Gemiva uit
felle kritiek
op overheid
'Iedere leerling hoort hier thuis'
1 'Elk dier is er
eentje te veel'
Regio
Geen Ieren in Bollenstreek
Toch bouw viaducten bij A4
Oud-gedeputeerde Eijsink overleden
WOENSDAG 15 APRIL 1992
REDACTIE «WILLEM SPIERDIJK Chtff)
MON»CA WESSEliN
Donkersteeg 13-15, Leiden
Arbeidsbureau zoekt werknemers in eigen land
BOLLENSTREEK
ANNET VAN AARSEN
Het arbeidsbureau in Lisse zal
dit jaar niet op zoek gaan naar
leren die in de bollensector wil
len werken. „We hebben de
laatste jaren een project ge
draaid met uitzendbureau Start
waarbij werklozen uit Amster
dam werden ingezet", aldus di
recteur C. van der Zwet van het
arbeidsbureau. „Dat zullen we
dit jaar weer gaan doen. En me
de door dit project is het niet
nodig om via arbeidsbureaus in
Ierland werknemers te zoeken."
In de Bollenstreek wordt
daarmee geen navolging gege
ven aan plannen in de kop van
Noord-Holland, waar het ar
beidsbureau via Ierse bureaus
de nodige werknemers wil aan
trekken. „Vorig jaar hebben ze
dat in Noord-Holland voor het
eerst gedaan", aldus Van der
Zwet. „En ik heb inmiddels van
de voorzitter van het Regionaal
Bestuur j\rbeidsvoorzieningen
begrepen dat het dit jaar een
vervolg krijgt."
Volgens de directeur is het op
deze manier aantrekken van
werkkrachten in de Bollenstreek
niet noodzakelijk. „In de kop
van Noord-Holland, waar voor
al lelies worden gekweekt, be
gint het seizoen veel later. De
schoolvakanties zijn dan al
voorbij. In de Bollenstreek is het
anders dan daar de laatste
jaren telkens gelukt om vol
doende mensen te vinden. Het
is zelfs de afgelopen jaren voor
gekomen, dat we een aantal Ie
ren en Engelsen die hier op de
bonnefooi kwamen, geen werk
konden bieden. Toen zat alles
vol."
Vandaag ondertekent het Re
gionaal Bestuur Arbeidsvoorzie
ning Noord-Holland Noord een
overeenkomst in de Ierse
hoofdstad Dublin, waarin wordt
afgesproken dat vierhonderd
Ierse werknemers de oversteek
kunnen maken. De werkgevers
zijn verplicht de Ieren in Neder
land te huisvesten. Bureau Bol
werk, een afdeling van arbeids
voorziening in Noord-Holland,
moet daarnaast nog op zoek
naar vijfhonderd Nederlandse
werknemers. Als het niet lukt de
in totaal negenhonderd tijdelij
ke werknemers te vinden, mo
gen werkgevers personeel bui
ten de EG werven. Dat is giste
ren afgesproken tussen werkge
vers, vakbonden en arbeids
voorziening.
Met enige stemverheffing zegt
hij: „Ik heb 283 leerlingen. En
daar zit geen kind bij dat niet
op onze school thuis hoort. Het
komt wel eens voor, dat een
leerling in aanmerking komt
voor terugplaatsing naar een
gewone school. Echt, dan moet
ik met hem leuren. De basis
scholen zijn ontzettend kritisch.
Wallage, de staatssecretaris, wil
die kinderen allemaal terug
naar de basisschool. Nou, ik
heb er een hard hoofd in of dat
lukt."
Paul Samsom is directeur van
de Gulden Regel in Alphen aan
den Rijn. De school voor spe
ciaal onderwijs is er voor kinde
ren die meer aandacht nodig
hebben dan leerlingen in het
basisonderwijs. De Gulden Re
gel kent drie takken: lom (leer-
en opvoedingsmoeilijkheden),
mik (moeilijk lerende kinderen)
en iobk (in hun ontwikkeling
bedreigde kinderen). De staats
secretaris vindt dat het speciaal
onderwijs moet opgaan in het
basisonderwijs.
