3
Denksport
VRIJDAG 17 APRIL 1992
27
puzzel
schaken
Nummer 16
Horizontaal: 1. Stad in de
Oekraïne; 5. geslepen; 8. adres
kaartje; 12. park in Wenen; 14.
vreemde munt; 15. rebels; 18.
nachtkleding; 19. steen; 20. on
der andere; 21. lofdicht; 22. ge
vangenis; 23. dienaar; 25. uit
bouw; 27. familielid; 29. drank;
30. voertuig; 31. stilte; 33.
nauw; 35. rustteken in de psal
men; 37. raamscherm; 38. inge
wijde; 40. voorzetsel; 42. kleur;
45. traag; 47. aanhanger; 49.
deel van een boom; 50. opzet;
52. zot; 53. oogje van garen; 56.
levenslucht; 58. muzieknoot;
59. kruisboog; 61. vrucht; 62.
rijstdrank; 64. ogenblik; 65.
plant; 67. heilige; 68. schat; 70.
zangstem; 72. hemelgeest; 74.
rijglijfje; 76. myth, figuur; 78.
deel van het oor; 80. grondtoon;
81. open plek in een bos; 82.
deel van een boom; 83. ver
bond; 86. voeg; 88. gebedsoefe
ning; 89. Spaans riet; 90. godin
der overwinning; 91. slijmdier-
tje.
Verticaal: 1. Oud-Griekse
munt; 2. gravure; 3. graafwerk-
tuig; 4. rivier in Italië; 5. manne
lijk dier; 6. vogeleigenschap; 7.
plaats uit de bijbel; 8. onhandig;
9. voertuig; 10. armelijk; 11. af
dak; 13. slang; 14. prul; 16.
tweetal; 17. molentrechter; 18.
Aziaat; 22. uitgelezen groep; 24.
liefkozing; 26. gebogen; 28. on
derbed; 30. mestvocht; 32. tan-
talium; 33. vreemde munt; 34.
fruit; 36. plaats in Zuid-Holland;
39. maaltijd; 41. wachtwoord;
43. streling; 4<£. nagerecht; 45.
tochtje; 48. handelaar; 51. Ind.
gewoonterecht; 54. muurholte;
55. ongevuld; 57. drank; 60.
muzieknoot; 61. smak; 63. kilte;
64. roofdier; 66. aardig; 67.
voertuig; 69. kledingstuk; 71.
duivel; 73. leerling; 75. inhouds
maat; 77. wiel; 79. rivier in Sibe
rië; 83. deel van een schip; 84.
vertraging; 85. gesloten; 87. wa
ter in Noord-Brabant; 88. nik-
Oplossing
nummer 15
zestig-ader-zomer
e-e-erosie-veto-e
generatie-pet-dik
en-v-mie-manege-e
liaan-ulaan-l-ras
-gas-km-lade-halt
d-kier-lot-koets-
ir-eros-m-b-grond
neo-amen-haai-roe
gevat-t-b-ster-ge
-beton-wal-af ijn-1
vore-trom-op-kas-
aks-v-orion-adrem
r-chroom-per-o-lo
ach-ems-regelmaat
a-orde-parade-i-e
notie-naga-esprit
Winnaars
Oplossingen, per briefkaart,
dienen uiterlijk dinsdag a.s. in
s bezit te zijn. Indien per post De handdoeken gaan deze week
wordt ingezonden, als
C. Hoogeboom, Middel-
adresseren: Redactiesecretari- geest 11 2352 XD Oegstgeest
aat, Uitgeversmaatschappij (kruiswoord) en E. Molenaar,
Leidsch Dagblad b.v., Postbus Muiderkring 69, 2332 BP Leiden
54, 2300 AB Leiden. (cryptogram).
Cryptogram
nummer 16
Horizontaal: 3. Hogere aan-
legkosten; 5. Overdreven zucht
tot het zetten van lijntjes; 7.
Moet men zijn om een land te
ontdekken; 9. Eerste kijk op een
deel van de wereld; 10. Plotse
ling weg om te timmeren; 12.
