Crisis in Rusland
'Geld is het probleem niet'
Buitenland
Wachten op het dictee
Aanhangers Rafsanjani
behalen meerderheid
Felle gevechten Karabach
Lava sluipt naderbij
'Maastricht snel ratificeren'
MAANDAG 13 APRIL 1992
new york Elsie Eyakuze uit Tanzania wacht gespannen op de start
van Hel Dictee, een Franse spellingswedstnjd, die in het gebouw
van de Verenigde Naties in New York wordt gehouden. Er zijn In
totaal 262 deelnemers. Elsie Is met haar elf jaren de jongste.
fOTO iPA
Aanhangers van de gematigde
president Rafsanjani hebben bij
de vrijdag gehouden parle
mentsverkiezingen in Iran de
absolute meerderheid behaald.
Volgens het persbureau Ima
hebben de pro Rafsanjani kan
didaten een voorsprong op de
zogenaamde radicalen met ten
minste 136 zetels in het 270 ze
tels tellende parlement.
De door radio Teheran giste
ren bekendgemaakte, voorlopi
ge resultaten zijn de eerste offi
ciële indicaties over de parle
mentsverkiezingen. Uit die cij
fers blijkt dat de leden van de
Gemeenschap van Strijdbare
Geestelijken (Rafsanjani aan
hang) in 29 van de 30 districten
van de hoofdstad Teheran een
meerderheid hebben behaald.
Elders in het land behaalden op
100 kandidaten 52 aanhangers
van Rafsanjani direct een zetel.
De definitieve uitslag wordt pas
verwacht na de tweede ronde
die in een derde van de kiesdis
tricten nodig zal zijn. Een da
tum voor die tweede ronde is
nog niet vastgesteld.
Het is voor het eerst sinds de
dood van ayatollah Khomeiny
fn 1909 do do Imdln oom do
stembus konden gaan om een
nieuw parlement te kiezen. Het
merenaeel van de stemgerech
tigden wilde echter geen stem
uitbrengen uit onvrede over de
algemene levensstandaard, de
inflatie, de woningnood en de
talloze economische proble
men. Volgens de autoriteiten
zijn slechts 8 van de 30 miljoen
kiesgerechtigden naar de stem
bus gegaan.
President Rafsanjani en zijn
achterban staan een politiek
van economische hervormin
gen voor. alsmede een normali
sering van de betrekkingen met
het westen. Tot nu toe hadden
de critici van de president de
meerderheid in het parlement.
In Iran zijn gisteren acht poli
tieke gevangenen vrijgelaten
onder wie Abdul All Ra/argan,
de zoon van de vroegere Iraanse
premier Mehdi Bazargan. Gees
telijk leider Khamenei kondigde
de amnestie af in verband met
het feest dat het einde van dc
ramadan markeert.
Wapens inleveren op moederdag
san Antonio Voor moederdag moeten bezitters van illegale
handvuurwapens in het Amerikaanse San Antonio (Texas) hun
pistolen en geweren inleveren bij de bevoegde autoriteiten.
Daartoe hebben de kerken van de stad opgeroepen. Moederdag
(10 mei) zien de kerken als een bijzondere dag van gebed voor
de familie en voor een einde van het geweld in de samenleving.
Busongeluk Dundee: 33 doden
Johannesburg» Bij een busongeluk in het Zuidafrikaanse Dun
dee zijn zaterdagavond dertig kinderen en drie onderwijzers
omgekomen. De bus die op weg was van Dundee, 400 kilometer
ten zuidoosten van Johannesburg, naar Newcastle ramde een
brug en brak vervolgens in tweeën.
Partijgenoot Fujimori vermoord
UAAA» Leden van de terroristische organisatie Lichtend Pad heb
ben zaterdag in de Peruaanse hoofdstad Lima een parlementslid
doodgeschoten. De politicus, Roberto Luy Wu, was lid van de
partij van president Alberto Fujimori. Bij de aanslag, die werd
gepleegd in een restaurant, raakten vier anderen zwaar gewond.
