'Dit is gevolg van
even uitstellen'
DE
Stormloop op eerste Leidse ouderenmarkt
Leiden
TIJD
vajy
TOEN
Extra politiecontroles
ter voorkoming diefstal
MAANDAG 6 APRIL 1992
7
Haagsche Schouwbrug staat volgens VNG niet alleen
„Heeft de Haagse Schouwbrug geen monumentale waar
de? Op grond daarvan zou je kunnen proberen geld los te
krijgen bij het rijk". Hardop leeft de infrastrucuur-specia-
list van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG),
F.N.M. Hilterman, mee met de gemeente Leiden en haar
afgesloten brug. Maar of het zal helpen? De VNG-man
betwijfelt het: „Als het rijk één gemeente gaat subsidi
ëren, ontstaat een precedent." Dat de gemeente Leiden
niet alleen staat met haar probleem, lijkt hem een logisch
gevolg van de voortdurende rijkskortingen sinds 1983.
DEN HAAG/LEIDEN
„Die bezuinigingen werden
vaak opgevangen door investe
ringen in wegen, bruggen en
rioleringen nog even uit te stel
len", zegt Hilterman. „Want dat
was makkelijker te verkopen
dan het korten op, pakweg, wel-
zijnsinstellingen. Dat ligt poli
tiek gezien veel moeilijker."'
Maar op een gegeven mo
ment houdt dat uitstellen op.
„Gemeenten zijn zichzelf tegen
gekomen en zijn de laatste paar
jaar bezig met een inhaalslag,
met name op het gebied van
rioleringen", begrijpt Hilterman
uit cijfers van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek en uit ge
sprekken met gemeentebe
stuurders.
Het geld voor zo'n inhaalma
noeuvre kan een gemeente op
twee manieren op tafel krijgen,
door te bezuinigen of door de
inkomsten op te schroeven.
„Het eerste is politiek gezien
niet de meest sympathieke weg
en dus zie je gemeenten wat va
ker naar de tweede mogelijk
heid grijpen. Vooral de rioQl-
rechten stijgen enorm."
Dat rioleringen een probleem
(gaan) vormen is al langer een
gegeven. De VNG toonde dat
laatst nog eens aan in een stu
die. Van bruggen en hun onder
houd is veel minder bekend.
Hilterman: „We kennen niet al
le problemen van gemeenten
die bruggen onderhouden. We
horen meestal pas iets als het
spaak loopt." Bij de Haagsche
Schouwbrug is het spaak gelo
pen, maar over de specifieke
oorzaken laat de VNG-woord-
voerder zich niet uit. Zijn vere
niging is er niet om leden af te
vallen, maar om voor de geza
menlijke belangen op te komen.
Zijn organisatie wil het rijk
dan ook vragen om een deel
van de extra aardgasbaten naar
gemeentelijke infrastructuur te
sluizen. „Want het isf toch ook
belangrijk voor de rijlcsoverheid
dat in die gemeenten goede
bruggen en wegen liggen", zegt
Hilterman. Voor dit jaar be
draagt die meevaller 400 mil
joen, maar de woordvoerder
heeft nog geen idee welk per
centage zijn vereniging daarvan
wil claimen.
De laatste paar jaar krijgen de
gemeenten een zogeheten 'in
vesteringsimpuls'. Voor een
stad als Leiden gaat het om en
kele tonnen en de VNG-man
heeft de indruk dat gemeenten
er aardig mee omgaan: „Gezien
de bezuinigingen die we heb
ben gehad en nog op ons afko
men. is het echter een doekje
voor het bloeden." Zo legt hij
uit dat de afgelopen tien jaar is
bezuinigd bp de zogeheten al
gemene uitkering, waar de in
vesteringsimpuls onderdeel van
uitmaakt. Jarenlang bood deze
uitkering, landelijk zo'n 14 mil
jard gulden, gemeenten de mo
gelijkheid om leuke dingen te
doen.
Als ze hun bestuursapparaat
en gemeentelijke huisvesting
ervan hadden bekostigd, bleef
er altijd wel wat over. „De ruim
te om bezuinigingen op te van
gen is echter heel klein gewor
den. Je kunt de gemeentelijke
tarieven ook niet onbeperkt ver
hogen. Vandaar dat het onder
houd van infrastructuur wel
eens op de lange baan werd ge
schoven."
