De racist is net een mens
Het sprookje van Fergie is uit
CDA riskeert botsing met PvdA en Lubbers
Feiten &Meningen
Vlamingen worden langzaam wakker
wk/ 71tik
VRIJDAG 20 MAART 1992
- NA OS VfcMONJTRATlt-
'Hand in hand voor verdraagzaamheid en democratie
Politici moeten ordentelijk minderhedendebat niet laten schieten
De racist zit in zijn huiskamertje aan de tafel bij het
raam, waarlangs hij de vele buitenlanders in zijn achter
standswijk voorbij ziet lopen. Op de achtergrond jengelt
een baby. Hij is al een tijdje werkloos, en de slager op de
hoek is nu een islamiet, dus daar kom je ook niet meer.
DEN HAAG* BERT V
en MAURICE WILBRINK
De racist hij is zo eerlijk dat
hij zichzelf zo noemt zit aan
dat tafeltje te piekeren, en voor
ons denkt hij hardop. We ken
nen ze, die uitspraken. Zo heeft
hij een Surinaamse kennis, dat
is een prima vent. Maar die
Marokkanen en Turken deugen
niet. „En dan de illegalen. Als er
één is nemen ze gelijk hun hele
gezin mee en vreten ze onze
kinderbijslag op."
Het is benauwend en treurig te
gelijk. Naar deze 28-jarige man
wordt al jaren niet meer geluis
terd. Want wie wil nou die ver
warde gedachten horen over
vreemdelingen en een blank
Nederland? Politici zullen nooit
eens aanbellen en bij die man
in dat kamertje aan de tafel bij
het raam komen zitten om een
praatje te maken.
Als Haagse politici op werkbe
zoek gaan, worden,ze vakkun
dig opgevangen door buurtco-
mités en partij-afdelinkjes die
hen overal brengen, maar niet
bij de racist. Het is ook niet leuk
om met de racist te praten. Na
een middag in die woonkamer
heb je behoefte aan frisse lucht.
De racist ziet zichzelf als marte
laar, als een minderheid die
denkt het gelijk aan zijn kant te
hebben. Maar: maatschappelijk
geïsoleerd, uitgekakt en opge
sloten in een denkwereld waar
op een groot taboe rust.
Aan dat taboe wordt nu gemor
reld. Het is ineens niet meer zo
omstreden om bijvoorbeeld te
zeggen dat veel migrantenkin
deren crimineel gedrag verto
nen en dat dat moet worden
aangepakt. Jaap van Donselaar,
auteur van het boek 'Fout na de
Oorlog' (over extreem-rechts):
„Sinds tientallen jaren gold hier
de houding: alles wat racistisch
is, is slecht. Punt."
En ben je door mensen die
zichzelf fatsoenlijk vinden een
maal ingedeeld bij de racisten,
berg je aan maar. „Iemand wil
zich inzetten voor harmonieuze
betrekkingen in zijn buurt en
zegt tegen de gemeente: stop de
verdere instroom van buiten
landers, anders gaat het hier
mis. Is dat een racist?"
Je kunt volgens Van Donselaar
ook een beetje racist zijn, of af
en toe. „De term racist valt heel
snel en is zo zwaar." Nu bepaal
de maatschappelijke problemen
wat beter bespreekbaar lijken, is
dat voor sommigen een opluch
ting, maar een angstbeeld voor
degenen die meer racisme vre
zen. Eén ding is in ieder geval
duidelijk: racisme is nooit uit de
hoofden van mensen verdwe
nen, ook niet toen het grote
'minderhedentaboe' nog recht
overeind stond.
De racist achter het raam heeft
zijn politieke weg allang gevon
den. Hij stemt al jaren op Jan
maat die ooit met de Centrum
Partij (nu Centrumdemocraten)
tegen het taboe begon aan te
trappen. Janmaat is nooit ver
der gekomen dan dat ene ka
merzeteltje, maar opinie-onder
zoeken laten al jaren zien dat
het gedachtengoed van ex
treem-rechts meer aanhang
heeft dan in het stemhokje tot
uiting komt.
Als je stemde op Janmaat of de
CP'86, die alleen in gemeente
raden wist door te dringen, dan
koos je voor de politieke paria's.
Maar de 'mooi weer-racisten'
voor wie Janmaats gebral altijd
net te ver ging, worden nu aan
gesproken door bijvoorbeeld de
betogen van WD-leider Bolke-
stein over het integreren van
migranten, waarbij hij een har
dere overheidsaanpak voor
staat
Opgeschoven
Van Donselaar: „Bolkestein had
dat verhaal zes jaar geleden niet
kunnen houden. Maar de hele
politiek is wat opgeschoven
naar rechts, dus nu kan het
wel." Hij maakt een gewaagde
vergelijking: „Als je de uitge-
zeefde propaganda van de Cen
trum Partij uit 1980 legt naast
de uitspraken van politici van
nu, dan is er niet zo veel ver
schil."
