Gaddafi dreigt
met olie-boycot
Buitenland
Republieken Joegoslavië
willen handel hervatten
Arts: Kennedy stierf
door kogel in voorhoofd
Tien doden bij aanval
op Dnjestr-separatisten
Geweld domineert leven in Alexandra
Oost en West gaan hand in hand verder
'Palestijnse gevangenen
nog steeds gemarteld'
Vakbond Peru gaat zich
wapenen tegen terreur
Straatmuzikant in de weg
DONDERDAG 2 APRIL 1992
IPS mtff Prr« Service
Opnieuw gevechten in Bosnië
CORRESPONDENT
De voormalige Joegoslavische
republieken maken neel voor
zichtig aanstalten om hun on
derlinge handel te hervatten. De
presidenten van de zes repu
blieken hebben in Brussel afge
sproken dat ze in principe hun
grenzen weer openen, handels
belemmeringen opheffen en de
afgesneden bevoorradingslijnen
voor elektriciteit en olie herstel
len.
Lord Carrington, de Britse
voorzitter van de door de Eu
ropese Gemeenschap gesteun
de vredesconferentie, heeft dat
gisteren meegedeeld. Hij noem
de het een „aanzienlijke stap
voorwaarts" dat de republieken
in principe weer bereid zijn de
economische banden aan te ha
len.
Het principe-akkoord, dat
nog wel moet worden uitge
werkt, voorziet ook in de terug
keer van vluchtelingen. Servië
vindt bovendien dat er een eind
moet komen aan de economi
sche sancties die de EG tegen
Belgrado heeft uitgevaardigd.
Het is onduidelijk wat Carri
ngton de EG-ministers van bui
tenlandse zaken maandag zal
adviseren over eventuele diplo
matieke erkenning van Bosnië-
Hercegovina en Macedonië.
Geen enkele republiek dreigde
gisteren de vredesconferentie te
verlaten wanneer de EG de af
gescheiden republieken erkent.
Maar de onderhandelingen tus
sen Serviërs, Kroaten en mos
lims over de toekomst van Bos
nië en de bescherming van de
rechten van minderheden vlot
ten niet erg. De drie groepen
gaan wel opnieuw proberen de
kaart van hun land te herteke
nen en het in te delen in min of
meer autonome regio's. Tot zo
ver onze correspondent.
Vanuit Bosnië komen intus
sen meldingen over nieuwe ge
vechten. In de stad Bijeljina in
het noordoosten vielen gisteren
volgens de Servische televisie
diverse doden. Inwoners die de
ze etnisch verdeelde stad waren
ontvlucht, verklaarden dat mos
lims zich in het centrum heb
ben verschanst achter barrica
des, en dat Serviërs van alle
kanten aanvallen. De Servische
tv sprak ook over oplaaiende
gevechten in Bosanski Brod,
aan de grens met Kroatië.
dallas »afpheeft bestudeerd. .Ik wilde het
weten en ik zal het me mijn he
le leven herinneren. Miin leven
lang zal ik weten dat de presi
dent gedood is door een kogel
in het voorhoofdaldus Crens
haw in de uitzending.
De commissie-Warren, die
het officiële onderzoek naar de
moord deed, kwam tot de con
clusie dat de president is dood
geschoten door Lee Harvey Os
wald die, in zijn eentje hande
lend, tot drie keer toe in het
achterhoofd van de president
schoot.
Charles Crenshaw, een arts die
werkte op de afdeling traumato
logie van het ziekenhuis in Dal
las waar John F. Kennedy in
1963 werd gebracht voordat hij
stierf, zegt dat de president is
gedood door een kogel in het
voorhoofd. Dat heeft hij gezegd
in vraaggesprekken met enkele
Amerikaanse tv-stations.
Crenshaw zei dat hij voor
dat het lijk in een kist werd ge
legd zorgvuldig de
hoofdwonden van de president
zij In de toekomst aansluiting
zal zoeken bij Roemenië.
De aanval op Bendery vond
plaats enkele uren na afloop
van een ultimatum dat de rege
ring van Moldova de separatis
ten had gesteld om hun wapens
neer te leggen. Met de aanval
verbrak de regering een staakt-
het-vuren dat zij dinsdag met
een parlementaire delegatie uit
Trans-Dnjestr overeen was ge
komen.
