De laatste Godfather
ZATERDAG 28 MAAR I
ZATERDAGS
!Z
BIJVOEGSEL
v:
4*
De ontmaskering van John Gotti, Amerika's grootste maffiabaas
alvatore Sammy Bull" Gravano is
a een gedrongen man met een hard
B gezicht; een gezicht als een blik
spijkers, heeft iemand eens gezegd. Gravano
werd onlangs samen met Amerika's laatste
grote maffiabaas John Gotti aangeklaagd, be
kende 19 moorden en maakte een 'deal' met
de aanklager dat hij in ruil voor zijn getuige
nis maximaal 20 jaar zou krijgen in plaats van
levenslang.
Eindelijk kon de overheid Gotti pakken
voor de moord op zijn voorganger in 1985: de
vorige baas van de Gambino;familie, Paul
Castellano. Al twee keer eerder was Gotti in
de kraag gevat en beide keren beschikte het
openbaar ministerie over afluisterbanden uit
zijn hoofdkwartier. Maar geen enkele be
schuldiging hield het voor de rechter, wat
Gotti de bijnaam de Teflon Don opleverde
(naar de Amerikaanse benaming van gladde
antiaanbaklagen in pannen).
In dit jongste proces, ook bekend als Gotti
III, beschikt de overheid over weer nieuwe
geluidsbanden die veel belastender zijn. .Zo
lang ik in leven ben. zal de cosa nostra blijven
bestaan", verklaart Gotti op één van de tapes.
'Dood'
Gotti volgde Castellano op als baas van de
grootste van de 24 maffiafamilies die de Ver
enigde Staten rijk is. Hij zou de Godfather-
films hebben bestudeerd bij wijze van voor
bereiding op zijn carrière als opper-capo. In
de rechtszaal manifesteert hij zich in elk ge
val als de held van zijn eigen film. Toen hij
Gravano in de rechtszaal hoorde getuigen,
fluisterde hij duidelijk hoorbaar 'Dood', ter
wijl er een glimlach om zijn mond speelde.
Soms blaast de parmantige don kusjes naar
de officier van justitie of wuift hij als een
vorst naar de jury.
Gotti is in de rechtszaal altijd tot in de
puntjes gecoiffeerd en gekleed. Hij draagt
pakken van minstens 3000 dollar en is inmid
dels beroemd om zijn zijden sokken. In de
gangen van het gerechtsgebouw lopen Got-
ti's mannen rond in even patserige kledij als
hun baas. Het dagblad Newsday bericht da
gelijks over de kleding van de mafiosi. Zelfs
de aanklagers hebben zich gestroomlijnd
naar Gotti's modieuze verschijning: in de
loop van het proces zijn ze zich steeds beter
gaan kleden.
De rechtszaak is een publiekstrekker van
de eerste orde. Hoewel het proces al weken
duurt, blijven de mensen zich verdringen om
een glimp op te vangen van de mafiosi in
hun maatpaldcen. Om zeven uur 's ochtends
is de rechtszaal al volgepakt met belangstel
lenden. Gotti's naaste medewerkers hebben
speciale pasjes en een eigen bank op de pu
blieke tribune, wat op z'n zachtst gezegd
hoogst ongebruikelijk is. Op deze 'gereser
veerde' plaatsen nemen regelmatig kopstuk
ken plaats, onder wie beroemde advocaten,
hoge pieten van de FBI en entertainers, zoals
Jay Black, de zanger van Jay and the Ameri-
Toen Gotti's dochter Vicky in 1984 trouw
de, zong Jay zijn hit uit de jaren zestig, 'Cara
Mia'. Er waren meer dan dui
zend genodigden, onder
de
Deze maand, beweren ingewijden, is in
het federale gerechtsgebouw van Brook
lyn de maffia definitief geknakt toen
Salvatore Sammy Bull' Gravano een
boekje opendeed over zijn voormalige
baas, John Gotti, Amerika's grootste
gangster en hoofd van de Gambino
maffiafamilie. Gotti staat terecht we
gens ajperserij en moord. En menigeen
gelooft dat hij ditmaal de dans niet ont
springt.
