RTV SHOW
Het maken van
een winegum
'Welke groep krijgt zo'n kans?'
OPENING VRIJTHOFTHEATER
Jacques van Tol populair
ondanks oorlogsverleden
WOENSDAG 25 MAART 1992
ZOGEZEGD
Een snoepfabriek uit Oosterhout staat aan
staande zaterdag centraaJ in de radio- en
tv serie Werken aan Werk" van de RVU. De
fabriek is oud en de hallen zijn enorm
groot, zodat de werknemers Idlometers
moeten afleggen om hun werkplek te berei
ken. In de fabriek wqrdt allerlei snoep ge
maakt. zoals winegums. Winegums zijn fel
gekleurde. buigzame, zachte snoepjes in al
lerlei vormen.
In het programma is te zien hoe een
winegum wordt bedacht en gefabriceerd. In
de fabriek werken veel vrouwen en meisjes,
vaak familie van elkaar. De vrouwen vinden
het contact onderling erg belangrijk. „Ei
genlijk is dat ook het leukste van het wer
ken hier", zegt een van hen.
De voedings- en genotsmiddelenindus
trie is een van de belangrijkste Nederlandse
industrietakken, wat betreft werkgelegen
heid. omzet en export. De tv serie Werken
aan werk' neemt een kijkje in fabrieken. In
de uitzendingen op de radio wordt vooral
aandacht besteed aan opleidingsmogelijk
heden en actuele ontwikkelingen.
(Werken aan Werk, zaterdag 19.30 Neder
land 3; ook zaterdag op Radio 5 om 0930)
Soulgroep Web City bij toeval op songfestival
Wayne Sfournoy, Eddy Taylor en Bram Laisi-
na staan bekend om hun soulrepertoire.
Toch zeiden ze 'ja' tegen het aanbod van
The Jody Singers om gezamenlijk mee te doen aan het
Nationale Songfestival onder de naam Fantasyx. Aan
staande zondag moet 'Fantasyx' het gaan maken. Eddy
Taylor „Ik heb altijd gezegd: als ik de kans zou krijgen
om daar te staan, zou ik het beter doen. Nu is er zo'n
kans."
Wayne, Eddy en Bram maken
momenteel furore als Web City,
waarbij het woord 'Web' staat
voor de beginletters van hun
voornamen. Wayne komt oor
spronkelijk uit Brits Guyana en
Eddy groeide op in Florida.
Bram komt uit Bameveld. Ze
hebben elkaar bij toeval gevon
den.
Eddy: „Ik heb gezongen bij
The Swinging Soul Machine en
The Jody Singers. Maar die
laatste groep ging zich op den
duur vooral toeleggen op het
zingen van achtergrond-vocals.
Twee jaar geleden ontmoette ik
Bram in een café. Hij zong in
gospel-formaties en heeft een
pracht van een tenor. Niet lang
daarna ontmoette ik Wayne op
een feest in Numansdorp."
Wayne: „Ik logeerde bij vrien
den, tijdens mijn verblijf bij de
U.S. Air Force in Duitsland. Ik
heb daar veel in bands gespeeld
en tournees gemaakt. Eenmaal
uit het leger, wilde ik niet terug
naar de Verenigde Staten. Op
het feest ontstond er een spon
tane jamsessie. Daarna hebben
Eddy en ik besloten samen ver
der te gaan."
„Met Bram, die we vrij spoe
dig daarna hebben opgezocht",
voegt Eddy eraan toe. Wayne:
„Ik zei onmiddellijk nadat we
hem hadden horen zingen: die
moeten we hebben."
Soul
In nog geen half jaar tijd heeft
Web City zo'n opgang gemaakt
dat de heren op hun gemak
kunnen beslissen met welke
i gaan. Ook kunnen ze kie-
uit een groot aantal aanbie
dingen voor tournees. Prettige
bijeenkomstigheid is de grotere
financiële armslag. „Dat stelt
ons in staat ons repertoire uit te
breiden", vertelt Wayne. „Eerst
maakten we alleen bewerkingen
van eigen nummers, omdat we
de rechten op'bestaande num
mers niet konden betalen. Nu is
dat geen probleem meer en
kunnen we een medley maken
van nummers van groepen als
The O'jays en The Tempta
tions."