De Klerk moet redevoering staken
mitchell'S plain President De Klerk heeft zaterdag zijn toe
spraak op een politieke bijeenkomst in een zwart gebied bij
Kaapstad voortijdig moeten onderbreken omdat hij werd uitge
jouwd en met stenen bekogeld. Het ANC had De Klerk eerder
gewaarschuwd hem een „hete ontvangst" te zullen bezorgen.
In de omstreden enclave Nagor-
no-Karabach zijn dit weekeinde
de gevechten tussen Azerbajd-
zjaanse en Armeense troepen
weer opgelaaid. Daarmee is het
door Iran bewerkstelligde
staakt-het-vuren aan flarden ge
schoten. Het bestand heeft drie
weken standgehouden.
De strijd brak in de nacht van
vrijdag op zaterdag uit rond het
dorp Maraga in het noorden
van de Armeense enclave op
Azerbajdzjaans grondgebied.
Naar het persbureau Itar-Tass
meldde, drongen in de vroege
ochtend rond duizend Azerba-
jdzjaanse soldaten met twintig
pantservoertuigen het dorp bin
nen en leverden tot in het cen
trum felle gevechten met de Ar
meniërs. Volgens de staf van de
Armeense milities in de Ar
meense hoofdstad Jerevan
sneuvelden 161 mensen.
Stepanakert, de hoofdstad
van de enclave die voor 80 pro
cent door Armeniërs wordt be
volkt, werd zaterdag en zondag
door de Azerbajdzjaanse artille
rie beschoten met raketwerpers.
Ook voerden de Azeri's, met
steun van hun luchtmacht aan
vallen uit op het dorp Krazni
Bazar.
Groei Duitse
economie in
Libië: Morgen
een dag van
Jarige Oost-Europa Baak kampt met gebrek aan projecten
budapest runa hellinga
correspondent oost-europa
„Geld is het probleem niet, het
probleem is een tekort aan pro
jecten die goed onderbouwd
zijn. Zo ontbreken vaak al sim
pele dingen als een bedrijfsplan.
De bank kan haar geld daardoor
niet zo snel kwijt als ze zou wil
len", aldus Bart Leblanc, secre
taris-generaal van de Europese
Bank voor Wederopbouw en
Ontwikkeling (EBRD). De bank
die vorig jaar door een grote
groep landen werd opgericht
voor de heropbouw van Oost-*
Europa, houdt vandaag en mor
gen in Budapest haar eerste
jaarvergadering.
Al met al is het afgelopen jaar
haast anderhalf miljard gulden
via EBRD-leningen geïnves
teerd, variërend van grootscha
lige projecten als de vernieu
wing van de telecommunicatie
in Hongarije en Roemenië tot
aan kleine investeringen in de
verpakkingsindustrie en de le
vensmiddelen-industrie.
De EBRD is snel van de grond
gekomen, meent Leblanc, al is
het aantal van twintig projecten
tot nu toe „een druppel op een
gloeiende plaat als je kijkt naar
de totale behoefte".
Een belangrijk deel van het
geld, maximaal 40 procent,
wordt gestoken in projecten die
met de infrastructuur te maken
hebben. Alle Oosteuropese lan
den lopen hopeloos achter als
het om telefoonverbindingen en
om de kwaliteit van de wegen
gaat „en dat js toch een eerste
voorwaarde voor een investeer
der", zegt Leblanc. „Dat je de
hoorn van een telefoon op
neemt en het toestel het ge
woon doet."
In haar eerste levensjaar heeft
de bank een stormachtige groei
doorgemaakt, gemeten aan het
aantal leden. Deze maand nog
zullen vrijwel alle landen van de
vroegere Sovjetunie tot de
EBRD worden toegelaten. Sinds
de EG-erkenning van de vroege
re Joegoslavische republieken
Kroatië, Slovenië en Bosnië is
het aantal potentiële leden ver
der gegroeid. Over hun toela
ting is tot nu toe echter nog niet
gesproken.
