'Moment is
misschien
ongelukkig'
Grommende bariton, piepende alt
Cultuur Kunst
'Viktor en Viktoria':
zielloze minimusieal
Hermans schrijft boekenweekgeschenk '93
Kleurrijke afsluiting
culturele activiteiten
Stichting voor Jo Spier
MAANDAG 6 APRIL 1992
9
RÉ DACTIE CEES VAN MOORf
Politie en muziek
leiden Het Leids Politie Muziek Gezelschap (LPMG) gaat in de
eerste week van mei naar Hongarije om een aantal concerten te
geven. Opgetreden wordt in Kiskunfelegyhaza en Budapest. Het
gezelschap geeft een voorproefje op vrijdag 10 april met een
voorjaarsconcert in de Muzenhof in Leiderdorp. Aanvang 20.00
uur. Kaarten verkrijgbaar aan de balie van het politiebureau of
aan de zaal.
Lingua Musica in kerk
leiden Het kamerkoor Lingua Musica geeft zaterdagavond een
concert in de Lokhorstkerk. Het 25 leden tellende koor voert in
samenwerking met de pianiste Jeannette Koekkoek een pro
gramma uit met muziek van de twee 19e eeuwse componisten
Franz Liszt en Johannes Brahms. Aanvang 20.15 uur. Kaarten
zijn verkrijgbaar aan de zaal en bij boekhandel Kooyker.
Excursie naar Kandinsky
leiden De Leidse Volksuniversiteit K&O heeft het initiatief ge
nomen om op dinsdag 28 april een excursie te maken naar de
Kandinskytentoonstelling in Düsseldorf. Op de tentoonstelling
wordt de nadruk gelegd op de aquarellen en tekeningen van de
ze belangrijke 20e eeuwse kunstenaar. De reis naar Düsseldorf
wordt per touringcar gemaakt. Het vertrek is om 9.00 uur. De
prijs bedraagt 55 gulden. Twee ervaren docenten die aan de
Volksuniversiteit zijn verbonden, zullen de groep begeleiden.
Opgave K&O Oude Vest 45,141141.
Zizero in paasvakantie
leiden Clown Zizero speelt woensdag 15 april "Verbruide Gom
pie' in de Kapelzaal van het K&O-gebouw. Dit vrolijke stuk dat
geschikt is voor kinderen van 4 tot en met 10 jaar begint om
14.00 uur. Kaarten verkrijbaar bij K&O.
Grootste tegelplateau
amsterdam In het museumrestaurant van het Amsterdams His
torisch Museum is vanaf morgen het grootste tegeltableau van
Nederland te bezichtigen. Het museum heeft het bijna zes meter
brede tableau kunnen aankopen van de Stichting Tichelaars
Historisch Bezit, nadat het met veel steun van diverse sponsors
is gerestaureerd. Hiermee is het na een lange omzwerving terug
gekeerd naar de stad waar het in het begin van de 18e eeuw is
vervaardigd: Amsterdam.
Alt en piano tijdens lunch
leiden Op het programma van het wekelijkse lunchconcert van
K&O staan komende donderdag een optreden van altzangeres
Janny Wildemast en pianist Patrick Hopper. Liederen van
Brahms, Duparc en Quilter en enkele jiddische liederen worden
ten gehore gebracht. Hopper speelt ook solo: de sonate 'Remi-
niscenza' van Nicolai Medtner. Donderdag 9 april, kapelzaal,
12.45 uur.
Indonesisch festival in Leiden
Het Rijksmuseum voor Volkenkunde organiseert in sa
menwerking met de Rijksuniversiteit Leiden op zondag
12 april een festival van Indonesische muziek en dans.
Het is voor het eerst dat een festival van deze aard en
grootte in Nederland wordt gehouden.
leiden saskia stoeunga
Op drie plaatsen in het méseum
wordt een gevarieerd program
ma geboden met anklungmu-
ziek, Soendanese zang, Balische
muziek, dansen uit Sulawesi en
de Molukken, krijgsdansen, en
natuurlijk klassieke Javaanse
muziek en dans. „Het festival
staat in het teken van de dub
beltentoonstelling Insulinde in
Leiden", aldus Mirjam ten Have
van het museum voor Volken
kunde. „De uiteenlopende gen
res muziek en dans van de
Indonesische eilanden geven
aan beide tentoonstellingen
"Voorbij de Javazee' en 'Boed
dha en Shiva op Java' een extra
dimensie." In het museumres
taurant worden die dag Indone
sische lekkernijen gepresen
teerd.