„Ook kunnen we andere dan
soul-composities een eigen ge
zicht gezicht geven. Want soul
is fantastisch. Neem Nat King
Cole. Wat hij maakte is geen
echte soul-muziek, maar er zijn
wel prachtige arrangementen
bij. Die kunnen we goed gebrui
ken. Dat geldt ook voor sommi
ge Beatles-songs en composities
van Al Jarreau."
Hoe is de groep op het Song
festival verzeild geraakt? Bram:
„Eddy heeft nog steeds banden
met The Jody Singers. Met hen
zou hij het achtergrondkoor
doen bij de nieuwe plaat van
Yvonne Keeley en Scott Fitz
gerald 'United we stand'. Eddy
kon niet en toen ben ik voor
hem ingevallen. Na afloop van
de opnamen vroeg lody Pijper
of we niet samen met zijn groep
wilden meedoen aan het Song
festival. Daar hebben we 'ja' op
gezegd. Want hoe je het ook
wendt of keert: er kijken erg veel
mensen naar het programma.
Welke groep krijgt zo'n kans?"
„Bovendien is het een leuk
liedje", meent Bram. „Het is
een echt songfestival-nummer,
maar met een mooie climax."
„Voor mij betekent het een con
frontatie met het Nederlandse
publiek", zegt Wayne. „Ik ver
heug me daarop. De manier
waarop de mensen in Europa
reageren verschilt hemelsbreed
met de benadering van het
Amerikaanse publiek. In de Ver
enigde Staten gaan de mensen
naar een concert om een feestje
te bouwen of om zelf mee te
doen met de optredende arties
ten. In Europa komen mensen
kijken naar wat jij kan.
„Maar afgezien van de jure
ring beschouw ik het Songfesti
val als een optreden. Je komt
op, doet je uiterste best en that's
it. Je voelt zelf of het goed is ge
weest wat je hebt gedaan. Wat
dat betreft ben je zelf de beste
jury die er is."
„Mijn carrière tot nu toe is nogal curieus ver
lopen. Op mijn negentiende werd ik aangeno
men op de kleinkunstacademie, waar ik weer
snel af ging. Het competitie-element sprak
me niet aan. Toen een van de dansleraren op
een dag door de zaal tegen me schalde:
„Schat je danst als kouwe bami", ben ik ver
trokken." (Hans Cornelissen in VARA TV Maga
zine)
„Het gebeurde tijdens een concert in het
oosten van het land. Terwijl ik stond te zin
gen kwam er ineens gal naar boven. Hoe dat
kan, moet je me niet vragen. Ik heb zoiets
nooit eerder gehad. Het was een soort bal die
mijn luchtpijp inschoot. Het publiek zag het
duidelijk: ik kon niet meer zingen, niet pra
ten, helemaal niets. Langzaam liep ik paars
aan, want ik kreeg geen adem meer. Gelukkig
was er iemand achter de coulissen die wist
wat hij moest doen. Hij ging achter me staan
en sloeg zijn armen om mijn ribben. Toen
spande hij keihard zijn armspieren aan waar
door die bal uit mijn luchtpijp schoot." (Gor
don in Story)
„De eerste dag vond ik het een beetje raar
dat vreemden zomaar riepen: Van harte hè!
Ik dacht dat ze het nog over mijn huwelijk
hadden. Maar nee, een of ander blad had het
gerucht de wereld ingeholpen dat ik zwanger
was. In plaats dat ze dat nu eerst even vró-
gen... Ik ben niet eens een béétje zwanger."
(Joke Bruijs in Privé)
„Als je een beetje van jezelf houdt, vind je
het vreselijk om ouder te worden. Er komt
dan wel een soort rust over je maar het is, ze
ker in dit vak, nadelig. Ik ben dan wel niet
moeders mooiste, maar je moet toch enigzins
toonbaar zijn. En ook voor jezelf. Als ik in de
spiegel kijk en ik zie dat het allemaal niet zo
consistent is: afschuwelijk. Die aftakeling
vind ik verschrikkelijk." (Serge-Henri Valcke
in Revu)
„Ik geloof niet dat er een cineast is die meer
subsidie-afwijzingen heeft gehad dan ik. Een
collega heeft eens gezegd dat ik met Shake
speare gemeen heb dat ik plots kan ophoes
ten. Nooit gebrek aan ideeën derhalve. Die
afwijzingen hebben een maverick van me ge
maakt, een wild rund dat los van de kudde
leeft." (Pim de la Parra in VARA TV Magazine)
„Ik heb het domste publiek van Nederland."