Maak je haar een kopje kleiner?;
13. Aan het been van een han
dige kerel aan het water; 14.
Kandelaar die zijn hart uitstort;
15. Japon voor het concert; 16.
In schepen opbergen.
Verticaal: 1. Verdwenen stuk
baan; 2. Insekt als model; 3.
Vrouwelijke jaloezie; 4. Dans-
kleding; 6. Door de nijverheid
van een geestelijke liggen wij er
warmpjes bij; 8. Slechte advi
seur bij angst; 11. Trek om boe
ken te verslinden; 15. Ruimte
wandeling.
Oplossing
cryptogram 15
m-s -k-
twistvraag
o—n—e—o—m—
bejaardenpas
1—o—k—me
lichtgeraakt
c-t-e-y-p-h
huisbakken-
-t-n-ok-r
ping-uitlopers
nw— e—o—d—o
-geladen-loeier
-e-ogn-s-
ontvellen
e-o-1-
krokus-
-s
filatelie
DE NEDERLANDSE Europa-
CEPT-zegels het gemeen
schappelijke thema is dit jaar de
ontdekking van Amerika door
Columbus 500 jaar geleden -
zullen niet wat de bedoeling
was op 7 juli in roulatie worden
gebracht, maar al op 12 mei. De
PTT geeft als reden op voor de
ze vervroegde uitgifte de onver
wachte deelname van PTT Post
aan de filatelistische wereldten
toonstelling "World Columbian
Expo 92", die eind mei in Chi
cago wordt gehouden.
Hoewel nog niet bekend is wat
er op de Nederlandse Europa-
zegels zal worden afgebeeld, zal
de PTT zich naar verwachting
geheel aan het CEPT-thema
conformeren. We zullen dan
ook waarschijnlijk een portret
van Columbus alsmede zijn
schip, de Santa Maria, voorge
schoteld krijgen.
Totaal anders ligt het in de
Noordse landen. Daar distantië
ren de posterijen zich stuks
voor stuk van het gemeen
schappelijke CEPT-thema voor
1992. Voor het merendeel heeft
men het gezocht in motieven
die wel een link met Amerika
hebben.
De Deense post heeft bij de
keuze van de motieven van de
zegels, die 7 mei zullen verschij
nen, zijn oog laten vallen op
produkten die de Nieuwe We
reld Europa in de loop der jaren
hebben gebracht. Twee van de
ze waren krijgen we op de
Deense zegels voorgeschoteld:
3,50 kr., de aardappel en 4,75
kr., een maiskolf.
De Faroer voert Columbus wel
op, maar dan pas op de tweede
plaats. Op 6 april verschenen
twee zegels: op een 370 öre-ze-
gel vaart omstreeks het jaar
1000 een vikingschip met aan
boord Leivur Eiriksson op weg
naar de noordkust van Amerika
en op een 650 öre-zegel is Co
lumbus (pas in het jaar 1492) op
weg om Amerika te ontdekken.
De zegels zitten eveneens in
een blokje.
Van Finland zijn de afbeeldin
gen op de zegels nog niet be
kend. De Noorse zegels, die 21
april uitkomen, staan in het te
ken van de emigratie. Over een
&riir'
Li'S LAND
.g5°°
zegel van 3,30 kr. (oplage 6,7
miljoen) zeilt de "Restaura-
tion", die op 9 oktober 1825 de
eerste Noorse emigranten in
New York aan land bracht en op
een 4,20 kr.-zegel vaart de Sta-
vanger die van 1918 tot 1963 in
770 overtochten 400.000 passa
giers over de oceaan bracht.
Ook op de Noorse zegels dus
geen aandacht voor Columbus.
De beelden op de IJslandse Eu
ropazegels, die 6 april versche
nen zijn identiek aan die van
Faroer. Alleen de waarden zijn
uiteraard anders: twee zegels
van 55,00 kr. Ook daar behalve
de zegels een blokje.