Ook in Tiraspol werd gisteren
gevochten, maar daarbij zijn
geen doden of gewonden geval
len. De situatie in de stad is wel
zeer gespannen.
De Russische president Jeltsin
stelde gisteren een deel de voor
malige troepen van de Sovjetu
nie in Moldova onder zijn bevel.
Alleen die eenheden waar Mol
dova aanspraak op maakt voor
de opbouw van een eigen leger,
vallen niet onder het besluit
Gewapende eenheden van de
militaire politie in Moldova zijn
gisteren de voornamelijk door
Russischtaligen bewoonde stad
Bendery op de westelijke oever
van de Dnjestr binnengetrokken
om „groepen bandieten op te
ruimen en wet en orde in het
gebied te herstellen Dat heeft
het ministerie van binnenland
se zaken in Chisinau bekendge
maakt. De plaatsvervangend
burgemeester van de stad deel
de telefonisch mee dat daarbij
tien mensen zijn omgekomen.
Bendery ligt tegenover de
stad Tiraspol, de hoofdstad van
de onlangs uitgeroepen Dnje
str-republiek. aan de andere
kant van de rivier de Dnjestr
Dit gebied, waar voornamelijk
Russen wonen, heeft zich afge
scheiden van de republiek Mol
dova omdat wordt gevreesd dat
Historische bijeenkomst in Brussel
correspondent
Navo-troepen zullen over enke
le jaren wellicht samen met hun
vroegere tegenstrevers uit Oost-
Europa oefeningen houden die
zijn gericht op het uitvoeren
van vredesmissies. Ook op het
gebied van defensieplanning
zullen 'Oost' en 'West' nauwer
gaan samenwerken.
Gisteren waren voor het eerst
de ministers van defensie van
de Navo, de Oosteuropese lan
den, de Baltische republieken
en het Gemenebest van Onaf
hankelijke Staten (GOS) in
Brussel bijeen. De Nederlandse
minister Ter Beek noemde het
een historische ontmoeting „en
een uitbundige illustratie van de
radicale veranderingen in de
Europese veiligheidssituatie".
Oekraïne, Wit-Rusland en Ka-
zachstan verzekerden de Navo
dat ze hun belofte zullen nako
men om alle kernwapens voor 1
juli over te dragen aan Rusland.
Maar Navo-secretaris-generaal
Wörner bleef toch voorzichtig
wat betreft Oekraïne, dat con
trole over de kernwapens wil
houden. Maar de Oekraïense
minister Morozov verzekerde
dat zijn land een niet-nucleaire
staat wil worden. De suggestie
van gezamenlijke oefeningen
kwam van Ter Beeks Ameri
kaanse collega Cheney. Die stel
de ook voor dat eenheden van
de Navo en de partners in de
Noordatlantische Samenwer
kingsraad voortaan samen op-
sporings1 en reddingsoperaties
ondernemen bij natuurrampen
en vliegongelukken.
Op de bijeenkomst in Brussel
zijn afspraken gemaakt voor
een reeks projecten. Op voorstel
van Ter Beek wordt bekeken
hoe de Navo kan helpen bij het
verhelpen van de milieuproble
men die legerplaatsen veroorza
ken. Van Amerikaanse rege
ringsfunctionarissen in Was
hington is gisteren vernomen
dat Rusland op langere termijn
streeft naar een troepenmacht
van 1,2 tot 1,3 miljoen man
schappen. De militaire doctrine
zal uitsluitend verdedigend zijn.
Zo'n Russisch leger is volgens
de Amerikanen veel minder be-
dreigdn dan het voormalige
Sovjet-leger, dat 2,5 tot 3 mil
joen manschappen onder de
wapenen kon roepen.
JERUZALEM Rtr-DPA-DPA
Palestijnse gevangenen worden
nog steeds gemarteld tijdens
verhoor door de Israëlische vei
ligheidsdiensten. Dat schrijft
B'tselem, het Israëlische Cen
trum voor Mensenrechten, in
een gisteren verschenen rap
port.
F.r zijn al eerder onderzoeken
gedaan naar de ondervragings
methoden. maar tot nog toe is
er weinig verbeterd. „Geweld en
mishandeling tijdens het ver
hoor zijn routine geworden", al
dus de organisatie.