(Paul de Leeuw in de Telegraaf)
„Marcel van Dam is bot, plat, vertoont gro
tesk gedrag. Hij trapt niet alleen naar bene
den maar ook naar boven, een ingeslagen
meteoriet met louter leegte om zich heen."
(Aad Kosto in Revu)
„Boudewijn Büch schreef over mij dat hij het
allemaal maar leeghoofdige televisie vond.
Maar ik heb die man nog nooit één fatsoenlijk
programma zien maken. Hij heeft nog nooit
een behoorlijke waarderingen kijkdichtheid
gehaald. Büch is iemand die in een stil hoek
je een stukje moet schrijven, maar vooral zijn
hoofd niet op televisie moet laten zien."
(Frank Masmeijer in Privé)
schreef. Toen Wim lbo haar
vroeg of dat gezien hét oor
logsverleden van de auteur
niet wat vreemd was, ant
woordde Heintje: 'Je kunt toch
niet altijd kwaad blijven?'
En zo schreef Van Tol tot
zijn dood in 1969 nog voor ar
tiesten als Corry Brokken, Ria
Valk, Eddy Christiani. de
Mounties en André van Duin.
Maar het bleef nog lang een
taboe om Van Tol als auteur te
Een mooi voorbeeld daar
van leverde Wim Sonneveld.
In zijn eerste 'One Man Show'
kondigt hij een liedje aan in de
stijl van Louis Davids. Inder
daad, 'Ome Thijs' is niet van
een echte 'Davids' te onder
scheiden. Maar wat is een
'echte Davids'? Van Tol
schreef hem de teksten op het
lijf en Davids zelf drukte er
door zijn persoonlijkheid een
eigen stempel op.
Afgelopen zaterdag nog me
moreerde Wim lbo voor de
VARA-radio hoe Sonneveld
naderhand heeft erkend dat
Van Tol de schrijver was van
'Ome Thijs'. Maar wie op de
grammofoonplaat van die
show de naam van de auteur
zoekt, vindt daar de naam van
Wim Sonneveld.
CDe spookschrijver' door
Henk van Gelder wordt uitge
bracht bij Amber. Het pro
gramma 'Haal het doek maar
op' over leven en werk van Jac
ques van Tol is te zien in Thea
ter Bellevue in Amsterdam
morgenavond om 20.30 uur)
De man achter Louis Davids, Snip en Snap en vele anderen
ALKMAAR. HANS VISSER
Miljoenen Nederlanders kon
den zijn liedjes moeiteloos
meezingen. Veel daarvan zijn
zelfs tot het nationale cultuur
goed gaan behoren. Typisch
Nederlandse liedjes als 'De
Olieman', 'De voetbalmatch'
en 'Naar de bollen' het
standaardrepertoire van Louis
Davids. Maar niemand zal
zich toen hebben gerealiseerd
dat de man die deze liedjes
schreef en daarin zo trefzeker
het Nederlandse volkskarakter
wist te treffen, in werkelijkheid
Jacques van Tol heette.
Morgenavond is in het Am
sterdamse Bellevue een thea
terprogramma rond de teksten
van Van Tol te zien. Boven
dien verschijnt deze week een
door Henk van Gelder ge
schreven boek over deze my
thische figuur uit het Neder
landse amusement. Het boek
draagt de veelzeggende titel
'De spookschrijver'.
Van Tol was een onopval
lend burger uit Aalsmeer. „Een
mislukte priester die van zijn
hobby zijn beroep maakte
schrijft Wim lbo in zijn 'caba-
retbijbel'. Hij hield van vrou
wen en kon niet met geld om
gaan. Hij begon te schrijven
BOES
voor feestwinkels, maar merk
te al snel dat het professionele
amusement maar al te graag
van zijn diensten gebruik
maakte.
Voor Louis Davids schreef
Van Tol vanaf 1925 zo'n hon
derd liedjes, die hij verkocht
met alle bijbehorende rechten.