De grote uitdaging aan de poli
tiek is nu het minderhedende-
bat genuanceerd te voeren. Wie
zich in dit gevoelige gespreks
thema mengt, moet zo min mo
gelijk emoties toelaten in de
discussie, vindt Van Donselaar,
al zijn emoties nog zo begrijpe
lijk. De vraag is echter of partij
en dat in hun jacht op stemmen
ook opbrengen.
De angst voor stemmenverlies
aan extreem-rechts kan volgens
Van Donselaar het belangrijkste
wapen tegen racistische partij
en bot maken:: politieke front
vorming. Dat veroorzaakte een
politiek taboe op organisaties
als de Nederlandse Volksunie
en later de Centrum Partij/Cen
trumdemocraten en was steeds
doeltreffend om deze clubs
klein te houden.
Een politiek taboe is niet het
zelfde als een verbod van ex
treem-rechtse partijen. Van
Donselaar: „Juist de voortdu
rende dreiging van een verbod
op zulke partijen heeft altijd een
verwoestende werking gehad.
Een dreigend verbod weerhoudt
veel kiezers ervan op zo'n partij
te stemmen."
Er zijn nog voldoende kansen
om een minderhedendebat op
niveau te voeren. Maar daar
mee kan niet te lang worden ge
wacht. Nu het taboe op straat
wegvalt, moet de politiek daar
haar voordeel mee doen. Bij
voorbeeld door in samenhang
met de minderhedenproblema
tiek ook de problemen van Ne
derlanders aan de onderkant
van de samenleving serieus te
nemen.
Als de gevestigde partijen het
echter laten afweten, zal de
blanke in een slechte sociaal-
economische situatie zich
steeds meer in de steek gelaten
voelen. En in het maatschappe
lijke isolement waarin hij dan
raakt, zal hij zich minder storen
aan het politieke taboe waaron
der Janmaat nog altijd zucht.
Men zal hem racist noemen,
maar dat zal hem dan een zorg
zijn.
En de politici? De racist, die
zich aan zijn tafel bij het raam
zit te verbijten dat de buurt zo
verandert, zou zich doodschrik
ken als Bolkestein aanbelde. Hij
zou koffie inschenken, want ook
racisten zijn gastvrij, en waar
schijnlijk valt er dan een grote
stilte, want ze spreken eikaars
taal niet. Maar als de politicus
een beetje geïnteresseerd is in
die man, dan merkt hij: het is
BRUSSEL «HANS JACOBS
Onder het motto 'Hand in hand
voor verdraagzaamheid en de
mocratie' trekken zondag naar
verwachting 60.000 Vlamingen
in Brussel op voor betere ver
houdingen tussen Belgen en
migranten. Daartoe moet met
name de politiek worden wak
ker geschud.
„Mensen zijn ontevreden over
verloederde buurten, werkloos
heid, onzekere of vervelende
jobs en criminaliteit", aldus de
organisatoren van de manifes
tatie. „Onze samenleving kan
niet overleven zonder verdraag
zaamheid, zonder respect voor
de levensopvattingen van ieder
een die zelf de democratie res
pecteert. En vreemdelingen
mogen niet als zondebokken
worden gebruikt voor alles wat
misloopt in de samenleving."
België lijkt pas langzaam te be
komen van de schok die de par
lementsverkiezingen van no
vember vorig jaar teweeg heb
ben gebracht. De overwinning
van het racistische en neo-na
zistische Vlaams Blok, dat kiest
voor Eigen volk eerst, heeft be
halve tot gemompel over een
andere aanpak van de talrijke
problemen van het verdeelde
België, nog maar tot weinig da
den geleid.
De Belgische politiek brandt de
handen liever niet aan het pro
bleem dat het Vlaams Blok het
liefst onder de schijnwerpers
brengt: de migranten. En daar
mee worden meestal niet de tal
rijke EG- en Navo-functionaris-
sen bedoeld. Het gaat, zo
schrijft De Standaard, om de
gastarbeiders uit de jaren ze
ventig, die zich na het sluiten
2 mijnen en
staalfabrieken hebben gevestigd
in de probleemwijken van ste
den als Antwerpen en Brussel.
