heb ik niet. Wel heb
ik altijd de neiging wanneer de
laatste STER-spot wordt aange
kondigd, om van diep onderuit
mijn buik adem te halen en te
gen me zelf te zeggen: hier ben
ik (Pia Dijkstra in VARA TV-ma
gazine)
„Ik verheerlijk mezelf in mijn
programma, plaats me zelf tus
sen alle goden van de wereld. Als
je dat overmatig doet, heeft het
geen enkel effect meer. Het is
een te kakken zetten van snobis
me." (Hans Liberg in VARA TV-ma
gazine)
„Ik vind het afschuwelijk dat je
tegenwoordig zo veel vrouwen op
straat ziet roken. Ik veroordeel
niet gauw iemand, maar dèt vind
ik heel vervelend. Mijn verloofdes
mogen uiteraard ook niet roken.
Niets is erger dan die walgelijk
onfrisse rookadem!" (Yvonne
Kroonenberg in Privé)
„Ik loop niet gestresst rond met
het idee dat ik me moet laten fa-
celiften of weet ik wat. Trouwens,
ondanks dat harde werken ben ik
nog vrij redelijk uit de rimpels ge
bleven. Mijn huid is gezond, ik
maak ru'n eigen crèmes." (Imca
Marina in Story)
„Ik heb een leuke etage in Am
sterdam en ik eet elke dag bij
mijn ouders. Niet alleen omdat ik
geen tijd en zin heb om te ko
men, maar ook voor de gezellig
heid. Ik kan over alles met ze
praten. Maar ik wil later zéker
trouwen en zeker vier of vijf kin
deren." (Carlo Boszhard in Story)
HILVERSUM GPD
Het is een tijd rustig
geweest rond Hans
de Booy, maar op
dit moment staat de zanger
weer volop in de belangstelling.
'Groene Smart', een van de
twaalf liedjes op de pas versche
nen cd 'Natuurlijk Nederlands',
is uitverkoren om op single te
worden uitgebracht. Bovendien
komt half mei De Booy's nieu
we cd 'Vlaamse Helden' uit.
De Booy over 'Natuurlijk Ne
derlands': „Ad Visser belde me
op en stelde me voor om een
tekst van Adriaan van Dis op de
cd te zingen. Ik voelde me zeer
vereerd. Van Dis is een groot ie
mand. Wel heb ik een voorbe
houd gemaakt. De tekst moest
te zingen zijn. In overleg zijn er
acht regels geschrapt."
De Booy is enthousiast over
zijn nieuwe plaat 'Vlaamse Hel
den'. „Het wordt werkelijk iets
heel bijzonders en dat meen ik.
Ik word begeleid door het Or
kest van de Twintigste Eeuw,
een orkest bestaande uit vijfen
vijftig klassiek geschoolde musi
ci. Dat was me wat om met hen
zingen. Normaal sta je in een
kleine studio met een geluids
band, nu leek het wel een half
voetbalveld. Ik heb er weken
lang nauwelijks van geslapen."
Grandioos
„Op mijn nieuwe cd heb ik een
aantal mooie Vlaamse liedjes bij
elkaar gebracht, van onder an
deren lohan Verminnen, Wan
nes van de Velde, Bobbejaan
Schoepen, Jacques Brei, Wil Tu-
ra, Willem van Manderen. Het
is niet de bedoeling geweest de
liedjes alleen maar te kopieren.
Hans Kusters, met wie ik na
acht jaar weer samenwerk, zei
toen hij van m'n plan hoorde:
'Het is een grandioos idee. Al
leen: je moet het zö aanpakken
dat elk liedje als het ware boven
het origineel uitstijgt."
Zelf woont De Booy al vijftien
jaar in België. „Er worden in
Vlaanderen veel mooie liedjes
gemaakt, maar je hoort ze in
Nederland nooit terug. Dat is
toch vreemd in hetzelfde taalge
bied. Nederland koestert zijn ei
gen cultuur niet zo. In België is
In het Lepracentrum van Carville (VS) test de dokter met een watje de gevoeligheid van de witte plek op Ma-
rits knie. Ze was er vroeg bij. Marit kon daardoor behoed voor de verminkende gevolgen van lepra. foto
clemens olsthoorn
dat anders. Ik denk dat het
komt, omdat België meer op
Frankrijk is gericht. Daar heeft
men veel meer op met wat in
het land zelf wordt gemaakt en
bedacht. Nederland richt zich
veel meer op de engelstalige
landen landen. Niet alleen wat
betreft taal en liedjes, maar ook
op gebied van de samenleving,
het management en de menta
liteit."
„Belgen hebben respect voor
hun taal. Er zit continuiteit in
hun cultuur. In Nederland is het
meestal een kwestie van rages.
Nu het milieu weer. Maar voor
hoe lang? Hoeveel Nederlanders
hebben niet twee fonduestellen
in de kelder staan?"
ry
M eggen dat je lepra
M hebt, is hetzelfde als
JLmJ moord." Er valt een
stilte. Batista Martinez kijkt
naar zijn getekende handen.
