VS geven Servië
en leger de schuld
Buitenland
Russische regering blijft aan
Afrikanen leven twintig jaar korter
Grote Leider Kim II Sung 80 jaar
'Arabier in de straat
verliest zijn geduld'
WOENSDAG 15 APRIL 1992
A*r»*e PTW ANP Ai<r*"*m s
DPA DeutX*r Prrw A^^ntuf GPO O'-ifr^vTJ£K*N« r I
md t>* mdrprndmt pimvpfr» Se»v»cr rtï
Veel Duitsers willen Stasi-dossiers zien
berlun Meer dan 900.000 Duitsers hebben een verzoek inge
diend om inzage te krijgen in dossiers van de Stasi, de vroegere
geheime dienst in de voormalige DDR. Op die manier hopen zij
te achterhalen of kennissen of misschien wel familieleden hen
hebben bespioneerd. Maar van 60 procent van de aanvragers
bestaan helemaal geen dossiers, zo heeft Joachim Gauck giste
ren gezegd. „Dit bewijst hoezeer de Stasi erin was geslaagd een
structuur van angst te scheppen", aldus de voorzitter van de in
stelling die is belast met het toezicht op de Stasi-archieven.
Kritiek op milieu-beleid Westen
ceneve De Verenigde Naties zijn gisteren fel uitgevallen tegen
een aantal westerse landen die een mondiaal milieuverdrag te
gen de uitvoer van giftig afval nog steeds niet hebben geratifi
ceerd. Deze Conventie van Basel wordt op 5 mei van kracht. Het
in 1989 gesloten akkoord bepaalt dat de export van giftig afval
op milieu-verantwoorde wijze wordt afgehandeld. Met name
Derde-Wereldlanden hadden hierop aangedrongen, omdat zij
vrezen een vuilnisbelt voor giftig materiaal uit het Westen te
worden. Ook Nederland heeft nog niet getekend.
Recordprijzen op veilig Titanic
londen Bij de verkoop van memorabilia van het in 1912 ge
zonken passagiersschip de Titanic in het Londense veilinghuis
Christie's zijn gisteren recordprijzen betaald. Volgens het vei
linghuis is voor meer dan een half miljoen gulden verkocht. Dat
is zes keer zo veel als was verwacht. Zo'n 1.500 mensen verdron
ken toen de Titanic 80 jaar geleden op een ijsberg voer en ten
onder ging bij zijn eerste vaart van het Engelse Southampton
naar New York. Het wrak werd in 1985 ontdekt op de bodem van
de Atlantische Oceaan.
Levenslang voor terrorist in Frankrijk
parus Een Franse rechtbank heeft Fouad Ali Salah, een militant
lid van de pro-Iraanse Hezbollah, gisteren tot levenslange ge
vangenisstraf veroordeeld. Hij is schuldig bevonden aan het op
zetten van bomaanslagen in Parijs in de jaren 1985 en 1986
waarbij in totaal 13 mensen om het leven kwamen. Tijdens het
twaalf dagen durende proces dreigde Salah westerse „vijanden
van de islam" te zullen laten vermoorden.
Nieuw onderzoek naar Winnie
Johannesburg» De Zuidafrikaanse politie heeft gisteren een
nieuw onderzoek naar Winnie Mandela aangekondigd. De 57-
jarige Winnie werd vorig jaar tot zes jaar gevangenisstraf veroor
deeld wegens betrokkenheid bij de ontvoering en mishandeling
van vier zwarte jongeren in 1988. Twee van haar mede-aange
klaagden zeiden vorige week dat ze tijdens het proces hebben
gelogen om Winnie te beschermen. Winnie is in afwachting van
haar hoger beroep op borgtocht vrij.
Amnesty verontrust over doodstraffen VS
den haag Amnesty International is verontrust over de „schrik
barende toename van executies van terdoodveroordeelden" in
de Verenigde Staten. Eind 1991 bevonden zich 2.547 gevange
nen in de dodencellen in de VS. In dat jaar hadden in totaal 14
executies plaats. In de eerste drie maanden van dit jaar zijn al
tien doodvonnissen voltrokken, waarvan vier in Texas. Amnesty
wijst de doodstraf onder alle omstandigheden af.
moskou hans geleunse
correspondent
Verzoening was gisteren het
trefwoord op de zitting van het
Russische Volkscongres. De eer
ste kabinetscrisis in Rusland
sinds 1917 schijnt daardoor ook
een zeer korte te worden. Het
Congres stelde zich namelijk in
meerderheid achter een resolu
tie, die beoogt regering en par
lement gezichtsverlies te bespa
ren, en steun uitspreekt voor
economische hervormingen.