Wijken waar de overheid nooit
naar had omgezien en waar de
komst van de buitenlanders de
indruk wekte dat alle proble
men aan die nieuwe groep te
wijten zijn. In werkelijkheid wa
ren de problemen er vóór de
migranten: verkrotting, specula
tie, helemaal niet of half uitge
voerde openbare werken, ver
grijzing, gebrek aan sociaal-cul
turele infrastructuur en geluids
overlast.
Politici die hun nek uitsteken en
die het in woord en daad opne
men voor de buitenlanders,
zoals de commissaris voor het
migrantenbeleid Paula
D'Hondt, hebben de status van
paria. D'Hondt leek tot voor
kort vrijwel alleen te staan in
haar kruistocht tegen r
en discriminatie. De verkie
zingswinst van het Vlaams Blok,
dat de politica reeds enkele ke
ren hardhandig (overvallen op
haar huis bijvoorbeeld) van zijn
ongenoegen heeft blijk gegeven,
heeft grotere groepen mensen
wakker geschud.
De optocht in de hoofdstad
wordt gesteund door meer dan
honderd Vlaamse sociale en
culturele organisaties, waaron
der de grote vakbonden, politie
ke partijen, onderwijsinstellin
gen, homo-verenigingen en Pax
Christ! Zelfs de vakbond van de
Rijkswacht heeft haar leden op
geroepen mee te betogen om de
democratie te verdedigen. Of de
migranten vorige week wa
ren er weer rellen tussen
Marokkaanse jongeren in Brus
sel daarna ook beter worden
behandeld door de gezagdsdie-
naren is echter de vraag.
VERVOLG VAN DE VOORPAGINA
Voordat Buckingham Palace
precies zes jaar geleden haar
verloving met prins Andrew be
kend maakte, had Sarah Fer
guson een eigen leven geleid. Ze
had twee keer samengewoond,
in haar eigen levensonderhoud
voorzien en was in het bezit ge
weest van een aardig apparte
ment. Maar plotseling kon ze
niet eens meer de telefoon grij
pen en een afspraak maken met
een oude vriendin. Ze werd ge
acht geen stap te zetten zonder
instemming of in elk geval me
deweten van de hof-mandarij
nen.
Dat was niet het enige. De se
cretaresse die een bescheiden
salaris van 20.000 pond genoot,
kreeg ineens een jaarinkomen
van een kwart miljoen pond
(ruim 8 ton in guldens). Het be
scheiden appartement maakte
plaats voor een mansion van 5
miljoen pond. Zandra Rhodes
begon haar kleding te ontwer
pen.
In het eerste jaar na haar huwe
lijk ging ze negen keer met va
kantie, en nooit naar Blackpool,
de Engelse variant van Noord-
wijk of Zandvoort. Het immer
lachende gelaat werd gezien op
Barbados en Mauritius, in Ca
nada, Amerika, Schotland,
Frankrijk (twee maal) en Zwit
serland (twee maal).
Ze begon zich ook steeds uit
bundiger te gedragen, zo niet
losbandig. In New York ver
baasde ze haar tafelgasten door
aan het diner een hond te 'rid
deren' met een mes. Op een ski
helling in Schotland riep ze
„Hé, idioten!" tegen een aantal
nietsvermoedende onderdanen
die in de weg liepen. Dat Fergie
geen blauw bloed had, was nog
tot daar aan toe. Maar ze kon
toch wel doen alsof ze van ko
ninklijke afkomst was, zo meen
de het hof. Ze kon toch wel ge
woon met Andrew op konijne-
jacht gaan?
Geen lasten
Fergie bleek alleen de lusten te
DEN HAAG HENRI KRUITHOf
Het lijkt wel een gecoördineer
de actie, al wordt dat met kracht
ontkend. De ene CDA'er buitelt
over de andere heen met steeds
hoger wordende eisen om de
belastingen en premies te verla
gen i >e ene toespraak van
Brinkman is nog niet uitgespro
ken of de volgende van minister
Andriesscn of De Vries vult de
kolommen.
Wat bezielt het CDA eigenlijk?
Om te beginnen zijn er natuur
lijk de steeds somberder wor
dende opiniepeilingen. Niet al
leen de PvdA staat er slecht
voor, ook het CDA begint te de
len in de malaise. Niet dat de
christendemocraten zich al echt
zorgen maken, maar sommigen
in die partij beginnen wel
enigszins nerveus te worden.
Maar dat is niet de enige verkla
ring. Bij het CDA begint de
vrees post te vatten dat de PvdA
de in het regeerakkoord afge
sproken norm, dat de lasten
druk niet hoger mag zijn dan
f. US procent van het nationaal
inkomen, wil verlaten. En die
vrees is niet helemaal onge
grond.