Met die handen heeft hij vroe
ger sigaren gerold en zijn vrouw
door de haren gestreken. Waar
ooit slanke vingers zaten, reste
ren nu stompjes.
Batista Martinez is een van de
lepralijders die aan het woord
komen in de documentaire 'Le
ven met lepra', vanavond op
RTL 4 om 21.25 uur (de herha
ling is morgenochtend om 11.45
uur). Het is een van de twee
programma's over lepra die de
ze week worden uitgezonden in
het kader van het 25-jarig be
staan van de Nederlandse Stich
ting voor leprabestrijding.
Te vaak wordt lepra be
schouwd als een 'Derde We
reldziekte' die in onze beschaaf
de samenleving niet zou voor
komen. Niets is minder waar.
Lepra is een wereldwijde ziekte
die wordt veroorzaakt door een
bacterie. De bactieriën nestelen
zich in de zenuwbanen van het
lichaam en vermenigvuldigen
zich daar. Ze groeien vooral in
de handen, armen, benen en
het gezicht. Door hun groei
knellen ze op een gegeven mo
ment de zenuwen af, waardoor
de patiënt geen gevoel meer
heeft in een bepaald lichaams
deel.
Daardoor ontstaan gemakke
lijk wonden en infecties, die op
hun beurt weer leiden tot het
afsterven van bijvoorbeeld vin
gers, tenen en dergelijke. De
ziekte is besmettelijk en wordt wereld. Het
de medicijnen voelt Marit zich
lichamelijk zwak. Ook het taboe
dat op lepra rust, knaagt aan
haar. Zwemmen mag ze niet
meer, het risico op besmetting
is te groot. Tegenover vriendin
nen bedenkt ze een smoes,
want ze durft niet te vertellen
wat er werklijk aan de hand is.
De ligging van het lepracen
trum in Carvillé is tekenend
voor de manier waarop de sa
menleving met de ziekte om-
r weg van de bewoonde
i verban-
vooral overgedragen met hoes
ten en kuchen (vergelijkbaar
met verkoudheid). In.principe
kan iedereen met weinig weer
stand lepra krijgen. In landen
met een goede gezondheidszorg
en een hoge
levensstan
daard Slaat
de ziekte
minder mas
saal toe dan
in arme lan
den, zoals in
de Derde
Wereld.
Lepra kan
in het begin
stadium op
ning onder de bewoners is
groot. Sommigen wonen er al
40 jaar. Innerlijk en uiterlijk ge
tekend door lepra is het voor
hen onmogelijk om buiten Car
ville een bestaan op te bouwen.
Batista Marti
nez woont al
50 jaar in Car
ville. Hij
kwam er te
recht onder
dwang van de
overheid. Hij
lijkt opgelucht
omdat hij ein
delijk zijn ver
haal kwijt kan,
Documentaire over
lepra-centrum in
Verenigde Staten
HV bron ACBM«to/NOS
Jaren geleden was Ad Visser
de geestelijke vader van de
elpee 'Zing je moers taal',
waarop Nederlandse artiesten
liedjesteksten van bekende
Nederlandse schrijvers ver
tolkten. Het zou een gouden
elpee worden. En liedjes als
'Terug naar de kust' (op tekst
van Theun de Winter en ge
zongen door Maggie McNeal)
en 'de Kinderballade' (tekst
Gerrit Komrij, gezongen door
Boudewijn de Groot) werden
evergreens.
Ad Visser: „Ik had al een
paar jaar het idee om nog
eens een dergelijk project te
doen. Vorige keer heb ik het
aan de Boekenweek gekop
peld. Deze keer leek me de
betrokkenheid bij het milieu
een goede aanleiding. De titel
'Natuurlijk Nederlands' heeft
een dubbele betekenis. Ten
eerste hebben de teksten be
trekking op de natuur. In de
tweede plaats wagen we aan
dacht voor de Nederlandse
taal, waarbij we willen aanto
nen dat in het Nederlands
ook prachtige teksten moge
lijk zijn. We hebben in Neder
land altijd iets laatdunkends
als het om liedjes in de eigen
taal gaat. Dat is niet terecht."
Op de cd staan onder ande
ren Martine Bijl, Tineke
Schouten, Circus Kusters,
Gordon, Corry Konings en
Benny Neyman.
manier worden genezen. Dat
nog veel mensen lijdzaam moe
ten toezien hoe zij worden ver
minkt, komt doordat de ziekte
niet tijdig wordt gesignaleerd
wegens het ontbreken van goe
de gezondheidszorg. Dat is ove
rigens niet alleen het geval in
Derde Wereldlanden. Zo heeft
ook Roemenië een grote lepra
kolonie.