Naar schatting werden onge
veer 5.000 van de 25.000 Pales-
tijnen die vorig jaar gevangen
zijn genomen, gemarteld. Daar
bij werden zij onder meer gesla
gen en opgesloten in een kleine
ruimte met een zak over het
hoofd.
De Israëlische paramilitaire
politie heeft gisteren in het
vluchtelingenkamp Rafah op de
bezette Gaza strook vier Pales-
tijnen doodgeschoten De
schietpartij brak uit toen de Is
raëlische grenspolitie een auto
achtervolgde waarin gezochte
Palestijnse activisten zaten.
JOHANNESBURG P.v.NUUSENBURG
CORRESPONDENT
Bij gevechten tussen aanhangers van het
ANC en de Zulu-bewegjng Inkatha in het
zwarte woonoord Alexandra zijn de afge
lopen twee dagen zeven mensen omgeko
men. Zeker 23 mensen raakten gewond.
De bewoners wierpen uit protest tegen het
geweld barricaden op en gingen niet naar
hun werk.
Alexandra is een zwart woonoord in Jo
hannesburg. Het is waarschijnlijk een van
de dichtstbevolkte plaatsen ter wereld. Op
vier vierkante kilometer leven volgens de
officiële cijfers 350.000 mensen, 87.500 per
vierkante kilometer. Ter illustratie: In Sand-
ton, een rijke, blanke voorstad van Johan
nesburg, waar Alexandra aan grenst, wonen
100.000 mensen in een gebied dat zeker
tien keer zo groot is.
De inwoners van Alexandra wonen in
huisjes die, vanwege hun recht-toe-recht-
aan bouwstijl, luciferdoosjes worden ge
noemd, logementen en hutten van plaatij
zer, hout en karton. De armoede grijnst je
op elke van de 400.000 vierkante meters te
gemoet, want meer dan de helft van de be
roepsbevolking is werkloos. En armoede
stinkt, zoals een schrijver over de Derde
Wereld ooit opmerkte. Niemand kan zich
herinneren wanneer het vuil voor het laatst
werd opgehaald.
Een van de vele krottenkampen heet Bay-
rut. Het is een naam die voor heel Alexan
dra van toepassing is, want in dit overbe
volkte, straatarme getto woedt sinds drie
weken een burgeroorlog. De strijdende par
tijen bestaan, net als in de meeste andere
townships, uit aanhangers van het ANC en
de Zulu-beweging Inkatha. De Inkatha-sup-
porters zijn Zulu's die in de logementen
voor de trekarbeiders wonen. Zij zijn niet
populair bij de inwoners van de buurten
rond de logementen. Nooit geweest. De
trekarbeider staat op de onderste sport van
de sociale ladder en wordt met de nek aan
gekeken.
Toen bijna twee jaar geleden de machts
strijd tussen ANC en Inkatha in de towns
hips rond Johannesburg tot uitbarsting
kwam, bleef Alexandra aanvankelijk de da
gelijkse bloedbaden bespaard. Dat werd
toegeschreven aan de grote gemeenschaps
zin en de kwaliteiten van plaatselijke ANC-
en Inkathaleiders.
Nu speelt zich in Alexandra hetzelfde dra
ma af als in de andere woonoorden. De lei
ders hebben geen vat meer op hun aanhan
gers, criminelen profiteren van de chaos,
mensen beslechten onder het mom van po
litiek privé-vetes en stammentegenstellin
gen Irijgen racistische boventonen. In
Alexandra heerst een 'cultuur van geweld',
zeggen deskundigen. De inwoners noemen
het burgeroorlog.
Zeker 54 doden zijn er nu gevallen en een
kans op een wapenstilstand, laat staan vre
de, is niet in zicht. ANC en Inkatha beleg
gen dagelijks persconferenties waar ze el
kaar ritueel verketteren. Er wordt in geza
menlijke comités driftig overleg gepleegd,
maar in straten moeten brandende barrica
den voorkomen dat desperado's vanuit mi-
nibusjes in het wilde weg op voorbijgangers
schieten.
Alexandra is vorige maand tot 'onrustge-
bied' verklaard. Behalve politiemannen pa
trouilleren nu ook soldaten door de straten.
Er is een avondklok ingesteld. Het maakt
niets uit: de meeste doden vallen 's avonds
en 's nachts. Overdag zorgen de Casspir-
pantserwagens er voor dat de situatie in de
politierapporten 'rustig, maar gespannen'
kan worden genoemd.