Nu zijn er in het kabinet vol
doende CDA-ministers die niets
voelen voor het loslaten van die
nomi. Toch is de CDA-fractie er
niet helemaal gerust op. De
ELCO BRINKMAN
PvdA tilt van oudsher niet erg
zwaar aah de belastingdruk.
Weliswaar is minister Kok een
uitstekende schatkistbewaarder,
beter nog dan Ruding. zo wordt
ook in hel CDA erkend, maar
als bewaker van de lastendruk
wordt hij toch aanmerkelijk
minder vertrouwd.
Dit zou echter allemaal nog niet
zo erg zijn, als alle CDA-minis
ters zich wel voor de portemon
nee van de belastingbetalers
zouden inzetten. Maar daar zit
nu juist de crux. Binnen het
CDA wordt premier en politiek
leider Ruud Lubbers niet hele
maal vertrouwd. Zijn partijge
noten in de Tweede Kamer zijn
bang dat hij meer hecht aan het
bereiken van een compromis
met coalitiepartner PvdA, dan
aan het beperken van de collec
tieve lastendruk.
Maar de CDA-fractie piekert er
niet over de in het regeerak
koord afgesproken norm uit het
oog te verliezen. En daaruit is
dan ook te verklaren waarom
allerlei CDA-prominenten plot
seling zo op de lastendruk na
volgende week komen de eerste
voorstellen van vice-premier en
minister van financiën Wim
Kok voor de begroting van 1993
los. Vooruitlopend daarop wer
den deze week de eerste, uiterst
sombere, cijfers bekend van het
Centraal Planbureau. Kok zal
moeten aangeven hoe de tegen
vallers die in de loop van het
jaar zijn gebleken (het gaat toch
al gauw weer om vele miljar
den) zullen moeten worden op
gevangen. Hij piekert er niet
over om ook nog eens extra te
bezuinigen om op die manier
de belastingen en premies te
kunnen verlagen.
Het CDA hecht niet alleen om
electorale redenen zo aan die
lastenverlichting, al speelt dat
wel een heel belangrijke rol. Mi
nister De Vries heeft vorige
week aangetoond dat beperking
van de looneisen ook een heel
belangrijke rol speelt bij het cre-
eren van werkgelegenheid. Ge
matigde looneisen zijn alleen te
bereiken als de overheid de kos
ten voor de burgers weet te be
perken. En daar heeft het de
laatste tijd aan ontbroken.
Dit weekeinde is de CDA-fractie
bijeen voor een tweedaags de
bat over de inzet bij de begro
ting voor 1993. Brinkman wil
daar de fractie achter zich krij
gen voor een strakke lijn tegen
lastenverzwaring en voor las
tenverlichting. Naar verwach
ting zal hij daarmee weinig
moeite hebben.
Vervolgens zal de CDA-fractie-
leider weer het land in trekken
naar achterafplaatsen als Bui
tenpost en Aalten om daar de
boodschap van het CDA te ver
kondigen. Die boodschap is niet
voor de-inwoners van deze bei
de plattelandsgemeenten be
doeld, maar voor de media en
via hen voor Lubbers en de
PvdA.
Brinkman is zich overduidelijk
aan het profileren als de nieuwe
leider van het CDA. In Elsevier
van deze week laat Lubbers we
ten dat hij in elk geval geen lijst
trekker van het CDA zal zijn bij
volgende verkiezingen. Wel is
hij eventueel bereid in de Twee
de Kamer te gaan zitten. Brink
man zal echter de kar moeten
gaan trekken.
Nu de CDA-fractieleden dat we
ten, zien zij er ook geen been
meer in om zich af en toe flink
tegen Lubbers af te zetten. No
toire rechtse fractieleden als
Guathérie van Weezei en Hillen
hadden daar al nooit veel moei
te mee, maar zelfs een gematigd
Kamerlid als Harry Aarts durft
zich nu tegen de Grote Leider te
verzetten.
Het CDA moet wel weer iets
naar rechts opschuiven om het
electorale verlies aan de WD te
beperken. Lastenverlichting
past uitstekend in die strategie.
Dat heeft Brinkman goed begre
pen. Ook al riskeert hij daarvoor
een fors conflict met Lubbers en
met de FVdA, dan nog zal hij
zich daardoor niet van zijn
standpunt laten afbrengen.
Desgevraagd zijn prominente
CDA'ers (anoniem natuurlijk) al
bereid het woord kabinetscrisis
in de mond te nemen als het
gaat om de komende discussie
over de begroting 1993. Zover is
het nog lang niet, maar dat het
politiek zwaar weer wordt de
komende maanden, staat wel
vast.