Naast de algemene uitkering,
die zo'n 30 procent uitmaakt
van de totale inkomsten, krijgen
gemeenten ook rijksgeld voor
het uitvoeren van bepaalde ta
ken. Zo'n tien procent halen ze
uit eigen inkomsten, vooral on
roerend-goedbelasting.
Volgens een woordvoerster
van het ministerie van verkeer
en waterstaat hoeft Leiden in
derdaad niet te rekenen op een
rijksbijdrage voor de Haagsche
Schouwbrug. Toen de gemeen
te de brug overnam zou ze vol
doende geld hebben gekregen
om van de rente eeuwigdurend
onderhoud te plegen en de brug
te vervangen wanneer dat nodig
is. Ging de brug volgens het mi
nisterie in 1964 over in gemeen
telijke handen, Leiden zelf
houdt het op 1974. De afkoop
som zou zo'n 200.000 gulden
hebben bedragen en dat was
volgens de gemeente net vol
doende om onderhoud te ple
gen tot de brug, zoals toen nog
het plan was, eind jaren '70 zou
verdwijnen.
AGENDA
Sioelen t><i speeitumver Stevenshof. C. v
De meeste bezoekers beschouwden de ouderenmarkt als een vrolijk.
toe vermoeiend, dagje uit
FOTO HKICO KUIPERS
Organisatie rekent op jaarlijks terugkerende traditie
LEIDEN W1M KOEVOET
siotherapeut in sportzaal Boorsma. Zwanen
burg 61. van 15.30 tot 16.30 uur
deSt Nationale
Burgsteeg 13, aanvang 20 00
Amsterdam en Den Haag hadden er al
een. Leiden behoort sinds gisteren tot de
steden die een jaarlijks terugkerende
markt voor ouderen houdt. Want voor
Mienke van Noort, een der organisato
ren, staat het vast dat volgend jaar het
Leidse Volkshuis aan de Apothekersdijk
wederom het decor van een informatie
markt voor 55-plussers is. Het onver
wachte hoge aantal belangstellenden dat
zondag tussen elf en vier op de eerste in
formatiemarkt is afgekomen, tussen de
600 en 1000, sterkt haar in die overtui
ging-
Later deze week, als de uitslag van de
bezoekersenquéte is gespecificeerd,
wordt ook duidelijk hoe veel ouderen uit
de omgeving op het evenement zijn af
gekomen. Van Noort ontdekte in elk ge
val bezoekers uit Alkemade en Gouda,
die waarschijnlijk door mond-op-mond-
reclame van de markt af wisten.
Ze rekent op een positieve uitslag van
de enquête. „Ik heb hier alleen maar
stralende gezichten gezien. Dit was voor
de bezoekers een heerlijk dagje uit. De
mensen zijn ook zo'n beetje de hele dag
gebleven. We hadden voortdurend ar
tiesten op het podium staan, die de aan
dacht gevangen hielden."
De organisatie had vooraf op 200 a 400
bezoekers gerekend. Maar al toen wel
zijnswethouder S. de Vreeze (PvdA) 's
ochtends om elf uur de markt met een
toespraak inluidde, was duidelijk dat dat
een pessimistische raming was. De orga
niserende groep is dezelfde die in het
Volkshuis met veel succes cursussen als
geheugentraining, zelfverdediging voor
vrouwen van 55 jaar en ouder en com-
puterbasisvaardigheden geeft voor Lei
den en de regio.
Op de markt, waar werd geprobeerd
de zonzijde van het Ouder worden' te
benadrukken, gaven onder meer instel
lingen op het gebied van educatie, ar
cheologie. natuur en milieu alsmede ou
derenbonden, de Wijze Oude Wijven,
het Volkshuis zelf met zijn cursussen-
aanbod en het Studiehuis acte de pré-
sence. De meeste ouderen, redeneert de
organisatie, zijn vitaal en levenslustig en
zitten goed in hun vnje tijd. Bd er dn Hl
mogelijkheden om die zinvol te beste
den, zegt Van Noort.
Van Noort hoop dat de tweede infor
matiemarkt niet 10*0 hnrhiuigcl prmliik
tie hoeft te zijn als de eerste. Het debuut
was voor 1500 gulden gesubsidieerd. De
bijdragen die de aan de markt deelne
mende organisaties zo vriendelijk waren
af te staan, vormen de andere inkom
sten. Verplichte marktgelden heffen voor
een markt die het van vrijwilligersorgani
saties moet hebb^m past niet in de for
mule die de organisatoren voor ogen
hebben, even/run ais het heffen van en
treegelden
Van Noort put hoop uit de enthousias
te reacties van wethouder De Vreeze. De
brstuuuirr heeft daurg.imxaiic laten we
ten dat er met hem is te praten over een
aanvulling op de gemeentelijke subsidie
als er tekorten zijn.