Samsom heeft de Gulden Re
gel in 1973 opgezet. Toen was
de planning dat er in 1992 acht
klassen zouden zijn. Het zijn er
inmiddels achttien. De ver
wachting is dat de groei zich tot
na de eeuwwisseling voortzet.
„We hebben die school opge
bouwd en nu moeten we haar
weer afbreken. Ik heb die school
niet gewild, ze is ons opgedron
gen. Iedereen wil het speciaal
onderwijs zo klein mogelijk
houden. Ik krijg nog altijd kin
deren aangeboden. Maar m'n
klassen zitten vol. Je moet er
voor waken dat er niet te veel
probleemgevallen bij elkaar ko-
Kennis
Samsom merkt op dat het plan
van de staatssecretaris (Samen
weer naar school) om een ande
re aanpak van de kinderen
vraagt. Volgens hem moet de
mentaliteit dan veranderen. „Er
moet kennis en kunde komen,
Rijkswaterstaat mag doorgaan met de voorbe
reidingen voor de bouw van vier viaducten bij
de rijksweg A4 in Leiden. De Raad van State
heeft het schorsingsverzoek afgewezen, dat een
aantal inwoners van Leiden en Leiderdorp heb
ben ingesteld.
De viaducten zullen de aansluiting vormen van
de aan te leggen rijksweg 1.1-Oost vanuit Alphen
op de A4. Wanneer rijksweg 11-Oost in 1994
klaar is, moet de verkeersoverlast op de Hoge
Rijndijk, zowel in Leiden als in Zoeterwoude en
Hazerswoude verleden tijd zijn. Automobilisten
voor de A4 moeten dan de nieuwe weg nemen.
De bewoners zijn voorstander van de aanleg
van rijksweg 11 en van de ontlasting van de Ho
ge Rijndijk, maar vinden de viaducten overbo
dig. De aansluiting kan veel eenvoudiger, zeg
gen ze. Ze zijn bang dat Rijkswaterstaat met de
aanleg van de viaducten een illegaal voorschotje
neemt op haar verbredingsplannen voor rijks
weg 4. „Rijkswaterstaat is er gewoon op uit die
verbreding, die nog helemaal niet vaststaat,
door te drukken. Dat is het eigenlijke doel van
de bouw van die viaducten," zei Voorhorst gis
teren bij de behandeling van het schorsingsver
zoek bij de Raad van State. De bewoners zijn fel
gekant tegen verbreding. Ze vrezen nog meer
geluidoverlast van de A4 dan nu al het geval is.
Directeur Arts van de Stichting Gemiva heeft gisteren fel
le kritiek op de overheid geuit. Tijdens de viering van het
25-jarig bestaan van de organisatie voor zwakzinnigen
zorg zei hij, dat de contacten met sommige gemeenten
'onbeschoft' verliepen. Onderhandelen met de provincie
was dikwijls een crime, zei hij. „Sommige gemeenten
vertonen te dikwijls een slechte koopmansgeest. Dat is
jammer genoeg nog altijd zo. Je leert in de loop der jaren.
Maar de frustratie is er dan niet minder groot om."
ZOETERWOUDE JAN WESTERLAKEN
In een toelichting op die kritiek
vertelde Arts, dat hij nogal wat
moeite heeft met de gedachte
van de provincie, die vindt dat
alle inrichtingen voor zwakzin
nigen bolwerken van conserva
tisme zijn en eigenlijk moeten
worden gesloten. „Met deze ge
dachte zijn grote groepen gees
telijk gehandicapten niet ge
diend. Ik ben van mening dat
het merendeel in een internaat
beter aan zijn trekken komt dan
in een kleinere opvang."
Over zijn kritische opmerking
aan het adres van gemeenten:
.Als je met een plan aanklopt
gebeurt het dat deuren gewoon
dicht blijven. En dat gaat niet
altijd even fraai. Een voorbeeld?