Vlak bij het Madalalogement blussen
brandweerlieden uit Sandton de smeulende
resten van een uitgebrande hut. Zij dragen
kogelvrije vesten. Vijf politiemannen in ca
mouflagepakken slaan met het geweer in de
aanslag het blussingswerk gade. Er klinken
schoten. Een man brengt zijn persoonlijke
bezittingen, wat kleren, schoenen en een
steelpan, in veiligheid.
De hut was in brand gestoken door de
politie, zeggen een paar jongens. Zij hebben
geen enkel bewijs, maar het typeert hun
haat jegens de handhavers van recht en or
de. Het leger staat er beter op: daar valt wel
mee te werken.
Tegenover het Nobuhlelogement staat,
als een bunker van pantserstaai, een Cas-
spir van de politie. De geweerlopen steken
uit de schietgaten, gericht op dit bolwerk
van Inkatha. De bewoners hadden het vuur
geopend op de politie, zegt een man met
een drankkegel. Hij raadt ons aan ons uit de
voeten te maken. „Voordat het donker
wordt.."
Een politievoertuig stopt vlak voor één
de slachtoffers van het geweld in Alexandra.
Extra voedselhulp naar Afrika
brussel» De Europese Commissie wil snel voor een half miljard
gulden extra voedselhulp naar Afrika sturen, ter bestrijding van
de ernstige hongersnood in landen rond de Sahara en in de
Hoom van Afrika. Het dagelijks bestuur van de EG vreest dat
hongersnoden in Afrika, Zuid-Amerika en Azië 60 miljoen men
sen bedreigen.
Grootste organisme ter wereld
londen Welk levend wezen is groter dan 20 voetbalvelden,
weegt meer dan 10.000 kg en is tenminste 1.500 jaar oud? Het
antwoord is: de Armillaria bulbosa, een reusachtige, paddestoe
len vormende schimmel in het noordelijke bosgebied van Mi
chigan. Wetenschappers hebben deze vandaag officieel be
kroond met de titel het grootste levende organisme ter wereld.
Jeltsin en Havel tekenen verdrag
moskou De presidenten van Rusland en Tsjecho-Slowakije,
Jeltsin en Havel, hebben gisteren in Moskou een vriendschaps
verdrag getekend. Het document veroordeelt onder meer de ge
welddadige onderdrukking door de Sovjetunie van de Praagse
Lente in 1968.
Rafsanjani weert radicalen
nicosia De Iraanse Raad van Beschermers, waarin aanhangers
van president Rafsanjani de dienst uitmaken, heeft 1.100 kandi
daten uitgesloten van de parlementsverkiezingen op 10 april.
Met de afwijzing van de kandidaten geeft Rafsanjani hoog opge
leide technocraten voorrang boven radicale aanhangers van wij
len ayatollah Khomeini.
Van Riebeeck-dag niet gevierd
Johannesburg Kaapstad zal op 6 april niet vieren dat ze in 1652
door Jan van Riebeeck is gesticht. De burgemeester heeft de vie
ring van de Van Riebeeck-dag geschrapt omdat het 'eenzijdig is,
gericht op de blanke minderheid, en verdeeldheid in de hand
werkt'.
Brug naar Westoever ingestort
amman Een van de twee bruggen die Jordanië met de door Is
raël bezette Westelijke Jordaanoever verbindt, is gisteren inge
stort onder het gewicht van een tankauto met water. De houten
Prins Mohammed-Damyeh brug zal binnen twee dagen worden
gerepareerd en heropend. De brug vormt met de 71 jaar oude
Koning Husayn-Allenby brug de enige directe verbinding met de
Westoever.
De Peruaanse vakbondsfedera
tie CGT gaat een eigen gewa
pende macht opzetten om zich
tegen de guerrillabeweging het
Lichtend Pad te beschermen.
Dat maakte Pedro Huillca, se
cretaris-generaal van de CGT,
gisteren bekend.
Huillca is voorstander van zo
genoemde stedelijke rondas,
naar het voorbeeld van de ge
wapende zelfverdedigingsgroe-
pen op het platteland. Daarin
zijn zo'n 13.000 boeren vere
nigd die door het regeringsleger
zijn voorzien van wapens.