Tot slot: Zweden. Daar ver
scheen 26 maart een velletje
met drie 4,50 kr.-zegels, waar
van er op hun beurt twee in een
boekje zitten. En ook op de
Zweedse zegels is geen spoortje
van de Columbus-herdenking
te bespeuren. Alleen op de bo
venrand van het velletje staat "I
Columbus Kölvatten", hetgeen
betekent "In het kielzog van
Columbus". Op de zegels staan
zeilschepen afgebeeld.
STEMPELNIEUWS-Op het ex
peditieknooppunt Sittard (Post
bus 99100, 6130 NA) wordt van
3 april tot en met 1 mei een
stempelvlag gebruikt met de
tekst "Lentebeurs 92 23 april
t/m 3 mei - mecc Maastricht".
Een stempelvlag met de tekst
"Zo/nerzegels voor cultuur en
welzijn" wordt van 7 april tot en
met 30 mei op de volgende ex
peditieknooppunten gebruikt:
Amsterdam, Arnhem, Den
Haag, Groningen en 's-Herto-
genbosch.
Een bijzonder fraaie stempel
vlag met de tekst "Succulenta
Parodia buiningii" wordt van 10
april tot en met 8 mei op het ex
peditieknooppunt Den Haag
gebruikt.
IN 'T KORT-Gibraltar: 15 okto
ber, kerst, kerstliedjes, 4p, 24p,
25p en 49p; 15 november, blok
met 1,05 pond-zegel, konings
vlinder; 6 februari, 40 jaar rege
ringsjubileum koningin Eliza
beth, 4p, 20p, 24p, 44p en 54p,
portretten; 6 februari, Europa -
zegels, twee keer 24p (paar),
Columbus/Santa Maria en de
kaart van Europa met de Nina,
twee keer 34p (paar), kaart van
Amerika met de Pinta/kaart van
Europa.
In New York is op 80-jarige leef
tijd grootmeester Samuel Res-
hevsky overleden. Geboren op
26 november 1911 in het Poolse
Ozerkov was Reshevsky een
leeftijdgenoot van Botwinnik.
Samuel leerde de beginselen
van het schaakspel op de leef
tijd van 4 jaar. Hij toonde zich
al snel een 'wonderkind' en
speelde reeds op 8-jarige leeftijd
simultaan. Zijn optredens trok
ken veel publiek. Rond 1920
trok de kleine Samuel met zijn
ouders eerst naar West-Europa
om vervolgens de grote over
steek naar de Verenigde Staten
te wagen.
Aanvankelijk zag Reshevsky
geen brood in een leven als
profschaker en daarom gesloot
hij een studie voor accountant
te volgen.
In 1931 keerde hij evenwel terug
in de schaakarena. Hij behaalde
goede resultaten in zijn nieuwe
vaderland en vierde zijn terug
keer in Europa met een zege in
Margate 1935, alwaar hij een
belangrijke overwinning op Ca-
pablanca behaalde. In 1936 won
hij voor het eerst het kampioen
schap van de VS, voor Fine en
Kashdan. Vóór de tweede we
reldoorlog werd Reshevsky 3de
in Nottingham 1936, (gedeeld)
lste in Kemeri 1937 en 1ste in
Hastings 1937/38. Een 4de
plaats was voor hem weggelegd
in het uitzonderlijk sterk bezette
AVRO-toemooi van 1938.
Vele jaren lang gold Reshevsky
als een van de sterkste westerse
spelers en het was dan ook geen
verrassing dat hij werd uitgeno
digd voor de strijd om het we
reldkampioenschap dat in 1948
in Den Haag en Moskou werd
gespeeld. Hij eindigde, samen
met Keres, op de 3de plaats,
slechts een half punt adhter
Smyslov en 3,5 punt achter de
ongenaakbare Botwinnik.
Laatstgenoemde nam daarmee
de, wegens de dood van Alje-
chin vacante, wereldtitel over.
Reshevsky bleef gedurende een
groot aantal jaren een zeer sterk
speler, zonder een directe gega
digde te vormen voor de we
reldtitel. Met het vorderen van
4
A
4
4
4
4
'fd
4
g
a
4
a
v
Jl
4
4
4
4
Q
4
4
0
0
d
z
Diagram 1
Stelling na 34. d5l!
de leeftijd werden de resultaten
weliswaar minder, maar zo af
en toe kon hij nog flink uit zijn
sloffen schieten.