Dr. Wim van Zanten, als an
tropoloog verbonden aan de
Leidse universiteit, belicht nog
een andere kant. „Het festival is
ook bedoeld om het contact
tussen muziek- en dansgroepen
te bevorderen. Op een congres
in Londen bemerkte ik, samen
met mijn collega en medeorga
nisator dr. Clara van Brakel, dat
in Engeland de uitvoerende
Indonesische kunsten heel goed
gebundeld zijn. In Nederland is
dat niet het geval, terwijl wij
toch de langste traditie hebben.
De wet van de remmende voor
sprong heeft ons parten ge
speeld. Het is hier na een bloei
tijd in de jaren vijftig allemaal
een beetje ingezakt."
Van Zanten realiseert zich dat
het moment om de banden aan
te halen wat ongelukkig valt, nu
de relatie IndonesiëNeder
land danig is verstoord. Toch
denkt hij dat op cultureel ge
bied de uitwisselingen altijd
veel gelijkwaardiger zijn ge
weest. „Indonesische musici die
wij lieten overkomen, hadden
ons ook heel veel te bieden. Ik
hoop dat dat blijft bestaan. Voor
een aantal projecten die door
ontwikkelingssamenwerking
worden betaald, zullen we an
dere geldstromen moeten vin
den."
Het museum voor Volken
kunde biedt ruimte aan 16 mu
ziek- en dansgroepen uit Ne
derland en Indonesië met o.m.
de zanggroep Mambruk uit
Jayapura, Irian Jaya. De vier le
den daarvan verblijven een half
jaar in Nederland om zich ver
der te bekwamen in de antropo
logische film- en museumwe
tenschap. De meeste andere
groepen bestaan uit Indonesiërs
en Nederlanders. Van Zanten
die onderwijs in de antropolo
gie van de muziek geeft, zet ook
zijn studenten aan het werk in
de groep Dangiang Parahian-
gan. Om de theorie van zijn vak
aan de praktijk te toetsen heeft
hij samen met de Sundanese
(West-Java) musicus Uking Suk-
ri lesmateriaal voor studenten
gemaakt. Van Zanten: „Sommi
gen hebben er wel gevoel voor.
Maar pretenties hebben we ab
soluut niet."
In 1980 werd op verzoek van
het International House van de
Leidse universiteit de Javaanse
dansgroep Kuwung-Kuwung
opgericht. De groep staat onder
leiding van Clara van Brakel die
zich aan de hoven en de
vatoria van Surakarta en Yo-
gyakarta specialiseerde in de
klassieke dans-, muziek- en the
atervormen van Midden Java
Ook deze groep, die in de loop
van de tien jaar een breed re
pertoire heeft opgebouwd
rituele hofdansen tot volksspe
len uit dorpen, is te bewonde
ren in de hal van
recensie wunand zeilstra
Viktor en Viktoria van Mano Morett
de regie van Rosamana Rinaldi Muziel
rangementen Paul Prenen Gezien:
schouwburg Leiden
In de jaren dertig behoorde Ber
lijn tot de toonaangevende me
tropolen. Toch wierpen de don
kere jaren van het fascisme
vooral tegen het einde van de
Republiek van Weimar, de 're
publiek zonder republikeinen',
hun schaduwen vooruit. Thea
ter, cabaret en film maakten
een bloeiperiode door, mis
schien juist wel omdat de men
sen de dreiging van de politieke
instabiliteit wilden Ontvluchten.
"Viktor en Viktoria' gaat over die
tijd. Het toneelstuk speelt zich
af ten tijde van de opnamen van
de gelijknamige film uit 1933
met Renate Müller in de hoofd
rol. Die film vertelt het verhaal
van een vrouw die zich als man
(Viktor) verkleedde die op zijn
beurt als zogenaamde 'traves
tiet' (Viktoria) in nachtclubs en
cabarets optrad. Decadent
amusement aan de vooravond
van een wereldcatastrofe.