Naar Russisch politiek ge
bruik is de resolutie 'in principe
aanvaard', wat betekent dat het
Congres deze morgen over de
verschillende onderdelen zal
debatteren. Maar in regerings
kring overheerste het optimis
me. „Voor een groot deel zijn de
oorzaken voor de regering om
af te treden, nu weggenomen",
aldus Gennadi Boerboelis, rech
terhand van president Jeltsin.
Ook de Amerikaanse minister
Brady van financiën toonde
zich na een gesprek met vice-
premier Gajdar optimistisch.
„We zijn ervan overtuigd dat de
regering de radicale overgang
naar een vrije markt veilig weet
te stellen", aldus Brady, die be
nadrukte dat westers vertrou
wen in het hervormingspro
gramma van de regering nood
zakelijk is als het om financiële
steun en kredieten aan Rusland
gaat. De rijke westerse landen
hebben 24 miljard dollar toege
zegd en er zijn afspraken ge
maakt voor gunstige afbeta
lingsregelingen voor de buiten
landse schuld.
De gisteren aangenomen ver
zoeningsresolutie verordon
neert dat regering en Opperste
Sovjet (het door het Volkscon
gres gekozen kleinere parle
ment dat permanent bijeen is)
vóór 20 mei de 'economische
resoluties van het congres uit
werken, met inachtneming van
de economische en sociale om
standigheden'.
Bovendien behoudt Jeltsin tot
1 december zijn presidentiële
volmachten. De president bleef
gisteren overigens wederom
weg bij het Congres.
ANC: Pretoria onbuigzaam in Codesa-overieg
johannesburg rtr/afp
Het ANC heeft de Zuidafrikaan -
se regering gisteren beschuldigd
van onbuigzaamheid in de on
derhandelingen over democra
tie. De anti-apartheidsorganisa
tie dreigde met niet nader ge
noemde acties als er geen
uitgang wordt geboekt.
„Op een groot aantal gebie
den zet de regering zich schrap,
waardoor het nog uiterst onze
ker is of de komende weken
vooruitgang kan worden ge
boekt op de Conventie voor een
Democratische Zuid-Afrika (Co-
desa)", aldus ANC-onderhande-
Bosnië vraagt Amerika om hulp tegen 'massale slachting
De Verenigde Staten hebben gisteren fel uitgehaald naar
Servië en het Joegoslavische leger. Beide partijen zijn er
op uit de situatie in de republiek Bosnië-Hercegovina te
destabiliseren, aldus het ministerie van buitenlandse za
ken in Washington. De Bosnische minister van buiten
landse zaken Haris Silajdzic vroeg Amerika gisteren de
„massale afslachting" van Bosnische burgers te helpen
voorkomen.
Vice-premier Gajdar voert het woord in het Volkscongres. Jeltsins adviseur Gennadi Boerboelis luistert aan
dachtig. FOTO EPA VASIU KORNEYEV
washington rtr/affyupl/ppa
Volgens Washington zijn de
Servische autoriteiten en het le
ger verantwoordelijk voor het
geweld in Bosnië. „Servische
para-militaire groepen kunnen
in Bosnië niet opereren zonder
de steun van de Servische rege
ring en het Joegoslavische le
ger", zei woordvoerster Marga
ret Tutweiler.
Het leger koos gisteren voor
het eerst openlijk de kant van
de Serviërs. Stafchef generaal
Panic waarschuwde gisteren in
Belgrado dat alle aanvallen op
Serviërs in Bosnië zullen wor
den beantwoord.
De wapenstilstand in Bosnië-
Hercegovina, die de moslims en
Kroaten in het weekeinde met
de Serviërs overeen kwamen,
werd ook gisteren geschonden.
Serviërs bestookten afgelopen
nacht de Bosnische hoofdstad
Sarajevo. Het Joegoslavische le
ger bezette gisteren de stad VI-
segrad, 100 km ten oosten van
Sarajevo. Zonder dat daarbij ge
weid werd gebruikt, kwam ook
de stuwdam bij \isegrad onder
controle van het leger te staan.
Moslims probeerden maan
dag met de bezetting van de
stuwdam te voorkomen dat \i-
segrad in handen zou vallen van
het leger. Ze openden twee van
de vier sluisdeuren, maar een
grote overstroming bleef uit.