In de rest van het vroegere
Oostblok bestaat de vrees dat fi
nanciering van projecten wel
Geregeld zijn
projecten
uiteindelijk
afgeblazen
eens in gevaar zou kunnen ko
men nu zoveel noodlijdende
landen tegelijk aan de deur
kloppen. Ten onrechte, meent
Leblanc: „Er is vastgelegd dat de
komende drie jaar minstens 60
procent van onze fondsen naar
Midden-Europa zal gaan."
Dat de EBRD niet omkomt in
goed onderbouwde investe
ringsprojecten is volgëns Leb
lanc te wijten aan de wereldwij
de economische recessie die
voor Oost-Europa wel op een
heel ongelukJdg moment komt.
De EBRD merkt daar weinig van
voor zover het om het aantrek
ken van fondsen gaat. Maar de
economische malaise heeft wel
tot gevolg dat westerse onder
nemers minder snel geneigd
zijn hun geld in een riskante
markt als Oost-Europa te ste
ken.
„We hebben het afgelopen
jaar regelmatig meegemaakt dat
ingediende projecten om die re
den uiteindelijk werden afge
blazen", zegt Leblanc. Hij sig
naleert dat investeerders zich
bovendien bezorgd maken over
de politieke instabiliteit van de
regio. Ze geven een duidelijke
voorkeur aan een land als
Hongarije, dat al een redelijk
uitgewogen politiek klimaat
heeft, boven de staten van de
voormalige Sovjetunie of Roe-
Als een belangrijke voorwaar
de voor het democratiserings
proces ziet de bank een echte
vrije pers. Vandaar dat er dezer
dagen een voorstel van bank
president Jacques Attali wordt
besproken om een speciaal
fonds op te richten, dat de ont
wikkeling van onafhankelijke,
commerciële media in Oost-Eu
ropa moet bevorderen
Een zekere politieke achter
grond heeft ook het voorstel
voor de oprichting van een
fonds dat de afbouw van dc gi
gantische bewapeningsindus
trie in Oost-Europa moet bevor
deren. Vooral in Tsjecho-Slowa-
kije is dat idee met belangstel
ling ontvangen. De Tsjechoslo-
waken behoren tot de grootste
wapenexporteurs van de we
reld. Pogingen om de produktie
stil te leggen zijn tot nu toe mis
lukt omdat tienduizenden
werknemers hun baan dreigen
Je verliezen.
'92 1,5 procent
nationale rouw
Vanaf vandaag staat bij ons een Macintosh PowerBook 100 van Apple voor u klaar.
U kunt deze revolutionaire schootcomputer ophalen om er een weeklang thuis
mee te werken (en ontdek hoe leuk werken ineens wordt!).
Vrijblijvend en zonder enige koopverplichting. 11
LEIDERDORP Apple Centre MacGroup Leiderdorp
Elisabethhof 23 - tel. 071-899257
LEIDEN Vlasveld Computers Int. B.V
Morsweg 21 - tel. 071-120848
B o Q O Q
zafferana Op de oostelijke helling van de
Etna is een race tegen de klok gaande. De
kolkende lava is het dorp Zafferana tot op
enkele tientallen meters genaderd en de eer
ste huizen zijn gisteren ontruimd. Het plan
om de baan van de lavastroom af te buigen
met behulp van explosieven, kon gisteren
niet worden uitgevoerd vanwege de slechte
weersomstandigheden. Sinds zaterdag zijn
eenheden van het leger en de Bescherming
Bevolking met groot materieel bezig nieuwe
wallen op te werpen. Het doel is tijd te win
nen, want de enige oplossing lijkt te schuilen
in het gebruik van explosieven. foto» ap
Regering treedt af; Congres wil Jeltsin volmachten afnemen
Gisteravond werd de spectaadaire
Apple Movie uitgezonden op Ned. 2.
