Gaddafi wil naar Cairo
Geen Russische tranen bij afscheid oude vriend
Buitenland
EG: Joegoslavië
niet uit CVSE zetten
Frankrijk gaat fors
bezuinigen op defensie
Toeristisch Roemenië
Congrespartij ontdoet
zich van Gandhi-clan
Derde kandidaat voor
leiderschap Labour
Oekraïne akkoord mét
vernietiging kernwapens
Een op macht beluste Nero
die anderen niet respecteert
VRIJDAG 17 APRIL 1992
7
r Pirwr ANP Al(crr**« Nf*JcU'xS PmÉMM AP As\ooi!rd Prt^v
DPA Drutvt* PNM A^mlu' GPD 0^**mctwpee*|k« PcnAfnt
lod T>* indrpr-xJcM IPS mie» Pmtii Sr*v<r R'K ftr„v-
Kenyaans toestel boort zich in flat
l.~ 4i*:
nairobi Zeker 51 mensen, onder wie 45 militairen van de
luchtmacht, zijn gisteren vlakbij de Kenyaanse hoofdstad Nai
robi omgekomen toen een defect legervliegtuig zich in een
flatgebouw boorde. Het ongeval vond plaats kort nadat het
transportvliegtuig was opgestegen van de luchtmachtbasis
Moi. Door een technisch mankement verloor het toestel snel
hoogte en botste tegen een flatgebouw. foto epa
Israël blijft bouwen in bezet gebied
Jeruzalem De Israëlische autoriteiten gaan ook dit jaar onver-
verminderd door met de bouw van nederzettingen in de bezette
gebieden. Sinds begin dit jaar is op de Westelijke Jordaanoever
en de Gazastrook begonnen met de bouw van 1330 woningen.
Dat blijkt uit een gisteren openbaar gemaakt rapport van de Is
raëlische organisatie Vrede Nu.
Opnieuw record voor Dow Jones
new york De Newyorkse effectenbeurs heeft gisteren de forse
koerswinsten van de voorgaande dagen goed weten vast te hou
den. De Dow Jones-index van de dertig belangrijkste aandelen
steeg zelfs met 12,75 punten tot 3.366,51 en kwam daarmee vooi
de derde achtereenvolgende dag op een recordniveau.
Geen gratie voor terdoodveroordeelde
sacramento Volgende week dinsdag zal in Califomië, voor het
eerst in 25 jaar, weer een terdoodveroordeelde worden geëxecu
teerd. De gouverneur van de Amerikaanse staat, Pete Wilson,
heeft gisteren het laatste gratieverzoek van een man verworpen
die wegens de moord op twee 16-jarigen de doodstraf kreeg.
Tekort op handelsbalans VS
Washington De VS hebben in februari een tekort op hun han
delsbalans geboekt van 3,38 miljard dollar. Het tekort is het
kleinste sinds maart 1983. Het negatieve saldo viel veel kleiner
uit dan over het algemeen was verwacht. Deskundigen waren
ervan uitgegaan dat het handelstekort over de afgelopen maand
zou uitkomen op 5,3 miljard dollar.
Libië wijst opnieuw diplomaten uit
De twaalf lidstaten van de Eu
ropese Gemeenschap zijn het
niet eens met de uitsluiting van
de door Serviërs beheerste Joe
goslavische regering van de
Conferentie over Veiligheid en
Samenwerking in Europa (CV
SE). Dat heeft de Franse minis
ter van buitenlandse zaken, Rol
and Dumas, gisteren meege
deeld.
Het voorstel tot uitsluiting,
dat de VS woensdag in Helsinki
lanceerden tijdens een spoed
zitting van de CVSE, zou schor
sing van Joegoslavië betekenen
tenzij het niet voor 29 april zijn
gewelddadigheden tegen de on
afhankelijke republiek Bosnië-
Hercegovina staakt.
De EG veroordeelt wel het
verhevigde geweld in Bosnië-
Hercegovina en stelt „verschil
lende gewapende elementen,
met ondersteuning van Servi
sche krachten en in het bijzon
der het nationale Joegoslavische
leger" verantwoordelijk voor
het geweld. Maar Dumas is er
van overtuigd dat de weg van
dialoog,, kalmte en staakt-het-
vuren de enige juiste is. Dumas
maakte bekend dat Frankrijk
„een initiatief zal nemen", zo
dra de speciale VN-gezant Cy-
moskou dpa/afp/ap
De presidenten van Rusland en
Oekraïne, Jeltsin en Kravtsjoek,
hebben gisteren een verdrag ge
tekend voor het overplaatsen en
vernietigen van taktische kern
wapens. Het gaat om kernwa
pens die nog op Oekraïens
grondgebied staan en die voor 1
juli naar Rusland zullen worden
gebracht.
