'Peel rand'
is oorzaak
aardschok
Kerk Herkenbosch dreigt
deel van toren te verliezen
Binnenland
Verzekering
dekt schade
beving niet
'Roermond staat vandaag op straat'
MAANDAG 13 APRIL 1992
3
n v.x"«- IMbMi GPO
Brandweerlieden ruimen grote brokken puin na de aardbeving van vannacht. Voora
schade door de krachtigste beving die ooit in Nederland is waargenomen.
Meer hartinfarcten door aardbeving
roermond De aardbeving bij Roermond heeft vanmorgen een
groter aantal meldingen van hartinfarcten dan normaal veroor
zaakt. Dat zegt een woordvoerder van de eerste hulp van het zie
kenhuis in Roermond. De GGD moest in de eerste uren na de
aardbeving zo'n vijftien keer uitrukken om mensen met een
hartaanval te helpen. In geen van de gevallen overleed de pa
tiënt. Het aantal oproepen was dusdanig groot, dat de woord
voerder een duidelijke relatie met de beving vermoedt. Het aan
tal mensen dat zich - vaak met lichte verwondingen - meldde,
viel mee.
Telefoonstoring in Midden-Limburg
roermond Melick, Sint Odiliënberg en Herkenbosch in Mid
den-Limburg zijn door de aardbeving telefonisch niet bereik
baar. Dit heeft een woordvoerder van PTT Telecom in het dis
trict Maastricht vanmorgen meegedeeld. De telefooncentrale in
Sint Odiliënberg is door de aardschokken in het ongerede ge
raakt.'Voor dringende telefonische oproepen stelt de PTT auto
radio's ter beschikking en worden speciale Telecom-wagens
stand-by gehouden. Door de storing zijn ook abonnees van het
net Roermond vaak moeilijk bereikbaar.
Pers ontzet, krant komt te laat
roermond Zo'n 45.000 abonnees van het Dagblad van Midden-
Limburg en de lezers in dat gebied van De Limburger moeten
tot in de loop van de middag wachten op hun krant. De pers is
vanmorgen door de aardbeving ontzet geraakt. Volgens een
woordvoerder van de krant waren voor de beving pas zo'n
10.000 exemplaren gedrukt. De rest wordt nu later op de och
tend gedrukt in Maastricht. Omdat de meeste van de bezorgers
van beide ochtendbladen op dat moment al weer naar school
waren, zullen de kranten nu pas rond 17.00 uur worden bezorgd,
aldus de woordvoerder.
arnhem opd
Mensen die schade lijden als
gevolg van een aardbeving, krij
gen geen vergoeding van hun
verzekeraar. Slechts als het gaat
om beschadiging van een auto,
waarvoor een casco- (WA-plus)
of all risk-dekking geldt, kan wel
worden gerekend op een uitke
ring. In deze polissen staat na
melijk dat gevolgen van natuur
rampen onder de dekking val
len. Dat geldt niet in het geval
van een standaard WA-verzeke-
ring.
Inboedel- en opstalverzeke
ringen kennen evenmin een be
paling dat schade bij natuur
rampen kan worden verhaald.
Volgens woordvoerder Van der
Molen van verzekeraar Sterpolis
gaat het om een standaard-uit
sluiting. „Als er echt een stevige
aardbeving komt en er over een
uitgestrekt gebied veel schade
ontstaat, is dat voor de maat
schappijen niet te betalen. Van
daar dat is afgesproken om die
schade niet te dekken", aldus
Van der Molen.
tartaar en pre
Rundertartaar,
100 gram
Prei, kilo
M5 1.45
1.69
01 Fruitcocktail,
blik 820 gram 32?2.69
Doorregen runderlappen, c
500 g£S9 7.49 kilo 13.99
Jonagold, sappige,
zachtzure handappelen, kilo 3.99
01 Delicata bonbons,
Luik of Knokke, doos
250gram 525 3.99
J Hertog roomijs-
taart Cassata, doos 750 ml
Nu met 20 extra Inhoud 54? 5.49
Vloerwit of vloertarwe,
heel <m* 2651.99
Chambourcy smulpudding,
diverse smaken,
500 gram Nü 1.99
'Uit de bedienings
afdeling: Gebraden rosbief,
100 gram
01 Slagroom,
pak 0.5 liter
22?2.79
342 2.99
>U,
01 Cocktailworst,
blik 400 gram
22? 1.79
&2S 5.25
h 01 Paaskeukenrol,
•tï pak2rollenNü2.09
01 Gerookte
zalmfilet,
verpakt 200 gram 13.!