Het liedrepertoire uit die da
gen (dat zijn populariteit onder
meer aan de vertolkingen van
Marlène Dietrich dankt) heeft
nog altijd zijn aantrekkings
kracht niet verloren. Als er ie
mand in Nederland is die dit re
pertoire op hoog niveau kan
brengen, dan is het Gerrie van
der Wei. Haar Duits klinkt per
fect, de klankkleur van haar
zangstem past precies bij de
sfeer van het liedmateriaal, en
bovendien beschikt zij over de
noodzakelijke diva-allure die je
automatisch met dit repertoire
verbindt.
Dus zou het toneelstuk Vik
tor en Viktoria', waarin Genie
van der Klei de hoofdrol ver
tolkt, eigenlijk een schitterende
avond moeten opleveren. Dat
valt echter vreselijk tegen, het is
een zielloze' minimusieal ge
worden.
Armetierig
Van der Klei zingt naar verhou
ding véél te weinig, het gebab
bel van het stuk er omheen is
een structuurloze vertoning. Te
genover de kwaliteit van haar
zang valt de erg overdreven ma
nier van acteren van Gerrie van
der Klei zeer negatief op. Zelfs
voor een krengige filmster is dit
geknauw met schelle stem on
geloofwaardig.
Hugo Metsers heeft de rol van
filmregisseur annex acteur die
hij erg ongeïnspireerd en mat
invult. Dat het dramatisch con
flict tussen hen beiden gaat
over marchanderen, collabore
ren of integer blijven, kun je
maar beter in het programma
boekje nalezen.
Afwisselend nemen we een
kijkje op de filmset en achter de
schermen. De opzet daarvan is
dusdanig armetierig dat een en
ander nauwelijks iets weg heeft
van opnames in de berucht/be
roemde filmstudio UFA in Ber
lijn. Eva van Heyningen die de
rollen van regie-assistente en
filmactrice moet combineren,
Interessant jazzconcert 'Sumbur 5' in De Waag
Het blijft een vreemde stad, Lei
den. Het ene moment blijkt er
een frisse belangstelling voor
nieuwe vormen van muziek te
bestaan, de andere keren (maar
al te dikwijls) blijft het cultuur-
minnende deel van de sleutel
stad gezapig thuis. Zaterdag
avond mocht de sinds kort in
deze bezetting bestaande for
matie Sumbur 5 de aandacht
van een tiental bezoekers trek
ken.
De vijfmansgroep, onder lei
ding van de vocalist en leider
Han Buhrs (instigator van de
Schismatics en de Tobsgroe-
pen) en genoemd naar het Rus
sische woord voor 'in de war', is
ongetwijfeld een van de opmer
kelijkste groepen die in Neder
land optreden. Met een nieuw
lichter als Dirk Bruinsma (gitaar
en altsax), bekend van het even
zo moeilijk te etiketteren Blast,
en de 'alternatieve' Franse gita
rist Guy Sapin, die eerder met
Buhrs in 'Encore Plus Grande'
musiceerde, heeft de band met
misschien de beste mannelijke
vocalist van het Nederlandse
rock- en jazzcircuit, een veel
heid aan klankmogelijkheden
tot zijn beschikking.
De twee gitaristen vullen el
kaar uitstekend aan in de me
rendeels op recalcitrante
rockritmiek gefundeerde stuk
ken en kunnen zich vooral con
centreren op fills, solowerk en
dikwijls metalige timbrecreatie.
Daarbij kunnen ze terugvallen
op een behoorlijk arsenaal aan
mechanische en, in het geval
van Sapin, electronische effec
ten. Bruinsma was daarnaast
ook te horen als vrij en puntig
solerende vrije saxofonist.
Het repertoire, een combina
tie van oudere composities door
Buhrs en Van Berkel ('lts A Gar
goyle's Job') geschreven door
onder meer de Schismatics en
nieuwer werk van Bruinsma,
het collectief en de eerder ge
noemde heren, heeft een over
wegend somber ("Gloom But
cher"), melancholisch en af en
toe mysterieus karakter. Als we
Sumbur 5 serieus nemen, leven
we kennelijk in een tijd van
emotionele crisis.