De stichting had een plan inge
diend voor de bouw van een ge
zinsvervangend tehuis. Alles
leek in kannen en kruiken. Tot
de buurt zich ging roeren. Toen
liet de betrokken gemeente ons
als een baksteen vallen. Hoe dat
komt? Ik denk door onbegrip,
vooroordelen en geen kennis
van de zorg."
Arts ging in zijn toespraak te
rug naar 14 april 1967: de op
richtingsdag van de stichting.
Doel was het verzorgen, verple
gen, opvoeden en behandelen
van zwakzinnigen uit de provin
cies Zuid- en Noord-Holland.
Initiatiefnemers waren een psy
choloog en twee artsen. „Onze
stichting moest er een worden
voor alle gezindten. Het zorg-
pakket moest breed zijn: inrich
tingen. dagverblijven, begeleid
wonen en gezinsvervangende
tehuizen", aldus j\rts.
„Wie nu mensen spreekt over
de beginjaren van Gemiva
proeft nog altijd die pionierstijd.
Mensen spreken over de mooi
ste tijd van hun leven. Bij het
twintigjarig bestaan in 1987 zei
een aantal werkers van het eer
ste uur, dat men elkaar kende
en steunde waar met maar even
kon. Als een klus uitliet) tot in
de kleine uurtjes, gaf aat niks
want men had plezier in zijn
werk."
j\rts vertelde dat de stichting
er naar streefde groot te worden
en een breed draagvlak te heb
ben. „In een uitbundige bui
hebben we wel eens gespecu
leerd dat we elk jaar een voor
ziening van de grond zouden
moeten tillen. Nu. terugkijkend,
kunnen we vaststellen dat dit
aardig is gelukt. Dit jaar kwa
men we op 27 voorzieningen op
meer dan veertig lokaties.
Het zilveren feest van de
stichting werd omlijst met de
videofilm 'Onderweg naar huis'.
Een film die voorlichting geeft
en laat kennismaken met de
standelijke handicap.
Directeur Richelle (hij verving
staatssecretaris Simons) van de
afdeling welzijn van het minis
terie van WVC kreeg het eerste
exemplaar van het kinderboek
'Gabber' geschreven door Lydia
Rood. Het boek gaat over twee
broertjes van wie er een geeste
lijk gehandicapt is.
Directeur Gulden Regel in Alphen ziet weinig in hen>orniingsplan speciaal onderwijs
„Wat we
hebben op
gebouwd
moeten we
nu weer af
breken." FO
to
ben de bruyn
maar ook bereidheid om leer
lingen die in moeilijkheden zit
ten op te vangen. Want als een
kind uit de boot valt grijpen de
ouders de onderwijzer in zijn
kraag."
Samsom zegt er niet in te ge
loven dat het speciaal onderwijs
wordt opgeheven, maar dat oe
staatssesretaris wel een open
eind aan zijn plannetje laat.
„Het is een slimme streek van
Wallage. Hij zaait verdeeldheid.
Tegen het basisonderwijs zegt
hij als je goed je best doet krijg
je het geld van het speciaal on
derwijs. Wij, het speciaal onder
wijs, krijgen van hem te horen
dat we toch een zo normaal
mogelijke opvoeding voor het
kind moeten willen. Dus moe
ten we onze mond houden."
Indien het speciaal onderwijs
De Bil, is voor veel kinderen een
goede zaak.
Het opheffen van het speciaal
onderwijs betekent voor de
schoolbegeleidingsdienst (sbd),
dat zij dan niet meer met indivi
duele scholen te maken heeft,
maar met samenwerkingsver
banden. „We zien de hulpverle
ning aan kinderen de komende
jaren overigens niet veranderen.
Ik denk niet dat er een taak
wegvalt voor de sbd. Er zullen
altijd kinderen zijn die wij moe
ten helpen. En op de basisscho
len worden de leerkrachten te
werk gesteld die uit het speciaal
onderwijs komen. I)e desktin
digheid moet vooral op peil blij-
De bereidheid tot samenwer
king in loeiden, Bollenstreek en
Rijnstreek is er wel. leiden kent
al een vorm van samenwerking
tussen het speciaal- en basison
derwijs. Met de omliggende ge
meenten wordt nu overleg ge
voerd of voor hen deze v orm
ook voor hen acceptabel iv ln
de Bollenstreek is de vorm
waarin de samenwerking moet
worden gegoten bijna rond.