De nu volgende partij werd in
1938 gespeeld in het toernooi
om het kampioenschap van de
Verenigde Staten. Voor deze
heldere partij ontving de wit-
speler de schoonheidsprijs.
Wit: Reshevsky Zwart: Si-
Aangenomen Slavisch
1. d4 d5; 2. c4 c6; 3. Pf3 Pf6; 4.
Pc3 dxc4; 5. e3. Voor deze, door
Aljechin in praktijk gebrachte,
zet heeft Reshevsky altijd een
voorkeur gehad. Meer gebruike
lijk was en is 5. a4. Vandaag de
dag worden zelfs zetten als 5. e4
en 5. Pe5 gespeeld. Reshevsky
was geen theoreticus maar wat
hij speelde kende hij gewoonlijk
goed. 5. Lf5. De theorie gaat
verder met 5. b5. 6. Lxc4 e6;
7. 0-0 Pbd7; 8. h3. Om de pen
ning Lg4 te vermijden. 8.Ld6.
Veiliger is 8. Le7. De tekstzet
kan gevaarlijk worden na een
opmars van de witte e-pion. 9.
De2 Pe4. Zwart moest al maat
regelen nemen tegen de drei
gende opmars in het centrum.
10. Pd21. De strijd om het cen
trum neemt een aanvang. 10.
Pdf6; 11. Pdxe4 Pxe4; 12. Ld3
Pxc3; 13. bxc3 Lxd3; 14. Dxd3
0-0. Het is nu boeiend om te
zien hoe Reshevsky, in een ge
ring aantal zetten, een kansrijke
positie opbouwt. 15. Tbl De7;
16. f4. Om het bevrijdende e5 te
verhinderen. 16.Tfd8; 17. e4
Dd7; 18. e5 LfB; 19. f5. Forceert
de opening van de f-lijn en
vormt de inleiding tot een aan
val op de koningsvleugel. 19.
exf5; 20. TxJ5 b6; 21. Lg5 Le7;
22. Tbfl Lxg5; 23. Txg5 Te8; 24.
Dg3 g6; 25. Tgf5 Te7; 26. T5f4
Td8; 27. Dg5 De8. Zwart heeft
het moeilijk, maar een directe
beslissing ligt niet voor de hand.
Wit probeert thans zijn stelling
nog verder te versterken. 28.
Th4 DfB; 29. Tff4 Tdd7; 30. Tf6
Te6; 31. Thf4 Da3 Zoals zo
vaak verliest de verdediger zijn
geduld. Blijkbaar heeft de
zwartspeler de komende ge
beurtenissen onderschat. 32.
Kh2! Een subtiel zetje om na
een eventeel d5 niet te worden
ï.isiig gevallen door [105+. 32.
TxfB; 33. Dxf6 Dxa2; 34. d5H.
(zie diagram 1) Een zeer fraaie
zet. De d-pion wordt op drie
manieren geofferd en iedere
manier van slaan is noodlottig.
Een bevredigende verdediging
is niet meer voorhanden. Er
volgde nog: 34.Tb7; 35. dxc6
Tb8; 36. c4 De2; 37. Dxf7+ Kh8;
38. c7 Tc8; 39. DP6+. Zwart
geeft op. Deze partij vormt een
mooi voorbeeld van de tacti
sche slagvaardigheid waar Res
hevsky zo om gevreesd was. Eén
van de fraaiste partijen die Res
hevsky ooit speelde was tegen
Botwinnik, tijdens het toernooi
om het WK in 1948 te Moskou.
Vanuit de opening wordt Bot
winnik volledig weggeschoven
en vervolgens kansloos uitge
teld.
Wil: Botwinnik Zwart: Reshe
vsky
Nimzo-Indisch
1. d4 Pf6; 2. c4 e6; 3. Pc3 Lb4;
4. e3 c5; 5. a3 Lxc3+; 6. bxc3
Pc6; 7. 1x13 0-0; 8. Pe2 b6; 9. e4
Pe8 De zet van Capablanca.