Aangezien het een grotendeels
Nederlandse band betreft, kun
nen we de boodschap gelukkig
dit alles spelen, valt hoogstens
uit de rolverdeling op u maken
Als de (helaas ingeblikte) mu-
Welke rollen Ricardo Sibelo en ziek inzet, is er enige grandeur.
Wim Rijken nu eigenlijk binnen voor de rest is het uitzitten.
Sumbur 5: Dirk Bruinsma, Frank van Berkel, Alan Pruves, Han Buhrs en Guy Sapin (vlnr).
met een korreltje zout nemen.
Zoals dat in de hedendaagse
rock gebruikelijk is, was de zan
ger hijna altijd onverstaanbaar
als het volume opengedraaid
werd, zodat het gissen blijft
naar de inhoud van uitnodi
gend getitelde stukken als 'Deli
catessen Lover Rite' en 'Come
Data Soul'. De verwijzingen
naar de onttakelde rhythm
blues van Captain Beefneart in
het bij vlagen gospel-achtige
Low Ix>w Spirit' waren echter
overduidelijk.
Die indruk wordt versterkt
door de doorrookt klinkende
stem van Buhrs die een bereik
heeft van een breed grommen
de bariton tot een piepende alt.
Buhrs' zangwerk houdt daar
bij het midden tussen 'gewoon'
zingen en ritmisch correcte de
clamatie. In een enkel stuk pak
te hij de mondhamionu u. man
de eventuele muzikale conse
quenties daarvan werden over
stemd door de andere instru
mentalisten.
Het is goed dat er een band
DEN HAAG GRD
(Festival Indonesische Muziek en
Dans, Rilksmuseum voor Volkenkun
de, Steenstraat I, leiden. Zondag 12
april, aanvang 12.45 uur.)
Willem Frederik Hermans zal
op uitnodiging van de Stichting
CPNB het boekenweekgeschenk
1993 schrijven. De 58ste Boe
kenweek wordt volgend jaar ge
houden van 10 tot en met 20
maart. Dagboeken, brieven en
biografieën, onder het motto
'Het leven geschrevefi' staan
erin centraal.
FJermans wordt door velen
beschouwd als de grootste Ne
derlandse romanschrijver van
na de oorlog. Naast romans
schreef hij ook verhalen, poëzie,
toneel en vooral essays
Hermans werd in 1921 gebo
ren. groeide op in Amsterdam,
werkte als fysisch geograaf in
Groningen, woonde 18 jaar in
Parijs en verhuisde kort geleden
naar Brussel. Van zijn werk ver-
De Culturele Raad Hazers-
woude zong gistermiddag zijn
manezang: een piano/dwars-
fluit-recitei. Na 15 jaar trouwe
dienst is de raad opgeheven.
Het gemeentebestuur roept nu
initiatieven uit de bevol
king om vervolgens een stich
ting in het leven te roepen die
de kunstbelangen behartigt.
Zo schuift de gemeente haar
vertmtwoordelijkhcid af en is
het voorlopig afwachten wat er
komen gaat. Hoe het ook zij,
voorlopig is er helaas een ein
de gekomen aan een reeks
concerten, tentoonstellingen,
exposities en voorstellingen in
•n rond het dorp.
Het recitel was niet het
hoogtepunt in de serie mid
dagconcerten. maar toch een
kleurrijke afsluiting. De fluitist
lohan van Kempen waagde
zich met succes aan het derde
Incantation van André Jovilet.
een bezwerende en romanti
sche schets van het gemis van
de zee. die hij vertaalde naar
de klankwereld van de dwars
fluit. Ook in de Barcarolle in
Fis van Chopin speelt het wa
ter een belangrijke rol. door de
pianist Jaap Stork met het wie
gende steeds terugkerende
thema in de linkerhand tot le
ven gebracht. Het is de enige
ztiidelljk getinte muziek van
Chopin geïnspireerd op de Ve-
netiaanse gondelvaart; be
schouwend en toch betrokken
door Stork gespeeld.
Het lekkerst was voor het
laatst bewaard, een verrassend
Concertino in D (bewerkt voor
piano en dwarsfluit) van de
vrouwelijke componist Cecile
Chaminade. Het begint en
eindigt met een mooie, lyri
sche melodie, die een virtuoos,
weerbarstig maar stralend
middendeel omsluit, vooral
voor de fluitist een uitdaging.