Nog voor het verstrijken van de
ze maand wordt in de Rijn
streek het samengaan van beide
onderwijstypen geregeld.
Woordvoerder Ormee van het
ministerie van onderwijs zegt
dat er wisselende reacties van
ouders zijn binnengekomen. De
meesten zijn bang dat hun kin
deren niet voldoende aandacht
krijgen in het basisonderwijs.
De ouders van kinderen on ba
sisscholen zijn niet bang dat de
kwaliteit van de lessen wordt
aangetast.
Cursus over proefdieren noodzaak
LEIDEN
MARJOLEIN VAN ROTTERDAM
Een cursus om met proefdieren
om te gaan. Die is sinds kort
verplicht voor iedere weten
schapper die zelfstandig met
proefdieren werkt. Op die ma-
nier hoopt het Academisch Zie-
i kenhuis het gebruik van dieren
nog verder terug te dringen en
1 daarmee de lijn van afgelopen
j jaren door te zetten. Werden in
1980 bijvoorbeeld nog 47.485
proefdieren gebruikt, in 1990
j waren dat er nog 'maar' 28.400.
Landelijk is hetzelfde beeld te
zien. Er worden in Nederland
i nauwelijks nog proefdieren voor
het testen van cosmetica ge
bruikt. Men heeft ontdekt dat
het net zo goed met dode koeie-
ogen en met kippeëieren kan.
Als het even kan gebeurt dat
dan ook.
Toch zijn Jan van Delft en
Martine Jager, respectievelijk
chef proefdieren en onderzoe
ker bij de afdeling oogheelkun
de van het AZL, ervan overtuigd
dat er aan het omgaan met
proefdieren nog heel wat verbe
terd kan worden.
Jan van Delft: „Iedereen die
iets met proefdieren gaat doen,
zou veel meer moeten weten
van de dieren die hij gebruikt:
het is echt niet genoeg als je ko
nijnen alleen van de kinder
boerderij kent. Onderzoekers
moeten bijvoorbeeld weten wat
ze moeten doen na operaties.
Als een mens onder narcose
gaat is er een anesthesist bij die
de patiënt bewaakt tot hij weer
bij is. Maar als je vraagt om
even naar het konijn te gaan kij
ken als het dier bijkomt uit een
narcose, kijkt men je heel ver
baasd aan. 'Is dat nodig dan?
Het is toch maar een konijn',
hoor je dan vaak. Die onver
schilligheid willen wij bestrij
den. Een proefmuis gebruiken
als reageerbuis en hem dus ge
woon maar volstoppen met me
dicijnen, kan bij ons niet."
Uitgangspunt van Van Delft
en Jager is dat een proefdier het
beste wordt gebruikt als het niet
wordt gebruikt. „Elk proefdier is
er eigenlijk een te veel", zegt
Martine Jager, „Maar soms kan
het niet anders. j\1s je een be
paald medicijn moet testen en
dat medicijn kan dodelijk zijn,
wil niemand dat dat op zijn kin
deren wordt getest. Dan is het
ineens niet meer onethisch om
met proefdieren te werken."
Het onderzoek van Jager zelf
is onmogelijk zonder proefdie
ren. Ze onderzoekt hoornvlies
transplantaties. Hoornvliezen
van donors worden vaak afge
stoten. Jager wil daarom iets
uitvinden dat dat kan voorko
men. De 'trucs' die ze verzint,
probeert ze eerst op ratten uit.