De Mare, trouw dienaar
van De Levdsche Spaarbank
Met het verschij
nen in druk van
de inventaris van
het archief van de Leidsche
Spaarbank zijn de mogelijkhe
den voor onderzoek naar de ge
schiedenis van die instelling
sterk toegenomen. In 1818
richtte het Departement Leiden
van de Maatschappij tot Nut
van 't Algemeen de Leydsche
Spaarbank op. Die was bedoeld
voor 'zekere bewaring van klei
ne spaarpenningen voor vol
gende behoeften', met name
dus voor de gewone burger.
Tot 1846 hield men eens per
week zitting in een lokaal van
de Latijnse school, daarna tot
1865 in de rectorswoning aan
de Pieterskerkgracht en sedert
dien tot 1877 in het gebouw van
het Nut aan het Steenschuur,
thans Sociale Dienst. Nadat
daar weieens klachten waren
over beschadiging van de
wachtkamer door ongeduldige
klanten, werd in 1877 Oude Rijn
56 aangekocht voor 7500 gul
den. Door architect W.F. van
der Heyden werd nog eens zo'n
zelfde bedrag verspijkerd om
een kluis aan te brengen en een
bovenwoning voor de boekhou
der van de bank in te richten.
Die boekhouder was dan ook de
spil van het bedrijf. Abraham de
Mare heeft er tot 1888 gewoond.
Van de eerste vijf door het Nut
aangewezen commissarissen
kreeg Paulus Glaude Lezwijn
haast automatisch het penning
meesterschap in de schoot ge
worpen: hij was bankman. Met
zijn schoonzoon Benjamin Ei-
geman runde hij een kassiersfir
ma 'Lezwijn en Eigeman'. Deze
was gevestigd op het adres Ra
penburg 39. terwijl Lezwijn
woonde op Rapenburg 41.
Boekhouder
In 1822 nam zoon Abraham Li-
brecht lezwijn - hij had de
naam van zijn moeder er bij ge
nomen - de hoofdrol in de firma
over. Hij werd in 1825 secreta
ris penningmeester van de
Leydsche Spaarbank. Het was
voor hem een bijbaantje, bo
vendien onbetaald, maar uiter
aard niet onhandig gezien zijn
Abraham de Mare op
wat latere leeftijd, ge
portretteerd door een
onbekend fotograaf
zo rond 1880. Hij was
boekhouder van de
Leydsche Spaarbank
van circa 1824 tot
1886.
FOTO GEMEENTELIJK
ARCHIEFDIENST
eigen bedrijf. Het feitelijke werk
aan de bank, zoals het zitting
houden voor de klanten, liet hij
dan ook meestal over aan een
vertrouwde werknemer:
Abraham de Mare. Deze schijnt
vanaf 1824 de zaken van de
bank al waargenomen te heb
ben.
Na de dood van Abraham gin
gen de zaken over in handen
van zijn zoon, mr. Paul Claude
Librecht Lezwijn. Deze zoon
werd wethouder van de ge
meente Leiden en had daardoor
eigenlijk geen tijd voor de bank.
Daar kwam nog bij dat er angst
was voor belangenverstrenge-
ling.
In 1866 werd besloten De Mare
de eer te geven waar hij recht
op had: hij kreeg de titel van
boekhouder en een vast salaris-
je. Vanaf 1872 verving de boek
houder zijn baas zeer vaak op
de ook wel frequenter worden
de vergaderingen. In 1877 kon
De Mare in het toen aange
kochte en verbouwde pand Ou
de Rijn 56 gaan wonen.
Zijn salaris werd opgetrokken
tot 1500 gulden per jaar. waar
weer 350 gulden van af ging als
huur voor de woning. Wel be
dong De Mare. die al 75 jaar
oud was, een toelage van 150
gulden om daarvan een klerkje
te kunnen betalen. Vanaf toen
konden er twee zittingen per
week gehouden worden en de
kluis kon aan derden verhuurd
worden, zodat de zaken flink
toenamen en de hulp van de
20-jarige klerk Martinus Ver-
kouw wel nodig was. Overigens
was er ook nog de knecht of bo
de Dool. die zorgde voor het zit
tingenlokaal en voor bood
schappen.