Kravtsjoek had gevraagd om
waterdichte controle op de ver
nietiging van wapens. Aan die
wens is in het nieuwe verdrag
voldaan. In een apart protocol
bij het verdrag is de controle tot
in detail geregeld.
Over ondertekening van het
Start-verdrag met de Verenigde
Staten wordt door Rusland en
andere republieken nog steeds
verschillend gedacht. Bij dit ver
drag gaat het om vermindering
van het aantal strategische wa
pens in de VS en de voormalige
Sovjetunie. Volgens Moskou
staat Oekraïne erop dit verdrag
zelf te tekenen of als lid van een
blok van alle vier republieken,
parus ap
Dè Libische leider Muammar al-Gaddafi wil dat hij van
het comité van de Verenigde Naties, dat toezicht houdt
op het luchtembargo tegen zijn land, toestemming krijgt
om zo snel mogelijk naar Cairo te vliegen. De Libische
leider wil de Egyptische president Mubarak spreken, die
van plan is te bemiddelen in het geschil tussen Libië en
de Veiligheidsraad.
„Het is merkwaardig dat de eer
ste die een beroep doet op de
uitzonderingsclausule op hu
manitaire gronden kolonel
Gaddafi zeifis."
Als reactie op de VN-sancties
heeft Libië gisteren opnieuw
uitwijzing gelast van buiten
landse diplomaten, Dit keer zijn
de Spaanse, Braziliaanse en
Hongaarse ambassades in Tri-
new york-tripou rtr/ap/afp
Een van de sancties die sinds
woensdag tegen Libië van
kracht zijn, is een vliegverbod
van en naar Libië, met uitzon
dering van vluchten om huma
nitaire redenen. Een VN-diplo-
maat zei dat eerst meer infor
matie over de urgentie van deze
vlucht moet worden gegeven.
poli het doelwit. Eerder wees
Tripoli diplomaten uit Groot-
Brittannië, Frankrijk. Duitsland,
Italië, Zweden, België, Tsjecho-
Slowakije en Japan uit.
Aangezien de sancties verkeer
over het water toestaan, is dit
de enige manier om het land te
verlaten. Gisteren arriveerde
een eerste boot vanuit Libië in
Malta met aan boord 700 bui
tenlanders. Veerboten zullen
vijf keer per week tussen het ei
land en Libië varen.
Ondanks hun verbaal getoon
de solidariteit met Libië hebben
de meeste Arabische landen ge
hoor gegeven aan de door de
VN afgekondigde sancties. Jor
danië liet gisteren weten zich te
conformeren aan de internatio
nale besluiten. Woensdag lieten
Egypte en Tunesië al weten het
luchtvaart- en wapenembargo
na te leven. Ook Syrië, dat de af
gelopen dagen herhaaldelijk
steun aan Libië had betuigd, liet
gisteren weten „alle internatio
nale resoluties te zullen respec
teren".
Libië krijgt slechts steun van
Sudan, Irak en het radicale
Volksfront voor de Bevrijding
van Palestina-Algemeen Com
mando. Het regime in het
Sudanese Khartum veroordeel
de de sancties als een „interna
tionale misdaad".
rus Vance zijn bevindingen aan
de Veiligheidsraad van de Vere
nigde Naties heeft voorgelegd.
Vance had gisteren een ont
moeting met Milutin Kukanjac,
de commandant van de federa
le troepen in Bosnië-Hercegovi-
na. Na afloop ontkende Kukan
jac dat de Joegeslavische troe
pen de agressor zijn. „Het leger
zal geen vlieg kwaad doen in
Bosnië. Maar in geval van een
aanval op zijn troepen, zal er
niet worden gedold."
Servië is niet erg onder de in
druk van de dreigementen van
de VS. „Wij zijn niet bereid aan
deze pressie toe te geven, zo
lang die ten koste gaat van de
waardigheid van Servië aldus
de Servische regeringsleider Ra
dovan Bozovic. Het persbureau
Tanjug sprak in verband met
het ultimatum van de VS over
een „anti-Servische en anti-Joe-
goslavische campagne".