Wel kwamen in de zes uur dat
de sluizen openstonden, tiental
len huizen onder water te staan.
De v In*in di n Ken stroom in
Bosnië blijft intussen gestaag
groeien. Volgens medewerker»
van de Verenigde Naties zijn al
132.000 inwoners van de repu
bliek op de vlucht geslagen.
laar Mohammed Valli Moosa.
Volgens hem zijn de grootste
problemen ontstaan in de werk
groep die zich bezighoudt met
de overgangsfase naar een non-
raciale regering. Het ANC eist
een interim-orgaan met soeve
reine bevoegdheden die uitstij
gen boven die van de regering.
FAO waarschuwt voor grote hongersnood
geneve epd/dpa
In Afrika sterven de mensen gemiddeld twintig
jaar eerder dan in Europa. Dat is de conclusie
van een gisteren openbaar gemaakt onderzoek
van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
Volgens deze VN-organisatie is de levensver
wachting in Afrika (vorig jaar gemiddeld 52,6
jaar), de laagste in de wereld. Europeanen wor
den het oudst (gemiddeld 72,8 jaar), gevolgd
door Amerikanen (70,7 jaar).
Slechte gezondheidszorg, gebrek aan water en
slechte hygiëne zijn volgens de WHO-studie de
belangrijkste oorzaken van de meeste ziekten in
ontwikkelingslanden. Nog steeds vormt malaria
in veel landen een bedreiging voor de volksge
zondheid. De WHO stelt dat twee miljard men
sen in honderd landen. 40 procent van de we
reldbevolking. de kans lopen deze ziekte te krij
gen. In de meeste landen waar de ziekte voor
komt, is de afgelopen tien jaar een verslechte
ring opgetreden.
Bilharzia (wormenziekte) is één van de mees
te voorkomende trnpiM.he ziekten, waaraan JtKi
miljoen mensen in 76 landen lijden. In diverse
landen kon de ziekte worden teruggedrongen,
maar de WHO vreest voor nieuwe epidemieën
in landen als Brazilië en China.
Succes werd de afgelopen jaren geboekt bij de
bestrijding van de ziekte rivierblindheid, waar
aan in 1974 nog 1,5 miljoen mensen leden. De
ziekte is nu volledig onder controle, aldus de
WHO.
De VN-Voedsel- en Landbouworganisatie
FAO heeft gisteren in de Kcnyaanse hoofdstad
Nairobi de noodklok geluid. Als de donorlanden
niet snel meer hulp bieden, dreigt binnen enke
le maanden een grote hongersnood in grote de
len van Afrika. Door de grote droogte ziin nu
ook landen op voedselhulp aangewezen die tot
nu toe voldoende voedsel voor hun bevolking
produceerden.
Frankfurt
Zurich
Rome
Sofia
Wenen
Casablanca
Algiers
Tunis
Accra
Bamako
Ouagadougou
luchtembargo
resolutie 748 van de VN
ingaande 15 april "92 05 00 uur Ned tijd
varsovie
Moskou
Amsterdam
Brussel
Londen
Parijs
Madrid
Boekarest
Damascus
Lamaca
Dubai
Karachi
Séoul
ACHTERGROND
CORRESPONDENT BERLUN HANS HOOGENDUK
tokyo terry mccarthy
the independent
De hele wereld viert vandaag
de 80ste verjaardag van Kim II
Sung, de Grote Leider van
Noord-Korea. Drieduizend ar
tiesten uit vijf werelddelen zijn
naar Pyongyang gekomen om
eer te bewijzen aan de wapen
feiten van de Grote Leider. Ze
venhonderdduizend mussen
hebben het leven gelaten om
hun zachte veren te geven voor
een donsdeken die als ver
jaarscadeau zal worden aange
boden aan de 'patriot zonder
weerga, de altijd zegevierende
leider, de stichter en gids van
de natie'.
Ten minste, dat is wat
Noordkoreanen vandaag te ho
ren krijgen over de festivitei
ten voor hun president, die
sinds 1948 het land regeert.
Ondanks de bizarre buitenis
sigheden van het Noordko-
reaanse communisme en de
persoonsverheerlijking rond
Kim II Sung zijn er in het land
nauwelijks tekenen die wijzen
op belangrijke oppositie tegen
de Grote Leider. En de man
zelf wekt een even levendige
indruk als altijd, aldus een de
legatie van de Japanse socialis
tische partij die voor het ver
jaardagsfeest naar Pyongyang
is gekomen. „Het geheim van
een lang leven is optimisme",
zou Kim II Sung onlangs heb
ben gezegd.