Daarin kon u zien lx>e makkelijk en
produktief werken met de Macintosh is.
Zorg dat u er tijdig bij bent,
want er is •slechts een beperkt aantal Test-PowerBooks beschikbaar.
Ontdek de Mac...
ontdek de mogelijkheden.
Ontdek de makkelijke muisbesturing. Ontdek het handige knippen,
verslepen, plakken en via vensters kijken in andere bestanden. Ontdek de schitterende grafische
mogelijkheden. Ontdek de simpele uitwisselingsmogelijkheid met MS-DOS systemen. Ontdek dat dc
duizenden programma's bijna alle op dezelfde manier werken... Kortom, ontdek de Apple Macintosh.'
Ontdek de Mac... ontdek 't gemak.
Zoals de naam al aangeeft, is de "Ontdek dc Mac" aktie speciaal bedoeld voor u die nog weinig of
geen ervaring heeft met de Apple Macintosh. Vandaar ook dat wij u eerst wegwijs maken op de Mac;
dat is trouwens in 2 uurtjes gepiept. Dan kunt u ermee lezen en schrijven.
En dat doet u dus op uw gemak thuis, 'n Hele week lang!
correspondent
De Westduitse economie zal dit
jaar slechts 1 procent groeien, 1
procent minder dan vorig jaar
werd voorspeld. In Oost-Duits-
land zal de groei naar verwach
ting 10,5 procent bedragen. In
heel Duitsland zal de economie
met 1,5 procent groeien tegen
0,3 procent in 1991. Dat staat in
het voorjaarsrapport van de vijf
leidende Duitse conjunctuurbu
reaus dat vandaag wordt gepu
bliceerd. De zwakke groei in
West-Duitsland is volgens de
instituten een gevolg van tegen
vallende exporten..
Over de economische toe
komst van Duitsland zijn de vijf
bureaus vaag. In hun rapport
heet het dat 'nog niet helemaal
duidelijk is' of in West-Duits
land de economische neergang
zich voortzet of dat het dal al is
bereikt. Wel wordt gewaar
schuwd voor te sterke loonsver
hogingen tijdens de lopende
cao-ronde. Die zullen de inflatie
aanwakkeren en de industriële
activiteit verlammen.
Israël wil
Joegoslavische
joden evacueren
jeruzalem «afp-anp
De Libische regering heeft mor
gen. een dag voordat de sanc
ties van de Verenigde Naties in
werking zullen treden, tot een
dag van nationale rouw uitge
roepen. Die dag zullen alle
communicatielijnen met het
buitenland worden verbroken.
Het Libische luchtruim wordt
gesloten en verkeer over land en
zee stopgezet. Burgers worden
opgeroepen zich in het zwart te
kleden of een zwarte badge te
dragen.
Woensdag 15 april moet de Vei
ligheidsraad van de VN beslui
ten of de sancties tejzen Libië
moeten ingaan, omdat Libië
weigert de twee vermeende da
ders van de bomaanslag op een
toestel boven het Schotse Loc
kerbie uit te leveren.
Gisteren kwam ook een spe
ciale commissie van de Arabi
sche Liga in de Marokkaanse
hoofdstad Rabat bijeen om te
bezien of er nog wat kan wor
den gedaan om de sancties -
een luchtvaart- en wapenem
bargo - te voorkomen en een
„vreedzame oplossing in over
eenstemming met het volken
recht" te vinden. De Egyptische
president Hosni Mubarak vloog
gisteren naar Libië voor overleg.
Luchtvaartmaatschappijen
meldden gisteren dat de laatste
vluchten vanuit Libië zijn volge
boekt.
parus hans gertsen
correspondent
De Franse president Mitterrand
wil het 'Verdrag van Maastricht'
over de Europese politieke en
monetaire unie zo snel mogelijk
ratificeren, het liefst zonder het
houden van een referendum
onder de bevolking. Dat maakte
hij gisteravond duidelijk tijdens
een televisie-interview.