Het federale leger veroverde
gisteren de overwegend door
moslims bewoonde stad Vise-
grad. Daarbij zou tenministe
een militair zijn omgekomen.
Ook andere Bosnische steden
met een moslim-meerderheid
aan de grens met Servië zijn on
langs door het leger en ongere
gelde troepen veroverd.
Frankrijk krimpt zijn landmacht
met bijna een kwart in tot
220.000 manschappen in 1997.
Ook bij de marine en de lucht
macht wordt bezuinigd, terwijl
buitenlandse bases worden ge
sloten. Dat heeft minister van
defensie Pierre Joxe gisteren ge-
zegd.
Vorig jaar juli kwam de socia
listische regering voor het eerst
met bezuinigingsvoorstellen,
die nu in een plan van meer
dan 100 punten worden uitge
bouwd. Alleen al in 1993 moe
ten 30.000 militairen en civiele
werknemers bij defensie af
vloeien. De rechtse oppositie
heeft de ingreep zwaar veroor
deeld.
Voor 1997 worden diverse
luchtmachtbases gesloten, te
beginnen met Straatsburg-Ent-
zheim volgend jaar. De vloot
jachtvliegtuigen wordt terugge-
brachl van ISO tot 100 Hei le
ger, dat nu nog 280.000 man
telt, moet bijna een kwart van
het personeel inleveren. Mari
ne-eenheden worden geher
groepeerd, waarbij meerdere
bases zullen sluiten. Ook sluit
Frankrijk het hoofdkwartier van
het 2de legercorps in het Duitse
Baden Baden
Naast conventionele bezuini
gingen wil de Franse regering
ook besparen op de kernmacht
Vorige week kondigde Parijs
een moratorium op atoomproe
ven in de Stille Zuidzee aan. dat
kan worden verlengd als andere
landen het voorbeeld volgen
Frankrijk zou daarmee afzien
van de dure modernisering van
kernwapens.
NEW DELHI. IPS
beperkt Afgevaardigden uit het
hele land kozen een nieuw tien
koppig 'werkcomité', het voor
naamste beleidsorgaan van de
partii.Partijbonzen Arjun Singh
en Sharad Pavvar, die vorig jaar
juli de strijd om het partijleider
schap verloren, wisten een zetel
in het COmHÉ 16 WUWfWM
Maar ook de jonge garde wr
overde, in de personen van Ru
jesh Pilot en Ghulam Nabi
Azad, een plaats in het beleids
orgaan. Het was juist deze nieu
we lichting die zich de afgelo
pen dagen sterk had gemaakt
voor partijverkiezingen
De Indiase Congrespartij heeft
op haar partijcongres twee his
torische beslissingen genomen.
De partij ging akkoord met de
omstreden economische her
vormingen en er werd een ein
de gemaakt aan de macht van
de Gandhi-dynastie. Beide be
sluiten zijn een groot succes
voor premier Narasimha Rao.
Voor het eerst sinds 20 jaar is
de top van de Congrespartij gis
teren op democratische wijze
vernieuwd, waardoor de macht
van de Gandhi-aanhang sterk is
lonpen» apwaarbij Labour voor de vierde
achtereenvolgende keer werd
verslagen door de Conservatie
ven, radicaal had moeten wor
den gewijzigd. Het parlements
lid dat in het lagerhuis het Lon
dense district East Brent verte
genwoordigt. behoort tot de lin
kervleugel van Labour. Labour
kiest op 18 juli een nieuwe lei
der. Smith wordt beschouwd als
de grootste kanshebber, omdat
hij de steun heeft van de grote,
gematigde vakbonden.
Labour-parlementslid Ken Li
vingstone heeft zich gisteren
kandidaat gesteld voor het lei
derschap van de partij. Hij is na
John Smith en Bryan Gould de
derde politicus die de maandag
afgetreden Neil Kinnock wil op
volgen.
Livingtone betoogde op een
persconferentie dat het econo
mische partijprogramma voor
de parlementsverkiezingen,
samen met Rusland, Kazach-
stan en Wit-Rusland. Washing
ton geeft er de voorkeur aan dat
de vier het Start-verdrag geza
menlijk tekenen als „GOS-par-
tij", dat wil zeggen in naam van
het gehele Gemenebest van On
afhankelijke Staten.
Jeltsin tekende gisteren een
decreet waarin wordt gezegd
dat zijn land zich zal houden
aan een uit 1972 daterend inter
nationaal verdrag over de pro-
duktie en het gebruik van bac
teriologische wapens. Jeltsin zei
echter niet in het openbaar of
Rusland dergelijke wapens heeft
en of het die zal vernietigen.