AH-Servicelljn:
bel gratis 06-0305.
Artikelen waar kleine
ci|tert|es bij staan kunt
u alléén kopen in AH-
winkels waar één van
die cijfers op de deur
staat Prijzen gelden van
dinsdag 14 t/m zater
dag 18 april as 'Zolang
de voorraad strekt
Beweeglijk Afrika schuift noordwaarts
De aardbeving die afgelopen nacht in grote delen van het
land te voelen was, is veroorzaakt door de Peelrand-
breuk. Dit is een scheur in de bodem, die zich bij Roer
mond voortzet vanuit het Rijndal in Duitsland. Vanaf
Roermond loopt de breuk via Eindhoven in noordweste
lijke richting door het Land van Maas en Waal richting
Haarlem.
den haag-de bilt gpd
'De Peelrandbreuk' is een
scheur tussen aardlagen van
verschillende samenstelling.
Deze platen, die uit diverse
soorten gesteenten bestaan,
staan onder spanning. Daar
door schuiven ze af en toe langs
elkaar. Dat gaat gepaard met
veel geweld. De scheur ligt diep
in de bodem. De provincie Lim
burg kent meer van dit soort
breuken, omdat de bodem hier
uit veel verschillende lagen be
staat. De breukvlakken komen
vrijwel nergens aan de opper
vlakte, maar worden afgedekt
door jongere afzettingen.
Spanningen in de aardkorst
ontstaan voornamelijk in de zo
genoemde tectonische zones:
gebieden waar de delen van de
aardkorst voortdurend tegen el
kaar aan duwen, bij voorbeeld
in Afrika. Het binnenste van de
aarde is altijd in beweging. Als
de platen echter te hard tegen
elkaar aanstoten, ontstaat er
een aardbeving. Het continent
Afrika beweegt zich in noorde
lijke richting waardoor er ook in
Europa aardbevingen ontstaan.
Nederland ligt tamelijk ver weg
van het beweeglijke Afrika.
Daarom komen aardbevingen
hier niet vaak voor.
Toch zijn er in ons land meer
bevingen dan dikwijls wordt
aangenomen. Bijna elk jaar
komt er wel een voor. Meestal
gaan ze nagenoeg ongemerkt
voorbij, omdat de kracht niet
meer is dan 2 of 3 op de schaal
van Richter. Dat is aanzienlijk
minder dan de beving van afge
lopen nacht, die een kracht had
15,5.
De afgelopen jaren deden
zich zes bevingen voor: in 1986
in Assen, in 1987 in Hooghalen,
in 1989 in Purmerend en Em-
men en vorig jaar in Eleveld en
Geelbroek. De oudste melding
van een aardbeving in ons land
dateert van 28 januari 1262.
Daarbij zou de kloostertoren
van Wittewierum het hebben
begeven en met donderend ge
raas zijn ingestort. „De altaren
die niet in de muur waren inge
bouwd, trilden zichtbaar", zo
werd gemeld.
In augustus 1456 werd een
beving gemeld die in Maastricht
veel schade aanrichtte, evenals
in mei 1504. Nadere gegevens
ontbreken, omdat men toen
nog niet beschikte over meetin
strumenten. Verder zijn er aard
bevingen geweest bij Zwolle in
1692 en 1829 en bij Harderwijk
in 1791, 1824, 1859 en 1906. In
1602 deed zich een zeer heftige
beving voor die in het hele land
werd gevoeld en waarbij de hui
zen kraakten en schudden.