Gotti houdt van show in de rechtszaal. Hier deelt hij een schijnstompje uit aan tweede verdediger
Anthony Guenierl, die er tamelijk stoidjns onder blijft foto ap
boeven kicken op het grote geld, het sluiten
van deals en het machtsspel. Ze zijn in feite
een maffiavariant op de machtige impresa
rio's en de comipte geldschieters van het
Hollywood van de jaren tachtig.
Opera
Francis Coppola's The Godfather maakte in
1972 de maffia tot opera. De film is een
groots opgezet briljant spektakel, gebaseerd
op de Gambino-familie. waarvan Gotti nu de
capo is. De hoofdrolspelers en de locaties zijn
zó gedetaillerd neergezet en de codes van de
maffiawereld zó consequent weergegeven,
dat de film, samen met zijn vervolg The God-
father II en III, overkomt als een soort docu-
FBI. Het geheel had veel weg
van de grote feestscènes uit de
Godfather- films.
Mythe
Maar de cosa nostra is niet
meer wat ze is geweest. De
meeste grote bazen zijn dood.
gaan slecht gekleed of zitten in
de gevangenis. Vincent Vrnnie
de Kin' Gigante. capo van de
beroemde Genovese familie, is
een beverige oude man die be
slist geen zijden stropdassen
draagt. Zoals een FBI-agent het
uitdrukte: „Alles wat ze nog
hebben is Gotti. Vincent Gigan
te. en de mythe."
Ondertussen zijn naar aanlei-
ding van het proces de nodige
boeken verschenen. CBS heeft
plannen voor een film over John Gotti. Ster
ker: de opnamen zouden direct na afloop van
het proces beginnen. Hollywood en de maffia
hebben immers al vele jaren een oogje op el
kaar. De maffia is weg van de glamour en het
geld van Hollywood. Op zijn beurt adoreert
Hollywood de poenige blits van de laatste
telg uit het grote Amerikaanse heldenge
slacht van de outlaw
Het jongste produkt van de innige verhou
ding tussen Hollywood en de maffia is de
film Bugsy (genomineerd voor maar liefst 10
Oscars). In deze film speelt Warren Beatty de
gangster Bugsy Siegcl, die Las Vegas stichtte
In de jaren dertig, toen Al Capone model
stond voor veel Hollywood-gangsters, zette
Edward G. Robinson in Little Caesar ook al
een kwaadaardige mafioso neer Paul Muni
in Scarface en lames Cagney in White Heat
zetten deze trend voort. In de jaren vijftig was
de jonge John Gotti danig onder de indruk
van Richard Widmarks gangstenertolking in
Kiss nf Death Gotti zag de film zes keer
Iedere tijd heeft zijn eigen maffiafilms, die
een weerspiegeling vormen van het Ameri
kaanse leven. In Martin Scorsese's Goodfellas
(1990) staat misdaad gelijk aan genot. De
Film en werkelijkheid zijn op een vreemde
manier in elkaar verstrengeld geraakt. Imi
teert de maffia nu de film of imiteren films de
maffia? Volgens Edward McDonald, een
vooraanstaand misdaadbestrijder die zichzelf
speelt in de film Goodfellas. is het allebei een
beetje waar. Gotti is niet de enige gangster
die toegeeft veel te hebben geleerd van maf
fiafilms. Maffiabazen hebben actief meege
werkt aan de verfilming van de Godfather-sa
ge en heuse mafiosi hebben meegespeeld in
figurantenrollen. In ruil hiervoor heeft Cop
pola de term cosa nostra niet gebruikt.