Abraham de Mare was op 17
november 1802 in de Pieters
kerk gedoopt als zoon van Jo
hannes Philippus de Mare en
Hendrina Wildeboer. Zijn vader
stapte korte tijd later over naar
de Waalse gemeente en
Abraham werd dan ook in die
geest opgevoed. Met Pasen
1819 werd hij Waals lidmaat en
tot november 1868 bleef hij dat.
Op 23 oktober van dat jaar werd
hij gekozen tot ouderling van de
Nederlands Hervormde ge
meente. Dat gaf aanleiding tot
scheve gezichten en hem werd
het leven zuur gemaakt. De ker-
keraad weigerde een ouderling
te aanvaarden die nog geen lid
maat was De Mare werd zo te
gengewerkt, dat hij van het
ambt af. Overigens zou hij dat
later alsnog vele jaren bekleden.
De Mare was trouwens een zeer
actief baasje, zowel op kerkelijk
als op sociaal gebied: hij was
voorzitter van het bestuur van
de Vereeniging voor Christelijke
Belangen, opgericht 26 novem
ber 1857; bestuurder van het
hulpgenootschap ter bevorde
ring en uitbreiding van Gods
koninkrijk op aarde; secretaris
thesaurier van het bestuur der
Provinciale Sub-Commissie van
den Confessioneele Vereeni
ging. enz.
Uit zijn huwelijk met Johanna
Catharina van Benten werden
twaalf kinderen geboren, maar
zeven daarvan stierven als klein
kind. Zijn oudste zoon werd ook
maar 25 jaar. Om dit grote gezin
te onderhouden moest hij wel
licht wel wat bijklussen. Zo was
hij agent van de 'Rotterdamsche
Maatschappij van levensverze
kering, algemene meisjes, vrou
wen en weduwenfonds' en
agent van de 'Algemene Maat
schappij voor Weezen' te Rot
terdam.
Nadat hij in 1866 boekhouder
van de Leidsche Spaarbank ge
worden was. en (n 1877 meer
salaris kreeg, bleven de zaken in
het nieuwe pand een steeds
groter vlucht nemen. Ook zijn
assistent moest weer een hulpje
krijgen. En zo ging het verder.
De Mare werd echter zo oud,
dat hij dit niet meer kon bijbe
nen. Per 1 januari 1886 - ruim
83 jaar oud - nam hij ontslag.
Bij wijze van pensioen mocht
hij de woning boven de bank
blijven bewonen en toch zijn
volle salaris van 1500 gulden
houden.
Zijn assistent J.B. Mullié werd
zijn opvolger voor hetzelfde be
drag. Bij diens huwelijk in 1888
bleek De Mare bereid te verhui
zen. Maar hij kreeg wel 250 gul
den per jaar voor het gederfde
woongenot. Hij ging aan de Ma-
resingel wonen, die toen nog tot
de gemeente leiderdorp be
hoorde, en in 1890 aan de Zijl
singel. Daar overleed hij nog
hetzelfde jaar.
Daarmee was een einde geko-
jnen aan een welbesteed leven,
een leven vooral in dienst van
de Leidsche Spaarbank.
P.J.M. DE BAAR
Kom in de Kas
weer 'superdag'
RIJNSBURG WILLEKE HEUKOOf
Stampvol waren de drie ver
lengde NZH-bussen die afgelo
pen zaterdag heen en weer re
den tussen de Bloemenveiling
Flora Rijnsburg en het glastuin
bouwgebied Kloosterschuur.
Daar gooiden de tuinders, even
als in 27 andere gebieden in Ne
derland, voor de vijftiende keer
onder het motto 'Kom in de
Kas' de deuren van hun bedrij
ven open voor publiek. Thema
van dit jaar was geïnspireerd op
dat van de Floriade in Zoeter-
meer: Tuin van Europa.