Ondanks technische pro
bleempjes werd dit stuk met
élan en spontaniteit vertolkt.
FOTO THIERRY passerat
als Sumbur 5 bestaat, maar het
blijft in hokjesminnend Neder
land een probleem om muziek
aan de man te brengen die de
tijdgeest en de spontaniteit van
de rock verbindt met de virtuo
siteit en het improviserende ka
rakter van de jazz. De geïnteres
seerden die dit optreden mis
ten, kunnen bij wijze van her
kansing nog terecht bij een live
uitzending op Radio 3. als aan
staande woensdagavond Sum
bur 5 te horen zal zijn in het
programma 'La Stampa'.
zutphen anp
Nederland heeft vanaf woens
dag 8 april een Jo Spier Stich
ting. Die dag vindt in Zutphen
de ondertekening plaats van de
stichtingsakte. Het bestuur van
de stichting bestaat uit verte
genwoordigers van de Stedelijke
Musea Zutphen. de vrijwilli-
gerswerkgroep Jo Spier, de fa
milie Spier, de Jo Spier Kring en
de Vriendenkring van de Stede
lijke Musea. Doel van de stich
ting is het geven van landelijke
bekendheid aan het werk van Jo
Spier.. Daarvoor zullen tentoon
stellingen worden gerealiseerd.
Ook zal hulp worden geboden
bij de uitbreiding, registratie en
conservering van de verzame
ling. Verder wil de stichting in
formatie en reproductiemateri
aal verstrekken en regelmatig
een Jo Spierpublikatie uitgeven
De tekenaar/ illustrator lo
Spier werd op 28 juli 1900 in
Zutphen geboren ln 1951 ver
trok hij naar de Verenigde Sta
ten. waar hij zich bezighield
met het illustreren van zeer uit
een lopende soorten drukwerk
en het ontwerpen van reclame
campagnes Hij overleed in
1978 in de VS. Naar aanleiding
van een grote overzichtsten
toonstelling in 1975 in het Ste
delijk Museum, schonk lo Spier
zijn hele verzameling aan de ge
meente Zutphen.
Kuitstdebat: tamme discussie
schenen vertalingen in het En
gels, Frans. Duits, Noors,
Zweeds en Deens.
Hermans' boeken worden uit
gegeven door De bezige Bij. Van
C)orschot, De Harmonie en
Thomas Rap.
ARNHEM HENK MEUTGEERT
Alles zal wellicht beter worden,
we moeten alleen nog even
wachten. Zowel de cultuur-frac
tiespecialisten M. Beincma. F.
Niessen en A. Nuis van CDA.
PvdA en D66 aJs WD-fractie
voorzitter F. Bolkestein beloof
den het hun gehoor gistermid
dag in de Arnhemse schouw
burg; in een nieuw regeerak
koord moet komen te staan dat
er meer geld voor kunst en rul
tuur wordt uitgetrokken. De vier
waren naar Arnhem gekomen
voor het Nationaal Kunstdebat
de voorgestelde overheve-
kunstgeiden van de 're-
r de Randstad.
In Arnhem bleek opnieuw dat
de discussie over het Kunsten
plan zich versmald heeft tot
vooral een financieel touwtrek
ken over opera en symfonische
muziek in de regio. Vooral
linfjv
vanuit de regio werd tijdens liet
door tv-presentator Paul Witte-
man geleide debat gewezen op
het belang van een culturele in
frastructuur, met eigen gezel
schappen en orkrsten. ..Sinds
de jaren zestig wordt geld aan
de regio onttrokken", betoogde
artistiek leider Agaath Witteman
van het Theater van het losten
Directeur F. de Ruiter van het
Koninklijk Conservatorium in
Dm I It.ir. noemde als enige
het advies van de Raad voor de
kunst het beste dat de n-gio
kan overkomen". „Het zou veel
beter zijn als de Randstad en de
regio samen naar de Tweede
Kamer gaan voor meer geld
Met 30 tot 40 miljoen is al veel
mogelijk stelde hij. „De regio
jammert, maar krijgt in de mu-
zieksector evenveel als ze had
Daarom wordt hier een fanta
-.iL-discus.su- gcv.Md
Hugo Metsers en Gerrie van der Klei in 'Victor en Victoria': jaren dertig herleven.