Davids mocht zich zelfs de au
teur ervan noemen en oogstte
daarmee lof bij critici als Men-
no ter Braak. Maar ook andere
entertainers waren vaste klant
van Van Tol. Hij bedacht het
duo Snip Snap, de kem van
de Sleeswijkrevue. En AVRO's
'Bonte Dinsdagavond' zou
zonder Van Tol al veel eerder
zijn verdwenen.
Zondagmiddagcabaret
Toen op 10 mei 1940 de Duit
se legers Nederland binnen
vielen, begon zich een heel
andere Van Tol te manifeste
ren. In de spannende maan
den van de mobilisatie stak hij
Nederland nog een riem onder
het hart met het liedje 'Onze
Mientje heeft een hart van
prikkeldraad' en na vijf oor
logsdagen schreef hij 'De
Grebbeberg' voor Willy Derby,
waarin hij opriep de gevallen
Nederlandse soldaten te ge
denken en een bloemetje op
BOLLEBOOM
De NOS besteedt'in
verschillende pro
gramma's aandacht
aan de opening van
het Vrijthoftheater in
Maastricht Het nieu
we muziektheater
staat centraal in 'Van
Gewest tot Gewest'
(vanavond, 19.25 op
Nederland 3) en
NOS-Laat (donder
dag, 22.30 op Neder
land 3). In een spe
ciale uitzending doet
de NOS aanstaande
verslag van de offi
ciële opening. foto
hun graf te leggen.
Maar uiteindelijk zou hij als
Paulus de Ruiter de grote man
worden achter het wekelijkse
'Zondagmiddagcabaret', waar
in via de radio teksten de lucht
in gingen als 'dood aan de
jood zij uw leus kameraad'.
'Snip Snap'-producent
René Sleeswijk bleef klant.
Voor zijn revue schreef Van
Tol onder meer 'Als op het
Leidseplein de lichtjes weer
eens branden gaan'. Het werd
gezongen door Willy Walden,
die daarmee het algemene ge
voel van het publiek vertolkte
dat genoeg had van de Duitse
bezetting en weer net als vróe-
ger gewoon gezellig een
avondje uit wilde.
Het was Van Tol die de
VARA-artiest Jan Hahn, alias
Peter Pech. uit de Duitse cel
haalde. Uit erkentelijkheid ge
bruikte Pech vooir zijn pro
gramma na de oorlog teksten
van Van Tol zoals:
Wij leven vrij, wij leven blij,
Op Neerlands dierbren
grond.
Ontu'orsteld aan de slavernij
Van Griine Polizei,
Sinds Adolf in de kans'lerij
Een roemloos einde vond.
Dat viel verkeerd bij de
Jacques van Tol, de grote tekstschrijver van het Nederlandse amusement, geheel links op de foto met
Frits Stoppers (midden) en Louis Davids. archieffoto
VARA. Zo ook Van Tols paro
die op zijn eigen gewraakte
'Zondagmiddagcabaret'. Pech
verloor zijn positie als pro
grammaleider.
Na de oorlog zat Van Tol
drie jaar vast, maar hij werd
uiteindelijk niet veroordeeld.
Ook mocht hij blijven schrij-
vem, omdat niet bewezen kon
worden dat hij nationaal-soci-
alistische programmateksten
had gemaakt. Tot zijn dood
toe hield hij vol dat de teksten
voor het zondagmiddagcaba
ret inzendingen van luiste
raars waren. Omdat hij het ca
baret 'slechts' leiding had ge
geven, gold hij als een 'licht
geval'.
Heintje Davids
Het Nederlandse amusement
kon nauwelijks wachten op
zijn vrijlating. In '100 jaar
amusement in Nederland'
schrijft Jacques Klöters dat
Van Tol zijn teksten voor de
Sleeswijk-revue, waaronder de
sketches voor Walden en Muy-
selaar, bij wijze van spreken
door de tralies aanreikte.
Al snel had Van Tol zijn ou
de plek weer terug. Hij schreef
voor iedereen die maar wilde
en dat waren er heel veel. Ook
Heintje Davids, de zuster van
Louis, die in de oorlog een
groot deel van haar familie
had verloren. Het was Van Tol
die haar afscheidsliedje
De gelegenheidsformatie Fantasyx, gevormd uit de groepen Web City en The Jody Singers.
foto anp