Voordat Frankrijk het verdrag
kan ondertekenen, moet eerst
de grondwet worden gewijzigd.
Daarvoor is een drie vijfde
meerderheid nodig in de Senaat
en de Nationale Assemblee (de
Eerste en Tweede Kamer).
Daarna kan Mitterrand het ver
drag laten ratificeren via een re
ferendum of een stemming in
Senaat en Assemblee.
Mitterrand heeft een duidelij
ke voorkeur voor de tweeae
mogelijkheid. In het huidige po
litieke klimaat zou een referen
dum kunnen uitdraaien op zijn
'Waterloo'. Veel Fransen, de so
cialistische regering beu, zou
den namelijk voor of tegen Mit
terrand kunnen stemmen in
plaats van voor of tegen 'Maas
tricht'. Zijn illustere voorganger
De Gaulle liep in 1969 in een
soortgelijke vaJ en kon toen wei
nig anders meer dan aftreden.
ring. Zo kantte het Congres zich
tegen de voorgenomen vrijla
ting van de energieprijzen. Ook
wilde het de spaartegoeden van
de burgers waardevast maken.
Gajdar wees dit woedend af,
omdat het de staat op uitgaven
in de triljarden roebels te staan
zou komen.
Het kabinet vreest dat de
resolutie zorgt voor financiële
destabilisatie, de plannen tor
pedeert om de roebel vrij inwis
selbaar te maken en de hervor
mingen dusdanig afzwakt dat
miljarden dollars aan westerse
financiële steun in de waag
schaal worden gesteld.
Het Jeltsin-kamp dreigde gis
teren met een referendum, zo
dat het Russische volk zich kan
uitspraken over de hervormin
gen. In dat geval zou het huidi
ge Volkscongres, dat in meer
derheid uit in 1989 gekozen
communistische afgevaardig
den bestaat, moeten worden
ontbonden.
Met het oog op de toenemende
strijd in Joegoslavië bereidt Is
raël de evacuatie voor van 5.500
Joegoslavische joden. Dat is gis
teren meegedeeld door een
woordvoerder van het joodse
Agentschap. Hij verwacht overi
gens niet dat er massaal joden
vanuit Joogoslavië naar Israël
zullen komen.
De Russische regering heeft vanmorgen besloten af te
treden. Dit heeft het persbureau Itar-Tass gemeld. Ver
woede pogingen om een regeringscrisis te voorkomen
beheersten vanmorgen de zitting van het Russische
Volkscongres, het volledige parlement.
den gescheiden en het parle
ment het laatste woord heeft
over de samenstelling van de
regering.
Jeltsin was vrijdag akkoord
gegaan met het opgeven van
het premierschap als, in zijn
formulering, 'binnen drie
maanden vaststaat dat de eco
nomische hervormingen onom
keerbaar zijn'. Hij betoogde
evenwel dat de door het Con
gres gewenste ontwerpwet niet
voor 1 december van kracht zou
kunnen worden. Jeltsin staat
een presidentiële republiek
voor, waarin de macht van het
parlement beperkt blijft.
De Congresresolutie van za
terdag bekritiseerde ook het
economisch beleid van de rege-
Vice-premier Gajdar dreigde
gisteren al met het aftreden van
het kabinet, indien het Congres
een zaterdag aangenomen reso
lutie tegen het regeringsbeleid
niet zou afzwakken.
De resolutie berooft Jeltsin
binnen drie maanden van de
dubbelfunctie president/pre
mier en van het privilege om
ministers te benoèmen zonder
daarvoor het parlement formeel
om goedkeuring te hoeven vra
gen. Jeltsin zou binnen drie
maanden een ontwerpwet 'over
de Russische regering' moeten
indienen, waarbij de functies
van president en premier wor-