Witte plek
In 'Leven met lepra' beelden
van het grootste lepra- en on
derzoekscentrum ter wereld,
het Gillis W. Long Hansen's
Disease Center in Carville in de
Verenigde Staten. Carville is een
klein plaatsje vlakbij New Or
leans. De Nederlander Wim
Brandsma werkte enkele jaren
in het onderzoekscentrum als
eenvoudige maar zijn ogen drukken verdriet
en woede uit. Verbitterd vertelt
hij hoe zijn huwelijk kapot ging.
„Ik kon niet van mijn vrouw
verwachten dat ze haar leven
zou vergooien vanwege mijn
ziekte. Ik had al snel door dat ik
nooit meer zou wegkomen uit
deze verdoemde en mensont
erende plek. Ze is opnieuw ge
trouwd. Ik weet niet waar ze
woont."
Marit Brandsma is inmiddels
volwassen en geheel genezen
van lepra. „Ik kan nu gemakke
lijk tegen jou zeggen: 'hallo ik
ben Marit en ik heb lepra ge
had'. Het zou anders zijn wan
neer ik nog wèl lepra zou heb
ben. Ik weet niet of ik dat zou
durven zeggen."
Het andere programma over
lepra is aanstaande vrijdag te
zien bij de NCRV. In de serie
Dokument (22.14 uur, Neder-
fysiotherapeut. Groot is de land 1) bezoekt Gerard v
schrik als ook zijn dochter Marit
met lepra is besmet.
Het meisje is veertien jaar, als
de ziekte zich openbaart met
een witte plek op haar knie. De
jaren daarna zijn moeilijk. Door
den
de Nederlandse dokter
Frans van der Steen in het Dorp
der Verdoemden in Tanzania.
Van der Steen heeft daar een le
praziekenhuis waar een hele ge
meenschap omheen leeft.
STRIPS
HILVERSUM «GPD
Het experiment van de NCRV om het programma
'Rondom Tien' eens een tijdje na het NOS-Jour-
naal van acht uur uit te zenden is op een be-
treurei«waardige mislukking uitgelopen. Sterker
nog; niet alleen mijden de kijkers massaal
'Rondom Tien', dé hele Nederland 1 -programme
ring blijft nagenoeg onbekeken.
„We hadden de illusie," erkent NCRV-tv-direc-
teur Coen Boerma, „dat we het publiek een mooi
alternatief zouden bieden als we 'Rondom Tien'
tegelijkertijd met 'Medisch Centrum West' zou
den uitzenden. Maar dat blijkt niet te werken. En
na afloop van 'Rondom Tien' blijft het aantal kij
kers gering, zodat je hele avondprogrammering in
elkaar valt. Misschien bied je met een serie als
'LA.Law' of een spannende speelfilm wel een al
ternatief."
„Misschien met een quiz, in ieder geval met iets
lichts moet je 'Medisch Centrum West' beconcur
reren". merkt Boudewijn Klap van de Avro op.
„Wij hebben 'De uitdaging' bewust niet na acht
uur geprogrammeerd, want dan zou de' concur
rentie op de andere netten te groot zijn."
Namens de TROS merkt Bob Bremer op: „Wij
zouden 'Goede tijden, slechte tijden' van RTL 4
graag met een duur amusementsprogramma be
concurreren. De ellende is, dat we ons dat finan
cieel niet kunnen veroorloven."
Onmiddellijk nadat het NOS-bestuur vrijdag tot
de definitieve indeling van de drie Hilversumse
netten had besloten, sprak NOS-voorzitter Max
de Jong ferme taal: „De netten zijn zo ingedeeld,
dat van elk net een nagenoeg gelijkwaardige
STER-opbrengst kan worden verwacht. In totaal
kunnen we op die manier in de komende jaren
een marktaandeel van 50 tot 60 percent verwer-
Bob Bremer, hoofd programmering van de
TROS, is te veel realist om zich rijk te rekenen:
„Het publiek zal zich niet laten dwingen een kant
op te gaan die wij graag willen. We zullen een be
langrijk deel van onze zendtijd moeten gebruiken
voor massagerichte programma's, zolang je af
hankelijk bent van de STER-inkomsten. En de
concurrentie neemt alleen maar toe. We leven in
een totaal andere wereld dan, pakweg, vijf jaar ge
leden."
Ook Boerma van de NCRV plaatst zijn kantte
keningen bij de nieuwe zenderindeling: „Je kunt
natuurlijk zeggen: Ik heb genoeg aan een half mil
joen kijkers, maar het echte probleem is dat de
totale opbouw van de avond onvoldoende alge
mene attractiewaarde krijgt, waardoor de hele
programmering in elkaar valt."
Op Nederland 3 zullen dus VARA, gesplitste
NOS zonder voetbal en VPRO in de komende tien
jaar vanaf 1 oktober voor gelijkwaardige Ster-in
komsten moeten zorgdragen. Daar zullen veel tv-
directeuren nog een hele kluif aan krijgen.
BOLLEBOOM
ecxr manmeujue