Maar niet alleen optimisme
heeft Kim II Sung als het
langstregerende staatshoofd
van de wereld aan de macht
gehouden. Daaraan heeft ook
grootscheepse hulp uit China
en de Sovjetunie een steentje
bijgedragen. Evenals een sys
teem van staatsveiligheid dat
meedogenloos ieder teken van
oppositie tegen de Grote Lei
der onderdrukte en een bijna
hermetisch gesloten isolatio
nistisch beleid ten opzicht van
de buitenwereld.
En dan is er de persoonsver
heerlijking rond de Grote Lei
der, die wordt behandeld als
een messias die het volk van de
Japanse bezetting heeft gered
en vervolgens het land op
nieuw heeft opgebouwd nadat
het tijdens de Koreaanse oor
log met de grond gelijk was ge-
maakt.
Een van zijn meesterzetten
was het propageren van het
idee van onafhankelijkheid,
waarbij Noord-Korea op eigen
kracht zou moeten vertrouwen
en op zijn pogingen te overle
ven. Door Kim II Sung voor het
eerst genoemd in een toe
spraak in 1955, deed het een
sterk beroep op de Koreaanse
neiging tot vreemdelln-
genangst en op herinneringen
aan onderdrukking door bui
tenlanders.
De economische vooruit
gang die de Grote Leider heeft
beloofd, keert zich nu om in
het tegendeel en Pyongyang
voert serieuze besprekingen
met Seoul (de regeringszetel
van Zuid-Korea) over stappen
in de richting van hereniging
van het Koreaanse schierei
land.
Maar de cultus rond Kim U
Sung blijft bestaan.
vertaling luutje niemantsver-
Moord voorzitter
van parlement
Karabach
Van de vraag of Duitsland bereid is tot ver
zoening en dialoog zal het afhangen of de
wapenstilstand van de RAF een blijvend ka
rakter krijgt. De Rote Armee Fraktion laat
daarover geen misverstand bestaan in de
brief die maandag bij het Bonner kantoor
van het Franse persbureau AFP is bezorgd.
Er wordt gewaarschuwd dat als repressieve
krachten geen dialoog willen, de wapenstil
stand voorbij is.
Het is voor Duitsland te hopen dat de meer
gematigde krachten de overhand krijgen,
want dat de RAF na meer dan 20 jaar bloe
dig geweld bereid is de wapens te laten
zwijgen, moet worden benut. „Wij hebben
eenzijdig besloten de escalatie te beëindi
gen". schrijven de samenstellers. En dan
volgt de beslissende zin. die niet alleen bin
nen de gefrustreerde veiligheidskringen
voor opluchting zorgde: „Dat betekent dat
wij aanvallen op leidende vertegenwoordi
gers van staat en economie voor het nu
noodzakelijke proces beëindigen."
Dit „noodzakelijke proces" is gebaseerd op
een kritische taxatie van de eigen militante
geschiedenis. Centraal in de argumentatie
Drie maanden na het 'Kinkel-initiatief',
zo genoemd naar de Duitse minister van
justitie, om RAF-gevangenen vrij te laten
die al jaren vastzitten, heeft de harde
kern van de terroristische organisatie
een wapenstilstand afgekondigd. Nu is
de staat weer aan zet
staat de laatste hongerstaking van RAI ge
vangenen in het voorjaar van 1989. „Wij
werden er toen mee geconfronteerd dat wij
door de koers die wc tot 1989 hebben ge
voerd politiek niet sterker, maar zwakker
zijn geworden." De kardinale fout is ge
weest „dat wij veel te weinig toegang heb
ben gezocht tot de anderen die zijn opge
staan om een dialoog te beginnen
Intellectuelen zoals de schrijvers Walser en
Enzensberger, de Groene parlementariër
Antje Vollmer en de broers en zussen van
de door de RAF vermoorde diplomaat C»e-
rold von Braunmuhl zetten zich in om een
gespreksbasis te scheppen.
De moord in 1991 op Treuhand-president
Rohwedder zorgde voor een aanzienlijke
vertraging, maar de daarna gevormde C^oör-
dinatiegroep Terrorisfnc Bestrijding pakte
de draad weer op. Onder leiding van minis
ter Kinkel ontwikkelde deze groep een gefa
seerd vrijlatingsprogramma voor RAF-ge
vangenen.