De VS hebben lange tijd be
weerd dat de voormalige Sov
jetunie een geheim programma
had voor de ontwikkeling van
biologische wapens en hadden
er bij Rusland op aangedrongen
voor 15 april informatie vrij te
geven over de omvang en de
achtergrond van het program
ma. De voormalige Sovjetunie
heeft steeds gezegd dat het al
leen vaccins tegen biologische
wapens ontwikkelt.
moskou hansgeleunse
correspondent
Alweer moet Moskou afscheid nemen
van een oude vriend. Maar veel Russi
sche tranen zullen niet worden geplengd
over het lot van de Afghaanse president
Najibullah. Afghanistan en zijn leider
waren politiek en moreel een blok aan
Moskou's been.
Ex-Sovjetleider Gorbatsjov mag zich
op de borst slaan vanwege het doorhak
ken van de 'Afghaanse knoop'. Hij was
het die in 1987 de terugtrekking aankon
digde van de invasiemacht die Brezjnjev
in december 1979 naar Afghanistan
stuurde om een communistisch mario
nettenbewind in Kabul aan de macht te
houden.
Gorbatsjov moest wel. Breznjevs be
sluit bleef een obstakel op de weg naar
echt betere betrekkingen met het Wes
ten. Maar belangrijker de Sovjet-pre-
sentie in Afghanistan dreigde een bin
nenlands politiek en sociaal probleem
van de eerste orde te worden. Meer dan
13.000 doden, ruim 6000 invaliden en
honderden krijgsgevangenen zijn niet
weg te moffelen.
Zoals gebruikelijk zorgde Gorbatsjov
voor een halve oplossing. Zonder enige
twijfel was het Moskou dat Najibullah,
tot dan de gevreesde chef van de Af
ghaanse geheime dienst, in september
1987 aan het presidentschap hielp. Een
half jaar later kondigden beide presiden
ten aan dat de Sovjet-troepen in februari
1989 Afghanistan zouden verlaten.
Dat gebeurde ook. Maar wapenleve
ranties en andere materiële steun aan
'Kabul gingen gewoon door. Voor 300
miljoen dollar per maand, aldus het ge
zaghebbende Britse blad Jane's Intelli
gence. Gorbatsjov vergat de effecten van
de 'vuile oorlog'. Najibullah kon zich al
leen staande houden in Kabul en andere
steden. Het verzet, puttend uit het reser
voir van vijf miljoen Afghaanse vluchte
lingen in Iran en Pakistan, beheerste het
platteland.
Een paar honderd Sovjet-adviseurs
bleven in Afghanistan. Maar de demora
lisatie aan het thuisfront had al toegesla
gen. De overleden Nobelprijswinnaar
Andrej Sacharov hekelde in het Sovjet-
parlement de inmenging in Afghanistan,
het verlies aan mensenlevens. Gor
batsjov zweeg.
De Russische president Jeltsin eiste al
in 1990 dat het afgelopen moest zijn met
de militaire steun voor Najibullah. Die
eis werd pas ingewilligd na de mislukte
staatsgreep van augustus vorig jaar. toen
een deel van de militaire top van het to
neel verdween. Vlak voor de staatsgreep
was er in het centrum van Moskou een
tentoonstelling over de Afghaanse oor
log. Het eerste fotopaneel verklaarde
meteen het doel: „Onze hoofdtaak, sta
bilisering van de situatie met militaire
middelen is volbracht. Bovendien is
waardevolle militaire ervaring opgedaan
met het gevecht in bergachtig terrein en
in de woestijn."
Dat is voor de Afghanistan-veteranen
een schrale troost. Ze worden nu in alle
GOS-republieken waar wordt gevochten,
geronseld voor het leger. Ze verdedigden
het Witte Huis en Jeltsin tijdens de coup
van de communisten. Maar ze hebben
nooit begrepen waarom ze in Afghanis
tan vochten en zijn ook nooit begrepen
door een thuisfront, dat niet werd geïn
formeerd en uiteindelijk werd gecon
fronteerd met een eerloze nederlaag in
een communistische oorlog.
v haag
Mohammed Najibullah slaagde
er zelf nimmer in de vrede te
herstellen in zijn land. Iets wat
de meeste waarnemers ook niet
hadden verwacht nadat in fe-
bruari 1989 de laatste Sovjet
troepen waren vertrokken en de
weg naar Kabul vrij leek voor
het Afghaanse verzet.