Het gezinnetje van Andy en Fergie, met de dochters Beatrice en Euge
nie, in betere tijden. foto epa
willen die bij haar status hoor
den, niet de lasten. Tijdens de
Golfoorlog bracht zij de konin
gin in ernstige verlegenheid
door opnieuw met vakantie te
gaan. Terwijl de bommen in
Irak insloegen, skiede Fergie ge
woon door, in Marokko ditmaal.
De hertogin van York, zoals
haar titel luidde, hield niet van
linten doorknippen en ging al
gauw door het leven als „de
meest luie koningstelg".
Naast haar staatsinkomen van
een kwart miljoen pond ver
diende Fergie jaarlijks nog eens
zo'n bedrag aan de verkoop van
haar kinderboeken. Maar zelfs
dat was niet voldoende om haar
vakanties en andere uitspattin
gen te financieren. Enkele jaren
geleden verkocht ze daarom ge
woon wat plaatjes uit het fami
lie-album aan Hello, de An
gelsaksische Paris Match. Ge
schatte opbrengst: 250.000
pond.
Waarom haar huwelijk stukliep,
zal Fergie nog wel eens aan een
boulevardkrant onthullen. Maar
we mogen aannemen dat haar
flamboyante levensstijl een rol
hejeft gespeeld in het onttake
lingsproces.
Andrew zelf werd zelden aan de
zijde gezien van zijn globetrot-
tende, altoos gebronsde en la
chende vrouw. Tamelijk schle
mielig placht hij zijn dagen te
slijten bij de marine. Aanvanke
lijk bracht hij zelfs zijn nachten
door op zee, een omstandigheid
die Fergie na een jaar tot de vol
gende ontboezeming bracht:
„We hebben nog maar 42 nach
ten sar
dit jaar zijn luxueuze Londense
flat ontruimde, liet hij wat va
kantiekiekjes slingeren. Een
schoonmaakster had de tegen
woordigheid van geest de foto's
naar de politie te brengen, maar
binnen luttele dagen lekte uit
wat erop stond. Het waren fo
to's van een gezamenlijke va
kantie in een duur Marokkaans
hotel. Geen der foto's vond zijn
weg naar de media, maar dat
was voor de rioolpers geen on
overkomelijk probleem. In ver
schillende kranten verschenen
getekende impressies van „het
geen er vermoedelijk opstaat".
En die impressies waren zoda
nig dat de koningin Fergie beval
haar verhouding met rijke
Texaan te verbreken.
Koo Stark
Andrew zelf hield zich voor zo
ver bekend al die jaren aan de
koninklijke gedragscode. Voor
zijn huwelijk had hij een storm
achtige loopbaan in de liefde
gehad, die hem zelfs in het bed
bracht van de niet onplezierig
ogende porno-actrice Koo
Stark. Hij had er zijn bijnaam
'Randy Andy' (geile Andy) aan
te danken.
Maar na de procudure in West
minster Abbey was dezelfde An
dy veranderd in een ogenschijn
lijk toegewijde echtgenoot, die
zijn vrouw twee kinderen
schonk en verder weinig noten
op zijn zang had. Hij was toege
wijd tot de laatste snik, want het
was Fergie die om de echtschei
ding vroeg.
In de onderhandelingen over de
boedelscheiding staat Fergie
dan ook niet zo sterk. „Ik ga
overal mee akkoord zolang ik de
kinderen maar krijg", moet ze
deze week hebben geroepen.
Maar achter de schennen pro
beren haar advocaten minstens
vijf miljoen pond in de wacht te
slepen.
Dat Fergie een beter lot bescho
ren zal zijn dan Anne Boleyn en
de andere vijf vrouwen van ko
ning Hendrik VIII, staat vast.
Haar hoofd hoeft niet op het
hakblok. Maar als Fergie haar
alimentatie krijgt, bijvoorbeeld
in jaarlijkse termijnen van
200.000 pond, zal de vorstin
daar zeker een voorwaarde aan
verbinden: dat het meisje-met
rode-haren tot aan haar dood
zwijgt over haar leven aan het
hof.
Texaanse playboy
Tijdens een van haar omzwer
vingen liep Fergie tegen Steve
Wyatt aan. Wyatt was weliswaar
niet al te slim (volgens een Brit
se krant), maar hij zag er leuk
uit en zijn vader pompte in
Texas olie uit de grond. Steve
was, kortom, een ideale vriend.
De Texaanse playboy was ech
ter wel erg naief. Toen hij begin
Prins Andrew doet bij het veriaten van zijn villa In Sunningdale krampachtig
of hij de horde wachtende fotografen niet ziat foto» epa