Kloosterschuur bood zaterdag
een vrolijke aanblik door de be
zoekersdrukte en de VhOBI uit
alle landen van Europa. W. van
Noort, voorzitter van de Neder
landse Bloemenstudieclub en
een van de organ i sa toren:
„Voor de tuinders betekent
Kom in de Kas ook een beetje
feest. Ze runnen bijna allemaal
familiebedrijven, het zijn men
sen die het ontzettend leuk vin
den om anderen te vertellen en
te laten zien waarmee ze bezig
zijn. En dit is een mooie gele
genheid om iets aan dat nega
tieve beeld te doen wat de
laatste tijd van de tuinbouw
heerst." Na afloop kon \.tn
Noort terugkijken op een 'su
perdag'. .aw mui bm% vooi
concurrentie uit Roelofarends
veen en De Kwakel, waar dit
jaar ook Kom in de Kas werd ge
houden. Maar dat bleek van
geen enkele invloed. Van 's
morgens vroeg tot het einde van
de dag bleven de busen vol."
Van Noort schat het aantal be
zoekers op zeker vijfduizend.
Bezinningsavond
LflOCN
Het Knooppunt voor jongeren
pastoraat en diaconaat organi
seert op 13. 15 en 17 april be-
zinningsavonden voor mensen
vanaf 17 jaar. die geïnteresseerd
zijn in vasten. De avonden du
ren van 10.15 KM IBM uur M
worden gehouden in het ge
bouw van het Knooppunt. Oude
Rijn 44b. Inlichtingen: tel.
120070
VRUE TUD
Integratie
Deze week houdt jongerenvere
niging Augustinus een thema -
week over integratie'. Vandaag
(aanvang 20.30 uur) gaat het
over integratie van buitenlan
ders. Donderdag 9 april gaat het
over integratie van studenten
(aanvang 20.00 uur). Beide acti
viteiten vinden plaats in het Au-
gustinus-gebouw aan het Ra
penburg 24.
Gratis maaltijd
ledereen die een mening heeft
over hoe mensen van deze tijd
OM elkaar en met het milieu
moeten omgaan, kan meedoen
aan de maaltijd 'op water en
brood' van het Knooppunt voor
jongerenpastoraat en diaco
naat, Oude Rijn 44. Onder het
eten ie <-r mos pelepnMd
voor het voordragen van ge
dichten over de lente. De maal
tijd is vandaag duurt van 18.00
tot 19.30 uur. Inlichtingen: tel.
120070.
Cursus 1VN
De JVN-Leiden begint vandaag
een cursus waarin landschap
pen centraal staan als bos.
strand, polder en duinen. Er
worden zes lessen gegeven in
de periode tot 15 juni. Plaats
van handeling is de Sterre
wacht. Kosten bedragen 60 gul
den. Informatie bij Dineke
Bruin, Beekforel 70, 2318 MC
leiden, tel. 215123.
Klussencursus
Buurthuis Vogelvlucht organi
seert vanaf 7 april een klussen
cursus voor vrouwen. Behan
deld worden onder meer elek
tnciteit, boren, sanitair, verven,
behangen en firtsenonderhoud.
Opgeven bij buurthuis Vogel
vlucht, tel. 313648.
Wereiddam
Bij het leidse Volkshuis begint
op 7 april een cursus 'wereld -
dans'. De lessen in onder meer
hip hop en Afnkaansc dans
worden verzorgd door folklore-
groep Misirlou Ex zijn lessen
voor beginners en gevorderden.
Voor meer informatie tel. 071-
176389.
NOOaOWUK
Tijdens de komende feestdagen en in het hoogseizoen zullen de
politiekorpsen in de Duin en Bollenstreek extra controles uit
voeren om het aantal autodiefstallen en -inbraken tenig te dnn-
gen. Bijzondere aandacht zal daarbij uitgaan naar de kuststreek.
Het bezoek van vele toen sten aan de stn-ek gaat gepaard met
een stijging van het aantal criminele activiteiten. Om daar wat
aan te doen zullen de korpsen vooruitlopend op de regionale
coöperatie van april tot en met augustus nauw samenwerken.
Al)een al rond Pasen en Pinksteren zijn twintig extra controles
gepland, waarbij onder andere politiemensen te paard worden
BfMl
liet project 'diefstal uit/van auto's' richt zich op de dader,
Naast het inzetten van extra agenten om de pakkans te vergro
ten, zal de politie toeristen en bewoners inlichten om de misdrij
ven io veel mogelijk te kunnen voorkomen. Bij hotels en cam
pings zullen folders worden achtergelaten waarin de toensten
op de gevaren worden gewezen Ook zal de politie een beroep
op de mensen doen om vaker aangifte te doen Het openbaar
ministerie heeft zijn medewerking aan het profeet toegezegd
Dat houdt in dat daders die worden gepakt direct worden gr
straft