In 1692 werden de lage lan
den opnieuw opgeschrikt door
een heftige beving die het water
in het IJ hevig deed klotsen en
de klokken in de torens van de
hoofdstedelijke kerken spon
taan liet beieren. Het epicen
trum van de beving lag in Bel
gië. De kracht wordt geraamd
op 6 op de schaal van Richter.
Verder deden zich in 1833,
1850, 1852 en 1883 aardbevin
gen met een kracht van 3,5 voor
in de buurt van Haarlem. De
laatste zeer heftige beving was
in 1932 in Brabantse Uden.
Daar schudde de aarde op 20
november met een kracht van 5
op de schaal van Richter.
Epicentrum lag bijna onder godshuis
herkenbosch gpd
„Een slechte goede week", ver
zucht pastoor Lambert Arts (54)
aan de keukentafel in zijn pas
torie. Het epicentrum van de
aardbeving van afgelopen nacht
lag zowat onder zijn kerk. De
toren staat uit het lood. De bo
venste zes meter staat helemaal
los en dreigt bij de volgende be
ving naar beneden te kletteren.
Nieuwsgierige parochianen
worden door middel van drang
hekken op afstand gehouden.
Het 13de eeuwse priesterkoor,
helemaal opgetrokken uit mer-
gelblokken, staat op instorten.
Twee jaar geleden was dit deel
van de kerk nog voor 60.000
gulden gerestaureerd. De rest
stond ook al in de steigers en
zou voor anderhalve ton moe
ten worden vertimmerd. Na de
aardbeving zal het opknappen
een veelvoud kosten: de Sint Se-
her-
bastianuskerk moet vo
deel worden afgebroken
bouwd.
„Het was heel onwezenlijk",
zegt de parochie-herder, nog
lang niet bekomen van de
schrik. „Het is eigenlijk heel
moeilijk te vertellen. Ik werd
wakker geschud omdat ik ge
kraak hoorde. Buren belden me
uit bed. De kast met glas en
porselein in de kamer lag tegen
de vlakte. Ook was een beeldje
van de sokkel gevallen. Ik heb
me meteen aangekleed en ik
ben naar de kerk gegaan. Toen
ik het licht aandeed! Eén grote
ravage. Het gewelf van het mid
denschip staat op instorten.
Flinke brokken zijn uit de pila
ren geslagen, beelden van de
sokkels, het hele priesterkoor is
naar de knoppen", aldus pas
toor Arts.
Dakdekker Verkoelen durft
zijn werknemers niet meer op
roermond gpd
's Lands grootste kruidenier blijft op de kleintjes letten.
„Het is nog een geluk bij een
ongeluk dat de aardbeving 's
nachts plaatsvond en niet over
dag, want er zijn brokstukken
van honderden kilo's van de ge
vels naar beneden gekomen.
Roermond staat vandaag op
straat. De schade is vele malen
groter dan zich kort na de aard
beving liet aanzien", aldus loco
burgemeester Harrie Derks, tot
1 mei eerste burger van Roer
mond.
Net als bijna alle andere Lim
burgers werd Derks midden in
de nacht wakker geschud door
de beving. Hij greep meteen
naar de telefoon om brand
weercommandant Cloosterman
en politiecommissaris Romeijn-
ders te bereiken, maar moest
tien minuten wachten op ver
binding omdat het telefoonver
keer gestoord was. Inmiddels
was in de Roermondse brand
weerkazerne een crisiscentrum
ingericht, waar de brandweer
chefs de allereerste maatregelen
troffen.
„Uit de aard van de meldin
gen kon worden afgeleid dat er
niet direct sprake was van een
catastrofe", aldus Derks. „Maar
een beving van 5,5 op de Schaal
van Richter is een unicum, waar
niemand zich over hoeft te ver
heugen. Het laatste waar ik in
mijn tijdelijke functie op zat te
wachten." Meteen was duidelijk
dat in Roermond de binnenstad
en de wijk Donderberg het ergst
getroffen waren. Van tal van
monumentale panden moesten
de schoorstenen het ontgelden
en raakten de ornamenten los.