De Godfather-films ademen een sfeer van
familie en het moederland Italië, van strikte
erecodes en verraad. Goed fellas, daarente
gen. met z'n vrolijk ronddollende gangsters
in de chaotische jungle van New York. maalt
niet om de oude tradities. Gotti heeft ver
klaard dat hij Goodfellas niet wilde zien. om
dat de film 'rotzooi' is. Gotti houdt meer van
de theatrale Italiaanse operastijl. Maar of hij
het nu leuk vindt of niet. hij is de eerste grote
maffiabaas die geheel van Amerikaanse ma
krli) is
Armoedig
John Gotti werd in 1940 in New York geboren
onder zeer armoedige omstandigheden. Zijn
ouders, die in 1920 uit Italië waren gekomen,
hadden dertien kinderen. Gotti had een IQ
van 140, maar hij was een branie en een
driftkikker en hij verveelde zich op school
Als tiener benijdde hij de gangsters in hun
streepjespakken, de getapte mannen die 'het
hadden gemaakt'. Zijn eerste held was Albert
Anastasia, de psychopathische moordenaar
die zijn eigen huurmoordorganisatie Murder
Inc. ('Moord bv') had opgericht. Via jeugd
bendes besteeg Gotti de ladder van de geor
ganiseerde misdaad. Hij sloot zich aan bij de
Gambino-familie. moordde er voor en ging
er voor de gevangenis in. Als beloning werd
hij 'familielid'. Tijdens I
nie trad hij toe en zwoe
bloed van zijn wijsvinger
arlo Gamhino stierf in be
Castellano, een zakelijke don in een eenvou
dig blauw confectiepak, was zijn gezalfde op
volger. Maar de jongere mannen in de fami
lie werden begerig en ongeduldig. Ze behoor
den tot het nieuwe yuppiemiddenkader van
de maffia. Toen Gotti Castellano in 1985 voor
het Sparks-steakhouse liet vermoorden, brak
een nieuw tijdperk aan
Gotti werd capo di tutti capi (baas aller ba
zen). De maffiabestrijders probeerden hem
wel te pakken, maar steeds ontsprong hij de
dans. Een van de ecTMe rechtszaken waarin
een slachtoffer van Gotti zich plotseling de
naam van zijn aanvaller niet meer kon herin
neren, kreeg in de sensatiepers de legendari
sche krantekop mee: 'I FORGOTTT' (Ik ben
het vergeten).
Koning
In New York was Gotti koning Hij gaf geld
aan ziekenhuizen en organiseerde vuurwerk-
shows voor kinderen. In de stadswijk Queea*
leidde hij met zijn vrouw en kinderen een ge
matigd leven. Hij beweerde dat hij maar eefl
gewone zakenman was. een loodgk ter in een
duur pak. Zijn advocaat. Bruce Cutler, wist
iedere jury ervan te overtuigen dat zijn cliënt
een Italiaanse Robin Hood was.
Maar in het Gotti-III-proces was Cutlers
stem op een aantal .afluisterbanden te horen,
en daarom oordeelde de rechter dat hij niet
meer als Gotti's advocaat mocht optreden.
Zijn plaats werd ingenomen door Alben Krie-
ger. een bekende advocaat uit Florida met
een kale kop en een parelgrijze gleufhoed.'
Toen het proces op 21 lanuan begon, «ie
pen de media: „Iets dergelijks is nog nooit
vertoond! Trouw en verraad! Koelbloedige
moord!" Maar buiten het gerechtsgebouw
werden andere gevoelens kenbaar gemaakt
Op grote borden stond te lezen: 'Veel geluk,
meneer Gotti!'
Amerika, dat verliefd is op de maffiaeul
tuur, zoals het ook dweept met het Wtlde
Westen, volgde het proces op de voet Als wa
re filmcritici beoordeelden de Newvortse
kranten het optreden van de acteurs Maffla-
deskundigen schoten als paddestoelen uit de
grond. Shana Alexander, die een boek over
maffiaprocevsen heeft geschreven, hield het
Amerikaanse volk tevergeefs voor dat de gro
te schrijvers van maffiakronieken Mario
Puzo (The Godfather), Nicholas Pileggi
('Goodfellas'). Norman Mailer In hun ont
wikkeling als man zijn achtergebleven en
vanuit hun jongensachtige fantasie een ste
reotiep beeld van de maffia hebben opgeroe
pen dat niet met de werkelijkheid overeen
komt.