Tegenwoordig wordt dit sys
teem graag met d6 en e5 ge
speeld. 10. Le3 d6; 11. 0-0 Pa5
Zwart concentreert zich op het
zwakke punt in de witte opstel
ling. pion c4 12. Pg3 La6; 13.
De2 Dd7; 14. f4. In het toer
nooiboek wordt deze zet door
Euwe becritiseerd wegens het
volgende antwoord. Beter was
dan ook 14 e> 14. f5! Hel
witte loperpaar komt zo niet tot
zijn recht. 15. Tael g6; 16. Tdl.
Een tempoverlies dat er op
duidt dat Botwinnik zich niet op
zijn gemak voelt. 16. Df7.
Niet meteen 16. Da4. wegens
17. d5, met onduidelijke com
plicaties. 17. e5. Beter, volgens
Euwe. 17. Tfel. 17. Tc8; 18.
Tfel dxe5; 19. dxe5 Pg7; 20.
Pfl Tfd8; 21. Lf2 Ph5; 22. Lg3
De8; 23. Pe3 Da l; 24. Do2
heeft nog juist op tijd alles on
der controle. Niettemin is zijn
positie bepaald onbehaaglijk.
24. Pxg3; 25. h\g t h~> Oil
een eventueel g4 te verhinde
ren. 26. Lc2 Men k.tns CM) 'e
genspel bood echter 26. Lc2. 26.
Kf7; 27. Kf2 Db3; 28. Dxb3
Pxb3; 29. Ld3. Er dreigde 29
Pd2 en 30 Pe4+, man 29 Pfl
was veel beter, aldus Euwe 29.
Ke7; 30. Ke2 Pa5; 31. Td2
Tc7; 32. g4 Een lokkerje. Na 32.
fxg4 volgt 33. Lxg6 en na 32.
hxg4; 33. Thl, in beide gevallen
ontstaan tegenkansen voor wit.
32. Tcd7; 33. gxf5 gxf5; 34.
Tedl h4 (zie diagram 2) Bot
winnik is in een uiterst precaire
situatie beland en kan geen vin
meer verroeren. In tijdnood on
derneemt hij nog een vergeefse
poging zijn tegenstander te ver
rassen, doch deze geeft geen
krimp. 35. Kei Pb3; 36. Pd5*
exd5; 37. Lxl5 Pxd2; 38. Txd2
dxc4; 39. Lxd7 Txd7; 40. Tf2
Ke6; 41. Tf3 Td3 Wil 01 eft op
Met Reshevsky is een lueurrijke
schaker heengegaan.
N.B. De studie van Johan Bch-
ting uit de rubriek van 27 maart
leverde een zeer interessante
reactie op waar ik volgende
week op zal reageren.
dammen
Het is bijna Pasen en dus be
schikken de meeste mensen dit
weekeinde over wat extra vrije
tijd. Die tijd kunt u wat mij be
treft geheel of gedeeltelijk be
steden aan het oplossen van zes
problemen.
De opgaven kennen een klim
mende moeilijkheidsgraad,
maar moeten voor elke lezer op
te lossen zijn. Er is dit keer geen
wedstrijd aan verbonden, dus
ook geen oplossingen insturen
want die krijgt u volgende week.
Ik wens u veel genoegen met de
opgaven en een vrolijk Pasen!
Voor alle opgaven geldt: wit
speelt en wint. Cijferstanden:
OPGAVE 1: wit 29, 34, 37, 39,
40, 43, 44, 47, 49; zwart 8, 15, 18,
20, 23, 25, 27, 28 en 30.
OPGAVE 2: wit 24, 36, 39, 41,
42, 43, 47, 49, 50; zwart 3, 7, 9,
13, 17, 19, 25, 26 en 28.
OPGAVE 3: wit 24, 25, 29, 30,
33,35, 36, 37, 38; zwart 4. 11, 14,
15, 18, 20, 22, 26 en 27.