Van Delft en Jager zouden
graag zien dat de manier waar
op in het AZL met proefdieren
wordt gewerkt door andere uni
versitaire ziekenhuizen wordt
overgenomen. Dat zou in het
belang van de dieren èn van het
onderzoek zijn denken ze. „In
het AZL gebeurt het zoals het
Jan van Delft en Martine Jager: „Uitgangspunt is dat een proefdier het beste wordt gebruikt als het niet wordt gebruikt." foto hielco kuipers
hoort. Niemand kan hier aan
zijn onderzoek beginnen, voor
dat de dier-ethische commissie
zijn voorstel heeft goedgekeurd.
En die commissie is heel kri
tisch: ze keurt het onderzoeken
alleen goed als die zonder
proefdieren onmogelijk zijn, als
ze duidelijk nut hebben en als
niet te belastend voor de die-
Jan van Delft ziet er boven
dien zelf streng op toe dat ie
dereen naar behoren met de
proefdieren omgaat. Dat ze hun
hersens gebruiken als ze met
proefdieren werken. Volgens
hem schort het daar nog wei
eens aan. Hij vindt het daarom
heel belangrijk dat iedereen die
er wel eens mee werkt naar een
cursus wordt gestuurd om iets
te leren over proefdieren. En
niet alleen de mensen die zelf
standig onderzoek doen, zoals
nu de regel is.
Martine Jager is het hier hart
grondig mee eens. Toen ze on
langs zelf de cursus volgde,
merkte ze hoe nuttig die was.
„Je leert iets over ziektes die de
dieren krijgen, je leert goed be
rekenen hoeveel proefdieren je
precies nodig hebt en je leert op
allerlei dingen te letten, waar je
anders misschien overheen zou
kijken. Dat je niet een groep rat
ten naast de verwarming zet
waardoor ze zich heel anders
gaan gedragen, bijvoorbeeld.
Dat kan de uitslag van je onder
zoek verschrikkelijk beïnvloe
den."
Nubuck leren
In blauw, groerr, rood en oranje.
Maten 36 t/m 41.
DEN HAAG
Oud-provinciebestuurder dr. R. Eijsink is deze
week op 73-jarige leeftijd in zijn woonplaats Rot
terdam overleden. Eijsink was van 1950 tot 1977
lid van de provinciale staten van Zuid-Holland;
van 1966 tot 1977 was hij gedeputeerde. De afge
lopen jaren maakte Eijsink voor de provincie deel
uit van de commissie beroepszaken.
Eijsink verliet de provincie in 1977, omdat hij was
benoemd tot lid van de Eerste Kamer. In zijn pe
riode als provinciebestuurder toonde hij zich een
warm voorstander van de aanleg van de Leidse
Baan (tussen Den Haag en Leiden). Te pas en te
onpas riep hij uit: 'En overigens ben ik van me
ning dat de Leidse Baan moet worden aangelegd'.
Zover is het overigens nooit gekomen.
Eijsink werd twee dagen voor zijn afscheid van
de provincie onderscheiden in de Orde van de
Nederlandse Leeuw. Hij stond bekend om zijn in
gewikkelde woordkeuze waarvan niemand iets
begreep. Eijsink hield zich in zijn politieke loop
baan bezig met volksgezondheid, kunst, cultuur
en sociale zorg en was commissaris van het ener
giebedrijf EZH.
over gaat in het basisonderwijs
wat zijn dan de gevolgen? „Mis
schien wil Wallage speciale
klassen in het basisonderwijs. Ik
weet het niet. Maar dat die hele
operatie binnen twee jaar wordt
afgerond, nee, dat zie ik niet zi-
ten. Dat kan nooit Je hoopt dat
er minder kinderen gebruik
hoeven te maken van het spe
ciaal onderwijs. Ik heb daar een
zwaar hoofd in. Elk iaar op
nieuw staan er bij mij Idnderen
op de wachtlijst."
Directeur J.L de Bil van de
schoolbegeleidingsdienst Rijn
land leiden en omgeving
voorspelt dat de scholen voor
een zware taak staan. Zij moe
ten er voor waken dat een kind
niet tussen de wal en het schip
valt als de samensmelting tot
stand is gekomen. Samen op
groeien en samen leren, aldus