Ook het monumentale stadhuis
bleef niet gespaard: scheuren in
wanden en losgelaten dakpla
ten, zo luidde de eerste balans.
In het St. Laurentius Zieken
huis werd een groot aantal pa
tiënten met een hartinfarct bin
nengebracht. Volgens een eer
ste lezing zou het om tien tot
vijftien patiënten gaan. Ook
meldden zich enkele tientallen
lichtgewonden met letsel door
afbrokkeling van stucwerk in
hun eigen woning.
In alle vroegte had de dienst
gemeentewerken Roermond op
tal van plaatsen al puin ge
ruimd, en de brokstukken keu
rig opgestapeld. Kinderen gaven
hun eigen lezing over de cala
miteit. Een jongetje van negen
jaar merkte op: „Het leek wel of
er wilde olifanten door het huis
liepen". Een bijzonder signaal
over de beroering onder de bur
gers. v
ren twee waxine lichtjes
raamkozijn. Alsof over
Roermond al het Laatste Oor
deel was uitgesproken.
de steigers te laten klimmen, zó
ernstig schat hij de situatie in.
„We waren bezig met een
nieuw dak op de toren, maar nu
durf ik het personeel zelfs niet
het gereedschap naar beneden
te laten halen. Het hele boven
ste gedeelte van het metselwerk
staat los. Bij de volgende schok
kan het gevaarte naar beneden
kletteren aldus Verkoelen.
Telefoonverkeer van en naar
Herkenbosch was vanochtend
tegen tien uur nog steeds niet
mogelijk. Een supermarkt in het
centrum van het dorp bleef
vanmorgen gesloten omdat de
ruiten waren gesprongen. In het
naburige Vlodrop is eveneens
nogal wat schade aangericht
aan woningen. Een uit mergel
opgetrokken ornament van het
oude gemeentehuis lag van
morgen in stukken op de stoep.
Dieren vlak
voor beving
vaak onrustig
Ruim voordat Nederland van
morgen werd getroffen door
een aardbeving, waren er huis
dieren die plotseling onrustig
werden. Volgens woordvoerder
H. Geurts van het KNMI in De
Bilt, heeft het instituut telefoon
ties gehad van mensen die mel
den dat hun huisdieren, vooral
honden, 'ergens' op reageerden.
„WH hebben ml vaaoor ge
hoord dat verschillende dier
soorten trillingen aanvoelen die
niet door apparatuur kunnen
worden geregistreerd", aldus
Geurts. Bij de Vakgroep Dierge
neeskunde van de universiteit
m i Int in b et htm niets be
kend over wetenschappelijk on
derzoek dat de vermoedens van
Geurts kan bevestigen
„Het is natuurlijk wel bekend
dat honden over een heel ge
voelig zenuwstelsel beschikken.
Het bereik van geluidstnllmgen
is bij deze dieren ook veel groter
dan bij de mens", aldus woord
voerder Knol van de vakgroep.
Hij wijst er echter op dat ook
andere factoren het onrustige
gedrag kunnen veroorzaken.
..Daar komt nog bij dat het con
stateren van onrust natuurlijk
een uiterst subjectief iets is. Ik
houd daarom twijfel bij dit soort
mededelingen."
'Niet meer naar
Limburg bellen'
ROtRMONO AMf
Politie, brandweerkorpsen en
geneeskundigdc diensten in
limburg slagen er nauwelijks In
met elkaar contact te onder
houden. Het aantal mensen dat
probeert familie in de provincie
te bellen, is zo groot dat de tele
fooncentrales overbelast zijn
„Wij verzoeken daarom ook de
mmw met mm te beien WIJ
kunnen geen contact krijgen
met de collega's", aldus ren
woordvoerder van dc politic in
Roermond.
In de Julianastraat in Roermond viel vannacht
wagen was groot.