„Wij gaan ons organiseren en
wapens gebruiken om ons leven
te beschermen en een einde te
maken aan de straffeloosheid
waarmee de terroristen opere
ren. De terreurgroep heeft hon
derden vakbondsleiders, ge
meente-ambtenaren en buurt-
leiders vermoord. Zij stierven
zonder zich te kunnen verdedi
gen", aldus Huillca.
Arabische wereld betreurt VN-sancties
De Libische leider Gaddafi heeft gisteren gedreigd met
economische strafmaatregelen tegen de landen die de
VN-sancties tegen Libië steunen. Tegen een Italiaanse
krant zei hij: De sancties maken ons niet bang. Degenen
die de zaak van mijn volk niet steunen, krijgen geen olie
en kunnen geen zaken met ons doen."
TRIPOU-NEW YORK
The Ind-DPA-Rtr-AFP-ANP
De Veiligheidsraad van de Vere
nigde Naties gaf Libië gisteren
tot 15 april de tijd de verdach
ten van de bomaanslagen op
een Amerikaans en Frans toe
stel uit te leveren. Als Libië
daaraan niet voldoet, worden
de sancties van kracht. Die hou
den een verbod in van luchtver-
bindingen en wapenhandel met
Libië.
Vooral Groot-Brittannië en
Frankrijk moeten het in het
commentaar van Gaddadi ont
gelden. Volgens de Libische lei
der zijn deze landen niets meer
dan marionetten van de Vere
nigde Staten. Als Libië besluit
tot een olie-embargo zullen zij
echter nauwelijks iets te vrezen
hebben. Want Italië en Duits
land zijn de belangrijkste afne
mers van Libische olie.
De Arabische staten hebben
gisteren terughoudend gerea
geerd op het ultimatum dat de
VN aan Libië hebben gesteld.
De Arabische Liga „betreurt"
het besluit en waarschuwde dat
deze gevaarlijke gevolgen kan
hebben.
De Libische radio meldde dat
in de straten van Tripoli mas
saal werd gedemonstreerd.
Scholieren en andere betogers
hadden spandoeken bij zich
waarop zij zwoeren de Libische
revolutie te verdedigen en het
VN-besluit werd veroordeeld.
Irak omschreef de afkondi
ging van de sancties als een on
derdeel van een samenzwering
in het Westen tegen de Arabi
sche wereld. Kranten in Irak rie
pen Arabische landen op zich
niet te houden aan de straf
maatregelen.
Het was gisteren nog niet dui
delijk in welke situatie de wes
terlingen in Libië zich bevinden.
Een dag eerder werd gemeld dat
Europeanen in Libië problemen
hadden bij het verkrijgen van
een uitreisvisum. Een woord
voerder van het Libische minis
terie van justitie wees deze be-
Muammer Gaddafi. foto afp
richten later als „onwaar" van
de hand.
Het ministerie van buiten
landse zaken in Den Haag heeft
Nederlanders in Libië dringend
opgeroepen dat land te verla
ten. Maar de meeste van de 150
in Libië verblijvende Nederlan
ders maakten weinig aanstalte
het land met onmiddellijke in
gang te verlaten. Volgens eerste-
secretaris Van Dorth van de Ne
derlandse ambassade in Tripoli
is uiterst laconiek gereageerd op
de oproep van het ministerie.
Schmidt: Kohl
moet ook zelf
loon inleveren
bonn Rtr
De voormalige Duitse bonds
kanselier Helmut Schmidt wil
dat zijn opvolger, Helmut Kohl,
zijn eigen salaris met twintig
procent vermindert. Kohl moet
een voorbeeld stellen om de ho
ge Duitse looneisen tegen te
gaan, aldus Schmidt in een
vraaggesprek met het weekblad
Stern. Kohl heeft als kanselier
en parlementariër een salaris
van 463.000 mark (ongeveer een
half miljoen gulden)
Volgens Schmidt is het onvol
doende alleen werknemers op
te roepen tot beperking van hun
looneisen. „De politici moeten
zelf het goede voorbeeld ge
ven", aldus Schmidt. ,Als Kohl
dat doet, kan hij met recht aan
de industrie en de vakbonden
vragen ook hun steentje bij te
dragen."
moskou Een lid van de Moskouse verkeerspolitie probeert een muzikant weg te duwen die op straat zijn
muziek ten gehore brengt. Moskou was gisteren, tijdens de 1 april-festiviteiten, vergeven van clowns,
acrobaten en muzikanten. foto epa