In hun brief verwijzen de RAF-terroristen er
expliciet naar. „Voor het eerst is door de
staat publiek gemaakt dat er fracties in het
apparaat zijn die hebben begrepen dat zij
mmI «'II BUM hndHn t'vnspraak
niet met militaire middelen onder controle
kunnen krijgen." Tevreden zijn de RAF-ter-
roristen uiteraard niet met de resultaten,
maar ze zien er toch voldoende aanleiding
in om de wapens (voorlopig) te laten zwij
gen
Nog is de RAF niet verslagen, maar bijna 25
jaar na de oprichting van de groep door UI
nke Meinhof en Andreas Baader. trekt de
groep consequenties uit de ondergang van
het eerste front'. Zonder het Rode leger in
Moskou. Potsdam of Dresden, bleef voor
het moorddadige RAF-commando van
maximaal 20 man niet veel over dan een
wapenstilstand.
De parlementsvoorzitter van
Nagnmo Karabach, Artoer
Mkrtsjian, is gisteren vermoord.
Dat heeft het Russische persbu
reau Interfax gemeld.
De 34-jarige Mkrtsjian werd
in zijn woning in Stepanakert,
de hoofdstad van de overwe
gend door Armeniërs bewoonde
mu lm ta Amtajddn, jtfvol
fen door een salvo uit een auto
matische geweer. De daders
wisten te ontkomen.
Mkrtsjian werd in december
vorig jaar parlementsvoorzitter
na verkiezingen en een referrn
dum over de onafhankelijkheid
van het gebied.
I .tfg« lopen vier j.i.ir heeft
de strijd tussen Armeniërs en
Azerhajdzjanen in de betwiste
endave aan meer dan 1.500
mensen het levrn gekost. In de
afgelopen maanden hebben Ar
meen se strijders rn-iinsm-1
geboekt op de Azrrbajdzjaan.se
milities, maar de verliezen '.sa
ren aan beide kanten groot.
Liga waarschuwt voor fundamentalisme
cairo ad bloemendaal
correspondent
De Arabische man in de straat is
zijn geduld aan het verliezen, zo
waarschuwt vice-secretaris-ge-
neraal Adnan Om ran van de
Arabische Liga. De toenemende
frustratie zal zich gaan vertalen
in meer „wat u in het Westen
fundamentalisme noemt".
Tot twee voor twaalf heeft de
Arabische Liga zich verzet tegen
het onvermijdelijke. Vergeefs
natuurlijk, maar van een mis
lukking van de Arabische diplo
matie wil men in het hoofd
kwartier in Cairo niet spreken.
„De liga is zeer positief uit de
Libische crisis tevoorschijn ge
komen", zegt Omran, hoofd van
de politieke afdeling.
„We hebben laten zien dat we
spanning willen vermijden en
willen onderhandelen. Dat heeft
de bewondering gewekt van
veel landen in de wereld, maar
helaas niet van de VS en Groot-
Brittarmië. Maar we blijven ho
pen op een doorbraakaldus
Omran.
Die kans is nihil, zolang Libië
blijft weigeren de twee verdach
ten in de Lockerbie-affaire over
te leveren aan de Amerikaanse
of Britse justitie. Met het over
brengen naar een neutraal land
een compromis waarvoor de
Arabische Ij ga heeft gevochten
neemt de Veiligheidsraad
geen genoegen
De verwachting is dat de Ara
bische wereld zich onder pro
test bij de situatie zal neerleg
gen en het Libische zusterland
zal boycotten. Maar Omran
houdt graag een slag om de
arm. „Wij hebben onze eigen
verplichtingen voor wat betreft
de uitvoering van het handvest
van de Arabische Liga en ande
re overeenkomsten die bindend
zijn voor alle Arabische landen.
Die kunnen we niet negeren."
Omran laat er weinig twijfel
over bestaat dat hij de VS ver
denkt van verdergaande bedoe
lingen dan alleen de overleve
ring van de twee lx>ckerbie-ver-
dachten. De omverwerping van
Libiërs gingen gisteren»!n Tripoli met portretten van Muammer Gaddafi de straat op uit protest tegen de dreigende internationale sancties.
FOTO AfP
het Libische regime bijvoor
beeld. Maar hij doet zijn best
zich voorzichtig uit te drukken:
„Ik ben een diplomaat, ik ba
seer mijn oordeel niet op gissin
gen. Maar die andere bedoelin
gen. ia. dal is iets wat wr in de
pers lezen."