Nadat de Sovjettroepen wa
ren verdwenen, dreigde de bur
geroorlog langzaam maar zeker
in de vergetelheid te raken.
Vanaf zijn aantreden als presi
dent in 1987 volgt hij Babrak
Karmal op sloeg Kameraad
Doctor, zoals hij zich graag liet
noemen, een verzoenende toon
aan tegen het Afghaanse verzet
maar dat heeft hem niet gehol
pen. Daarvoor kleefde er teveel
bloed aan de handen van de
voormalige leider van de KHAD,
de gevreesde geheime politie.
De bevolking is nooit vergeten
dat de 44-jarige Najibullah ver
antwoordelijk was voor de vele
moord- en martelpraktijken in
de beruchte Pul-i-Charki-ge-
vangenis.
Mohammed Najibullah werd
in 1947 geboren op het Af
ghaanse platteland. Zijn onder
wijzer herinnert hem als een
devoot moslimjongentje. Maar
toen hij eenmaal van het platte
land naar de grote stad trok om
te studeren, lapte hij ?ijn opvoe
ding aan zijn laars. Als over
tuigd communist en atheïst liet
hij alle islamitische kenmerken
van zijn naam achterwege en
noemde zich kortweg Najib.
Volgens sommigen kon Naji
bullah zeer charmant zijn, maar
ook zeer opvliegend. Dit laatste
werd zeker beaamd door zijn
zeven jaar jongere broer Side-
qulah Rahi, die in 1987 naar het
verzet overliep en vervolgens
politiek asiel in het westen aan
vroeg. Sidequla noemde zijn
oudere broer een „oplichter" en
„een op macht beluste Nero die
geen respect heeft voor ander
mans mening".
Ondanks deze kwalificaties
probeerde Najibullah toch tot
VN roepen
Afghanen op
kalm te blijven
moskou gpp/DRA/AfWRtr
De VN kobben gisteren alle
partijen in Afghanistan op
geroepen zien terughou
dend op te stellen en zich in
te zetten voor een politieke
oplossing. De Afghaanse
president Najibullah, die
gisteren gedwongen werd
de macht over te dragen, is
gearresteerd bij een poging
het land te ontvluchten.
Volgens het Russische pers
bureau Itar-Tass zou minis
ter voor staatsveiligheid, ge
neraal Yakubi, zelfmoord
hebben Mtegd
Najibullah gaf de macht
op nadat regeringstroepen
waren overgelopen en na
dat het verzet de grootste
militaire bases in het land.
twee garnizoenssteden en
een vitale bevoorrading* -
weg in handen hadden ge
kregen.
Het Franse ministerie van
buitenlandse zaken meldde
eerder al dat Najibullah zijn
staats- en partijfuncties had
opgegeven Frankrijk ver
welkomde dit nieuws, om
dat het aanblijven van Naji
bullah een obstakel was
voor een vredesregeling in
Afghanistan Het onderling
zeer verdeelde Afghaanse
verzet weigerde met Kabul
te onderhandelen zolang
Najibullahs regering nog
de r
cht v
een dialoog te komen met het lami als grootste partijen is Na-
Afghaanse verzet. Voor de ver- jibullah echter nooit een serieu-
zetscoalitie in Pakistan met de ze gesprekspartner geweest.
Hezb-i-lslami en de Jamiat-i-ls-
Uit de zeer verwarde be
richtgeving over de situatie
rond en in Kabul valt op te
maken dat de strijdmacht
van de radicaal islamitische
leiders de meest belangrijke
ische posities inne
olgens Itar Tass pro
beert bemiddelaar Ben
on Sevan, die gisteren in
Kabul arriveerde, gesprek
ken op gang te krijgen tus
sen 'gematigde Afghanen'
en vertegenwoordigers van
het verzet. Onduidelijk is
Mg «Vllfii [H.siiir WORN lil
genomen door de 'militaire
raad', die gisteren de macht
van Najibullah
mamaia Een eenzame wandelaar passeert op het strand bij de Roemeense badplaats Mamaia sterk verwaarloosde parasols. Voor het zomersei
zoen begint, wil Bukarest de toeristische kustgebieden, die nu nog in handen zijn van de overheid, verkopen aan particuliere bedrijven. De regering
hoopt daarmee het toerisme nieuw leven in te blazen. foto epa