De dialoog op de afluisterbanden klonk als
een filmscnpt en had Oscar-kwaliteit ZoSegt
Gotti over een medewerker die niet op éen
vergadering verscheen: „Hij heeft zijn eigen
doodvonnis getekend door niet te komen
toen ik hem riep. Dat was zijn enige fout."
Misdaadbestrijders waren in de zevende
hemel. Ze konden nauwelijks geloven dat
John Gotti zo roekeloos en onverstandig was
geweest om terug te keren naar zijn hoofd
kwartier (waarvan hij wist dat het werd alge
luisterd) en in detail uiteen te zetten hoe een
misdaadfamilie opereert. Justitie leek de hi-
tech oorlog tegen de maffia te hebben ge-
n geheime
hij trouw met het
i 1976. Paul
Verwensingen
Naarmate het proces vorderde, kwamen de
acteurs van de verdediging steeds beter in
hun spel. vooral de vrouw die de rechtszaal
binnen rende en de verklikker Gravano in het
Italiaans verwensingen toeriep: .Sammy
Gravano. Ik spuug op hem... Hij vermoordde
mijn zoons
Maar Gravano liet zich niet uit het veld
slaan. Zijn gedetailleerde verslag varr de
moord op (Astéllano deed menig regisseur
watertanden. Hij vertelde hoe ..mannen in
witte regenjassen en zwarte Russische hoe
den" hun slachtoffers voor het steakhui* op
wachtten en hoe hij en Gotti vanuit een auto
hadden toegekeken Voordat ze de plaats van
de misdaad verlieten, reden ze langs de lijken
om er van verzekerd te zijn dat de moord
aanslag was gelukt
Pas later betuigde Gravano zijn spijt over
het feit dat hij informant was geworden. Hij
had de omerta gebroken, de eed van stilzwij
gen. en wilde niet dat kinderen een voor
beeld aan hem zouden nemen. Verder Wilde
hij dat Arnold Schwarzenegger hem zou spe
len in de film over Gotti en wilde hij een «eIr
visie-quiz presenteren over informanten en
verklikkers.
Gravano was hard op weg een volksheld te
worden. Zou hij populairder worden -dan
John Gotti zelf? Het circus werd ruw Ver
stoord toen in een rustige straat in Brooklyn
Patricia Cappozalo werd doodgeschoten.
Haar broer. Peter 'Big Pete' Chiodo, een.ma
fioso die informant is geworden, moei .j>og
tegen Ciotti getuigen. De moord wordt dan
ook beschouwd als een waarschuwing van 'Ie
maffia aan bet adres van Big Pete mondje
dicht Amerika reageerde geschokt Hetyer
moorden van vrouwen paste niet in dcyrr-
trouwde maffiatraditie Sommigen beschnu
wen hrt als een wanhoopsdaad van een ziel
togende organisatie.
Maar zelfs als John Gotti levenslang kfljgt.
wat velen geloven, blijft hij een ikoon. Irw77ie
Godfather III is de moordenaar Joey Za/a ge
baseerd op de figuur John Gotti In zijn rol
van Michael Gorleonc beschrijft AJ F'.Cino
hem als volgt: .'.Joey Zaza is ongetwijfeld «n
belangrijk man. Zijn foto staat op het onkl.tg
van The New York rimes Maga/me en hij
krijgt de Ksquire-prtjs voor de best ge^cric
gangster van het jaar Hij is beroemd.Wie
weet. misschien maakt hij jullie allerc (de
m.ilfi.i iM.n popiÉÈ
Vertaling Margriet llfslinga