OPGAVE 4: wit 29, 31, 32, 33,
34, 38, 39, 40, 48; zwart 9, 13, 17,
18,20,21,22,23,25 en 35.
OPGAVE 5: wit 32, 34, 38, 39,
40, 42, 43, 45, 46, 48, 50; zwart 2,
10, 15, 19, 20, 21, 23, 27, 28, 29,
31 en 36.
OPGAVE 6: wit 24, 30, 35, 3t,
36, 37, 38, 43, 48, 49; zwart 8, 9,
11, 13,15, 17, 18,22, 26 en 27.
1
d;
d
4»
ïS
3
O'
bridge
De Utrechtse bridgeclub Star
bereikte onlangs de respectabe
le leeftijd van 50 jaar. En dat
moest natuurlijk gevierd. Met
een jubileumdrive en een aantal
andere festiviteiten. En een
heus jubileumboek, van maar
liefst 188 pagina's.
Thomas Janssen dook in de ar
chieven en legde de geschiede
nis vast, vanaf de oprichting in
dat moeilijke oorlogsjaar tot de
bloeiende vereniging van nu.
Een combinatie van sfeer en
prestatie. Dat was de doelstel
ling die altijd werd nagestreefd
en dit kostelijke boekje levert
het overtuigende bewijs dat
men daarin glansrijk is ge
slaagd. Star telt onder zijn leden
veel bekende bridgeschrijvers.
Toine van Hoof, Paul Erich, Ju
les van Ogtrop, Peter van der
Linden, om er maar een paar te
noemen. Zij allen hebben ge
hoor gegeven aan de oproep
van initiatiefnemer Arie Buijs en
hun bijdrage(n) geleverd.
Leuke leesstof. Zoals het verhaal
over het Dihattiksignaal door
Peter van der linden. Gebruik
van dat signaal houdt in dat een
9 7 2 J A H 4
H VB 98 7' i-* A 10 2
Diagram 1
der verdedigers een cruciale
kaart afgooit, waardoor de lei
der een ogenschijnlijk onmaak-
baar contract alsnog kan ma
ken, HarrisonGray beschreef
het volgende Dihattiksignaal
van een niet nader genoemde
Europese topspeler tijdens het
EK van 1958 in Oslo (diagram 1)
Oost opende (allen kwetsbaar)
ISch, zuid pas. west 2Ru, noord
5K1, oost doublet, waarop west
de bieding besloot met 5Ru.
Noord kwam uit met K1A. ge
volgd door WH; zuid signaleer
de met SchlOÜ Een Dihattiksig
naal van het zuiverste water.
West troefde, incasseerde RuH
en speelde schoppen, voor
boer, heer en aas. De leider
642
t A83
V 1062
kwam in dummy aan slag en
speelde Sch8. gedekt met de ne
gen en getroefd
Dit herhaalde zich met Sch6,
gedekt met de vrouw en SchS,
gedekt met de zoen. En met
nog een entree in dummy lag
daar vervolgens als elfde slag
Sch3 te blinken, waaronder zuid
met een rood hoofd de twee
mocht deponeren!
Nog een fraai voorbeeld (dia
gram 2), ontleend aan de Olym
piade in 1978 in New Orleans.
André Mulder als zuid speelde
een nogal aangetrokken 4Ha.
waartegen Eisenberg als west
startte met KI 10. via de heer
voor het aas. Kantar schakelde
4-
Diagram 3.
over op SchlO, zuid de boer en
Eisenberg een diep doordachte
Dihattik Sch7 als aansignaal. Na
drie ronden u« t volgde Khop
pen uit dummy, via de vrouw
en heer voor wests aas. Wave
ren was voor de vrouw, gevolgd
door ruiten naar de heer. die Ei
senberg liet houden! Dit was
over diagram 3:
Pas nu kon het volle profijt wor
den getrokken van de eerdere
Sch? Zuid speelde zijn twee
troeven; wm mm wes en Ruft
In dummy werd W3 bïjgespeekl
en Sch6! West werd met RuA
aan slag gebracht en mocht
daama in zuids zorgvuldig ge-
creeerde schoppen vork spelen.
